câu hỏi ôn tập pháp luật đại cương

Môn pháp lu t đ iậ ạ
c ng: ươ
Câu 1 :
Phân tích ngu nồ
g c, b n ch t,ố ả ấ
ch c năng c a Nhàứ ủ
n cướ
Tr l iả ờ :
+ ngu n g c c aồ ố ủ
nhà n cướ : - theo
quan đi m h cể ọ
thuy t phi Mácế
Theo quan đi mể
th n h c : th ngầ ọ ượ
đ là ng i sáng t oế ườ ạ
ra nhà n c quy nướ ề
l c c a nhà n c làự ủ ướ
vĩnh c u và b tử ấ
bi n.ế
Thuy t gia tr ng :ế ưở
Nhà n c là k t quướ ế ả
c a s phát tri nủ ự ể
c a gia đình, quy nủ ề
l c c a nhà n cự ủ ướ
nh quy n giaư ề
tr ng c a gia đình.ưở ủ
Th k 16 – 17 nhàế ỷ
n c ra đ i là k tướ ờ ế
qu c a m t khả ủ ộ ế
c đ c ký k tướ ượ ế
gi a các con ng iữ ườ

s ng trong tr ng thíaố ạ
t do ch a bi t nhàự ư ế
n c.ướ
Thuy t b o l c:ế ạ ự
Nhà n c ra đ i làướ ờ
k t qu c a vi cế ả ủ ệ
b o l c này v i thạ ự ớ ị
t c khácộ
Thuy t tâm lý : hế ọ
d a trên ph ngự ươ
pháp lu n c a chậ ủ ủ
nghĩa duy tâm để
gi i thích c a s raả ủ ự
đ i nhà n c ờ ướ
H gi i thích khôngọ ả
đúng v s ra đ iề ự ờ
c a nhà n c.ủ ướ
- Theo h c thuy tọ ế
Mác –Lênin
Ngu n g c ra đ iồ ố ờ
c a nhà n c ủ ướ
Nhà n c ra đ i khiướ ờ
có s phân hóa vàự
đ u tranh giai c p ấ ấ
Quy n l c c a nhàề ự ủ
n c không ph i làướ ả
vĩnh c uử
Nhà n c t n t i vàướ ồ ạ
tiêu vong khi nh ngữ
đi u ki n kháchề ệ

quan cho s phátự
tri n c a nó khôngể ủ
còn n a.ữ
Th t c->bào t c ->ị ộ ộ
b l cộ ạ
L n 1: ngành chănầ
nuôi tách ra kh iỏ
ngành tr ng tr tồ ọ
thành m t ngànhộ
kinh t đ c l p. ế ộ ậ
L n 2 : cùng v i sầ ớ ự
phát tri n m nh mể ạ ẽ
c a ngành chăn nuôiủ
và tr ng tr t thồ ọ ủ
công nghi p cũng raệ
đ i và phát tri nờ ể
d n đ n l n phânẫ ế ầ
công lao đ ng th 2ộ ứ
là th công nghi pủ ệ
tách ra kh i nôngỏ
nghi p.ệ
L n 3 : s ra đ iầ ự ờ
c a s n xu t hàngủ ả ấ
hóa làm cho th ngươ
nghi p phát tri n đãệ ể
d n đ n s phânẫ ế ự
công lao đ ng xã h iộ ộ
l n th 3 đây là l nầ ứ ầ
phân công lao đ ngộ
gi vai trò quanữ

tr ng và có ý nghĩaọ
quy t đ nh d n đ nế ị ẫ ế
s tan dã c a chự ủ ế
đ ng c ng s nộ ộ ả
nguyên th y.ủ
+ b n ch t c a nhàả ấ ủ
n c:ướ
B n ch t c a nhàả ấ ủ
n c: Nhà n c làướ ướ
s n ph m c a giaiả ẩ ủ
c p xã h i ấ ộ
Quy n l c v kinhề ự ề
t : có vai trò r tế ấ
quan tr ng nó choọ
phép ng i n m giườ ắ ữ
kinh t thu c mìnhế ộ
ph i ch u s chiả ị ự
ph i c a h v m iố ủ ọ ề ọ
m tặ
Quy n l c v chínhề ự ề
tr :là b o l c c aị ạ ự ủ
các t ch c này đ iổ ứ ố
v i giai c p khác.ớ ấ
Quy n l c v tề ự ề ư
t ng : giai c pưở ấ
th ng tr trong xãố ị
h i đã l y t t ngộ ấ ư ưở
c a mình thành hủ ệ
t t ng trong xãư ưở
h i ộ

B n ch t c a xãả ấ ủ
h i :ộ
Nhà n c còn b oướ ả
v l i ích c a ng iệ ợ ủ ườ
dân trong xã h iộ
Nhà n c là m t tướ ộ ổ
ch c duy nh t cóứ ấ
quy n l c chính trề ự ị
m t b máy chuyênộ ộ
làm c ng ch vàưỡ ế
ch c năng qu n lýứ ả
đ c bi t đ duy trìặ ệ ể
tr t t xã h i ậ ự ộ
Th c hi n nhi m vự ệ ệ ụ
b o v l i ích c aả ệ ợ ủ
giai c p th ng trấ ố ị
trong xã h i.ộ
+ Ch c năng c aứ ủ
nhà n c: ướ
Là các ph ng di nươ ệ
và nh ng m t ho tữ ặ ạ
đ ng c a nhà n cộ ủ ướ
đ th c hi n nh ngể ự ệ ữ
nhi m v c a nhàệ ụ ủ
n c.ướ
- ch c năng đ i n i :ứ ố ộ
là nh ng m t ho tữ ặ ạ
đ ng ch y u c aộ ủ ế ủ
nhà n c di n ra ướ ễ ở
trong n c ướ

- ch c năng đ iứ ố
ngo i : là nh ngạ ữ
m t ho t đ ng chặ ạ ộ ủ
y u th hi n v i cácế ể ệ ớ
nhà n c và dân t cướ ộ
khác
Hai ch c năng c aứ ủ
nhà n c là đ i n iướ ố ộ
và đ i ngo i có quanố ạ
h m t thi t v iệ ậ ế ớ
nhau. Vi c xác đ nhệ ị
t tình hình th cừ ự
hi n các ch c n ngệ ứ ẳ
đ i ngo i ph i xu tố ạ ả ấ
phát t tình hìnhừ
th c hi n các ch cự ệ ứ
năng đ i n i và ph iố ộ ả
ph c v cho vi cụ ụ ệ
th c hi n các ch cự ệ ứ
năng đ i n i. đ ngố ộ ồ
th i vi c th c hi nờ ệ ự ệ
các ch c năng đ iứ ố
n i l i có tác d ngộ ạ ụ
tr l i v i vi c th cở ạ ớ ệ ự
hi n các ch c năngệ ứ
đ i ngo i. So v iố ạ ớ
các ch c năng đ iứ ố
ngo i thì các ch cạ ứ
năng đ i n i gi vaiố ộ ữ
trò quy t đ nh. B iế ị ở

vì vi c th c hi nệ ự ệ
các ch c năng đ iứ ố
n i là vi c gi iộ ệ ả
quy t m i quan hế ố ệ
bên trong. Th c hi nự ệ
các ch c năng đ iứ ố
ngo i là vi c gi iạ ệ ả
quy t m i quan hế ố ệ
bên ngoài. Gi iả
quy t m i quan hế ố ệ
bên trong bao giờ
cũng gi vai trò quanữ
tr ng quy t đ nh đ iọ ế ị ố
v i vi c gi i quy tớ ệ ả ế
các m i quan h bênố ệ
ngoài.
Câu 2:
Phân tích ngu nồ
g c, b n ch t, vaiố ả ấ
trò c a pháp lu t.ủ ậ
Tr l i ả ờ
+ Ngu n g c c aồ ố ủ
pháp lu t:ậ
Trong xã h i c ngộ ộ
s n nguyên th yả ủ
không có pháp lu tậ
nh ng l i t n t iư ạ ồ ạ
nh ng quy t c ngữ ắ ứ
x s chung th ngử ự ố
nh t. đó là nh ngấ ữ

t p quán và các tínậ
đi u tôn giáo. ề
Các quy t c t pắ ậ
quán có đ c đi m :ặ ể
Các t p quán nàyậ
hình thành m t cáchộ
t phát qua quá trìnhự
con ng i s ngườ ố
chung, lao đ ngộ
chung. D n d n cácầ ầ
quy t c này đ c xãắ ượ
h i ch p nh n vàộ ấ ậ
tr thành quy t c xở ắ ử
s chung.ự
Các quy t c t pắ ậ
quán th hi n ý chíể ệ
chung c a các thànhủ
viên trong xã h i, doộ
đó đ c m i ng iượ ọ ườ
t giác tuân theo.ự
N u có ai khôngế
tuân theo thì b c xãị ả
h i lên án, d lu nộ ư ậ
xã h i bu c h ph iộ ộ ọ ả
tuân theo.
Chính vì th tuyế
ch a có pháp lu tư ậ
nh ng trong xã h iư ộ
c ng s n nguyênộ ả
th y, tr t t xã h iủ ậ ự ộ

v n đ c duy trì.ẫ ượ
Khi ch đ t h uế ộ ư ữ
xu t hi n xã h iấ ệ ộ
phân chia thành giai
c p quy t c t pấ ắ ậ
quán không còn phù
h p n a thì t p quánợ ữ ậ
th hi n ý chí chungể ệ
c a m i ng i.ủ ọ ườ
trong đi u ki n xãề ệ
h i có phân chia giaiộ
c p và mâu thu nấ ẫ
giai c p không thấ ể
đi u hòa đ c. Nhàề ượ
n c ra đ i. đ duyướ ờ ể
trì tr t t thì nhàậ ự
n c c n có phápướ ầ
lu t đ duy trì tr tậ ể ậ
t xã h i. Pháp lu tự ộ ậ
ra đ i cùng v i nhàờ ớ
n c không tách r iướ ờ
nhà n c và đ u làướ ề
s n ph m c a xãả ẩ ủ
h i có giai c p vàộ ấ
đ u tranh giai c p.ấ ấ
+b n ch t c a Phápả ấ ủ
lu t:ậ
B n ch t c a giaiả ấ ủ
c p c a pháp lu t :ấ ủ ậ
pháp lu t là nh ngậ ữ

quy t c th hi n ýắ ể ệ
chí c a giai c pủ ấ
th ng tr . Giai c pố ị ấ
nào n m quy n l cắ ề ự
nhà n c thì tr cướ ướ
h t ý chí c a giaiế ủ
c p đó đ c ph nấ ượ ả
ánh trong pháp lu t.ậ
Ý chí c a giai c pủ ấ
th ng tr th hi nố ị ể ệ
trong pháp lu tậ
không ph i là sả ự
ph n ánh m t cáchả ộ
tùy ti n. N i dungệ ộ
c a ý chí này ph iủ ả
phù h p v i quan hợ ớ ệ
kinh t xã h i c aế ộ ủ
nhà n c. ướ
Tính giai c p c aấ ủ
pháp lu t còn thậ ể
hi n m c đích c aệ ở ụ ủ
nó. M c đích c aụ ủ
pháp lu t là đ đi uậ ể ề
ch nh các quan h xãỉ ệ
h i tuân theo m tộ ộ
cách tr t t phù h pậ ự ợ
v i ý chí và l i íchớ ợ
c a giai c p n mủ ấ ắ
quy n l c c a nhàề ự ủ
n c,ướ

Pháp lu t là m t hậ ộ ệ
th ng các quy t cố ắ
x s do nhà n cử ự ướ
đ t ra có tính quyặ
ph m ph bi n, tínhạ ổ ế
xác đ nh ch t chị ặ ẽ
v m t hình th c vàề ặ ứ
tính b t bu c chung,ắ ộ
th hi n ý chí c aể ệ ủ
giai c p n m quy nấ ắ ề
l c c a nhà n c vàự ủ ướ
đ c nhà n c đ mượ ướ ả
b o th c hi n nh mả ự ệ ằ
đi u ch nh các quanề ỉ
h xã h i.ệ ộ
B o v và quy n l iả ệ ề ợ
ích h p pháp c aợ ủ
m i ng i dân trongọ ườ
xã h i ộ
Pháp lu t đ c xâyậ ượ
d ng d a trên hoànự ự
c nh l ch s đ a lýả ị ử ị
c a dân t củ ộ
+ Vai trò c a phápủ
lu tậ :
Pháp lu t là ph ngậ ươ
di n đ nhà n cệ ể ướ
qu n lý m i m t đ iả ọ ặ ờ
s ng xã h i. Duy trìố ộ
thi t l p c ng cế ậ ủ ố

tăng c ng quy nườ ề
l c nhà n c.ự ướ
Pháp lu t là ph ngậ ươ
ti n th c hi n vàệ ự ệ
b o v quy n, l iả ệ ề ợ
ích h p pháp c aợ ủ
m i công dân. Phápỗ
lu t góp ph n t oậ ầ ạ
d ng m i quan hự ố ệ
m i tăng c ng m iớ ườ ố
quan h bang giaoệ
gi a các qu c gia. ữ ố
Nh v y, b ng vi cư ậ ằ ệ
quy đ nh trong phápị
lu t các quy n vàậ ề
nghĩa v c a côngụ ủ
dân mà pháp lu t trậ ở
thành ph ng ti nươ ệ
đ : ể
Công dân th c hi nự ệ
và b o v các quy nả ệ ề
và l i ích h p phápợ ợ
c a mình kh i sủ ỏ ự
xâm h i c a ng iạ ủ ườ
khác, k c t phíaể ả ừ
nhà n c và các cáướ
nhân có th m quy nẩ ề
trong b máy nhàộ
n c. ướ
Nhà n c th c hi nướ ự ệ

nghĩa v c a mìnhụ ủ
trong vi c b o vệ ả ệ
các quy n c a côngề ủ
dân, ngăn ng aừ
nh ng bi u hi nữ ể ệ
l ng quy n, thi uộ ề ế
trách nhi m đ i v iệ ố ớ
công dân. Đ ng th iồ ờ
đ m b o cho m iả ả ỗ
công dân th c hi nự ệ
đ y đ quy n và cácầ ủ ề
nghĩa v đ i v i nhàụ ố ớ
n c và các côngướ
dân khác.
Câu 3:
Quy ph m phápạ
lu t là gì ? phânậ
tích c u trúc c aấ ủ
quy ph m phápạ
lu t (l y ví dậ ấ ụ
minh h a)ọ
Tr l iả ờ :
+ quy ph m phápạ
lu tậ : là quy t cắ
chung do nhà n cướ
ban hành ho c th aặ ừ
nh n và đ m b oậ ả ả
th c hi n, th hi nự ệ ể ệ
ý chí và l i ích c aợ ủ
nhân dân lao đ ng,ộ

nh m đi u ch nhằ ề ỉ
quan h xã h i. ệ ộ
Quy ph m pháp lu tạ ậ
xã h i là m t quyộ ộ
ph m pháp lu t ạ ậ
Quy ph m pháp lu tạ ậ
luôn g n li n v iắ ề ớ
nhà n c.ướ
Quy ph m pháp lu tạ ậ
đ c áp d ng nhi uượ ụ ề
l n trong cu c s ngầ ộ ố
có tính ch t b tấ ắ
bu c.ộ
+ C u trúc c a quyấ ủ
ph m pháp lu tạ ậ :
- B ph n gi đ nh:ộ ậ ả ị
đây là b ph n c aộ ậ ủ
quy ph m quy đ nhạ ị
đ a đi m th i gianị ể ờ
ch th , các hoànủ ể
c nh, tình hu ng cóả ố
th x y ra trongể ả
th c t mà n u t nự ế ế ồ
t i chúng thì ph iạ ả
hành đ ng theo quyộ
t c mà quy ph mắ ạ
đ t ra. Các lo i giặ ạ ả
đ nh đ n gi n ho cị ơ ả ặ
ph c t p gi đ nhứ ạ ả ị
xác đ nh và gi đ nhị ả ị

xác đ nh t ng đ i,ị ươ ố
gi đ nh tr uả ị ừ
t ng…s dĩ cóượ ở
nhi u lo i gi đ nhề ạ ả ị
nh v y vì đ i s ngư ậ ờ ố
th c t r t phongự ế ấ
phú và ph c t p.ứ ạ
Nh ng đ đ m b oư ể ả ả
tính xác đ nh ch tị ặ
ch c a pháp lu tẽ ủ ậ
thì gi đ nh dù phùả ị
h p lo i nào thìợ ạ
cũng ph i có tínhả
xác đ nh t i m c cóị ớ ứ
th đ c phù h pể ượ ợ
v i tính ch t c aớ ấ ủ
lo i gi đ nh đó.ạ ả ị
VD : “Ng i nàoườ
th y ng i khácấ ườ
trong tình tr ng nguyạ
hi m đ n tính m ngể ế ạ
, tuy có đi u ki nề ệ
mà không c u giúp,ứ
d n đ n h u quẫ ế ậ ả
ng i đó ch t ”ườ ế
( Đi u 102 – Bề ộ
lu t hình s nămậ ự
1999) là b ph nộ ậ
gi thi t c a quyả ế ủ
ph mạ

- Quy đ nh : là bị ộ
ph n trung tâm c aậ ủ
quy ph m pháp lu t,ạ ậ
vì chính đây là quy
t c x s th hi n ýắ ử ự ể ệ
chí nhà n c màướ
m i ng i ph i thiọ ườ ả
hành khi xu t hi nấ ệ
nh ng đi u ki n màữ ề ệ
ph n gi đ nh đ tầ ả ị ặ
ra.
V i ví d trên thì bớ ụ ộ
ph n quy đ nh “ tuyậ ị
có đi u ki n màề ệ
không c u giúp” cóứ
hàm ý là ph i c uả ứ
ng i b n n.ườ ị ạ
Có nhi u các phânề
lo i ph n quy đ nh,ạ ầ ị
m i các phân lo iỗ ạ
c n d a vào m tầ ự ộ
tiêu chu n nh tẩ ấ
đ nh.ị
Ph thu c vào vaiụ ộ
trò c a chúng trongủ
đi u ch nh các quanề ỉ
h xã h i chúng taệ ộ
có quy đ nh đi uị ề
ch nh b o v quyỉ ả ệ
đ nh đ nh nghĩa, phị ị ụ

thu c vào m c độ ứ ộ
xác đ nh c a quy t cị ủ ắ
hanh vi ta có quy
đ nh xác đ nh quyị ị
đ nh tùy nghi, tùyị
thu c vào tính ph cộ ứ
t p c a nó màạ ủ
ng i ta quy đ nhườ ị
đ n gi n và ph cơ ả ứ
t p. ph thu c vàoạ ụ ộ
ph ng th c thươ ứ ể
hi n n i dung ra cóệ ộ
hai h th ng phânệ ố
lo i, Vì ph n quyạ ầ
đ nh là b ph nị ộ ậ
trung tâm c a quyủ
ph m pháp lu t nênạ ậ
cách phân lo i nàyạ
có th áp d ng để ụ ể
phân lo i quy ph mạ ạ
pháp lu t nói chung.ậ
- Ch tài : Ch tài làế ế
b ph n c a quyộ ậ ủ
ph m pháp lu t chạ ậ ỉ
ra nh ng bi n phápữ ệ
tác đ ng mà nhàộ
n c s áp d ngướ ẽ ụ
đ i v i ch thố ớ ủ ể
không th c hi nự ệ
ho c th c hi nặ ự ệ

không đúng m nhệ
l nh c a nhà n cệ ủ ướ
đã nêu trong ph nầ
quy đ nh c a quyị ủ
ph m pháp lu t;ạ ậ
Có nhi u lo i chề ạ ế
tài : Tùy theo m cứ
đ xác đ nh ta cóộ ị
ch tài xác đ nh chế ị ế
tài xác đ nh t ngị ươ
đ i, ch tài l aố ế ự
ch n, theo tính ch tọ ấ
các bi n pháp đ cệ ượ
áp d ng, ta cso thụ ể
có ch tài hình ph t,ế ạ
ch tài khôi ph cế ụ
pháp lu t ho c chậ ặ ế
tài đ n gi n, ch tàiơ ả ế
ph c t p.ứ ạ
Ví d trên b ph nụ ộ ậ
này : “b ph t c nhị ạ ả
cáo, c i t o khôngả ạ
giam gi đ n haiữ ế
năm ho c ph t tù tặ ạ ừ
ba tháng đ n haiế
năm”
Câu 4 :
Văn b n quy ph mả ạ
pháp lu t là gì ?ậ
trình bày h th ngệ ố

các văn b n quyả
ph m pháp lu t ạ ậ ở
n c ta hi n nay.ướ ệ
Tr l iả ờ :
+ Văn b n quyả
ph m pháp lu tạ ậ :
Là m t lo i văn b nộ ạ ả
pháp lu t. Văn b nậ ả
pháp lu t đ c hi uậ ượ ể
là m t lo i văn b nộ ạ ả
pháp lu t. Văn b nậ ả
pháp lu t đ c hi uậ ượ ể
là quy t đ nh do cế ị ơ
quan nhà n c ho cướ ặ
ng i có th mườ ẩ
quy n ban hànhề
đ c th hi n d iượ ể ệ ướ
hình th c văn b nứ ả
nh m thay đ i cằ ổ ơ
ch đi u ch nh phápế ề ỉ
lu t và có hi u l cậ ệ ự
b t bu c. ắ ộ
Văn b n quy ph mả ạ
pháp lu t là m tậ ộ
hình th c th hi nứ ể ệ
c a các quy t đ nhủ ế ị
pháp lu t do c quanậ ơ
nhà n c ho cướ ặ
ng i có th mườ ẩ
quy n ban hành theoề

trình t và v i tênự ớ
g i nh t đ nh tr cọ ấ ị ự
ti p làm thay đ i hế ổ ệ
th ng quy ph mố ạ
pháp lu t nh m đi uậ ằ ề
ch nh m t lo i quanỉ ộ ạ
h xã h i nh t đ nh.ệ ộ ấ ị
+ H th ng các quyệ ố
ph m pháp lu t ạ ậ ở
n c ta hi n nayướ ệ :
Hi n pháp là m tế ộ
văn b n quy ph mả ạ
pháp lu t cao nh tậ ấ
c a nhà n c. Hi nủ ướ ế
pháp quy đ nh nh ngị ữ
v n đ c b n nh tấ ề ơ ả ấ
trong h th ng cácệ ố
văn b n quy ph mả ạ
pháp lu t. Hi n phápậ ế
quy đ nh nh ng v nị ữ ấ
đ c b n c a đ tề ơ ả ủ ấ
n c nh ch đướ ư ế ộ
chính tr , kinh t ,ị ế
văn hóa, xã h i,ộ
quy n và nghĩa về ụ
c b n c a côngơ ả ủ
dân, t ch c và ho tổ ứ ạ
đ ng c a b máyộ ủ ộ
nhà n c. Hi nướ ế
pháp do Qu c h iố ộ

ban hành ho c s aặ ử
đ i v i ít nh t haiổ ớ ấ
ph n ba t ng s đ iầ ổ ố ạ
bi u tán thành.ể
Các đ o lu t là cácạ ậ
văn b n quy ph mả ạ
pháp lu t do Qu cậ ố
h i ban hành đ cộ ể ụ
th hóa Hi n pháp.ể ế
Đ o lu t và b lu tạ ậ ộ ậ
đ u là nh ng vănề ữ
b n có giá tr pháp lýả ị
cao, ch đ ng sauỉ ứ
Hi n pháp ế
Ngh quy t c aị ế ủ
Qu c h i th ngố ộ ườ
đ c ban hành đượ ể
gi i quy t các v nả ế ấ
đ quan tr ng thu cề ọ ộ
th m quy n c aẩ ề ủ
Qu c h i nh ngố ộ ư
th ng mang tínhườ
ch t c th .ấ ụ ể
Pháp l nh, nghệ ị
quy t c a y banế ủ Ủ
Th ng v Qu cườ ụ ố
h i có giá tr pháp lýộ ị
th p h n các vănấ ơ
b n quy ph m phápả ạ
lu t do Qu c h iậ ố ộ

ban hành.
L nh, Quy t đ nhệ ế ị
c a Ch t ch n c :ủ ủ ị ướ
Theo hi n pháp nămế
1992, Ch t ch n củ ị ướ
ban hành L nh đẹ ể
công b Hi n pháp,ố ế
lu t, pháp l nh banậ ệ
hành quy t đ nh đế ị ể
gi i quy t các côngả ế
vi c thu c th mệ ộ ẩ
quy n c a mình nhề ủ ư
cho nh p qu c t chậ ố ị
Vi t Nam,…ệ
Ngh quy t, Nghị ế ị
đ nh c a Chính ph ,ị ủ ủ
Quy t đ nh ch thế ị ỉ ị
c a Th t ngủ ủ ướ
Chính Ph : Nghủ ị
quy t, Ngh đ nhế ị ị
c a Chính ph doủ ủ
t p th Chính Phậ ể ủ
ban hành theo đa số
m t n a th c hi nộ ử ự ệ
ch c năng nhi m vứ ệ ụ
c a Chính phủ ủ
nh m c th hóaằ ụ ể
Hi n pháp, Lu t,ế ậ
Ngh quy t c aị ế ủ
Qu c h i, Phápố ộ

l nh, Ngh quy tệ ị ế
c a y ban th ngủ Ủ ườ
v Qu c h i.ụ ố ộ
Ch th , Quy t đ nhỉ ị ế ị
c a Th t ngủ ủ ướ
Chính ph là nh ngủ ữ
văn b n do Thả ủ
t ng ban hành đướ ể
đi u hành công vi cề ệ
c a Chính phủ ủ
thu c th m quy nộ ẩ ề
c a Chính ph . ủ ủ
Quy t đ nh, ch th ,ế ị ỉ ị
thông t c a Bư ủ ộ
tr ng, Th tr ngưở ủ ưở
các c quan ngangơ
B có giá tr pháp lýộ ị
th p h n các bănấ ơ
b n c a Chính phả ủ ủ
và Th t ng Chínhủ ướ
phủ
Ngh quy t c aị ế ủ
H i đ ng th m phánộ ồ ẩ
Tòa án nhân dân t iố
cao, quy t đ nh, chế ị ỉ
th , thông t c aị ư ủ
Vi n tr ng Vi nệ ưở ệ
ki m soát nhân dânể
t i cao.ố
Ngh quy t, Thôngị ế

t liên t ch gi a cácư ị ữ
c quan Nhà n cơ ướ
có th m quy n, gi aẩ ề ữ
c quan Nhà n cơ ướ
có th m quy n v iẩ ề ớ
t ch c chính tr xãổ ứ ị
h i.ộ
Ngh quy t c aị ế ủ
H i đ ng nhân dânộ ồ
các c p: H i đ ngấ ộ ồ
nhân dân là c quanơ
quy n l c Nhà n cề ự ướ
đ a ph ng cóở ị ươ
quy n ra các nghiề
quy t đ đi u ch nhế ể ề ỉ
các các quan h xãệ
h i các lĩnh v cộ ự
th m quy n.ẩ ề
Ngh quy t c aị ế ủ
H i đ ng nhân dânộ ồ
ph i phù h p vàả ợ
không đ c tráiượ
ho c mâu thu n v iặ ẫ ớ
văn b n quy ph mả ạ
pháp lu t c a các cậ ủ ơ
quan nhà n c trungướ
ng, ngh quy tươ ị ế
c a h i đ ng nhânủ ộ ồ
dân c p trên.ấ
Quy t đ nh, Ch thế ị ỉ ị

c a y ban nhân dânủ Ủ
và Ch t ch y banủ ị Ủ
nhân dân các c p:ấ
Trong ph m vi th mạ ẩ
quy n do lu t quyề ậ
đ nh,Ch t ch yị ủ ị Ủ
ban nhân dân các
c p ban hành quy tấ ế
đ nh và ch th vănị ỉ ị
b n c a các c quanả ủ ơ
nhà n c c p trên.ướ ấ
Câu 5:
Quan h pháp lu tệ ậ
là gì ? Phân tích
thành ph n c aầ ủ
quan h pháp lu tệ ậ
(L y ví d minhấ ụ
h a)ọ
Tr l iả ờ
+ Quan h pháp lu tệ ậ
:
Là hình th c pháp lýứ
c a các quan h xãủ ệ
h i. Hình th c phápộ ứ
lý này xu t hi n trênấ ệ
c s đi u ch nhơ ở ề ỉ
c a quy ph m phápủ ạ
lu t đ i v i quan hậ ố ớ ệ
xã h i t ng ng vàộ ươ ứ
các bên tham gia

quan h pháp lu t đóệ ậ
đ u mang nh ngề ữ
quy n và nghĩa về ụ
pháp lý đ c quyượ
ph m pháp lu t nóiạ ậ
trên quy đ nh.ị
+ Thành ph n c aầ ủ
quan h pháp lu tệ ậ :
Là : Ch thủ ể
c a quan h phápủ ệ
lu t ậ
N i dungộ
c a quan h phápủ ệ
lu t ậ
Khách thể
c a quan h phápủ ệ
lu t ậ
Ng i là cá nhânườ
có th là công dânể
n c ta ho c cũngướ ặ
có th là ng iể ườ
n c ngoài đang cướ ư
trú n c ta mu nở ướ ố
tr thành ch thở ủ ể
c a quan h phápủ ệ
lu t. Trong m t sậ ộ ố
quan h pháp lu t,ệ ậ
còn đòi h i m tỏ ộ
ng i tr thành chườ ở ủ
th ph i là ng i cóể ả ườ

trình đ văn hóa,ộ
chuyên môn nh tấ
đ nh,…ị
VD: Mu n tr thànhố ở
ch th c a quan hủ ể ủ ệ
lao đ ng trong vi cộ ệ
s n xu t, d ch v vả ấ ị ụ ề
th c ph m đòi h iự ẩ ỏ
ng i đó không m cườ ắ
b nh truy n nhi m.ệ ề ễ
Đ i v i t ch c,ố ớ ổ ứ
mu n tr thành chố ở ủ
th c a quan hể ủ ệ
pháp lu t v kinh tậ ề ế
đòi h i t ch c đóỏ ổ ứ
ph i đ c thành l pả ượ ậ
m t cách h p phápộ ợ
và có tài s n riêngả
đ h ng quy n vàể ưở ề
làm nghĩa v v tàiụ ề
s n trong quan hả ệ
pháp lu t v kinh t .ậ ề ế
- Bao g m quy n vàồ ề
nghĩa v c a chụ ủ ủ
th : ể
Quy n c a ch thề ủ ủ ể
là kh năng đ cả ượ
hành đ ng trongộ
khuôn kh do quyổ
ph m pháp lu t xácạ ậ

đ nh tr c.ị ướ
Quy n c a ch thề ủ ủ ể
là kh năng yêu c uả ầ
bên kia th c hi nự ệ
nghĩa v c a hụ ủ ọ
VD: quy n c a chề ủ ủ
th bên kia tr ti nể ả ề
đúng ngày gi theoờ
quy đ nh c a h pị ủ ợ
đ ng cho vay.ồ
Quy n c a ch thề ủ ủ ể
là kh năng yêu c uả ầ
c quan nhà n c cóơ ướ
th m quy n áp d ngẩ ề ụ
bi n pháp c ngệ ưỡ
ch đ i v i bên kiaế ố ớ
đ h th c hi nể ọ ự ệ
nghĩa v trongụ
tr ng h p quy nườ ợ ề
c a mình b ch thủ ị ủ ể
bên kia vi ph m.ạ
VD: nh ví d trên,ư ụ
n u bên vay khôngế
tr ti n đúng h n,ả ề ạ
ng i cho vay cóườ
th yêu c u tòa ánể ầ
gi i quy t.ả ế
Nghĩa v pháp lý làụ
s b t bu c ph i cóự ắ ộ ả
nh ng x s nh tữ ử ự ấ

đ nh do quy ph mị ạ
pháp lu t quy đ nh.ậ ị
S b t bu c ph i cóự ắ ộ ả
x s b t bu cử ự ắ ộ
nh m th c hi nằ ụ ệ
quy n cua ch thề ủ ể
bên kia
Trong tr ng h pườ ợ
này ch th khôngủ ể
th c hi n nghĩa vự ệ ụ
pháp lý,nhà n cướ
đ m b o b ng sả ả ằ ự
c ng ch . VD :ưỡ ế
m t công dân nào đóộ
đ n ngã t g p đènế ư ặ
đ mà v n quaỏ ẫ
đ ng thì b công anườ ị
ph t – nghĩa vạ ụ
pháp lý trong tr ngườ
h p này là ph iợ ả
d ng l i không sangừ ạ
ngang n u v n sangế ẫ
ngang thì s b x lýẽ ị ử
hành chính.
- Khách th c aể ủ
quan h pháp lu t làệ ậ
cái mà các ch thủ ể
c a quan h đóủ ệ
h ng t i đ tácướ ớ ể
đ ng.ộ

Các ch th trongủ ể
quan h pháp lu tệ ậ
thông qua hành vi
c a mình h ng t iủ ướ ớ
các đ i t ng v tố ượ ậ
ch t, tinh th n, ho cấ ầ ặ
th c hi n các chínhụ ệ
tr nh ng c b uị ư ứ ử ầ
c ,…ử
Đ i t ng mà hìnhố ượ
vi các ch th trongủ ể
quan h pháp lu tệ ậ
th ng h ng t iườ ướ ớ
đ tác đ ng có thé làể ộ
l i ích v t ch t, giáợ ậ ấ
tr tinh th n ho c l iị ầ ặ ợ
ích chính tr .ị
câu 6 :
Vi ph m pháp lu tạ ậ
là gì ? Phân tích
c u thành c a viấ ủ
ph m pháp lu tạ ậ
(L y ví d minhấ ụ
h a)ọ
Tr l iả ờ :
+Vi ph m phápạ
lu tậ : là hình vi trái
pháp lu t xâm h iậ ạ
các quan h xã h iệ ộ
đ c pháp lu t b oượ ậ ả

v dó các ch th cóệ ủ ể
năng l c hành viự
th c hi n m t cáchự ệ ộ
c ý ho c vô ý gâyố ặ
h u qu thi t h iậ ả ệ ạ
cho xã h i.ộ
VD : m t em bé 6ộ
tu i ho c m tổ ặ ộ
ng i điên đ t cháyườ ố
nhà ng i khác thìườ
đó là hành vi trái
pháp lu t, nh ngậ ư
không ph i là viả
ph m pháp lu t vìạ ậ
thi u y u t năngế ế ố
l c trách nhi mự ệ
pháp lý.
+c u thành c a viấ ủ
ph m pháp lu tạ ậ :
- Y u t th nh t: làế ố ứ ấ
m t khách quan c aặ ủ
vi ph m pháp lu t.ạ ậ
Y u t này bao g mế ố ồ
các d u hi u : hànhấ ệ
vi trái pháp lu t h uậ ậ
qu , quan h nhânả ệ
qu , th i gian, đ aả ờ ị
đi m, ph ng ti nể ươ ệ
vi ph m.ạ
- Y u t th 2 : làế ố ứ

khách th c a viể ủ
ph m pháp lu t.ạ ậ
Khách th c a viể ủ
ph m là quan h xãạ ệ
h i b xâm h i, tínhộ ị ạ
ch t c a khách thấ ủ ể
là m t tiêu chí quanộ
tr ng đ xác đ nhọ ẻ ị
m c đ nguy hi mứ ộ ể
c a hành vi. VDủ
hành vi xâm ph mạ
an ninh qu c giaố
ho c tính m ng conặ ạ
ng i nguy hi mườ ể
nhi u h n hành viề ơ
gây r i tr t t côngố ậ ự
c ng.ộ
- Y u t th 3 làế ố ứ
m t ch quan c a viặ ủ ủ
ph m pháp lu t.ạ ậ
M t ch quan g mặ ủ ồ
các d u hi u thấ ệ ể
hi n tr ng thái tâmệ ạ
lý c a ch th , khíaủ ủ ể
c nh bên trong c aạ ủ
vi ph m đó là cácạ
d u hi u l i c a viấ ệ ỗ ủ
ph m th hi n d iạ ể ệ ướ
hình th c c ý ho cứ ố ặ
vô ý, đ ng c , m cộ ơ ụ

đích vi ph m có ýạ
nghĩa vô cùng quan
tr ng đ đ nh t iọ ể ị ộ
danh trong lu t hìnhậ
s nh ng đ i v iự ư ố ớ
nhi u lo i hành viề ạ
hành chính thì nó
không quan tr ngọ
l m.ắ
- Y u t th 4 làế ố ứ
ch th c a viủ ể ủ
ph m pháp lu t.ạ ậ
Ch th c a viủ ể ủ
ph m pháp lu t ph iạ ậ ả
có năng l c hành vi.ự
Đó có th là cể ơ
quan, t ch c ho cổ ứ ặ
cá nhân. Đã là cơ
quan t ch c thìổ ứ
luôn có năng l cự
hành vi nh ng chư ủ
th cá nhân thì đi uể ề
quan tr ng là ph iọ ả
xác đ nh h có năngị ọ
l c hành vi hayự
không. N u là trế ẻ
em d i 14 tu i thìướ ổ
không đ c coi làượ
ch th vi ph mủ ể ạ
hành chính và t iộ

ph m. D i 16 tu iạ ướ ổ
nói chúng không
đ c coi là ch thượ ủ ể
vi ph m k lu t laoạ ỷ ậ
đ ng b i vì h đ cộ ở ọ ượ
pháp lu t coi là ch aậ ư
có năng l c hành viự
trong lĩnh v c phápự
lu t t ng ng…ậ ươ ứ
ng i điên , tâmườ
th n,… Cũng đ cầ ượ
coi là không có năng
l c hành vi.ự
Câu 7 :
Trình bày khái
ni m, đ c đi m vàệ ặ ể
các lo i tráchạ
nhi m pháp lý.ệ
Tr l iả ờ :
+khái ni mệ : trách
nhi m pháp lý làệ
m t lo i quan hộ ạ ệ
pháp lu t đ c bi tậ ặ ệ
gi a nhà n cữ ướ
(thông qua các cơ
quan có th mẩ
quy n) v i ch thề ớ ủ ể
vi ph m pháp lu t,ạ ậ
trong đó bên vi
ph m pháp lu t ph iạ ậ ả

gánh ch u nh ng h uị ữ ậ
qu b t l i, nh ngả ấ ợ ữ
bi n pháp c ngệ ưỡ
ch nhà n c đ cế ướ ượ
quy đ nh ch tàiị ở ế
các quy đ nh phápị
lu t. ậ
+ Đ c đi mặ ể :
- C s th c t c aơ ở ự ế ủ
trách nhi m pháp lýệ
và vi ph m phápạ
lu t. Ch khi có viậ ỉ
ph m pháp lu t m iạ ậ ớ
áp d ng trách nhi mụ ệ
pháp lý.
- C s pháp lý c aơ ở ủ
vi c truy c u tráchệ ứ
nhi m pháp lý làệ
quy t đ nh do cế ị ơ
quan nhà n c ho cướ ặ
ng i có th mườ ẩ
quy n ban hành trênề
c s xem xét, gi iơ ở ả
quy t v vi c viế ụ ệ
ph m đã có hi u l cạ ệ ự
pháp lu t.ậ
- Các bi n phápệ
trách nhi m pháp lýệ
là m t lo i bi nộ ạ ệ
pháp c ng ch nhàưỡ ế

n c đ c thù : mangướ ặ
tính ch t tr ng ph tấ ừ ạ
ho c khôi ph c l iặ ụ ạ
nh ng quy n và l iữ ề ợ
ích b xâm h i vàị ạ
đ ng th i đ c ápồ ờ ượ
d ng ch trên c sụ ỉ ơ ở
nh ng quy t đ nhữ ế ị
c a c quan ho củ ơ ặ
ng i có th mườ ẩ
quy n.ề
+ Phân lo iạ : có 4
lo i trách nhi mạ ệ
pháp lý:
Trách nhi m phápệ
lý hình s là lo iự ạ
trách nhi m pháp lýệ
nghiêm kh c nh tắ ấ
do Tòa án nhân danh
Nhà n c áp d ngướ ụ
đ i v i nh ngố ớ ữ
ng i có hành viườ
ph m t i đ c quyạ ộ ượ
đ nh trong B lu tị ộ ậ
hình s .ự
Trách nhi m phápệ
lý hành chính là lo iạ
trách nhi m pháp lýệ
do c quan qu n lýơ ả
nhà n c áp d ngướ ụ

đ i v i m i ch thố ớ ọ ủ ể
khi h vi ph m phápọ ạ
lu t hành chính.ậ
Trách nhi m phápệ
lý dân s là lo iự ạ
trách nhi m pháp lýệ
do Tòa án áp d ngụ
đ i v i m i ch thố ớ ọ ủ ế
khi h vi ph m phápọ ạ
lu t dân s .ậ ự
Trách nhi m phápệ
lý k lu t là lo iỷ ậ ạ
trách nhi m pháp lýệ
do th tr ng cácủ ưở
c quan, xí nghi p,ơ ệ
… áp d ng đ i v iụ ố ớ
cán b , công nhânộ
viên c a c quan xíủ ơ
nghi p mình khi hệ ọ
vi ph m n i quy,ạ ộ
quy ch c a n i bế ủ ộ ộ
c quan.ơ
Câu 8:
Pháp ch xã h iế ộ
ch nghĩa là gì ?ủ
Trình bày nh ngữ
yêu c u c b n vàầ ơ ả
v n đ tăng c ngấ ề ườ
pháp ch xã h iế ộ
ch nghĩa.ủ

Tr l iả ờ
+ Pháp ch xã h iế ộ
ch nghĩaủ :
Pháp ch xã h i chế ộ ủ
nghĩa là m t trongộ
nh ng n i dungữ ộ
quan tr ng c a h cọ ủ ọ
thuy t Mác – Leninế
và nhà n c và phápướ
lu t. Vì v y, nghiênậ ậ
c u các v n đ vứ ấ ề ề
nhà n c và phápướ
lu t xã h i chậ ộ ủ
nghĩa không th táchể
r i v n đ pháp chờ ấ ề ế
xã h i ch nghĩa.ộ ủ
Pháp ch xã h i chế ộ ủ
nghĩa là nguyên t cắ
t ch c và ho tổ ứ ạ
đ ng c a b máyộ ủ ộ
nhà n c xã h i chướ ộ ủ
nghĩa
Pháp ch xã h i chế ộ ủ
nghĩa là nguyên t cắ
ho t đ ng c a cácạ ộ ủ
t ch c chính tr - xãổ ứ ị
h i và các đoàn thộ ể
qu n chúng.ầ
Nguyên t c x sắ ử ự
c a công dânủ

Pháp ch xã h i chế ộ ủ
nghĩa có quan hệ
m t thi t v i chậ ế ớ ế
đ dân ch xã h iộ ủ ộ
ch nghĩaủ
-> pháp ch xã h iế ộ
ch nghĩa là m tủ ộ
ch đ đ c bi t c aế ộ ặ ệ ủ
cu c s ng chính trộ ố ị
xã h i, t ch c xãộ ổ ứ
h i, và m i công dânộ ọ
ph i tôn tr ng vàả ọ
th c hi n pháp lu tự ệ ậ
m t cách nghiêmộ
ch nh, tri t đ vàỉ ệ ể
chính xác
+ nh ng yêu c u cữ ầ ơ
b n pháp ch xã h iả ế ộ
ch nghĩaủ :
Tôn tr ng t i caoọ ố
c a Hi n pháp vàủ ế
lu t : đó là yêu c uậ ầ
có ý nghĩa đ c bi tặ ệ
quan tr ng nh mọ ằ
b o đ m tính th ngả ả ố
nh t c a h th ngấ ủ ệ ố
pháp lu t xã h i chậ ộ ủ
nghĩa, t o đi u ki nạ ề ệ
cho h th ng phátệ ố
tri n ngày càng hoànể

thi n, làm c s đệ ơ ở ể
thi t l p tr t phápế ậ ậ
lu t c ng c và tăngậ ủ ố
c ng pháp ch xãườ ế
h i ch nghĩa.ộ ủ
B o đ m tínhả ả
th ng nh t c a phápố ấ ủ
ch trên quy mô toànế
qu c : th c hi n t tố ự ệ ố
yêu c u này là đi uầ ề
ki n quan tr ng đệ ọ ể
thi t l p m t tr t tế ậ ộ ậ ự
k c ng trong đóỷ ươ
c quan c p d iơ ấ ướ
ph i ph c tùng cả ụ ơ
quan c p trên.ấ
Các c quan xâyơ
d ng pháp lu t, cự ậ ơ
quan t ch c th cổ ứ ự
hi n và b o v phápệ ả ệ
lu t ph i ho t đ ngậ ả ạ ộ
m t các tích c c,ộ ự
ch đ ng và có hi uủ ộ ệ
qu : m t trongả ộ
nh ng yêu c u c aữ ầ ủ
pháp ch xã h i chế ộ ủ
nghĩa là ph i cóả
nh ng bi n phápữ ệ
nhanh chóng và h uữ
hi u đ x lýệ ể ử

nghiêm minh và k pị
th i các hành vi viờ
ph m pháp lu t.ạ ậ
nh t là t i ph m.ấ ộ ạ
Không tách r iờ
công tác pháp chế
v i văn hóa : trìnhớ
đ văn hóa nóiộ
chung và trình độ
pháp lý nói riêng c aủ
viên ch c nhà n c,ứ ướ
nhân viên các tổ
ch c xã h i và côngứ ộ
dân có nh h ngả ưở
r t l n t i quá trìnhấ ớ ớ
c ng c pháp ch xãủ ố ế
h i ch nghĩa. Trìnhộ ủ
đ văn hóa c a côngộ ủ
chungs càng cao thì
pháp ch càng đ cế ượ
c ng c v ngủ ố ư
m nh. Vì v y, ph iạ ậ ả
g n công t c phápắ ắ
ch v i vi c nângế ớ ệ
cao trình đ văn hóaộ
nói chung và văn hóa
pháp lý nói riêng c aủ
các viên ch c nhàứ
n c, nhân viên cácướ
t ch c xã h i vàổ ứ ộ

công dân.
+ Tăng c ng phápườ
ch xã h i chế ộ ủ
nghĩa:
Đ c ng c và tăngể ủ ố
c ng pháp ch xãườ ế
h i ch nghĩa ph iộ ủ ả
áp d ng nhi u bi nụ ề ệ
pháp đ ng b trongồ ộ
đó các bi n pháp cệ ơ
b n nh tăng c ngả ư ườ
s lãnh đ o c aự ạ ủ
Đ ng đ i v i côngả ố ớ
tác pháp ch , đ yế ẩ
m nh công tác xâyạ
d ng và hoàn thi nự ệ
h th ng pháp lu tệ ố ậ
xã h i ch nghĩaộ ủ
tăng c ng công tácườ
t ch c th c hi n vàổ ứ ự ệ
áp d ng pháp lu t,ụ ậ
tăng c ng ki mườ ể
công tác ki m traể
giám sát, x lýử
nghiêm minh nh ngữ
hành vi vi ph mạ
pháp lu t.ậ
Tăng c ng sườ ự
lãnh đ o c a Đ ngạ ủ ả
đ i v i công tácố ớ

pháp chế
Là bi n pháp c b nệ ơ ả
bao trùm xuyên su tố
trong quá trình c ngủ
c tăng c ng phápố ườ
ch xã h i chế ộ ủ
nghĩa, s lãnh đ oự ạ
c a Đ ng th hi nủ ả ể ệ
tr c h t vi cướ ế ở ệ
Đ ng đ ra chi nả ề ế
l c phát tri n kinhượ ể
t - xã h i.ế ộ
Đ y m nh công tácẩ ạ
xây d ng và hoànự
thi n h th ng phápệ ệ ố
lu t xã h i chậ ộ ủ
nghĩa.
Pháp lu t xã h i chậ ộ ủ
nghĩa là ti n đ c aề ề ủ
pháp ch xã h i chế ộ ủ
nghĩa. Mu n tăngố
c ng pháp ch xãườ ế
h i ch nghĩa vàộ ủ
qu n lý xã h i b ngả ộ ằ
pháp lu t thì ph i cóậ ả
m t h th ng k pộ ệ ố ị
th i th ch hóa cácờ ể ế
ch tr ng, chínhủ ươ
sách đ ng l i c aườ ố ủ
Đ ng.ả

Th ng xuyên ti nườ ế
hành rà soát, hệ
th ng hóa pháp lu tố ậ
đ phát hi n và lo iể ệ ạ
b nh ng quy đ nhỏ ữ ị
pháp lu t trùng l pậ ặ
K p th i th chị ờ ể ế
hóa đ ng l i, chínhườ ố
sách c a Đ ng thànhủ ả
pháp lu t.ậ
Có k ho ch xâyế ạ
d ng pháp lu t phùự ậ
h p v i m i giaiợ ớ ỗ
đo n c th …ạ ụ ể
Tăng c ng côngườ
tác t ch c th cổ ứ ự
hi n pháp lu t trongệ ậ
đ i s ng ờ ố
Đây là bi n phápệ
g m nhi u m t :ồ ề ặ
Đ y m nh công tácẩ ạ
nghiên c u khoa h cứ ọ
pháp lý
Đ y m nh công tácẩ ạ
thông tin, tuyên
truy n và giáo d cề ụ
pháp lu tậ
Chú tr ng công tácọ
đào t o đ i ngũ cánạ ộ
b pháp lý có độ ủ

trình đ ph m ch tộ ẩ ấ
chính tr và kh năngị ả
công tác đ s p x pể ắ ế
vào các c quan làmơ
công tác pháp lu t.ậ
Tăng c ng ki mườ ể
tra, giám sát x lýử
nghiêm minh nh ngữ
hành vi vi ph mạ
pháp lu t là bi nậ ệ
pháp nh m đ m b oằ ả ả
cho pháp lu t đ cậ ượ
th c hi n nghiêmự ệ
ch nh, m i ng iỉ ọ ườ
đ u bình đ ng tr cề ẳ ướ
pháp lu t.ậ
Câu 9 :
T i ph m là gì ?ộ ạ
phân tích các y uế
t c u thành t iố ấ ộ
ph m (L y ví dạ ấ ụ
minh h a)ọ
Tr l iả ờ
+ T i ph mộ ạ : đi u 8ề
b lu t hình sộ ậ ự
n c C ng hòa xãướ ộ
h i ch nghĩa Vi tộ ủ ệ
Nam năm 1999 có
hi u l c thi hành tệ ự ừ
ngày 01/-7/2000 đã

đ nh nghĩa t i ph mị ộ ạ
nh sau: ư
T i ph m là hành viộ ạ
nguy hi m cho xãể
h i, đ c quy đ nhộ ượ ị
trong b lu t hìnhộ ậ
s do ng i có tráchự ườ
nhi m, năng l cệ ự
hình s th c hi nự ự ệ
m t cách c ý ho cộ ố ặ
vô ý, xâm h i đ nạ ế
ch đ chính tr chế ộ ị ế
đ kinh t n n vănộ ế ề
hóa qu c phòng, anố
ninh tr t t an toànậ ự
xã h i quy n l i íchộ ề ợ
h p pháp c a Tợ ủ ổ
qu c xâm h i tínhố ạ
m ng, s c kh iạ ứ ỏ
danh d , nhân ph m,ự ẩ
t do, tài s n, cácự ả
quy n l i ích h pề ợ ợ
pháp c a công dân,ủ
xâm h i nh ng lĩnhạ ữ
v c khác c a tr t tự ủ ậ ự
pháp lu t xã h i chậ ộ ủ
nghĩa.
+ các y u t c uế ố ấ
thành t i ph mộ ạ :
g m m t kháchồ ặ

quan, ch quan, chủ ủ
th , khách th .ể ể
- m t khách quanặ
c a t i ph m làủ ộ ạ
nh ng bi u hi nữ ể ệ
c a t i ph m di nủ ộ ạ ễ
ra ho c t n t i bênặ ồ ạ
ngoài th gi i kháchế ớ
quan. Nh ng d uữ ấ
hi u thu c v kháchệ ộ ề
quan c a t i ph mủ ộ ạ
g m nh ng hành viồ ữ
nguy hi m cho xãể
h i : tính trái phápộ
lu t c a hành vi,ậ ủ
h u qu nguy hi mậ ả ể
cho xã h i, m i quanộ ố
h c a t i ph m cònệ ủ ộ ạ
có các dâu hi u khácệ
nhau nh : ph ngư ươ
ti n, công c t iệ ụ ộ
ph m, ph ng phápạ ươ
th đo n, th i gian,ủ ạ ờ
đ a đi m, th c hi nị ể ự ệ
ph m t i.ạ ộ
- M t ch quan c aặ ủ ủ
t i ph m là nh ngộ ạ ữ
di n bi n tâm lý bênễ ế
trong c a t i ph mủ ộ ạ
bao g m : l i, m cồ ỗ ụ

đích, va đ ng cộ ơ
ph m t i. B t c t iạ ộ ấ ư ộ
ph m c th nàoạ ụ ể
cũng ph i là hành viả
đ c th c hi n m tượ ự ệ ộ
cách có l i. L i cóỗ ỗ
hai lo i l i : l i c ýạ ỗ ỗ ố
ho c l i vô ý.ặ ỗ
C ý ph m t i làố ạ ộ
ph m t i trongạ ộ
nh ng tr ng h pữ ườ ợ
sau:
Ng i ph m t iườ ạ ộ
nh n th c đ cậ ứ ượ
hành vi c a mình làủ
nguy h i cho xã h i,ạ ộ
th y đ c h u quấ ượ ậ ả
c a hành vi đó vàủ
mong mu n choố
hành vi đó x y ra.ả
Ng i ph m t iườ ạ ộ
nh n th c đ cậ ứ ượ
hành vi c a mình làủ
nguy hi m cho xãề
h i, th y tr c h uộ ấ ướ ậ
qu c a hành vi đó,ả ủ
tuy không mong
mu n nh ng v n cóố ữ ẫ
ý th c đ m c nóứ ể ặ
x y ra.ả

Vô ý ph m t i làạ ộ
ph m t i trongạ ộ
nh ng tr ng h pữ ườ ợ
sau:
Ng i ph m t i tuyườ ạ ộ
th y tr c đ cấ ướ ượ
hành vi c a mình cóủ
th gây nguy h i choể ạ
xã h i nh ng choộ ư
r ng h u qu đó sằ ậ ả ẽ
không x y ra ho cả ặ
có th ngăn ng aể ừ
đ c.ượ
Ng i ph m t iườ ạ ộ
không th y đ cấ ượ
hành vi c a mình cóủ
th gây ra nguy h iể ạ
cho xã h i, m c dùộ ặ
có th th y tr c vàể ấ ướ
có th th y h u quể ấ ậ ả
đó.
- Khách th c a t iể ủ ộ
ph m là quan h xãạ ệ
h i đ c lu t hìnhộ ượ ậ
s b o v và b t iự ả ệ ị ộ
ph m gây thi t h iạ ệ ạ
ho c đe d a gâyặ ọ
thi t h i m c đệ ạ ở ứ ộ
đáng k .ể
- Ch th c a t iủ ể ủ ộ

ph m là con ng iạ ườ
c th đã th c hi nụ ể ự ệ
hành vi nguy hi mể
cho xã h i đ c lu tộ ượ ậ
hình s quy đ nh làự ị
t i ph m, có năngộ ạ
l c trách nhi m hìnhự ệ
s và đ t đ tu iự ạ ộ ổ
theo quy đ nh c aị ủ
lu t hình s ậ ự
Năng l c ch u tráchự ị
nhi m là kh năngệ ả
nh n th c và đi uậ ứ ề
khi n hành vi c aể ủ
ng i ph m t i.ườ ạ ộ
tu i ch u tráchổ ị
nhi m hình s :ệ ự
Ng i t 14 tu iườ ừ ổ
đ n 16 tu i thì ph iế ổ ả
ch u trách nhi mị ệ
hình s v i nh ngự ớ ữ
t i r t nghiêm tr ngộ ấ ọ
do c ý ho c t i đ cố ặ ộ ặ
bi t nghiêm tr ngệ ọ
ng i t 16 tu i trườ ừ ổ ở
lên ch u trách nhi mị ệ
hình s v i m i lo iự ớ ọ ạ
t i ph m ộ ạ
V y : m t hành viậ ộ
đ c coi là ph mượ ạ

t i ph i có đ y đ 4ộ ả ầ ủ
y u t trên. Khi đãế ố
đ c coi là t iượ ộ
ph m thì ph i ch uạ ả ị
trách nhi m hình sệ ự
quy đ nh.ị
Câu 10:
Hình ph t là gì ?ạ
trình bày h th ngệ ố
các lo i hình ph tạ ạ
đ c quy đ nhượ ị
trong t i B lu tạ ộ ậ
hình s .ự
Tr l iả ờ :
+Hình ph tạ : là bi nệ
pháp c ng ch nhàưỡ ế
n c nghiêm kh cướ ắ
nh t đ c quy đ nhấ ượ ị
trong lu t hình s doậ ự
tòa án nhân danh nhà
n c áp d ng đ iướ ụ ố
v i ng i th c hi nớ ườ ự ệ
t i ph m theo m tộ ạ ộ
trình t riêng bi t,ự ệ
nh m tr ng tr c iằ ừ ị ả
t o giáo d c ng iạ ụ ườ
ph m t i và ngănạ ộ
ng a t i ph m. ừ ộ ạ
+ các lo i hìnhạ
ph tạ :

H th ng hình ph tệ ố ạ
là t ng th các hìnhổ ể
ph t do nhà n cạ ướ
quy đ nh trong lu tị ậ
hình s và đ c s pự ượ ắ
x p theo m t trìnhế ộ
t nh t đ nh tùyự ấ ị
thu c và m c độ ứ ộ
nghiêm kh c c aắ ủ
m i hình ph t.ỗ ạ
Đi u 21 B lu tề ộ ậ
hình s phân chia hự ệ
th ng hình ph tố ạ
thành hai nhóm:
Hình ph t chính vàạ
Hình ph t b sung. ạ ổ
- Các hình ph tạ
chính: là hình ph tạ
c b n đ c ápơ ả ượ
d ng cho m t lo iụ ộ ạ
t i ph m và đ cộ ạ ượ
tuyên đ c l p v iộ ậ ớ
m i t i ph m tòa ánỗ ộ ạ
ch có th tuyên ánỉ ể
đ c l p m t hìnhộ ậ ộ
ph t chính.ạ
C nh cáoả
Ph t ti nạ ề
C i t o không giamả ạ
gi ữ

Tr c xu t ụ ấ
Tù có th i h nờ ạ
Tù chung thân
T hìnhử
- Các hình ph t bạ ổ
sung : là hình ph tạ
không đ c tuyênượ
đ c l p mà ch cóộ ậ ỉ
th tuyên kèm theoể
hình ph t chính. Đ iạ ố
v i m i lo i t iớ ỗ ạ ộ
ph m tòa án có thạ ể
tuyên m t ho cộ ặ
nhi u hình ph t bề ạ ổ
sung n u đi u lu tế ề ậ
v t i ph m có quyề ộ ạ
đ nh các hình ph tị ạ
này.
C m đ m nhi mấ ả ệ
ch c v , c m hànhứ ụ ấ
ngh ho c làm côngề ặ
vi c nh t đ nh ệ ấ ị
C m c trú ấ ư
Qu n chả ế
T c m t s quy nướ ộ ố ề
công dân
T ch thu tài s nị ả
Ph t ti n, khi khôngạ ề
áp d ng là hình ph tụ ạ
chính

Tr c xu t, khiụ ấ
không áp d ng làụ
hình ph t chínhạ
Vi c x lý ng iệ ử ườ
ch a thành niênư
ph m t i ch y u làạ ộ ủ ế
giáo d c giúp đụ ỡ
ng i đó s a ch aườ ử ữ
sai l m tri n lànhầ ể
m nh và tr thànhạ ở
công dân có ích cho
xã h i. Vì v y, khiộ ậ
ng i ch a thànhườ ư
niên ph m t i thìạ ộ
ch y u áp d ngủ ế ụ
nh ng bi n phápữ ệ
giáo d c phòngụ
ng a, gia đình nhàừ
tr ng và xã h i cóườ ộ
trách nhi m tích c cệ ự
tham gia vào vi cệ
th c hi n nh ngự ệ ữ
bi n pháp này.ệ
Không x ph t tùử ạ
chung thân ho c tặ ử
hình ng i ch aườ ư
thành niên ph m t i.ạ ộ
N u ph t tù có th iế ạ ờ
h n thì m c án nhạ ứ ẹ
h n m c an áp d ngơ ứ ụ

v i ng i đã thànhớ ườ
niên.
Câu 11:
Trình bày khái
ni m, đ i t ng,ệ ố ượ
ph ng pháp đi uươ ề
ch nh c a lu t tỉ ủ ậ ố
t ng hình s ?ụ ự
phân tích các giai
đo n t t ng hìnhạ ố ụ
s .ự
Tr l iả ờ
+ khái ni m, đ iệ ố
t ng ph ng phápượ ươ
đi u ch nh c a lu tề ỉ ủ ậ
t t ng hình số ụ ự:
Khái ni mệ t ngố
t ng hình s là toànụ ự
b ho t đ ng c aộ ạ ộ ủ
các c quan ti nơ ế
hành t t ng, ng iố ụ ườ
ti n hành t t ng vàế ố ụ
ng i tham gia tườ ố
t ng các cá nhân, cụ ơ
quan nhà n c và tướ ổ
ch c xã h i, gópứ ộ
ph n vào gi i quy tầ ả ế
v án hình s theoụ ự
quy đ nh c a b lu tị ủ ộ ậ
hình s .ự

Lu t t t ng hình sậ ố ụ ự
là t ng th các quyổ ể
ph m pháp lu t đi uạ ậ ề
ch nh các quan h xãỉ ệ
h i phát inh trongộ
quá trình kh i t ,ở ố
đi u tra, xét x vàề ử
thi hành án hình s .ự
Đ i t ngố ượ : đ iố
t ng chính c aượ ủ
lu t t t ng hình sậ ố ụ ự
là các quan h xãệ
h i phát sinh t vi cộ ừ ệ
kh i t truy t , xétở ố ố
s và thi hành ánử
hình s :ự
Ph ng pháp đi uươ ề
ch nhỉ :
Th c hi n quy nự ệ ề
c a nhà n c đ iủ ướ ố
v i nh ng ng iớ ữ ườ
tham gia t t ng cácố ụ
c quan nhà n cơ ướ
các t ch c xã h iổ ứ ộ
có liên quan đ nế
vi c đ u tranhệ ấ
ch ng t i ph m vàố ộ ạ
thi hành án
Th c hi n s ph iự ệ ự ố
h p và ch cợ ế ướ

gi a các c quanữ ơ
ti n hành t t ng.ế ố ụ
M i c quan th cỗ ơ ự
hi n t t ch c năngệ ố ứ
c a mình, c quanủ ơ
này có quy n phátề
hi n, s a ch a, yêuệ ử ữ
c u s a ch a nh ngầ ử ữ ữ
vi ph m pháp lu tạ ậ
c a nh ng c quanủ ữ ơ
khác.
+ Các giai đo n tạ ố
t ng hình sụ ự :
-Kh i t v án hìnhở ố ụ
s là giai đo n đ uự ạ ầ
c a ho t đ ng tủ ạ ộ ố
t ng hình s , các cụ ự ơ
quan có th m quy nẩ ề
xác đ nh s vi c x yị ự ệ ả
ra có hay không có
d u hi u c a t iấ ệ ủ ộ
ph m đ ra quy tạ ể ế
đ nh kh i t hayị ở ố
không kh i t v ánở ố ụ
hình s . có d u hi uự ấ ệ
c a t i ph m ho củ ộ ạ ặ
d a vào s t giácự ự ố
c a qu n chúngủ ầ
nhân dân đ raể
quy t đ nh kh i t .ế ị ở ố

Có th b t xong m iể ắ ớ
kh i t đ i v iở ố ố ớ
nh ng t i nghiêmữ ộ
tr ng.ọ
C quan đi u traơ ề
trong quân đ i kh iộ ở
t v án hình s v iố ụ ự ớ
t i ph m thu cộ ạ ộ
quy n xét x c aề ử ủ
tòa án quân s .ự
- Đi u tra :là giaiề
đo n th 2 c a tạ ứ ủ ố
t ng hình s , cụ ự ơ
quan đi u tra đ cề ượ
s d ng m i bi nử ụ ọ ệ
pháp mà lu t t t ngậ ố ụ
hình s quy đ nh đự ị ể
thu th p thông cácậ
ch ng c nh m xácứ ứ ằ
đ nh s vi c ph mị ự ệ ạ
t i và con ng iộ ườ
ph m t i làm c sạ ộ ơ ở
cho vi c truy t vàệ ố
x lý t i ph m.Keử ộ ạ
biên thu gi tài s nữ ả
và t o đi u ki nạ ề ệ
c n thi t khác theoầ ế
pháp lu t đ đ mậ ể ả
b o vi c b i th ngả ệ ồ ườ
thi t h i sau khi b nệ ạ ả

án có hi u l c phápệ ự
lu t.ậ
Trong đi u ki n đ cề ệ ặ
bi t có th b tệ ể ắ
ng i : b t b can, bườ ắ ị ị
cáo đ t m giam,ể ạ
b t ng i trongắ ườ
tr ng h p kh nườ ợ ẩ
c p, b t ng iấ ắ ườ
ph m t i qu tangạ ộ ả
ho c đang b truy nã ặ ị
Th i gian đi u traờ ề
t i đa v i c pố ớ ấ
huy n là 8 tháng,ệ
c p t nh là 12 tháng,ấ ỉ
tòa án nhân dân c pấ
cao là 16 tháng.
- Xét x s th m :ử ơ ẩ
giai đo n này b tạ ắ
đ u t ngày tòa ánầ ừ
nh n đ c h s doậ ượ ồ ơ
vi n ki m sátệ ể
chuy n sang. Sau khiể
nh n h s v án,ậ ồ ơ ụ
th m phán đ cẩ ượ
phân công ch t aủ ọ
phiên tòa ph iả
nghiên c u h s ,ứ ồ ơ
gi i quy t các khi uả ế ế
n i, yêu c u c aạ ầ ủ

nh ng ng i thamữ ườ
gia t t ng, ti nố ụ ế
hành các công vi cệ
khác c n thi t choầ ế
vi c m phiên tòa vàệ ở
ph i đ a ra m tả ư ộ
trong các quy t đ nhế ị
sau :
Đ a v án ra xét x ư ụ ử
Tr l i h s đả ạ ồ ơ ể
đi u tra b sung ề ổ
T m đình ch ho cạ ỉ ặ
đình ch v ánỉ ụ
Phiên tòa s th mơ ẩ
đ c ti n hành quaượ ế
các b c : khai m cướ ạ
phiên tòa, xét h i,ỏ
tranh lu n, ngh ánậ ị
và tuyên án.
- Giai đo n xét xạ ử
phúc th m : ẩ
Phúc th m là vi cẩ ệ
tòa án c p trên tr cấ ự
ti p xét l i nh ngế ạ ữ
b n án ho c quy tả ặ ế
đ nh s th m ch aị ơ ẩ ư
có hi u l c phápệ ự
lu t b kháng cáoậ ị
ho c kháng ngh .ặ ị
Giai đo n này cóạ

nhi m v ki m traệ ụ ể
l i tính h p pháp,ạ ợ
tính có căn c c aứ ủ
b n án s th m, s aả ơ ẩ ử
ch a nh ng sai l mữ ữ ầ
mà có th tòa án sể ơ
th m m c ph i. Giaiẩ ắ ả
đo n này là giaiạ
đo n đ c l p trongạ ộ ậ
t t ng hình s . Tòaố ụ ự
án phúc th m cóẩ
quy n quy t đ nh: ề ế ị
Gi nguyên b n ánữ ả
s th m ơ ẩ
S a bàn án s th mử ơ ẩ
H y b n án s th mủ ả ơ ẩ
và đình ch v ánỉ ụ
Th i h n kháng cáoờ ạ
c a b cáo và đ ngủ ị ươ
s là 15 ngày k tự ể ừ
ngày tuyên án và
th i h n kháng nghờ ạ ị
c a vi n ki m sátủ ệ ể
cung c p 15 ngày,ấ
vi n ki m sát c pệ ể ấ
trên là 30 ngày. Sau
đó b n án có hi uả ệ
l c.ự
- Thi hành án hình sự
là giai đo n cu iạ ố

cùng c a t t ngủ ố ụ
hình s nh m thiự ằ
hành các b n án, vàả
quy t đ nh có hi uế ị ệ
l c pháp lu t c aự ậ ủ
tòa án.
Công an huy n ,ệ
chính quy n,ề
ph ng, th tr nườ ị ấ
ho c c quan tặ ơ ổ
ch c n i ng i bứ ơ ườ ị
k t án c trú ho cế ư ặ
làm vi c có nhi mệ ệ
v thi hành án ho cụ ặ
quy t đ nh c a tòaế ị ủ
án, báo cáo cho
chánh án tòa án đã ra
quy t đ nh thi hànhế ị
án
- Giám đ c th m :ố ẩ
xem xét l i b n ánạ ả
ho c quy t đ nh cóặ ế ị
hi u l c pháp lu tệ ự ậ
trong vi c xét x vệ ử ụ
án. Căn c khángứ
ngh là : vi c đi uị ệ ề
tra xét h i phiênỏ ở
tòa b phi n di n,ị ế ệ
không đ y đ , k tầ ủ ế
lu n c a b n ánậ ủ ả

ho c quy t đ nhặ ế ị
không phù h p v iợ ớ
tình ti t khách quanế
c a v án.ủ ụ
Có s vi ph mự ạ
nghiêm tr ng trongọ
th t c t t ngủ ụ ố ụ
trong đi u tra truyề
t , xét x ho c cóố ử ặ
sai ph m nghiêmạ
tr ng trong vi c ápọ ệ
d ng b lu t hìnhụ ộ ậ
s .ự
- Tái th m là th t cẩ ủ ụ
đ c bi t áp d ngặ ệ ụ
đ i v i b n án ho cố ớ ả ặ
quy t đ nh c a tòaế ị ủ
án đã có hi u l cệ ự
pháp lu t nh ng bậ ư ị
kháng ngh , khi phátị
hi n nh ng tình ti tệ ữ ế
m i có th thay đ iớ ể ổ
c b n n i dungơ ả ộ
b n án ho c quy tả ặ ế
đ nh c a tòa ánị ủ
không bi t khi raế
quy t đ nh đó ế ị
Vi n tr ng vi nệ ưở ệ
ki m sát nhân dânể
t i cao, chánh án tòaố

án nhân dân t i caoố
có quy n kháng nghề ị
t t c các b n án.ấ ả ả
Câu 12 :
Quan h pháp lu tệ ậ
dân s là gì ? Phânự
tích c c u c aơ ấ ủ
quan h pháp lu tệ ậ
dân s (l y ví dự ấ ụ
minh h a)ọ
Tr l iả ờ :
+ Quan h phápệ
lu t dân sậ ự :là quan
h xã h i đ c cácệ ộ ượ
quy ph m dân sạ ự
đi u ch nh trong đóề ỉ
các bên tham gia đ cộ
l p v t ch c và tàiậ ề ổ ứ
s n, bình đ ng vả ẳ ề
đ a v pháp lý quy nị ị ề
và nghĩa v các b nụ ề
đ c nhà n c b oượ ướ ả
đ m thông qua cácả
bi n pháp c ngệ ưỡ
ch .ế
+ C c u c a quanơ ấ ủ
h pháp lu t dân sệ ậ ự:
quan h pháp lu tệ ậ
dân s có ba bự ộ
ph n c u thành làậ ấ

ch th , khách thủ ể ể
và n i dung.ộ
- Ch th c a quanủ ể ủ
h pháp lu t dân sệ ậ ự
là nh ng ng i thamữ ườ
gia vào quan h phápệ
lu t dân s mangậ ự
quy n và nghĩa về ụ
trong quan h đó.ệ
Ng i nói đây baoườ ở
g m cá nhân phápồ
nhân, h gia đình vàộ
t h p tác trong đóổ ợ
h gia đình và tộ ổ
h p tác là ch thợ ủ ể
đ c bi t c a quanặ ệ ủ
h pháp lu t dân s .ệ ậ ự
Tuy nhiên dó tính
ch t đ c đi m vàấ ặ ể
n i dung c a cácộ ủ
lo i qaun h xã h iạ ệ ộ
m i ch th nói trênỗ ủ ể
ch có th tham giaỉ ể
vào nh ng quan hữ ệ
pháp lu t dân sậ ự
nh t đ nh có m t sấ ị ộ ố
quan h pháp lu tệ ậ
dân s ch th chự ủ ể ỉ
có cá nhân ho c làặ
pháp nhân ho c hặ ộ

gia đình ho c t h pặ ổ ợ
tác.
Cá nhân là ch thủ ể
ph biên c a quanổ ủ
h pháp lu t dân sệ ậ ự
bao g m : công dânồ
Vi t Nam, ng iệ ườ
n c ngoài , ng iướ ườ
không có qu c t chố ị
s ng Vi t Nam.ố ở ệ
Nh ng đ tr thànhư ể ở
ch th quan hủ ể ệ
pháp lu t dân s cáậ ự
nhân ph i có năngả
l c pháp lu t nghĩaự ậ
v dân s - khụ ự ả
năng tr thànhở
ng i tham gia vàoườ
các quan h phápệ
lu t dân s . Khậ ự ả
năng c a cá nhânủ
b ng hành vi c uằ ả
mình xác l p quy nậ ề
và nghĩa v dân sụ ự
theo pháp lu t làậ
năng l c hành vi dânự
s cá nhân.ự
Pháp nhân là khái
ni m ch có nh ngệ ỉ ữ
t ch c nh doanhổ ứ ư

nghi p, công ty,ệ
nông lâm tr ng,ườ
h p tác xã, cá tợ ổ
ch c xã h i … thamứ ộ
gia vào quan h phápệ
lu t dân s v i tậ ự ớ ư
cách là nh ng chữ ủ
th đ c l p, riêngể ộ ậ
bi t.ệ
M t t ch c đ cộ ổ ứ ượ
công nh n là phápậ
nhân ph i có đ y đả ầ ủ
đi u ki n sau:ề ệ
Đ c c quan nhàượ ơ
n c có th mướ ẩ
quy n cho phépề
thành l p, đăng kýậ
ho c công nh n.ặ ậ
Có c c u t ch cơ ấ ổ ứ
ch t ch .ặ ẽ
Có tài s n đ c l pả ộ ậ
v i cá nhân, t ch cớ ổ ứ
khác và ch u tráchị
nhi m b ng tài s nệ ằ ả
đó.
Nhân danh mình
tham gia các quan hệ
pháp lu t m t cáchậ ộ
đ c l p.ộ ậ
H gia đình và tộ ổ

ch c h p tác xã làứ ợ
hai ch th h n chủ ể ạ ế
ch th đ c bi tủ ể ặ ệ
trong quan h phápệ
lu t dân s . S t nậ ự ự ồ
t i khách quan c aạ ủ
kinh t h gia đìnhế ộ
t h p tác quy đ nhổ ợ ị
s t n t i c a haiự ồ ạ ủ
ch th này trongủ ể
quan h dân s .ệ ự
Nh ng chúng khôngư
tham gia m t cáchộ
r ng rãi vào cácộ
quan h dân s nênệ ự
đ c g i là nh ngượ ọ ữ
ch th h n ch ,ủ ể ạ ế
ch th đ c bi t.ủ ể ặ ệ
- Khách th c aể ủ
quan h pháp lu tệ ậ
dân s là hành viự
ch th th c hi nủ ể ự ệ
các quy n và nghĩaề
v dân s .ụ ự
- N i dung c a quanộ ủ
h pháp lu t dân s :ệ ậ ự
M i quan h phápọ ệ
lu t đ u là m i quanậ ề ố
h pháp lý gi a cácệ ữ
ch th tham gia vàoủ ể

các quan h đó chệ ủ
th c a quy n vàể ủ ề
ch th nghĩa v . ủ ể ụ
Quy n dân s làề ự
cách x s đ cử ự ượ
phép c a ng i cóủ ườ
quy n năng. Trongề
nh ng quan h phápữ ệ
lu t dân s khácậ ự
nhau quy n dân sề ự
c a các ch th cóủ ủ ể
n i dung khác nhau.ộ
Ch th có quy nủ ể ề
trong các quan hệ
pháp lu t dân s cóậ ự
th có quy n năngể ề
đó c th :ụ ể
Có quy n chi mề ế
h u s d ng, đ nhữ ử ụ ị
đo t nh ng v tạ ữ ậ
thu c s h u c aộ ở ữ ủ
mình trong khuôn
kh mà pháp lu tổ ậ
quy đ nh th a mãnị ỏ
nhu c u s n xu t vàầ ả ấ
tiêu dùng.
Có quy n yêu c uề ầ
ng i khác th cườ ự
hi n ho c khôngệ ặ
th c hi n nh ngự ệ ữ

hành vi nh t đ nh.ấ ị
Khi các quy n dânề
s b vi ph m chự ị ạ ủ
th có quy n sể ề ử
d ng các bi n phápụ ệ
b o v mà pháp lu tả ệ ậ
nh t b o v , ápư ự ả ệ
d ng các bi n phápụ ệ
tác đ ng khác….ộ
Nghĩa v dân s làụ ự
cách x s b t bu cử ự ắ ộ
c a ng i có nghĩaủ ườ
v . Các cách x sụ ử ự
cũng r t khác nhauấ
tùy theo t ng quanừ
h pháp lu t dân sệ ậ ự
c th . ụ ể
VD : có quy đ nhị
r ng h p đ ng dânằ ợ ồ
s đ c ký k t theoự ượ ế
nguyên t c tắ ự
nguy n, không tráiệ
pháp lu t, và đ oậ ạ
đ c xã h i, đây làứ ộ
nghĩa v do lu tụ ậ
pháp quy đ nh choị
t t c các ch thấ ả ủ ể
khi giao k t h pế ợ
đ ng dân s , nghĩaồ ự
v c a h đ i v iụ ủ ọ ố ớ

nhà n c đ i v i xãướ ố ớ
h i nói chung.ộ
Câu 13:
Quy n s h u là gìề ở ữ
? Trình bày n iộ
dung quy n sề ở
h u và các hìnhữ
th c s h u đ cứ ở ữ ượ
quy đ nh t i Bị ạ ộ
lu t hình s ( l yậ ự ấ
ví d minh h a)ụ ọ
Tr l iả ờ
+ Quy n s h uề ở ữ :
quy n s h u là m tề ở ữ ộ
ph m trù g m t ngạ ồ ổ
h p các quy ph mợ ạ
pháp lu t đi u ch nhậ ề ỉ
nh ng quan h vữ ệ ế
s h u đ i v i cácở ữ ố ớ
quan h v t ch tệ ậ ấ
trong xã h iộ
Quan h s h u làệ ở ữ
m i quan h gi aố ệ ữ
ng i v i ng i vườ ớ ườ ề
m t tài s n nào đó.ộ ả
Khách quan : quan
h s h u là hệ ở ữ ệ
th ng các quy ph mố ạ
pháp lu t do nhàậ
n c đ t ra nh mướ ặ ằ

đi u ch nh các quanề ỉ
h xã h i trong lĩnhệ ộ
v c chi m h u, sự ế ữ ử
d ng và đ nh đo tụ ị ạ
tài s n trong ph mả ạ
vi lu t đ nh.ậ ị
Nh v y quy n sư ậ ề ở
h u bao g m quy nữ ồ ề
chi m h u, quy nế ữ ề
s d ng, quy n đ nhử ụ ề ị
đo t tài s n c a chạ ả ủ ủ
s h u theo quy đ nhở ữ ị
c a pháp lu t. Chủ ậ ủ
s h u có th làở ữ ể
ng i, phân nhân vàườ
ch th khác có đủ ể ủ
3 quy n trên.ề
Quy n s h u làề ở ữ
t ng th m t hổ ể ộ ệ
th ng quy ph mố ạ
pháp lu t do nhàậ
n c ban hành đướ ể
đi u ch nh các quanề ỉ
h xã h i phát sinhệ ộ
trong vi c chi mệ ế
h u, s d ng vàữ ử ụ
đ nh đo t các t li uị ạ ư ệ
s n xu t và t li uả ấ ư ệ
tiêu dùng.
+ N i dung quy nộ ề

s h uở ữ : có hai lo iạ
chi m h u : chi mế ữ ế
h u h p pháp vàữ ợ
chi m h u khôngế ữ
h p phápợ
- Chi m h u h pế ữ ợ
pháp có c s phápơ ở
lu t:ậ
Làm ch s h u: tàiủ ở ữ
s n mang tên ng iả ườ
đó, có h p đ ng muaợ ồ
bán trao t ng ặ
Th a k là quy nừ ế ề
d ch chuy n quy nị ể ề
s h u tài s n c aở ữ ả ủ
ng i đã ch t choườ ế
ng i còn s ngườ ố
Thông qua 1 quy tế
đ nh, m nh l nh c aị ệ ệ ủ
c quan Nhà n cơ ướ
có th m quy nẩ ề
D a vào các căn c ,ự ứ
c s khác c a phápơ ở ủ
lu tậ
Chi m h u b t h pế ữ ấ ợ
pháp không có
nh ng đi u ki nữ ề ệ
trên
Chi m h u khôngế ữ
h p pháp là chi mợ ế

h u không có c sữ ơ ở
pháp lu t chi m h uậ ế ữ
h p pháp ợ
Bao g m quy nồ ề
chi m h u, quy nế ữ ề
đ nh đo t tài s nị ạ ả
c a ch s h u theoủ ủ ở ữ
quy đ nh c a phápị ủ
lu t ậ
Quy n chi m h u làề ế ữ
quy n ki m soátề ể
ho c làm ch 1 v tặ ủ ậ
nào đó c a ch sủ ủ ở
h u, bi u hi n ữ ể ệ ở
ch : trong th c tỗ ự ế
v t đang n m trongậ ằ
s chi m gi c a aiự ế ữ ủ
đó ho c h đăngặ ọ
ki m soát làm chể ủ
và chi ph i v t theoố ậ
ý mình VD: chi mế
h u c a ng iữ ủ ườ
đ c ch s h u yượ ủ ở ữ ủ
quy n qu n lý tàiề ả
s n, đ c giao tàiả ượ
s n thông quan giaoả
d ch dân s , tài s nị ự ả
b đánh r i, b bị ơ ị ỏ
quên,…
Quy n s d ng: làề ử ụ

quy n ch s h uề ủ ở ữ
khai thái công d ng,ụ
hoa l i t c t tàiợ ứ ừ
s n. Ng i khôngả ườ
ph i là ch s h uả ủ ở ữ
cũng có quy n sề ử
d ng tài s n trongụ ả
các tr ng h pườ ợ
đ c ch s h uượ ủ ở ữ
chuy n quy n ho cề ề ặ
cho ng i khácườ
ho c t b quy nặ ừ ỏ ề
s h u đó.ở ữ
Quy n đ nh đo t: làề ị ạ
quy n c a ch sề ủ ủ ở
h u chuy n quy nữ ể ề
s h u tài s n c aở ữ ả ủ
mình cho ng i khácườ
ho c cho ng iặ ườ
khác ho c t bặ ừ ỏ
quy n s h u đóề ở ữ
Ch s h u cóủ ở ữ
quy n t mình bán,ề ự
trao đ i, t ng, cho,ổ ặ
cho, cho vay, t bừ ỏ
ho c th c hi n cácặ ự ệ
hình th c đ nh đo tứ ị ạ
khác.
Các hình th c sứ ở
h u đ c quy đ nhữ ượ ị

trong B lu t hìnhộ ậ
sự :
- s h u toàn dân :ở ữ
là s h u đ i v iở ữ ố ớ
nh ng tài s n màữ ả
Nhà n c là đ iướ ạ
di n ch s h u.ệ ủ ở ữ
Chính ph th ngủ ố
nh t qu n lý và b oấ ả ả
đ m s d ng đúngả ử ụ
m c đích, hi u quụ ệ ả
và ti t ki m các tàiế ệ
s n thu c s h uả ộ ở ữ
toàn dân.
- s h u c a tở ữ ủ ổ
ch c chính tr , tứ ị ổ
ch c chính tr - xãứ ị
h i : là s h u c aộ ở ữ ủ
c t ch c đó nh mả ổ ứ ằ
th c hi n m c đíchự ệ ụ
chung quy đ nh trongị
đi u l . Theo quyề ệ
đ nh t i Đi u 215ị ạ ề
B lu t dân s thìộ ậ ự
tài s n thu c s h uả ộ ở ữ
c a t ch c chínhủ ổ ứ
tr , t ch c chính trị ổ ứ ị
- xã h i là tài s nộ ả
đ c hình thành tượ ừ
ngu n đóng g p c aồ ố ủ

các thành viên, tài
s n đ c t ng choả ượ ặ
chung và t cácừ
ngu n khác phù h pồ ợ
v i quy đ nh phápớ ị
lu t.ậ
- s h u t p th : làở ữ ậ ể
s h u c a h p tácở ữ ủ ợ
xã ho c các hìnhặ
th c kinh t t p thứ ế ậ ể
n đ nh khác do cáổ ị
nhân, h gia đìnhộ
cùng góp v n, gópố
s c h p tác s nứ ợ ả
xu t, kinh doanhấ
nh m th c hi nằ ự ệ
m c đích chungụ
đ c quy đ nh trongượ ị
đi u l .ề ệ
- S h u t nhân :ở ữ ư
là s h u c a cáở ữ ủ
nhân đ i v i tài s nố ớ ả
h p pháp c a mình.ợ ủ
S h u t nhân baoở ữ ư
g m s h u cá th ,ồ ở ữ ể
s h u ti u ch , sở ữ ề ủ ở
h u t b n t nhân,ữ ư ả ư
theo quy đ nh t i cácị ạ
Đi u 220, 221 Bề ộ
lu t dân s . Tài s nậ ự ả

h p pháp thu c sợ ộ ở
h u t nhân khôngữ ư
b h n ch v sị ạ ế ề ố
l ng, giá tr .ượ ị
- s h u c a tở ữ ủ ổ
ch c xã h i, t ch cứ ộ ổ ứ
xã h i – nghộ ề
nghi p : là s h uệ ở ữ
c a c t ch c đóủ ả ổ ứ
nh m th c hi nằ ự ệ
m c đích chung c aụ ủ
các thành viên đ cượ
quy đ nh trong đi uị ề
l . Tài s n thu c sệ ả ộ ở
h u c a t ch c xãữ ủ ổ ứ
h i, t ch c xã h i –ộ ổ ứ ộ
ngh nghi p đ cề ệ ượ
quy đ nh t i Đi uị ạ ề
224 B lu t dân s .ộ ậ ự
- s h u h n h p :ở ữ ỗ ợ
là s h u đ i v i tàiở ữ ố ớ
s n do các ch sả ủ ở
h u thu c các thànhữ ộ
ph n kinh t khácầ ế
nhau góp v n đố ể
s n xu t, kinh doanhả ấ
thu l i nhu n. Theoợ ậ
Đi u 227 B lu tề ộ ậ
dân s , tài s n đ cự ả ượ
hình thành t ngu nừ ồ

v n góp c a các chố ủ ủ
s h u l i nhu nở ữ ợ ậ
thu đ c t ho tượ ừ ạ
đ ng s n xu t.ộ ả ấ
- s h u chung : làở ữ
s h u c a nhi uở ữ ủ ề
ch s h u đ i v iủ ở ữ ố ớ
tài s n. S h uả ở ữ
chung bao g m sồ ở
h u chung theo ph nữ ầ
và s h u chung h pở ữ ợ
nh t. Tài s n thu cấ ả ộ
s h u chung là tàiở ữ
s n chung.ả
Câu 14 :
Th a k là gì ?ừ ế
Phân tích nh ngữ
n i dung chính c aộ ủ
th a k theo diừ ế
chúc đ c quyượ
đ nh t i B lu tị ạ ộ ậ
dân s (l y ví dự ấ ụ
minh h a)ọ
Tr l iả ờ :
+ Th a k ừ ế :
Theo quy đ nh t i bị ạ ộ
lu t dan s , th a kậ ự ừ ế
là vi c chuy n d chệ ể ị
tài s n c a ng i đãả ủ ườ
ch t cho ng i cònế ườ

s ng, tài s n đ l iố ả ể ạ
đ c g i là di s n.ượ ọ ả
Th a k theo diừ ế
chúc là vi c chuy nệ ể
d ch tài s n th a kị ả ừ ế
c a ng i đã ch tủ ườ ế
cho ng i còn s ngườ ố
theo s đ nh đo tự ị ạ
c a ng i đó khuủ ườ
còn s ng.ố
+ Nh ng n i dungữ ộ
chính c a th a kủ ừ ế
theo di chúc đ cượ
quy đ nh t i B lu tị ạ ộ ậ
dân sự :
Di chúc là s thự ể
hi n ý chí c a cáệ ủ
nhan nh m chuy nằ ể
tài s n c a mình choả ủ
ng i khác sau khiườ
ch t.ế
Di chúc có hi u l cệ ự
pháp lu t t th iậ ừ ờ
đi m m th a k .ể ở ừ ế
Di chúc mu n đ cố ượ
coi là h p pháp ph iợ ả
có đ các đi u ki nủ ề ệ
sau đây:
Ng i l p di chúcườ ậ
ph i có năng l cả ự

hành vi
Ng i l p di chúcườ ậ
ph i th hi n đ cả ể ệ ượ
ý chí t nguy nự ệ
N i dung di chúcộ
ph i h p phápả ợ
Hình th c di chúcứ
ph i tuân theo phápả
lu tậ
Di chúc b ng vănằ
b n ph i có ch ngả ả ứ
th c xác nh nự ậ
Di chúc b ngằ
mi ng : ch đ cệ ỉ ượ
l p khi ng i l p diậ ườ ậ
chúc đang trong tình
tr ng nguy k ch,ạ ị
nguy hi m đ n tínhể ế
m ng và ph i có haiạ ả
ng i làm ch ngườ ứ
th c. Sau ba thángự
n u ng i đó khôngế ườ
ch t thì b n di chúcế ả
đó không có hi uệ
l cự
Ng i l p di chúc làườ ậ
ng i mà thông quaườ
vi c l p di chúc đệ ậ ể
đ nh đo t kh i tàiị ạ ố
s n c a mình choả ủ

nh ng ng i khácữ ườ
sau khi mình ch tế
v i ý chí hoàn toànớ
t nguy n. Ng iự ệ ườ
l p di chúc ph i đ tậ ả ạ
nh ng đ tu i vữ ộ ổ ề
kh năng làm hànhả
vi thì di chúc m i cóớ
hi u l c pháp lu t.ệ ự ậ
Ng i l p di chúcườ ậ
ch có th là côngỉ ể
dân và ph i có tàiả
s n thu c quy n sả ộ ề ở
h u ho c quy n sữ ặ ề ở
h u h p pháp c aữ ợ ủ
mình
Ng i l p di chúcườ ậ
có nh ng quy nữ ề
sua :
Ch đ nh ng i th aỉ ị ườ ừ
k ( đi u 651- c aế ề ủ
b lu t dân s ) vàộ ậ ự
có quy n tru tề ấ
quy n h ng di s nề ưở ả
c a ng i đ củ ườ ượ
th a k .ừ ế
Có quy n phân đ nhề ị
kh i tài s n choố ả
t ng ng iừ ườ
Có quy n dành m tề ộ

kh i tài s n đ thố ả ể ờ
cúng
Giao nghĩa v th aụ ừ
k trong ph m vi tàiế ạ
s n ả
Có quy n ch đ nhề ỉ ị
ng i gi di chúc,ườ ữ
ng i qu n lý diườ ả
s n và ng i phânả ườ
chia tài s n ả
Có quy n s a ch a,ề ủ ữ
thay đ i, b sung,ổ ổ
thay đ i di chúcổ
Ng i đ c h ngườ ượ ưở
th a k theo di chúc:ừ ế
N u là cá nhân thìế
ph i t n t i vào th iả ồ ạ ờ
đi m th a k , ch tể ừ ế ế
tr c và ch t cùngướ ế
không đ c h ng.ượ ưở
N u là t ch c thìế ổ ứ
cũng ph i t n t iả ồ ạ
trong th i đi m mờ ể ở
th a k và phân chiaừ ế
tài s n ả
Nh ng ng i đ cữ ườ ượ
h ng th a kưở ừ ế
không ph thu c vàoụ ộ
n i dung di chúcộ
g m: m , v ,ồ ẹ ợ

ch ng, con ch aồ ư
thành niên ho c đãặ
thành niên nh ngư
không có khái ni mệ
hành vi và lao đ ng,ộ
nh ng ng i yữ ườ ấ
đ c h ng 2/3ượ ưở
m t su t đ c chiaộ ấ ượ
theo pháp lu t.ậ
Câu 15:
Th a k là gì ?ừ ế
Phân tích nh ngữ
n i dung chính c aộ ủ
th a k theo phápừ ế
lu t đ c quyậ ượ
đ nh t i B lu tị ạ ộ ậ
dân s (l y ví dự ấ ụ
minh h a)ọ
Tr l iả ờ
+ Th a k ừ ế :
Theo quy đ nh t i bị ạ ộ
lu t dan s , th a kậ ự ừ ế
là vi c chuy n d chệ ể ị
tài s n c a ng i đãả ủ ườ
ch t cho ng i cònế ườ
s ng, tài s n đ l iố ả ể ạ
đ c g i là di s n.ượ ọ ả
Th a k theo diừ ế
chúc là vi c chuy nệ ể
d ch tài s n th a kị ả ừ ế

c a ng i đã ch tủ ườ ế
cho ng i còn s ngườ ố
theo s đ nh đo tự ị ạ
c a ng i đó khuủ ườ
còn s ng.ố
+ Nh ng n i dungữ ộ
chính c a th a kủ ừ ế
theo pháp lu t đ cậ ượ
quy đ nh t i B lu tị ạ ộ ậ
dân s ự
Là vi c đ l i tàiệ ể ạ
s n c a ng i ch tả ủ ườ ế
cho nh ng ng iữ ườ
th a k không ph iừ ế ả
theo di chúc, mà theo
quy đ nh c a phápị ủ
lu t v th a k . ậ ề ừ ế
Theo quy đ nh Đi uị ề
678 B lu t dân sộ ậ ự
thì vi c th a k theoệ ừ ế
lu t áp d ng trongậ ụ
các tr ng h p sau: ườ ợ
Không có di chúc
Di chúc không h pợ
pháp
Nh ng ng i th aữ ườ ừ
k theo di chúc đ uế ề
ch t tr c ho cế ướ ặ
ch t cùng th i đi mế ờ ể
v i ng i l p diớ ườ ậ

chúc, không còn ai
vào th i đi m mờ ể ở
th a k .ừ ế
Nh ng ng i đ cữ ườ ượ
ch đ nh là ng iỉ ị ườ
th a k theo di chúcừ ế
mà h không cóọ
quy n h ng di s nề ưở ả
ho c t h t ch iặ ự ọ ừ ố
quy n h ng di s n ề ưở ả
Ph n di s n khôngầ ả
đ c đ nh đo tượ ị ạ
trong di chúc ph n điầ
s n liên quan đ nả ế
ph n c a di chúcầ ủ
không có hi u l cệ ự
pháp lu t.ậ
Pháp lu t th a kậ ừ ế
n c ta chia nh ngướ ữ
ng i thu c di nườ ộ ệ
th a k theo lu từ ế ậ
làm 3 hàng sau:
- Hàng th nh t :ứ ấ
v , ch ng, b ,ợ ồ ố
m (đ nuôi),ẹ ẻ
con(đ , nuôi)ẻ
- Hàng th 2 : ông,ứ
bà( n i, ngo i), anhộ ạ
ch em ru t c aị ộ ủ
ng i ch t.ườ ế

- Hàng th 3 :cácứ
anh ch em ru t c aị ộ ủ
b , m ng i ch t,ố ẹ ườ ế
các con c a anh chủ ị
em ru t c a ng iộ ủ ườ
ch tế
Th a k th v :ừ ế ế ị
theo nguyên t c thìắ
ng i th a k ph iườ ừ ế ả
là ng i còn s ngườ ố
vào th i đi m mờ ể ở
th a k , nh ng phápừ ế ữ
lu t v th a k c aậ ề ừ ế ủ
n c ta còn quy đ nhướ ị
tr ng h pườ ợ
Khi con c a ng iủ ườ
đ l i di s n ch tể ạ ả ế
tr c ng i đ l iướ ườ ể ạ
di s n thì cháu c aả ủ
ng i đó đ cườ ượ
h ng ph n di s nưở ầ ả
mà cha ho c m c aặ ẹ ủ
cháu đ c h ngượ ưở
(n u còn s ng) n uế ố ế
cháu cũng b ch tị ế
tr c ng i đ l iướ ườ ể ạ
di s n, thì ch t đ cả ắ ượ
h ng ph n di s nưở ầ ả
mà ng i cha ho cườ ặ
m c a ch t đ cẹ ủ ắ ượ

h ng n u còn s ngưở ế ố
Theo h ng d nướ ẫ
c a h i đông th mủ ộ ẩ
phán tòa án nhân dân
t i cao thì cháu, ch tố ắ
tr thành ng i th aở ườ ừ
k th v c a ông,ế ế ị ủ
bà, c ph i còn s ngụ ả ố
vào th i đi m ông,ờ ể
bà, c c a h ch t.ụ ủ ọ ế
Tr ng h p cháuườ ợ
ch t sinh ra khi ôngắ
bà c ch t nh ng đãụ ế ư
thành thai tr c khiướ
ông, bà, c ch t thìụ ế
cũng đ c coi làượ
th a k th v c aừ ế ế ị ủ
ông, bà, c c a hụ ủ ọ
Tr c khi chiaướ
ph n di s n th a kầ ả ừ ế
nh ng ng i đ cữ ườ ượ
th a k ph i thanhừ ế ả
toán nh ng kho nữ ả
theo th t sau :ứ ự
Ti n chi phí maiề
táng cho ng i ch t,ườ ế
ti n c p d ng cònề ấ ưỡ
thi u, ti n tr c pế ề ợ ấ
cho ng i s ngườ ố
n ng nh , ti nươ ờ ề

công lao đ ng, ti nộ ề
b i th ng thi tồ ườ ệ
h i, ti n thu , ti nạ ề ế ề
ph t, các món nạ ợ
Nhà n c, các mónướ
n c a công dân,ợ ủ
pháp nhân, chi phí
cho vi c b o qu nệ ả ả
di s n.ả
Câu 16 :
H p đ ng dân sợ ồ ự
là gì ? Phân tích
ch đ , hình th c,ủ ề ứ
n i dung ký k tộ ế
h p đ ng dân sợ ồ ự
Tr l iả ờ
+ H p đ ng dân sợ ồ ự :
là s th a thu nự ỏ ậ
gi a các bên v vi cữ ề ệ
xác l p, thay đ iậ ổ
ch m d t quy n vàấ ứ ề
nghĩa v dân sụ ự
mua, bán, thuê,
m n, t ng, cho,ượ ặ
làm m t vi c ho cộ ệ ặ
không làm m t vi c,ộ ệ
hay các th a thu nỏ ậ
khác nhau mà trong
đó có m t ho c cácộ ặ
bên nh m đáp ngằ ứ

nhu c u sinh ho t,ầ ạ
tiêu dùng.
+ Ch th c a h pủ ể ủ ợ
đ ng dân sồ ự :theo
pháp lu t dân s thìậ ự
ch th c a h pủ ể ủ ợ
đ ng dân s có thồ ự ể
là cá nhân ho c phápặ
nhân.
- cá nhân :
Cá nhân t 18 tu iừ ổ
tr lên, có đ y đở ầ ủ
năng l c hành viự
đ c phép tham giaượ
t t c các h p đ ngấ ả ợ ồ
dân s và t mìnhự ự
ch u trách nhi m vị ệ ề
vi c th c hi n h pệ ự ệ ợ
đ ng đóồ
Cá nhân t đ 15ừ ủ
tu i đ n 18 tu i,ổ ế ổ
đ c ký k t các h pượ ế ợ
đ ng n u t mình cóồ ế ự
tài s n đ th c hi nả ể ự ệ
h p đ ng đó ợ ồ
Cá nhân d i 16ướ
tu i tham gia cácổ
h p đ ng có giá trợ ồ ị
nh ph c v nhuỏ ụ ụ
c u t i thi u c aầ ố ể ủ

mình.
- các pháp nhân là
ch th c a h pủ ề ủ ợ
đ ng dân s .ồ ự
M t t ch c có tộ ổ ư ư
cách pháp lý ph i cóả
đ các đi u ki n sauủ ề ệ
đây. Có tài s n riêng,ả
t ch u trách nhi mự ị ệ
b ng tài s n c aằ ả ủ
mình, tham gia vào
các quan h phápệ
lu t m t cách đ cậ ộ ộ
l pậ
Khi tham gia ký k tế
h p đ ng dân s ,ợ ồ ự
các bên ph i tuânả
th nguyên t c hoànủ ắ
toàn t nguy n.ự ệ
Không bên nào ép
bu c bên nào trongộ
vi c ký k t và trongệ ế
quá trình th c hi nự ệ
h p đ ng.ợ ồ
+ Hình th c ký k tứ ế
h p đ ng dân s :ợ ồ ự
Các bên có th kýể
h p đ ng theo cácợ ồ
hình th c d i đây:ứ ướ
- Hình th c mi ng :ứ ệ

Các đi u kho n c aề ả ủ
h p đ ng đ c th aợ ồ ượ ỏ
thu n b ng mi ng.ậ ằ ệ
Sau khi các bên đã
th ng nh t v i nhauố ấ ớ
v n i dung c a h pề ộ ủ ợ
đ ng b ng mi ng,ồ ằ ệ
các bên s b t đ uẽ ắ ầ
th c hi n h p đ ng.ự ệ ợ ồ
- Hình th c vi t : khiứ ế
ký h p đ ng, cácợ ồ
bên th a thu n vàỏ ậ
th ng nh t v n iố ấ ề ộ
dung chi ti t c aế ủ
h p đ ng, sau đóợ ồ
l p văn b n vi t tayậ ả ế
ho c đáng máy. Cácặ
bên c n ph i ký tênầ ả
mình ho c đ i di nặ ạ ệ
h p pháp ký tên vàoợ
văn b n đã l pả ậ
- Hình th c văn b nứ ả
có ch ng nh n : đ iứ ậ ố
v i nh ng h p đ ngớ ữ ợ ồ
mà pháp lu t quyậ
đ nh ph i có ch ngị ả ứ
nh n c a c quanậ ủ ơ
công ch ng Nhàứ
n c nh h p đ ngướ ư ợ ồ
mua bán nhà , bu cở ộ

các bên ph i đ n cả ế ơ
quan công ch ng đứ ể
ch ng th c.ứ ự
Các bên c a h pủ ợ
đ ng có th t mìnhồ ể ự
tr c ti p ký k t vàự ế ế
th c hi n h p đ ngự ệ ợ ồ
ho c y quy n choặ ủ ề
ng i khác thay m tườ ặ
mình ký k t và th cế ự
hi n h p đ ng. ệ ợ ồ
+ N i dung ký k tộ ế
h p đ ng dân sợ ồ ự :
Bao g m các đi uồ ề
kho n mà các bên kýả
k t. các đi u kho nế ề ả
đó đ c chia làm baượ
lo i ch y u:ạ ủ ế
- Đi u kho n cề ả ơ
b n : g m các th aả ồ ỏ
thu n c n thi t ph iậ ầ ế ả
có trong h p đ ngợ ồ
mà n u thi u nó thìế ế
h p đ ng khôngợ ồ
đ c ký k t VD :ượ ế
đ i t ng, giá trố ượ ị
c a h p đ ng, ủ ợ ồ
- Đi u kho n thôngề ả
th ng : lo i đi uườ ạ ề
kho n này đã đ cả ượ

quy đ nh trong cácị
văn b n pháp lu t.ả ậ
Các bên có th th aể ỏ
thu n ho c khôngậ ặ
th a thu n, nh ngỏ ậ ư
b t bu c ph i th cắ ộ ả ự
hi n. VD : nh ngệ ữ
nghĩa v c th c aụ ụ ể ủ
bên thuê nhà.
- Đi u kho n tùyề ả
nghi : Đ i v i m tố ớ ộ
nghĩa v các bên cóụ
th th a thu n haiể ỏ ậ
hay nhi u cách th cề ứ
đ th c hi n. Bênể ự ệ
có nghĩa v có thụ ể
l a ch n các dự ọ ễ
dàng, phù h p v iợ ớ
mình đ th c hi nể ự ệ
h p đ ng. Ngoài ra,ợ ồ
Lu t đã quy đ nh vậ ị ề
m t nghĩa v nào đóộ ụ
nh ng các bên cóữ
th th a thu n khácể ỏ ậ
v i quy đ nh đó, tuyớ ị
nhiên không đ cượ
nh h ng đ n l iả ưở ế ợ
ích chung c a xãủ
h i.ộ
Khi ký k t h pế ợ

đ ng, các bên c nồ ầ
ph i th a thu nả ỏ ậ
t ng đi u kho nừ ề ả
c a h p đ ng đủ ợ ồ ể
cùng nhau th ngố
nh t v n i dungấ ề ộ
c a h p đ ng. Cácủ ợ ồ
bên không đ cượ
dùng quyên l c, đ aự ị
v xã h i, … đ épị ộ ể
bên kia ký k t h pế ợ
đ ng. Các đi uồ ề
kho n mà các bênả
th a thu n ph i phùỏ ậ ả
h p v i phong t cợ ớ ụ
t p quán, pháp lu t,ậ ậ
đ m b o l i íchả ả ợ
riêng và l i íchợ
chung c a xã h i.ủ ộ
Câu 17: Trình bày
khái ni m, đ iệ ố
t ng, ph ngượ ươ
pháp đi u ch nhề ỉ
c a lu t t t ngủ ậ ố ụ
dân s và trình tự ự
th t c gi i quy tủ ụ ả ế
v án dân sụ ự
Tr l iả ờ :
+ Khái ni m : làệ
ngành lu t trongậ

pháp lu t trong hậ ệ
th ng pháp lu t c aố ậ ủ
n c c ng hòa xãướ ộ
h i ch nghĩa vi tộ ủ ệ
nam, bao g m hồ ệ
th ng quy ph mố ạ
pháp lu t đi u ch nhậ ề ỉ
các quan h gi a tòaệ ữ
án, vi n ki m sátệ ể
v i nh ng ng iớ ữ ườ
tham gia t t ngố ụ
phát sinh trong quá
trình tòa án gi iả
quy t v án dân s .ế ụ ự
+ Đ i t ng : làố ượ
nh ng quan h xãữ ệ
h i gi a tòa án, vi nộ ữ ệ
ki m sát v i nh ngể ớ ữ
ng i tham gia tườ ố
t ng phát sinh trongụ
quá trình tòa án gi iả
quy t v án dân s .ế ụ ự
các quan h phátệ
sinh ph bi n nh tổ ế ấ
t t c các v ánở ấ ả ụ
dân s là quan hự ệ
gi a tòa án và dânữ
s . Quan h gi aự ệ ữ
vi n ki m soát v iệ ể ớ
nh ng ng i thamữ ườ

gia t t ng ch phátố ụ ỉ
sinh nh ng v ánở ữ ụ
vi n ki m sát thamệ ể
gia đi u tra v án.ề ụ
+ Ph ng pháp đi uươ ề
ch nh : quy n uy vàỉ ề
c ng ch , quy nưỡ ế ề
uy và hòa gi i ả
+ Th t c gi iủ ụ ả
quy t v án dân s :ế ụ ự
- Kh i ki n và kh iở ệ ở
t v án dân s :ố ụ ự
Kh i ki n, kh i tở ệ ở ố
v án là giai đo nụ ạ
đ u c a t t ng dânầ ủ ố ụ
s thông qua vi cự ệ
kh i ki n kh i tở ệ ở ố
phát sinh v án dânụ
s t i tòa án.ự ạ
Quy n kh i ki n về ở ệ ụ
án dân s thu c vự ộ ề
cá nhân pháp nhan
ho c ch th khácặ ủ ể
có quy n l i b xâmề ợ ị
ph mạ
Quy n kh i t về ở ố ụ
án dân s thu c vự ộ ề
vi n ki m sátệ ể
- L p h s v án :ậ ồ ơ ụ
L p h s thu cậ ồ ơ ộ

trách nhi m c aệ ủ
th m phán đ cẩ ượ
phân công gi iả
quy t v án. Đ l pế ụ ể ậ
h s v án th mồ ơ ụ ẩ
phán có th ti nể ế
hành các bi n phápệ
đi u tra sau: ề
L p l i khai c aậ ờ ủ
đ ng s , ng iươ ự ườ
làm ch ng v nh ngứ ề ữ
v n đ c n thi tấ ề ầ ế
Yêu c u c quan nhàầ ơ
n c t ch c xã h iướ ổ ứ ộ
h u quan ho c côngữ ặ
dân cung c p b ngấ ằ
ch ng có ý nghĩaứ
cho vi c gi i quy tệ ả ế
v ánụ
Xem xét t i ch ạ ỗ
Tr ng c u giámư ầ
đ nhị
Yêu c u c quanầ ơ
chuyên môn đ nh giáị
ho c l p h i đ ngặ ậ ộ ồ
đ nh giá tài s n cóị ả
tranh ch pấ
- Hòa gi i v án:làả ụ
m t th t c t t ngộ ủ ụ ố ụ
dân s . Trong quáự

trình gi i quy t vả ế ụ
án tòa án ti n hànhế
hòa gi i đ giúpả ể
đ ng s th aươ ự ỏ
thu n v i nhau vậ ớ ề
vi c gi i quy t vệ ả ế ụ
án tr nh ng vi cừ ữ ệ
sau:
H y vi c k t hônủ ệ ế
trái pháp lu tậ
Đòi b i th ng thi tồ ườ ệ
h i tài s n c a nhàạ ả ủ
n cướ
Nh ng vi c phátữ ệ
sinh t giao d ch tráiừ ị
pháp lu tậ
Nh ng vi c xác đ nhữ ệ ị
công dân m t tíchấ
ho c đã ch tặ ế
Nh ng vi c khi uữ ệ ế
n i v danh sách cạ ề ử
tri
- Phiên tòa s th m :ơ ẩ
Th t c b t đ uủ ụ ắ ầ
phiên tòa
Th t c xét h i t iủ ụ ỏ ạ
phiên tòa
Tranh lu n t i phiênậ ạ
tòa
Ngh án và tuyên ánị

- Th t c phúc th mủ ụ ẩ
: là th t c t t ngủ ụ ố ụ
dân s trong đó cóự
tòa án c p trên xétấ
l i v án mà b n ánạ ụ ả
ho c quy t đ nhặ ế ị
ch a có hi u l cư ệ ự
pháp lu t c a tòa ánậ ủ
c p d i b khángấ ướ ị
cáo kháng nghị
Khi gi i quy t l iả ế ạ
v án theo th t cụ ủ ụ
phúc th m tòa ánẩ
phúc th m có quy nẩ ề
Gi nguyên b n án,ữ ả
quy t đ nhế ị
S a b n án, quy tử ả ế
đ nhị
H y b n án quy tủ ả ế
đ nh đ xét x l iị ể ử ạ
T m đình ch ho cạ ỉ ặ
đình ch vi c gi iỉ ệ ả
quy t v ánế ụ
B n án, quy t đ nhả ế ị
phúc th m là chungẩ
th m có hi u l c thiẩ ệ ự
hành ngay
Th t c giám đ củ ụ ố
th mẩ
- Th t c tái th m:ủ ụ ẩ

là th t c đ c bi tủ ụ ặ ệ
c a t t ng dân sủ ố ụ ự
trong đó tòa án có
th m quy n xét l iẩ ề ạ
v án mà b n ánụ ả
ho c quy t đ nh đãặ ế ị
có hi u l c phápệ ự
lu t b kháng ngh vìậ ị ị
phát hi n có việ
ph m pháp lu tạ ậ
trong quá trình gi iả
quy t v ánế ụ
Các b n án quy tả ế
đ nh c a tòa án đã cóị ủ
hi u l c b khángệ ự ị
ngh khi có m tị ộ
trong nh ng căn cữ ứ
sau
Vi c đi u tra khôngệ ề
đ y đ ầ ủ
K t lu n trong b nế ậ ả
án quy t đ nh khôngế ị
phù h p v i nh ngợ ớ ữ
tình ti t khách quanế
c a v ánủ ụ
Có vi ph m nghiêmạ
tr ng th t c tọ ủ ụ ố
t ngụ
Có sai l m nghiêmầ
tr ng vi c áp d ngọ ệ ụ

pháp lu t ậ
Chánh án tòa án nhân
dân t i cao, Vi nố ệ
tr ng vi n ki mưở ệ ể
sát nhân dân t i caoố
có quy n kháng nghề ị
đ i v i b n ánố ớ ả
quy t đ nh c a tòaế ị ủ
án các c p. Phóấ
chánh án tòa án nhân
dân t i cao, Phiênố
tòa giám đ c th mố ẩ
không đ c mượ ở
công khai. T i phiênạ
tòa m t thành viênộ
c a H i đ ng xét xủ ộ ồ ử
trình bày n i dungộ
c án n i dungụ ộ
kháng ngh ki m sátị ể
viên trình bày ý ki nế
kháng ngh . H iị ộ
đ ng xét x th oồ ử ả
lu n và ra quy tậ ế
đ nhị
H i đ ng xét xộ ồ ử
giám đ c th m cóố ẩ
quy n :ề
Gi nguyên b n án,ữ ả
quy t đ nh đã cóế ị
hi u l c pháp lu t ệ ự ậ

Gi nguyên b n ánữ ả
quy t đ nh đúngế ị
pháp lu t c a tòa ánậ ủ
c p d i đã b h yấ ướ ị ủ
b ho c b s aỏ ặ ị ử
S a b n án, quy tử ả ế
đ nh đã có hi u l cị ệ ự
pháp lu t ậ
H y b n án, quy tủ ả ế
đ nh đã có hi u l cị ệ ự
pháp lu t đ xét xậ ể ử
s th m ho c phúcơ ẩ ặ
th mẩ
H y b n án, quy tủ ả ế
đ nh đã có hi u l cị ệ ự
pháp lu t và đình chậ ỉ
vi c gi i quy t vệ ả ế ụ
án
- Thi hành án dân
s : là th t c c aự ủ ụ ủ
t t ng dân s , trongố ụ ự
đó tòa án có th mẩ
quy n xét l i v ánề ạ ụ
mà b n án ho cả ặ
quy t đ nh đã cóế ị
hi u l c pháp lu t bệ ự ậ ị
kháng ngh vì m iị ớ
phát hi n đ cệ ượ
nh ng tình ti t quanữ ế
tr ng làm thay đ iọ ổ

n i dung v ánộ ụ
các b n án, quy tả ế
đ nh đã có hi u l cị ệ ự
pháp lu t b khángậ ị
ngh khi có m tị ộ
trong nh ng căn cữ ứ
sau:
m i phát hi n đ cớ ệ ượ
tình ti t quan tr ngế ọ
c a v án mà đ ngủ ụ ươ
s không th bi tự ể ế
đã xác đ nh đ c l iị ượ ờ
khai c a ng i làmủ ườ
ch ng k t lu n giámứ ế ậ
đ nh ho c l i d chị ặ ờ ị
c a ng i phiênủ ườ
d ch rõ rang khôngị
đúng s th t ho cự ậ ặ
đã có s gi m oự ả ạ
b ng ch ngằ ứ
th m phán h i th mẩ ộ ẩ
nhân dân ki m sátể
viên c tình làm saiố
l ch h s v ánệ ồ ơ ụ
ho c tình ti t k tặ ế ế
lu n.ậ
Câu 18 : Trình bày
khái ni m, đ iệ ố
t ng, ph ngượ ươ
pháp đi u ch nhề ỉ

c a lu t hôn nhânủ ậ
và gia đình. Phân
tích nh ng đi uữ ề
ki n k t hôn đ cệ ế ượ
quy đ nh t i lu tị ạ ậ
hôn nhân và gia
đình.
Tr l iả ờ :
+ khái ni m: Lu tệ ậ
hôn nhân và gia đình
là ngành lu t trongậ
h th ng pháp lu tệ ố ậ
t ng h p các quyổ ợ
ph m pháp lu tạ ậ
nh m đi u ch nh cácằ ề ỉ
quan h hôn nhân vàệ
gia đình v nhânề
than và tài s n ả
+ Đ i t ng : Quanố ượ
h hôn nhân và giaệ
đình, quan h nhânệ
thân và tài s n.ả
+ ph ng pháp đi uươ ề
ch nh : Là nh ngỉ ữ
cách th c, bi n phápứ ệ
mà các quy ph mạ
pháp lu t hôn nhânậ
gia đình tác đ ng lênộ
các quan h xã h iệ ộ
thu c đ i t ngộ ố ượ

đi u ch nh c a nó,ề ỉ ủ
phù h p ý chí c aợ ủ
nhà n cướ
Th a thu n, c ngỏ ậ ưỡ
ch giáo d c.ế ụ
+ nh ng đi u ki nữ ề ệ
k t hôn đ c theoế ượ
quy đ nh c a Lu tị ủ ậ
hôn nhân và gia đình.
K t hôn là vi c namế ệ
và n l y nhau thànhữ ấ
v ch ng theo quyợ ồ
đ nh c a pháp lu t.ị ủ ậ
Quan h v ch ngệ ợ ồ
đ c xác l p d aượ ậ ự
trên s t nguy nự ự ệ
c a nam n đ củ ữ ượ
pháp lu t th a nh n.ậ ừ ậ
Các đi u ki n c aề ệ ủ
nam và n : tu i c aữ ổ ủ
nam t 20 tr lên,ừ ở
tu i c a n t 18ổ ủ ữ ừ
tu i tr lên có s tổ ở ự ự
nguy n c a hai bênệ ủ
khi k t hôn, tuân thế ủ
nguyên t c m t vắ ộ ợ
m t ch ng. Khôngộ ồ
m c m t s b nhắ ộ ố ệ
theo lu t đ nh nhậ ị ư
tâm th n hoa li u,ầ ễ

sida (Đi u 7 Lu tề ậ
hôn nhân và gia đình
và Pháp l nh vệ ề
quan h hôn nhân –ệ
gia đình c a côngủ
dân Vi t Nam v iệ ớ
ng i n c ngoài),ườ ướ
không có quan hệ
nhân thân thu c màộ
lu t c m(nh ngậ ấ ữ
ng i cùng dòngườ
máu v tr c h ,ề ự ệ
nh ng ng i khácữ ườ
có h tròn ph m viọ ạ
ba đ i, cha m nuôiờ ẹ
và con nuôi).
Vi c k t hôn ph iệ ế ả
đ c y ban nhânượ ủ
dân c s n iơ ở ơ
th ng trú c a m tườ ủ ộ
trong hai ng i k tườ ế
hôn công nh n. Vi cậ ệ
k t hôn gi a côngế ữ
dân Vi t Nam v iệ ớ
nhau n c ngoàiở ướ
do c quan đ i di nơ ạ ệ
ngo i giao c a n cạ ủ ướ
ta n c ngoàiở ướ
công nh n. Vi c k tậ ệ ế
hôn gi a công dânữ

Vi t Nam v i ng iệ ớ ườ
n c ngoài có quyướ
đ nh riêng.ị
H y hôn trái phápủ
lu t. N u hôn nhânậ ế
đ c th c hi n viượ ự ệ
ph m các quy đ nhạ ị
c a pháp lu t thìủ ậ
theo đúng trình tự
lu t hôn nhân sậ ẽ
không đ c nhàượ
n c th a nh n, tòaướ ừ ậ
án s gi i quy t cácẽ ả ế
v n đ pháp lý khácấ ề
phát inh nh v n đư ấ ề
phân chia tài s n,ả
c p d ng v conấ ưỡ ề
cái. N u vi c k tế ệ ế
hôn trái pháp lu t cóậ
các d u hi u c uấ ệ ấ
thành t i ph m thìộ ạ
còn b truy c u tráchị ứ
nhi m hình s .ệ ự
Câu 19 : Doanh
nghi p và kinhệ
doanh là gì ? Trình
bày khái ni m, đ cệ ặ
đi m c a doanhể ủ
nghi p nhà n cệ ướ
và doanh nghi p tệ ư

nhân.
Tr l i ả ờ
+ Doanh nghi p làệ
m t t ch c kinh tộ ổ ứ ế
có tên g i riêng tàiọ
s n riêng, có tr sả ụ ở
giao d ch n đ nhị ổ ị
đ c đăng ký kinhượ
doanh theo quy đ nhị
c a pháp lu t nh mủ ậ ằ
m c đích th c hi nụ ự ệ
các ho t đ ng kinhạ ộ
doanh.
+ Kinh doanh là vi cệ
th c hi n s 1 cácự ệ ố
công đo n c a quáạ ủ
trình đ u t s nầ ư ả
xu t đ n n i tiêuấ ế ơ
th s n ph m ho cụ ả ẩ ặ
cung ng d ch vứ ị ụ
trên th tr ng nh mị ườ ằ
m c đích sinh l i.ụ ợ
+ Khái ni m và đ cệ ặ
đi m c a doanhể ủ
nghi p nhà n cệ ướ :
Doanh nghi p nhàệ
n c là t ch c kinhướ ổ ứ
t do nhà n c đ uế ướ ầ
t v n, do nhà n cư ố ướ
thành l p và qu n lýậ ả

và nh m m c đíchằ ụ
ho t đ ng kinhạ ộ
doanh ho c ho tặ ạ
đ ng công ích th cộ ự
hi n m c tiêu kinhệ ụ
t xã h i nhà n cế ộ ướ
giao.
Đ c đi mặ ể : quy nề
c a các doanhủ
nghi p nhà n c sệ ướ ử
d ng và qu n lý tàiụ ả
s n đ c nhà n cả ượ ướ
c p phát là m t v nấ ộ ấ
đ lý lu n và th cề ậ ự
ti n h t s c ph cễ ế ứ ứ
t p, liên quan đ nạ ế
các quy n năng xu tề ấ
phát t s h u nhàừ ở ữ
n c trong ch đướ ế ộ
xã h i ch nghĩa, cóộ ủ
kh năng h ng cácả ưở
quy n và ch u cácề ị
nghĩa v dân s , tụ ự ự
ch u trách nhi m vị ệ ề
toàn b các ho tộ ạ
đ ng kinh doanh c aộ ủ
mình gi i h n vi tàiớ ạ
s n do doanh nghi pả ệ
qu n lý.ả
Doanh nghi p nhàệ

n c có quy n nângướ ề
nh t đ nh đ i v i tàiấ ị ố ớ
s n thu c th mả ộ ẩ
quy n qu n lý c aề ả ủ
mình.
Doanh nghi p cóệ
nghĩa v s d ng cóụ ử ụ
hi u qu b o toànệ ả ả
và phát tri n v n dóể ố
nhà n c giao.ướ
+ Khái ni m và đ cệ ặ
đi m c a doanhể ủ
nghi p t nhânệ ư :
Doanh nghi p tệ ư
nhân là đ n v kinhơ ị
doanh có s v n l nố ố ơ
h n ho c b ng v nơ ặ ằ ố
pháp đ nh do m t cáị ộ
nhân làm ch và tủ ự
ch u trách nhi mị ệ
b ng toàn b tài s nằ ộ ả
c a mình v m iủ ề ọ
ho t đ ng c aạ ộ ủ
doanh nghi p.ệ
Đ c đi mặ ể : m i côngọ
dân Vi t Nam đ 18ệ ủ
tu i đ u có quy nổ ề ề
thành l p doanhậ
nghi p t nhân n uệ ư ế
có đ các đi u ki nủ ề ệ

lu t đ nh . Quá trìnhậ ị
thành l p đăng kýậ
kinh doanh gi i thả ể
thay th phá s nế ả
doanh nghi p tệ ư
nhân ti n hành theoế
m t trình t nh tộ ự ấ
đ nh theo lu t đ nh.ị ậ ị
Trong các ho t đ ngạ ộ
kinh doanh, chủ
doanh nghi p tệ ư
nhân hành đ ngộ
nhân danh doanh
nghi p. Nh ng, khácệ ư
v i các lo i hìnhớ ạ
doanh nghi p khácệ
doanh nghi p tệ ư
nhân không có tài
s n riêng tách raả
kh i tài s n c a chỏ ả ủ ủ
doanh nghi p. Chệ ủ
doanh nghi p làệ
nguyên đ n, b đ nơ ị ơ
tr c tòa án và ch uướ ị
trách nhi m vô h nệ ạ
b ng toàn b tài s nằ ộ ả
c a mình cho nh ngủ ữ
n n n c a doanhợ ầ ủ
nghi p. Doanhệ
nghi p t nhânệ ư

không ph i là phápả
nhân Vi t Nam ệ
Câu 20 : Doanh
nghi p và kinhệ
doanh là gì ? Trình
bày khái ni m, đ cệ ặ
đi m c a h p tácể ủ ợ
xã và công ty.
Tr l iả ờ :
+ Doanh nghi p làệ
m t t ch c kinh tộ ổ ứ ế
có tên g i riêng tàiọ
s n riêng, có tr sả ụ ở
giao d ch n đ nhị ổ ị
đ c đăng ký kinhượ
doanh theo quy đ nhị
c a pháp lu t nh mủ ậ ằ
m c đích th c hi nụ ự ệ
các ho t đ ng kinhạ ộ
doanh.
+ Kinh doanh là vi cệ
th c hi n s 1 cácự ệ ố
công đo n c a quáạ ủ
trình đ u t s nầ ư ả
xu t đ n n i tiêuấ ế ơ
th s n ph m ho cụ ả ẩ ặ
cung ng d ch vứ ị ụ
trên th tr ng nh mị ườ ằ
m c đích sinh l i.ụ ợ
+khái ni m, đ cệ ặ

đi m c a h p tácể ủ ợ
xã:
Khái ni mệ : h p tácợ
xã là t ch c kinh tổ ứ ế
do nh ng ng i laoữ ườ
đ ng có l i ích kinhộ ợ
t chung t nguy nế ự ệ
cùng góp v n gópố
s c l p ra theo quyứ ậ
đ nh c a pháp lu tị ủ ậ
đ phát huy s cể ứ
m nh c a t p th vàạ ủ ậ ể
t ng xã viên nh mừ ằ
giúp nhau th c hi nự ệ
có hi u qu h n cácệ ả ơ
ho t đ ng s n xu tạ ộ ả ấ
kinh doanh, d ch vị ụ
và c i thi n đ iả ệ ờ
s ng góp ph n phátố ầ
tri n kinh t xã h iể ế ộ
c a đ t n c.ủ ấ ướ
Đ c đi mặ ể :
T nguy n gia nh pự ệ ậ
và ra kh i h p tác xãỏ ợ
: m i công dân Vi tọ ệ
Nam đ đi u ki nủ ề ệ
theo quy đ nh c aị ủ
lu t này, tán thànhậ
đi u l h p tác xãề ệ ợ
đ u có th tr thànhề ể ở

xã viên h p tác xã,ợ
xã viên có quy n raề
kh i h p tác xã theoỏ ợ
quy đ nh c a đi u lị ủ ề ệ
h p tác xã ợ
Qu n lý dân ch vàả ủ
bình đ ng xã viênẳ
h p tác xã có quy nợ ề
tham gia, qu n lý,ả
ki m tra, giám sátể
h p tác xã và cóợ
quy n ngang nhauề
trong bi u quy t.ể ế
T ch u trách nhi mự ị ệ
và cùng có l i: tợ ự
ch u trách nhi m vị ệ ề
k t qu kinh doanhế ả
d ch v t quy tị ụ ự ế
đ nh và phân ph iị ố
thu nh pậ
Chia lãi đ m b oả ả
k t h p l i ích xãế ợ ợ
h i và s phát tri nộ ự ể
c a h p tác xã sauủ ợ
khi làm song nghĩa
v n p thu ,ụ ộ ế
H p tác xã và phátợ
tri n c ng đ ng: xãể ộ ồ
viên phát huy tinh
th n t p th , nângầ ậ ể

cao ý th c trongứ
vi c phát tri n h pệ ể ợ
tác xã và trong c ngộ
đ ng xã h i h p tácồ ộ ợ
gi a các h p tác xãữ ợ
v i nhau trongớ ở
n c và n c ngoàiướ ướ
theo quy đ nh c aị ủ
pháp lu t.ậ
+Khái ni m, đ cệ ặ
đi m c a công tyể ủ :
Khái ni mệ : khác v iớ
doanh nghi p tệ ư
nhân khi mà hai
ho c nhi u nhà kinhặ ề
doanh h p v n v iợ ố ớ
nhau cùng kinh
doanh v i m t m cớ ộ ụ
đích chung, công ty
là m t hình th c tộ ứ ổ
ch c kinh t do haiứ ế
ho c nhi u cá thặ ề ể
thành l p v iậ ớ
nguyên t c cùng gópắ
v n, cùng h ng l iố ươ ợ
và phân chia r i ro.ủ
Đ c đi mặ ể : trong l chị
s phát tri n c aử ể ủ
n n kinh t hàngề ế
hóa, xu t hi n nhi uấ ệ ề

hình th c công tyứ
v i hình th c khácớ ứ
nhau. Có hai hình
th c công ty đó làứ
công ty đ i nhân vàố
công ty đ i v n.ố ố
Trong công ty đ iố
nhân, y u t “h pế ố ợ
s c ”c a các thànhứ ủ
viên là quan tr ng.ọ
Các thành viên do có
s quen bi t tínự ế
nhi m nên liên k tệ ế
kinh doanh v i nhauớ
liên đ i ch u tráchớ ị
nhi m vô h n vệ ạ ề
các ho t đ ng kinhạ ộ
doanh c a công ty.ủ
S t n t i c a côngự ồ ạ ủ
ty vì th ph thu cế ụ ộ
vào nhan thân các
thành viên, do đó
công ty đ i nhânố
th ng không có tườ ư
cách pháp nhân. Các
công ty đ i nhânố
th ng g p là cácườ ặ
công ty đ c l pượ ậ
theo dân lu t, côngậ
ty h p danh và côngợ

ty h p v n đ n gi i.ợ ố ơ ả
Lu t Vi t nam hi nậ ệ ệ
hành ghi nh n sậ ự
t n t i c a công tyồ ạ ủ
đ i nhân d i haiố ướ
d ng: nhóm kinhạ
doanh và t h p tác.ổ ợ
Khác v i công ty đ iớ ố
nhân, công ty đ iố
v n là lo i hình màố ạ
s quen bi t tínự ế
nhi m gi a cácệ ữ
thành viên không là
y u t quy t đ nhế ố ế ị
mà ph n v n góp vàầ ố
s phân chia l i lãiự ờ
t ng ng v i v nươ ứ ớ ố
góp tr thành m tờ ộ
đ c đi m đ c tr ng.ặ ể ặ ư
S t n t i c a côngự ồ ạ ủ
ty không ph thu cụ ộ
vào s thay đ i nhânự ổ
thân c a các thànhủ
viên. M t s tộ ố ổ
ch c kinh t m iứ ế ớ
đ c hình thành đ cượ ộ
l p v i các thànhậ ớ
viên sáng l p ra nó.ậ
Công ty đ i v n cóố ố
tài s n riêng có cả ơ

quan đ i di n riêngạ ệ
trong quan h v iệ ớ
nh ng bên th 3ữ ứ
ch u trách nhi mị ệ
b ng tài s n riêngằ ả
c a mình… Cácủ
thành viên ch ch uỉ ị
trách nhi m trongệ
ph m vi v n đã gópạ ố
vào thành l p côngậ
ty.