Ôn tập tốt nghiệp THPT phần Nghị luận xã hội ppt

Ôn tập tốt nghiệp THPT phần NLXH
ÔN TẬP TỐT NGHIỆP THPT PHẦN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
CÁCH TÌM DẪN CHỨNG CHO BÀI VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
1. Bill Gates sinh ra trong một gia đình khá giả ở Hoa Kì. Từ nhỏ đã say mê toán
học, từng đậu vào ngành Luật của trường đại học Harvard nhưng với niềm say mê máy
tính ông đã nghỉ học và cùng một người bạn mở công ty Microsoft. Vượt qua nhiều khó
khăn ông đa trở thành người giàu nhất hành tinh và hiện nay ông đã dành 95% tài sản
của mình để làm từ thiện  Thành công nhờ sự tự học và niềm đam mê công việc.
2. Thuở niên thiếu Picaso là một họa sĩ vô danh, nghèo túng ở Paris. Đến lúc chỉ
còn 15 đồng bạc, ông quyết định “đánh canh bạc cuối cùng”. Ông thuê sinh viên dạo các
cửa hàng tranh và hỏi “ “Ở đây có bán tranh của Picaso không?” Chưa đầy một tháng tên
tuổi của ông đã nổi tiếng khắp Paris, tranh của ông bán được và nổi tiếng từ đó  Nếu
không tự tạo cơ hội cho chính mình thì chẳng bao giờ ta có cơ hội cả.
3. Hàng triệu năm dài con người sống trong phấp phỏng lo sợ bởi sấm sét kinh
hoàng. Franklin nhà bác học Mĩ đã dũng cảm thực hiện thí nghiệm làm cột thu lôi. Công
việc đó có thể gây ra cái chết cho ông bất kì lúc nào. Sau nhiều năm đương đầu với sấm
sét, năm 1752 Franklin đã thành công  Sức mạnh của lòng dũng cảm.
4. Niuton là nhà toán học, vật lí học, cơ học, thiên văn học vĩ đại người Anh. Sinh
ra thiếu tháng, là một đứa trẻ yếu ớt, thường phải tránh nhưng trò chơi hiếu động của bạn
bè. Do đó ông đã tự tạo ra những trò chơi cho mình và trở thành người rất tài năng 
Những thiếu thốn của bản thân không thể thắng nổi sức mạnh của nghị lực.
5. V. Putin – tổng thống Nga, được tạp chí Times (Mĩ) bình chọn là “nhân vật nổi
bật nhất của năm 2007”, bằng sự lãnh đạo khôn ngoan và tài tình của mình ông đã đưa
nước Nga trở thành một cường quốc trên thế giới. Uy tín của Putin và cả nước Nga đã
được không chỉ Mĩ, Châu Âu mà cả Thế giới phải tôn trọng  Uy tín, danh dự là điều
quan trọng tạo nên giá trị con người.
6. Thầy Lý Quế Lâm (42 tuổi), giáo viên trường tiểu học làng Nhị Bình – Tứ
Xuyên. Suốt 19 năm dẫn học trò đến trường, vượt qua 5 chiếc thang gỗ dựng đứng trên
vách núi cheo leo. Thấy trở thành một trong 10 nhân vật cảm động của Trung Quốc năm
2008  Tình yêu và sự tận tụy làm nên một nhân cách lớn…
GV : Nguyễn Phước Thanh – Tổ Văn – Trường THPT Cao Lãnh 2

BỐ CỤC MỘT BÀI NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
I. Mở bài:
Giới thiệu luận đề và luận điểm của đề, nêu tầm quan trọng của vấn đề
cần bàn bạc, đánh giá. Dẫn ra câu nói hoặc ý kiến cần bàn luận.
II. Thân bài:
- Trình bày giải thích rõ vấn đề hay hiện tượng xã hội được đưa ra bình luận.
- Phân tích đánh giá các mặt của vấn đề (đúng – sai; lợi - hại) hay hiện tượng
xã hội được xem xét.
- Phân tích nguyên nhân, dự báo hậu quả, đề xuất phương hướng giải quyết.
III. Kết bài:
Tổng kết những ý kiến đã bình luận, nhấn mạnh để làm nổi bật ý tưởng
chủ đạo của bài văn. (Liên hệ bản thân).
Ôn tập tốt nghiệp THPT phần NLXH
7. O. Henry (1862 – 1910) – nhà văn trứ danh của nước Mĩ. Ông chưa từng hưởng
bất kì một sự giáo dục nào, hay bị bệnh tật dày vò, thuở nhỏ đi chăn bò, chăn dê, làm
thuê. Từng làm kế toán nhưng bị tình nghi là ăn trộm tiền nên bị bắt bỏ tù. Sau khi ra tù
ông bắt sau viết truyện ngắn và trở nên nổi tiếng, tác phẩm của ông được nhiều người
nghiên cứu và trở thành sách bắt buộc học ở đại học.

Thành công không có nghĩa là
chưa từng thất bại.
8. Sinh ra trong một gia đình nghèo ở thành phố Odense, cuộc sống nghèo khổ,
không lúc nào có đủ bánh mì để ăn. Đi học lại luôn bị bạn bè chê cười vì ngoại hình xấu.
Vượt qua tất cả với ước mơ trở thành nghệ sĩ, Andecxen đã lang thang lên thành phố
Copenhaghen đóng những vai kịch tầm thường, làm quét dọn. Cuối cùng, nghị lực và
tình yêu nghệ thuận đã giúp ông thành công. Những câu truyện cổ tích của ông mãi tồn
tại trong tâm trí độc giả, mang lại cho trẻ thơ niềm hạnh phúc, thắp lên những ước mơ
đẹp.  Nghị lực và tình yêu nghệ thuật là những nhân tố để thành công.
9. Walt Disney là con thứ tư trong một gia đình nông dân nghèo, cha nghiện rượu,
bài bạc. Sáu tuổi đã phải ra đồng làm việc. Mê vẽ nhưng vì không có tiền nên ông dùng

than để vẽ lên giấy vệ sinh. Sau này, cái tên Walt Disney đã trở nên nổi tiếng thế giới với
những bộ phim hoạt hình đỉnh cao. Walt Disney đã từng nói vế bốn điều làm nên cuộc
đời mình:
Tin tưởng : tin vào bản thân mình.
Suy nghĩ : suy nghĩ về những giá trị mà mình muốn có.
Mơ ước: mơ về những điều có thể đến dựa trên niềm tin vào bản thân và những
giá trị của chính mình.
Can đảm: can đảm để biến ước mơ thành hiện thực, dựa trên những niềm tin vào
bản thân và những giá trị của chính mình.
10. Chiến dịch The Earth Hours (Giờ Trái đất) do quỹ bảo tồn thiên nhiên quốc tế
tổ chức hàng năm đã nhận được sự hưởng ứng của hàng trăm quốc gia, hướng đến con
số 1 tỉ người trên 1000 thành phố tham gia. Tất cả đã tắt đèn vào ngày thứ bảy cuối cùng
của tháng thứ 3 lúc 20g30’, để ủng hộ các hoạt động hằm giảm thiểu những nguy cơ của
sự biến đổi khí hậu toàn cầu.  Môi chúng ta cần có những hành động thiết thực vì
môi trường.
11. Là một trong số ít người Việt Nam nhiễm HIV/AIDS dám công khai thân
phận – Phạm Thị Huệ, quê ở Hải Phòng đã được tạp chí Times của Mĩ bầu chọn là “anh
hùng Châu Á”. Biết mình và chồng bị nhiễm bệnh nhưng chị đã chiến thắng bản thân,
đóng góp sức lực còn lại cho cuộc đời. Tháng 2 năm 2005 chị trở thành thành viên Liên
Hợp Quốc.

Chiến thắng bản thân là chiến thắng vĩ đại nhất.
12. Chu Văn An (1292 – 1370) – nhà nho, nhà hiền triết, nhà sư phạm mẫu mực
cuối đời Trần, nổi tiếng cương trực, không cầu danh lợi. Ra làm quan vào thời vua Trần
Dụ Tông (đầu thế kỉ XIV), chính sự suy đồi, nịnh thần lũng đoạn, ông dâng sớ xin chém
7 nịnh thần (thất trảm sớ) nhưng không được chấp thuận. ông treo ấn, từ quan về quê dạy
học, viết sách. Ông không vì học trò làm quan to mà dựa dẫm, luôn thẳng thắn phê bình
những học trò thiếu lễ độ.  Tấm gương về lối sống trung thực, bất chấp khó khăn vân
đấu tranh cho lẽ phải…
MỘT SỐ DẠNG ĐỀ

GV : Nguyễn Phước Thanh – Tổ Văn – Trường THPT Cao Lãnh 2
Ôn tập tốt nghiệp THPT phần NLXH
1. Anh (chị) hãy trình bày suy nghĩ và trả lời câu hỏi sau của nhà thơ Tố Hữu:
Ôi sống đẹp là thế nào hỡi bạn?
(Một khúc ca)
Câu thơ của Tố Hữu nêu lên vấn đề “sống đẹp”.
- Để “sống đẹp” con người cần rèn luyện nhiều phẩm chất : có lí tưởng sống đúng
đắn, cao đẹp; tâm hồn, tình cảm lành mạnh, nhân hậu; trí tuệ ngày một phát triển; hành
động tích cực, lương thiện,
- Người thanh niên, học sinh để trở thành người sống đẹp cần học tập và tu dưỡng
tốt.
Cần giải thích khái niệm sống đẹp, phân tích những biểu hiện của sống đẹp,
chứng minh, bình luận,… những tấm gương sống đẹp, đánh giá những hành động, việc
làm thể hiện cách sống đẹp.
2. Nhà văn Nga Lép Tôn-xtôi nói : “Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường. Ko có lí tưởng
thì ko co phương hướng kiên định, mà không có phương hướng thì không có cuộc
sống”. Anh (chị) hãy nêu suy nghĩ về vai trò của lí tưởng trong cuộc sống con
người.
Bài văn cần nêu được các ý chính sau:
- Lí tưởng là gì? (là mục đích cao nhất, tốt đẹp nhất mà con người phấn đấu để đạt
tới, đó là niềm tin, là điều con người tôn thờ, khao khát. Có một niềm tin vững chắc vào
lí tưởng, con người sống trong niềm vui sướng tột cùng.)
- Cuộc sống là gì? (là tất cả những gì diễn ra trong xã hội).
-Câu nói của nhà văn Lép Tônxtôi có ý nghĩa gì?
- Suy nghĩ của bản thân về vai trò của lí tưởng đối với cuộc sống.
- Lí tưởng riêng của bản thân.
- Khẳng định vai trò của lí tưởng đối với cuộc sống mỗi con người và rút ra bài
học xấy đắp lí tưởng cao đẹp.
3. Tình thương là hạnh phúc của con người.
Bài văn cần nêu được các ý chính sau:

- Con người từ bao đời nay luôn khao khát tình yêu thương, luôn kiếm tìm hạnh
phúc.
- Tình thương là hạnh phúc của con người:
- Tình thương là gì? ( tình thương là những tình cảm đẹp đẽ và nồng nhiệt của con
người, nó làm cho con người có trách nhiệm và gắn bó với nhau hơn. Nó có thể là tình
cảm gia đình, bạn bè, tình yêu đôi lứa… và cao hơn cả là tình thương của con người với
con người).
- Hạnh phúc là gì? ( Đây là một khái niệm khá trừu tượng, có nhiều định nghĩa:
Đối với người bộ hành giữa sa mạc thì hạnh phúc là những giọt nước mát lành, xua tan
đi cơn khát. Đối với những người nghèo khổ hạnh phúc là mỗi ngày đều có đủ lương
thực để ăn. Đối với nhiều người, hạnh phúc bắt đầu từ điều đơn giản nhất khi mỗ sớm
mai thức dậy thấy mình được tồn tại trên cõi đời này….).
- Tại sao tình thương là hạnh phúc của con người?
- Mở rộng vấn đề: đối với những người trẻ tuổi, chúng ta lại cần tình yêu thương
hơn hết thảy.
- Bài học rút ra cho bản thân.
- Khẳng định sức mạnh của tình yêu thương, tình yêu thương chính là niềm hạnh
phúc quý giá nhất của đời người.
- Con người cần biết yêu thương nhau để tạo nên cộng đồng lành mạnh, phát triển.
GV : Nguyễn Phước Thanh – Tổ Văn – Trường THPT Cao Lãnh 2
Ôn tập tốt nghiệp THPT phần NLXH
4. “Mọi phẩm chất của đức hạnh là ở trong hành động”. Ý kiến của nhà văn Pháp
M. Xi-xê-rông gợi cho anh chị những suy nghĩ gì về việc tu dưỡng và học tập của
bản thân?
Bài văn cần nêu được các ý chính sau:
- Giới thiệu ý kiến của nhà văn.
- Đó là ý kiến có ý nghĩa lớn đối với quá trình tu dưỡng và rèn luyện của con
nguời đặc biệt là người học sinh.
- Đức hạnh là gì? (Đạo đức và tính nết tốt).
- Hành động là gì?

- Giải thích câu nói của Xi-xê-rông:
+ Những tính nết tốt đẹp của con người đều được thể hiện ở những hành động
của con người ấy.
+ Câu nói khẳng định mối quan hệ giữa tư tưởng và hành động của con người,
đó là mối quan hệ thống nhất : tư tưởng nào thì hành động ấy.
- Bài học rút ra cho bản thân:
+ Ý kiến của Xê-xi-rông đã phản ánh một chân lí của cuộc sống đó là sự thống
nhất giữa tư tưởng và hành động.
+ Con người cần vận dụng chân lí trên một cách đúng đắn và thể hiện điều đó
trong học tập và tu dưỡng bản thân.
5.Hãy phát biểu ý kiến của mình về mục đích học tập do UNESCO đề xướng:
“Học để biết, học để làm, học để chung sống, học để tự khẳng định mình”.
Bài văn cần nêu được các ý chính sau:
- Giới thiệu mục đích học tập do UNESCO – Tổ chức Khoa học – Giáo dục của tổ
chức Liên Hiệp Quốc đề xướng.
- Học là gì? (Học là hoạt động thu nhận kiến thức, rèn luyện kĩ năng, kĩ xảo do
người khác truyền lại. Mục đích học tập là yếu tố quan trọng tạo ra động lực thúc đẩy và
định hướng cho hoạt động học tập của con người).
- Giải thích từng khái niệm:
+ Học để biết là mục đích cơ bản nhất của việc học tập, yêu cầu người học tiếp
thu kiến thức. Đó là những hiểu biết cơ bản về tự nhiên và xã hội có liện quqan đến cuộc
sống con người.
+ Học để làm là học tập để có khả năng lao động, tạo ra của cải vật chất nuôi
sống bản thân và đóng góp cho giai đình, xã hội.
+ Học để chung sống là học để có khả năng hòa nhập với cộng đồng người, tạo
ra mối quan hệ tốt đẹp, gắn bó, bền vững, với gia đình, bạn bè, thầy cô, đồng nghiệp.
+ Học đề tự khẳng mình – học tập để có thể phát huy, bộc lộ những khả năng lớn
nhất của bản thân; để được xã hội thừa nhận những khả năng ấy từ đó khẳng định cái tôi
cá nhân của mình.
-Mục đích cuối cùng của việc học là vận dụng được những điều đã học vào cuộc

sống để sống có ích.
- Bài học rút ra cho bản thân:
+ Khẳng định rằng mục đích học tập do UNESCO đề xướng là tiến bộ và thực sự
phù hợp thực tế, bám sát những yêu cầu của cuộc sống.
+ Mỗi công dân trên thế giới cần có sự định hướng chung về mục đích học tập để
lạo ra những động lực học tập tốt đẹp góp phần xây dựng và phát triển thế giới.
6. Anh (chị) có suy nghĩ gì về hiện tượng “nghiện” karaoke và intơnet trong giới trẻ
hiện nay?
GV : Nguyễn Phước Thanh – Tổ Văn – Trường THPT Cao Lãnh 2
Ôn tập tốt nghiệp THPT phần NLXH
Dàn bài:
a. Mở bài:
Nêu hiện tượng: nhiều học sinh, sinh viên hiện nay “nghiện” karaoke và internet,
chểnh mảng chuyện học hành, tu dưỡng.
b.Thân bài:
- Tác dụng của karaoke và internet.
- Mặt trái của karaoke và internet.
- Hiện tượng giới trẻ nghiện karaoke và internet rất đáng phê phán.
- Nguyên nhân:
+ Chưa xác định được lí tưởng sống đúng đắn, ham vui chơi, đua đòi, lười biếng,
quen thói hưởng thụ.
+ Chưa được giáo dục tốt.
-Bàn luận:
+ Phê phán những tác hại của hiện tượng đó : tiêu phí thời gian, tiền bạc; lười
học, lây nhiễm những tư tưởng không lành mạnh; trí tuệ và nhân phẩm sa sút,
+ Nêu những tấm gương học tập tốt, biết sử dụng những hoạt động đó vào việc
có ích và phù hợp.
c. Kết bài:
- Bạn trẻ không nên dành thời gian cho karaoke và internet vô bổ.
- Rút ra bài học cho bản thân.

7. Tuổi trẻ học đường suy nghĩ và hành động để góp phần giảm thiểu tai nạn giao
thông.
Hướng dẫn:
a. Đặt vấn đề: Trong nhiều năm trở lại đây, vấn đề tai nạn giao thông đang là điểm
nóng thu hút nhiều sự quan tâm của dư luận bởi mức độ thiệt hại mà nó gây ra.
b. Giải quyết vấn đề:
- Tuổi tẻ học đường – tương lai của đất nước – có những suy nghĩ gì và có thể làm
gì để góp phần giảm thiểu tai nạn giao thông?
- Thực trạng tai nạn giao thông.
- Hâu quả.
- Nguyên nhân.
- Hành động của tuổi trẻ học đường góp phần giảm thiểu TNGT.
- ATGT là hạnh phúc của mỗi người, mỗi nhà và toàn xã hội.
- Tuổi trẻ học đường với tư cách là chủ nhân tương lai của đất nước, là thế hệ tiên
phong trong nhiều lĩnh vực, có sức khỏe, có tri thức, cần có những suy nghĩ đúng đắn
và gương mẫu thực hiện những giải pháp thiết thực để góp phần giảm thiểu TNGT.
8. Hãy thể hiện quan điểm của mình trước cuộc vận động “nói không với những tiêu
cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục”.
Bài văn cần nêu được các ý chính sau:
- Giới thiệu cuộc vận động “nói không với những tiêu cực trong thi cử và bệnh
thành tích trong giáo dục” của Bộ Giáo dục & Đào tạo.
- Giải thích tên cuộc vận động.
+ Tiêu cực trong thi cử là gì?
+ Bệnh thành tích trong giáo dục là gì?
- Tại sao cần phải “nói không với những tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích
trong giáo dục” ở nhà trường phổ thông hiện nay?
+ Để đảm bảo công bằng trong xã hội.
GV : Nguyễn Phước Thanh – Tổ Văn – Trường THPT Cao Lãnh 2
Ôn tập tốt nghiệp THPT phần NLXH
+ Để chất lượng giáo dục đào tạo được tốt hơn.

+ Để không lãng phí thời gian và tiền bạc.
+ Để thúc đẩy sự tiến bộ xã hội.
- Làm sao để phong trào “nói không với những tiêu cực trong thi cử và bệnh
thành tích trong giáo dục” đạt kết quả tốt?
- Rút ra bài học cho bản thân : là học sinh, là đối tượng quan trọng của cuộc vận
động cần có ý thức học tập tốt và hưởng ứng cuộc vận động.
- “Nói không với những tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục”
là cuộc vận động có ý nghĩa thiết thực góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, thúc đẩy
tiến bộ xã hội.
- Mỗi cá nhân trong xã hội có trách nhiệm tham gia, hưởng ứng cuộc vận động để
thực hiện tốt trách nhiệm của bản thân đối với cộng đồng.
9. Một số bạn trẻ hiện nay cho rằng : “Trước hết phải là sống cho mình”. Theo anh
(chị), trách nhiệm của bản thân khác với tính vị kỷ như thế nào?
Bài văn cần nêu được các ý chính sau:
- Con người cần biết sống cho bản thân nhưng nếu đề cao cá nhân quá mức sẽ dẫn
đến tính ích kỉ. Có trách nhiệm với bản thân ngược lại hẳn với tính ích kỉ.
- Ích kỉ là chỉ biết lo cho mình, vì quyền lợi của mình mà bất chấp mọi hành động,
dù hành động đó có gây ảnh hưởng xấu đến người khác.
- Có trách nhiệm với bản thân là biết làm những việc có tác dụng tốt đối với sự
phát triển của bản thân : sức khỏe, nhân cách đạo đức. Có trách nhiệm với bản thân thể
hiện sự tự trọng của mỗi người.
10. “Giá trị của con người không ở chân lí người đó sở hữu hoặc cho rằng mình sở
hữu, mà ở chỗ gian khó chân thành người đó nhận lãnh trong khi đi tìm chân lí”.
(Let-xinh).
Bài văn cần nêu được các ý chính sau:
- Con người luôn khao khát được nhận thức bản thân và thế giới, vì vậy, suốt đời
con người mong mỏi đi tìm những giá trị cao đẹp của cuộc đời.
- Nếu con người bằng lòng với những giá trị mình sẵn có (sở hữu) nghĩa là con
người đã dừng lại hành trình tìm kiếm, khi đó, con người thất bại.
- Phải biết không ngừng vượt qua gian khó trên hành trình gian lao kiếm tìm vẻ

đẹp cuộc sống con người mới tiếp tục nhận ra được những vẻ đẹp, những chân lí mới của
cuộc đời.
11. “Có ba điều trong cuộc đời mỗi con người nếu đi qua sẽ không lấy lại được : thời
gian, lời nói và cơ hội”.
Nêu suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến đó.
Bài văn cần nêu được các ý chính sau:
- Trong cuộc đời, những điều quý giá nhất thường không lâu bền và nhanh chóng
đi qua; trong đó có thời gian, lời nói và cơ hội.
- Giới thiệu và trích dẫn ý kiến trên.
- Giải thích và chứng minh tính đúng đắn của ý kiến đó.
+ Thời gian trôi qua không bao giờ trở lại, tuổi trẻ, sức lực sẽ phai tàn đi theo
thời gian “thời gian như bóng câu qua của sổ”.
+ Lời nói là điều có thể nói ra dễ dàng nhưng rất khó để thu lại, lời đã nói ra như
bát nước đã hắt đi.
+ Cơ hội là điều hiếm hoi trong cuộc sống, để có được cơ hội phải hội đủ nhiều
yếu tố. Cơ hội đã trôi qua thì khó lặp lại lần tiếp theo.
GV : Nguyễn Phước Thanh – Tổ Văn – Trường THPT Cao Lãnh 2
Ôn tập tốt nghiệp THPT phần NLXH
- Bài học rút ra từ câu nói:
+ Phải biết quý trọng, không nên lãng phí thời gian, phải biết tận dụng thời gian
để làm những việc có ích.
+ Cần cẩn trọng, suy nghĩ chín chắn trước khi nói “Uốn lưỡi bảy lần trước khi
nói”.
+ Khi thời cơ đến, phải biết nắm lấy, không nên bỏ lỡ.
- Khẳng định tuổi trẻ muốn thành công trên con đường học tập, lập nghiệp cần
biết tận dụng hợp lí thời gian, sử dụng lời nói khéo léo, nắm bắt tốt cơ hội.
12. Trình bày suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến của GI. Nê-ru, lãnh tụ cách mạng Ấn
Độ:
“Một trí tuệ có văn hóa, có cội nguồn từ chính nó, cần phải có những cánh
cửa mở rộng”.

Cần nêu được các ý chính sau:
- Phẩm chất văn hóa được biểu hiện trong chính nhân cách của mỗi con người.
- Một trí tuệ có văn hóa không chỉ bằng việc học tập, tiếp thu tri thức, tích lũy vốn
cho bản thân mà cơ bản cần phải mở rộng cánh cửa đời sống tâm hồn để hòa nhập, nắm
bắt, am hiểu thấu đáu thế giới xung quanh.
13. Trình bày suy nghĩ của anh (chị) về ý nghĩa của câu nói sau:
“Đường đi khó không khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòng người ngại
núi e sông” (Nguyễn Bá Học).
Cần nêu được các ý chính sau:
- Ý nghĩa khái quát của câu nói: Khẳng định và nhấn mạnh yếu tố tinh thần và tư
tưởng của con người đối với công việc. Khi tư tưởng thông suốt, tinh thần vững vàng thì
con người sẽ có quyết tâm cao, có ý chí mạnh mẽ để vượt qua mọi khó khăn, thử thách
trong cuộc sống cũng như trong công việc.
- Bộc lộ ý kiến cá nhân về câu nói này và có những nhận xét, đánh giá về tinh
thần, thái độ của thế hệ trẻ ngày nay khi giải quyết những vướng mắc khó khăn trong
công việc, cuộc sống.
14. “Em ơi em Đất Nước là máu xương của mình
Phải biết gắn bó và san sẻ
Phải biết hóa thân cho dáng hình xứ sở
Làm nên đất nước muôn đời…”
(Đất Nước – Trích Trường ca Mặt đường khát vọng- Nguyễn Khoa Điềm)
Dựa vào những câu thơ trên, anh (chị) hãy phát biểu trong một bài văn ngắn ý
kiến về trách nhiệm của thế hệ thanh niên hiện nay với đất nước.
Cần nêu được các ý chính sau:
- Đất nước kết tinh, hóa thân trong mỗi con người : con người phải có tinh thần
cống hiến, có trách nhiệm đối với sự trường tồn của quê hương, xứ sở.
- Suy nghĩ của cá nhân về lời nhắn nhủ trong câu thơ trên.
15. Trình bày trong một bài văn ngắn suy nghĩ của anh (chị) về ý nghĩa của nhận
định : “Thất bại là mẹ thành công”.
Cần nêu được các ý chính sau:

- Trong cuộc đời mỗi con người ai cũng đã có lần thất bại trong công việc nhưng
đừng vì thất bại mà nản lòng.
- Có thất bại rồi mới có kinh nghiệm và rút ra bài học sau mỗi lần thất bại để sửa
đổi lại lối suy nghĩ, cách làm việc và từ đó giúp ta tiến gần đến sự thành công.
GV : Nguyễn Phước Thanh – Tổ Văn – Trường THPT Cao Lãnh 2
Ôn tập tốt nghiệp THPT phần NLXH
- Có được những thành công trong cuộc sống chính là biết đi lên từ những thất bại
(lấy dẫn chứng từ cuộc đời của các nhà khoa học, các nhân vật trong tác phẩm văn học,
…)
- Ý kiến riêng của cá nhân về ý nghĩa câu nói.
16. Tục ngữ Việt Nam có câu : Không thầy đố mày làm nên.
Dựa vào câu tục ngữ trên, hãy trình bày ngắn gọn trong một bài văn ngắn suy nghĩ
của anh (chị) về vai trò của người thầy trong xã hội hiện nay.
Cần nêu được các ý chính sau:
- Nhiệm vụ của người thầy (người làm nghề dạy học) : dạy để nâng cao trình độ
văn hóa và phẩm chất đạo đức theo chương trình giáo dục nhất định.
- Mọi thời đại đều không thể thiếu sự giáo dục của người thầy về tri thức đạo lí,
đặc biệt là cấp THPT.
- Trong xã hội hiện nay, khi công nghệ thông tin phát triển, học sinh có thêm
nhiều cơ hội tự học; đồng thời, sự đổi mới giáo dục làm cho phương pháp dạy học có
nhiều thay đổi, song cũng không làm mất đi vai trò của người thầy, mà đòi hỏi mỗi thầy
cô phải có sự chủ động, linh hoạt, sáng tạo để việc dạy học đạt hiệu quả hơn.
17. Viết một bài văn ngắn suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến của văn hào Lỗ Tấn:
“Ước mơ không phải là cái gì sẵn có, cũng không phải là cái gì không thể có”.
Cần nêu được các ý chính sau:
- Ước mơ là một khái niệm trừu tượng và vì thế nó không phải là thứ gì đó luôn
có sẵn trong cuộc sống của con người.
- Con người cần phải biết ước mơ nhưng quan trọng hơn là không chỉ mơ ước mà
phải biết hành động để biến ước mơ thành hiện thực.
- Trong cuộc đời mỗi con người, ai cũng có ước mơ nhưng không phải ai cũng

thực hiện được ước mơ một cách dễ dàng. Vì thế, mỗi chúng ta hãy cố gắng vươn lên,
vượt lên chính mình để thực hiện điều ao ước của mình, dù là nhỏ nhoi đi chăng nữa.
18. Viết một bài văn ngắn suy nghĩ của anh (chị) về câu nói của A. Lin – côn:
“Xin hãy dạy cho con tôi chấp nhận : thi rớt còn vinh dự hơn gian lận trong thi
cử”.
Cần nêu được các ý chính sau:
- Trong cuộc sống, con người ta đôi khi phải biết chấp nhận để có thể đem lại
nhiều điều tốt đẹp trong cuộc sống.
- Câu nói của A. Lin-côn, lãnh tụ vĩ đại của cách mạng giải phóng dân tộc Mĩ,
hướng đến con người (đặc biệt là thế hệ học sinh) đến sự trung thực trong học tập, thi cử.
- Làm một người trung thực, dù bị trượt trong thi cử ta vẫn có thể học lại để có thể
có kiến thức thật sự cho mình.
- Gian lận trong thi cử giúp ta đỗ trong kì thi nào đó nhưng ta lại không có kiến
thức và đến lúc nào đó ta sẽ bị đào thải.
19. Viết một bài văn ngắn nêu hiểu biết của anh (chị) về ý kiến sau:
“Cái chết không phải là điều mất mát lớn nhất trong cuộc đời. Sự mất mát lớn
nhất là bạn để cho tâm hồn tàn lụi ngay khi còn sống”.
Cần nêu được các ý chính sau:
- Nhấn mạnh, đề cao cách sống có mục đích, lí tưởng, có cách ứng xử tốt đẹp.
- Sống trong cuộc đời mà tâm hồn khô cằn, thiếu đi tình yêu thương, niềm tin, hi
vọng – đó mới là điều mất mát lớn nhất của con người.
- Nêu suy nghĩ về hành động của bản thân, tu dưỡng đạo đức, có ý thức bồi đắp
làm cuộc sống tinh thần, có trách nhiệm với cộng đồng và bản thân.
GV : Nguyễn Phước Thanh – Tổ Văn – Trường THPT Cao Lãnh 2
Ôn tập tốt nghiệp THPT phần NLXH
20. Nhiều người rất thích câu tục ngữ : “Ở hiền gặp lành” và lấy đó làm phương
châm sống. Nhưng không ít người lại cho rằng điều đó chưa hoàn toàn đúng, nhiều
khi ở hiền mà không gặp lành.
Trình bày ý kiến của mình trong một bài văn ngắn (không quá 400 từ).
- Ý nghĩa câu tục ngữ Ở hiền gặp lành: Nếu ta ăn ở tử tế, sẵn sàng giúp đỡ người

khác thì cuộc sống của ta sẽ được đền bù xứng đáng, những điều tốt đẹp sẽ đến với ta.
- Thực tế:
+ Nhiều người ở hiền đã gặp lành. Đó là một điều dễ hiểu, chính đáng. Bởi khi
mình ăn ở tố sẽ có nhiều người giúp đỡ khi cần thiết.
+ Tuy vậy, không ít người ở hiền nhưng cuộc sống vẫn khó khăn, vất vả, trong
khi có nhiều kẻ xấu lại sống sung sướng, đủ đầy vì xã hội còn nhiều phức tạp, những thế
lực xấu vẫn tồn tại, gieo tai họa cho những người ở hiền.
- Bài học:
+ Nên “ở hiền” vì đấy là cách sống cao đẹp, có khả năng giáo dục kẻ xấu.
+ Nhưng không phải đốivới ai ta cũng ở hiền. Đối với bọn xấu ta phải đấu tranh
giáo dục, thậm chí trừng trị chúng. Đấy là cách hướng thiện và đấu tranh kiên trì cho cái
thiện.
21. Trình bày trong một bài văn ngắn suy nghĩ về nhận xét sau:
“Hễ đã muốn làm thì làm cho kì được, mà đã không muốn làm thì đừng làm”.
Các ý cần đạt:
- Nội dung ý kiến: Nhấn mạnh mục đích của công việc, làm việc gì cũng phải có
chủ đích, có ý chí và lòng kiên định.
- Suy nghĩ và liên hệ hành động của bản thân, phấn đấu tu dưỡng và rèn luyện để
đạt được những mục đích lớn lao của cuộc đời.
22. Trình bày trong một bài văn ngắn suy nghĩ về ý kiến của Ăng –ghen:
Trang bị quý nhất của con người là khiêm tồn và giản dị.
Cần nêu các ý:
- Nội dung kiến thức: Nhấn mạnh và khẳng định phẩm chất tốt đẹp của con người
là sự khiêm tốn và giản dị. Nó giúp con người tránh khỏi thói hợm hĩnh, kiêu ngạo để
hoàn thiện mình.
- Con người nên học lối sống khiêm tốn và giản dị để hòa đồng với xã hội. Giản
dị trong cách sống, trong hành động, ngôn ngữ,…
- Suy nghĩ và hành động cảu bản thân, tu dưỡng đạo đức, có ý thức, thái độ học
tập, có sự hòa đồng với cộng đồng.
23. Bàn về việc đọc sách, M. Gorki nói : Mỗi cuốn sách đều là một bậc thang nhỏ mà

khi bước lên tôi tách khỏi con thú để lên tới gần con người”.
Trình bày trong một bài văn ngắn suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến trên.
Cần nêu các ý:
- Vai trò của sách trong cuộc sống, sách không chỉ cung cấp tri thức giúp con
người hiểu biết mà sách còn giúp cho con người hoàn thiện nhân cách, hướng cho con
người vươn tới cái chân - thiện – mĩ (nhấn mạnh chức năng giáo dục của sách đối với
con người).
- Cần có ý thức yêu quý sách, hình thành thói quen đọc sách, tu dưỡng và rèn
luyện đạo đức để hoàn thiện mình.
24. Trình bày trong một bài văn ngắn suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến sau:
“Sự học như đi thuyền trên dòng nước ngược, không tiến ắt phải lùi”.
Cần nêu các ý:
GV : Nguyễn Phước Thanh – Tổ Văn – Trường THPT Cao Lãnh 2
Ôn tập tốt nghiệp THPT phần NLXH
- Khẳng định vài trò và ý nghĩa của việc học tập không ngừng của con người.
- Con người cần phải biết vượt lên khó khăn, còn sống là còn học tập (Học, học
nữa, học mãi - Lê-nin).
25. Trình bày trong một bài văn ngắn suy nghĩ của mình về bệnh thành tích- một
căn bệnh gây tác hại không nhỏ đối với sự phát triển của xã hội ta hiện nay.
Cần nêu các ý:
- Bệnh thành tích là căn bệnh hết sức nguy hiểm có tác hại ghê gớm, đặc biệt là
đối với giáo dục. Nó làm cho con người dễ tiến đến thói kiêu ngạo, hợm hĩnh, thích khoe
khoang nhưng thực chất lại rỗng tuếch.
- Cần lên án những biểu hiện và tìm cách chống lại bệnh thành tích ; đề cao, ca
ngợi những tấm gương dũng cảm dám đấu tranh.
- Tích cực phấn đấu, học tập và rèn luyện để hoàn thiện bản thân.
26. Nhạc sĩ S. Gu-nô người Pháp nói : Năm 20 tuổi tôi nói : “Tôi và Mô-da”. Năm 30
tuổi, tôi nói : “Mô- da và tôi”. Năm 40 tuổi, tôi nói : “Chỉ có Mô-da”.
Hãy trình bày trong một bài văn ngắn suy nghĩ của anh (chị) về câu nói trên.
Cần nêu các ý:

- Sự trưởng thành trong nhận thức, bài học về đức tính khiêm tốn của mỗi con
người.
- Nhận thực cuộc sống theo chiều dài của sự chiêm nghiệm, càng trải nghiệm
trong cuộc sống, con người càng chín chắn hơn trong nhận thức.
- Bài học về sự khiêm tốn, thận trọng và chín chắn, không nên chủ quan, phiến
diện khi đánh giá con người và đời sống, luôn tu dưỡng rèn luyện để trở thành con người
toàn vẹn.
27. Hãy trình bày trong một bài văn ngắn suy nghĩ của anh (chị) về nhận xét sau:
Học tập là cuốn vở không có trang cuối.
Cần nêu các ý:
- Giải thích khái niệm:
+ Học tập là gì? (học và luyện tập để có hiểu biết, có kĩ năng).
+ Cuốn vở : ghi chép những kiến thức hiểu biết trong quá trình học tập. Học tập
là công việc suốt đời, không ngừng nghỉ.
- Con người từ chỗ không hiểu biết gì, nhờ quá trình học tập, tích lũy mà hiểu biết
kiến thức để từ đó áp dụng trong cuộc sống.
- Biển học là vô cùng, không ai có thể khẳng định mình đã nắm chắc mọi thứ, vì
vậy cần phải liên tục học tập.
- Học bằng nhiều hình thức, sao cho phù hợp với khả năng của bản thân, nhất là
phải rèn luyện năng lực tự học.
- Tận dụng mọi điều kiện để chủ động học tập một cách có hiệu quả.
28. Trình bày trong một bài văn ngắn suy nghĩ của anh (chị) về câu ngạn ngữ của Hy
Lạp : Cái rễ của học hành thì cay đắng nhưng quả của nó thì ngọt ngào.
Cần nêu các ý:
- Nhận thức được vai trò quan trọng của việc học hành đối với mỗi con người.
- Quá trình học tập đối với bất kì ai cũng đều có những khó khăn, gian nan, vất vả
nhưng trong học tập chúng ta sẽ gặt hái được thành công như ông cha ta đã nói : “Có
công mài sắt có ngày nên kim”
- Suy nghĩ và liên hệ hành động của bản thân, phấn đấu tu dưỡng và rèn luyện để
đạt được những mục đích lớn lao của cuộc đời.

GV : Nguyễn Phước Thanh – Tổ Văn – Trường THPT Cao Lãnh 2
Ôn tập tốt nghiệp THPT phần NLXH
29. H. Ban –dăc, nhà văn Pháp nổi tiếng, cho rằng : ‘Khi công nhận cái yếu của mình
con người trở nên mạnh mẽ”.
Hãy trình bày trong một bài văn ngắn suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến trên.
Cần nêu các ý:
- Trong mỗi con người ai cũng có điểm mạnh và điểm yếu.
- Khi ai đó biết được điểm yếu của mình, tự nhận thấy điểm yếu đó và không ngần
ngại công nhận nó đã là dám đối diện và vượt lên chính mình.
30.Hãy trình bày trong một bài văn ngắn suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến sau:
“Những kẻ cứ làm mà không cần học vấn thì chẳng khác nào thủy thủ đi trên
chiếc tàu không bánh lái, không la bàn mà cũng chả biết đi đâu”.
Cần nêu các ý:
- Nhận thức được vai trò của học vấn đối với con người trong cuộc sống : không
có học vấn con người sẽ không đi được đến cái đích của cuộc đời.
- Thể hiện thái độ, ý thức của bản thân trong hành trình học tập, trau dồi kiến thức
để trở thành những con người có học vấn.
- Có biểu hiện tích cực trong học tập: tu dưỡng, rèn luyện, phấn đấu không ngừng.
31. Đã từ lâu nhân dân ta khẳng định:
“Nhất nghệ tinh, nhất thân vinh
Ai ơi phải quý nghề mình mới nên”
Anh (chị) có suy nghĩ gì về lời khuyên của 2 câu trên?
Dàn ý:
1. Mở bài:
Ở đời bất cứ ai cũng có nghề để mưu sinh. Có nhiều người chỉ chăm chút lấy một
nghề nhưng cũng có không ít người cứ thay đổi liên tục hết nghề này sang nghề khác. Để
khuyên nhủ những kẻ lập trường không kiên định này, đã từ lâu, nhân dân ta khẳng định:
“Nhất nghệ tinh, nhất thân vinh
Ai ơi phải quý nghề mình mới nên”
2. Thân bài:

- Giải thích ý nghĩa câu tục ngữ:
+ “Nhất nghệ tinh” là một nghề tinh thông. “Thân vinh” là bản thân được sung
sướng, giá trị được đề cao.
+ “Nhất nghệ tinh, nhất thân vinh” nghĩa là mỗi người chỉ cần một nghề tinh
thông là bản thân người đó sẽ được siung sướng, giá trị người đó sẽ được đề cao. Vì vậy
muốn thành công, mỗi người chỉ nên chọn một nghề, yêu quý lấy nghề đó của mình, tập
trung trau dồi cho đến mức tinh xảo.
- Đánh giá về câu tục ngữ:
Câu tục ngữ hoàn toàn đúng. Bởi vì có tập trung trau đồi lấy một nghề, yêu quý
nghề ấy thì mới có thể đưa nghề ấy đến chỗ điêu luyện, tinh xảo; hiệu quả, năng suất,
chất lượng do đó được nâng cao.
- Bàn luận và mở rộng vấn đề:
+ Ngày nay, kinh tế phát triển, khoa học kĩ thuật cũng tiến bộ nhanh như vũ bão,
chúng ta cần biết thêm nhiều nghề để khi cần có thể chuyển hướng ngay nghề nghiệp
cho phù hợp.
+ Trau dồi nghề nghề nghiệp của mình đạt đến mức độ tinh xảo, điêu luyên
nhằm có được năng suất, hiệu quả, chất lượng cao phải đâu chỉ lo cho riêng bản thân
mình “nhất nghệ tinh” mà còn phục vụ cho lợi ích chung của tập thể, của đất nước. Nói
một cách khác, chúng ta cần phải biết kết hợp nhuần nhuyễn, hài hòa giữa lợi ích của
GV : Nguyễn Phước Thanh – Tổ Văn – Trường THPT Cao Lãnh 2
Ôn tập tốt nghiệp THPT phần NLXH
bản thân mình với lợi ích của tập thể, của đất nước thì lợiích riêng của bản thân mới bền
vững được.
3. Kết bài:
Hiểu một cách thấu đáu ý nghĩa của câu tục ngữ trên, ta thấy việc yêu quý một
nghề, tập trung trau dồi rèn luyện sao cho tinh thông nghề ấy là điều rất cần thiết. Tuy
vậy, ngày nay, ngoài tinh thông một nghề, chúng ta còn phải học thêm một vài nghề
khác để khi cần cũng có thể chuyển hướng nghề nghiệp được.
32. Chủ tịch Hồ Chí Minh dạy chúng ta : “Nước chúng ta còn nghèo. Muốn sung
sướng thì phải tự lực cách sinh, cần cù lao động”.

Anh (chị) có suy nghĩ gì về lợi dạy ấy.
Dàn ý:
1. Mở bài:
- Hoàn cảnh ra đời lời dạy của Bác: Hòa bình lập lại trên một nửa đất nước là
miền Bắc. Nhân dân nơi đây bước đầu đang ra sức xây dựng CNXH. Trong khi đó một
nửa đất nước còn lại là miền Nam, ngân dân đang đâu tranh quyết liệt với đế quốc Mĩ và
ngụy quyền Sài Gòn.
- Trích dẫn lời dạy : “Nước ta….lao động”
- Cho đến nay, đất nước đã độc lập thống nhất đi vào đổi mới dưới sự lãnh đạo
của Đảng, lời dạy của Bác vẫn còn trọn vẹn ý nghĩa của nó.
2. Thân bài:
a. Khẳng định lời dạy của Bác là hoàn toàn đúng:
- Việc đánh giá hoàn cảnh đất nước : “Nước ta còn nghèo” của Bác là phù hợp
với hoàn cảnh thực tế cách mạng Việt Nam.
Nước ta còn nghèo:
+ Nước ta là một nước nông nghiệp lạc hậu, khoa học kĩ thuật chậm phát triển.
+ Sau ngót hàng trăm năm nô lệ và hàng chục năm chiến tranh dữ dội trên đất
nước đến nay hậu quả ấy vẫn chưa hết nặng nề.
Muốn sung sướng phải tự lực cánh sinh cần cù lao động:
+ Không ai có thể làm cho mình trở nên giàu có hùng mạnh. Chỉ có nhân dân
mình phải tự xây dựng chớ không thể trông chờ ỷ lại vào bất cứ sự ngoại viện nào.
+ Không tự lực cánh sinh thì dễ bị phụ thuộc về mặt kinh tế tất yếu sẽ dẫn tới sự
phụ thuộc về mặt chính trị.
+ Đã tự lực cánh sinh thì phải cần cù lao động tạo ra nhiều của cải vật chất cho
xã hội, từ đó ứng dụng kĩ thuật mới, tạo ra kĩ thuật mới.
b. Bàn bạc, mở rộng:
- Tự lực cánh sinh, không loại trừ hợp tác quốc tế, thậm chí cần phải mở rộng
quan hệ quốc tế để phát triển nền công nghiệp hiện đại, khoa học kĩ thuật tiên tiến.
- Cần cù lao động, tiết kiệm và sáng tạo học tập ứng dụng khoa học kĩ thuật để
làm ra năng suất chất lượng và hiệu quả cao.

c. Kết bài:
- Khẳng định lời dạy của Bác không chỉ đúng trong hoàn cảnh ngày nào của đất
nước ta còn ngèo mà vẫn mãi mãi có ý nghĩa to lớn chỉ đạo nhân dân ta trong qáu trình
xây dựng một nước Việt Nam XHCN giàu mạnh, xã hội công bằng và văn minh.
- Nêu nhiệm vụ của bản thân: Dù trong hoàn cảnh khó khăn vẫn vươn lên cần cù
học tập. Nêu cao tinh thần học hỏi để xây dựng đất nước, học hỏi để tiếp thu cái tiên
tiến, biết vận dụng sáng tạo kiến thức, khoa học kĩ thuật vào hoàn cảnh đất nước mình.
33. Anh (chị) có suy nghĩ gì về câu nói của nhà văn Pháp:
GV : Nguyễn Phước Thanh – Tổ Văn – Trường THPT Cao Lãnh 2
Ôn tập tốt nghiệp THPT phần NLXH
“Ôi gia đình là một học đường rất tốt”
Dàn ý:
1. Mở bài:
- Giới thiệu gia đình và học đường, hai khái niệm xã hội khác nhau, từ đó, dẫn
đến câu nói của nhà văn Pháp : “Ôi gia đình là một học đường rất tốt”
- Câu nói này có ý nghĩa và giá trị như thế nào? Muốn tháư hiểu, chung ta cần giải
thích cặn kẽ để có thể có một nhận định giá trị rõ ràng và cụ thể.
2. Thân bài:
a. Giải thích:
-Gia đình là đơn vị cơ sở của xã hội được lưu truyền, nối tiếp từ lâu đời. Chính tại
nơi đây, mỗi thành viên được tiếp thu di sản tinh thần của cha ông để lại. Lời khuyên
dạy và những tấm gương sinh động đó đã khiến ta noi theo nề nếp cũ, sống một cuộc
sống cần lao, lương thiện, vị tha, tránh xa những hành động bất chính có thể làm xấu hổ
tiền nhân.
- Ngoài ra, trong gia đình, những người ruột ra thân miến chung quanh ta với
những ánh mắt, nụ cười, những lời an ủi động viên, còn có tác dụng hơn cả những bài
học luân lí khô khan của nhà trường.
- Những tấm gương kiên trì, nhẫn nại, siêng năng, cần mẫn vừa gần gũi, vừa sinh
động của những người thân mến này chính là những bài học không lời quý giá vô cùng
thấm thía, là những ấn tượng mãnh liệt và sâu sắc có tác dụng nhắc nhở động viên chúng

ta.
- Gia đình cũng là nơi day dỗ chúng ta sự đàon kết ruột rà “tương thân tương ái”,
“máu chảy ruột mềm”, “lá lành đùm lá rách”, “một giọt máu đào hơn ao nước lã”,
b. Bình luận :
- Những điều vừa phân tích trên chỉ hoàn toàn đúng khi gia đình hoàn toàn tốt.
Trái lại, nếu gia đình xấu thìđúng là một học đường tệ hại, vô cùng nguy hiểm.
- Trong mỗi gia đình, cha mẹ là gương sáng để con cái soi vào, học tập. anh chị là
gương sáng cho em út noi theo. Người lớn hư hỏng, bê tha khiến trẻ con bị ảnh hưởng
một cách đầy tai hại. Điều đó khó tránh khỏi.
c. Kết bài:
- Câu nói trên là hoàn toàn xác đáng đối với trường hợp những gia đình mà mỗi
thành viên đều tốt cả. Trái lại, nếu là một gia đình đồi bại, cha anh đầy thói hư tật xấu thì
đúng đó là một trường học vô cùng nguy hiểm.
- Hiểu được ý nghĩa và giá trị của câu nói, chúng ta - đặc biệt là người lớn – cùng
nhau ra sức xây dựng gia đình văn hóa mới để nơi đây là một học đường tốt đối với các
thành viên nhỏ tuổi.
34. Hiệu quả của việc tự học ở nhà.
A. Mở bài: Nêu vấn đề nghị luận.
Muốn học tốt phải tự học ở nhà. Càng dành nhiều thời gian cho việc tự học ở nhà
thì kết quả học tập càng cao. Tự học ở nhà phải tự mình ý thức, tự lập kế hoạch, phận
phối thời gian cho từng môn và quản lý chính bản thân mình.
B. Thân bài:
LĐ1: Tự học ở nhà là cách học chủ động, tích cực, giúp phát triển năng lực,
khả duy tư duy độc lập, mau tiến bộ.
- Tự học ở nhà phải có ý thức tự giác cao, phải có kế hoạch cho từng ngày, tự lên
lịch học, thực hiện đúng lịch đề ra.
GV : Nguyễn Phước Thanh – Tổ Văn – Trường THPT Cao Lãnh 2
Ôn tập tốt nghiệp THPT phần NLXH
- Tự xem trước lý thuyết, tự giải bài tập, đọc trước sách giáo khoa sẽ thấy mình
tiến bộ từng ngày. Có tự học se thấy yên tâm, thoải mái và hứng thú khi đến lớp.

LĐ2: Không tự học ở nhà không thể nào tiếp thu bài mới ở lớp tốt được. Bởi
vì:
- Không ôn luyện kiến thức cũ, không đào sâu được chương trình học, không thể
đạt trình độ khá, giỏi.
- Không đọc trước sách giáo khoa đến lớp không bắt nhịp được sự hướng dẫn của
thầy giáo, khó tiếp thu bài mới.
LĐ3: Phế phán hiện tượng lười học ở nhà:
- Có bạn đến lớp không thuộc bài, không làm bài tập, học đối phó, tiếp thu một
chiều, luôn “lo sợ”, rất mệt mỏi.
- Có khi, bản thân tôi, vì một lý do nào đó, không tự học ở nhà, thì cũng như các
bạn, thiếu tự tin, đến lớp không tự chủ được.
C. Kết bài: Nêu quyết tâm tăng cường tự học ở nhà.
35. Suy nghĩ của anh (chị) về vấn đề ô nhiễm môi trường sống hiện nay?
A. Mở bài: Nêu rõ vấn đề nghị luận:
Môi trường sống là vô cùng quan trọng đối với con người và muôn loài.
B. Thân bài:
LĐ1: Giải thích môi trường là gì?
- Môi trường sống bao gồm những điều kiện đảm bảo duy trì sự sống của con
người và muôn loài.
-Trong đó, có những điều kiện cần thiết như : nguồn nước sạch, không khí, đất,
cây xanh, thức ăn,…
LĐ2: Phân tích thực trạng ô nhiêm môi trường sống:
* Thực trạng: Môi trường sống mất an toàn đến mức báo động toàn cầu : thủng
tầng Ôzôn, hiện tượng Enninnô, băng tan ở Bắc cực, hiệu ứng nhà kính, bão lụt, động
đất, sóng thần, ô nhiêm nguồn nước, thực phẩm, hóa chất độc hại…
* Nguyên nhân:
- Do phát triển thiếu an toàn, bền vững.
- Do khai thác cạn kiệt nguồn lợi thiên nhiên làm mất cân bằng sinh thái.
- Chất thải sản xuất và tiêu dùng quá tải.
- Do thiếu hiểu biết, thiếu đoàn kết, thiếu hệ thống pháp luật ngăn ngừa, xử phạt,

…
*Hiểm họa:
- Đe dọa sức khoẻ, mạng sống con người và muôn loài.
- Ảnh hưởng đến chất lượng nòi giống.
- Nguy cơ tiệt chủng một số loài, giống cây.
LĐ3: Đề xuất giải pháp khắc phục:
- Giáo dục cồng đồng nhận thức đúng hiểm họa (bằng nhiều hình thức tuyên
truyền).
- Đoàn kết, hợp tác toàn cầu, đấu tranh bảo vệ môi trường sống (kí cam kết khu
vực, toàn cầu, )
- Đề ra chiến lược phát triển an toàn, bền vững (sản xuất sạch, xử lý chất thải
trước khi đưa ra môi trường, ).
C. Kết bài:
Nêu hy vọng về một môi trường sống an toàn.
36. Tục ngữ Việt Nam có câu:
GV : Nguyễn Phước Thanh – Tổ Văn – Trường THPT Cao Lãnh 2
Ôn tập tốt nghiệp THPT phần NLXH
“Đi một ngày đàng học một sàng khôn”
Suy nghĩ của anh (chị) về câu tục ngữ trên.
A. Mở bài:
Trong cuộc đời môi người, ai cũng cần phải học. thực tế cuộc sống là một môi
trường rộng lớn để học hỏi, tăng thêm vốn hiểu biết. (Dẫn câu tục ngữ).
B. Thân bài:
LĐ 1:Giải thích câu tục ngữ:
- “Đi một ngày đàng” là đi (đi bộ) một thời gian không dài (một ngày : 1/365
năm) so với cả đời người, một quãng đường cũng không dài (vì câu tục ngữ nói về khách
bộ hành).
- “Học một sàng khôn” là học được một khối lượng rất nhiều sự khôn ngoan.
- Câu tục ngữ trên khuyên mọi người cần đi nhiều, sống nhiều để học hỏi được
nhiều sự khôn ngoan trong thực tế.

LĐ2: Bình luận, chứng minh:
- Câu tục ngữ là một bài học kinh nghiệm của cá nhân và cộng đồng. Chúng ta
không chỉ học trong sách vở, ở nhà trường mà phải mở rộng sự học ra thực tế cuộc sống.
tục ngữ cũng có câu “Học thầy không tày học bạn”, ý nói không chỉ có học ở thầy mà
cần phải học ở bạn nữa.
- Câu tục ngữ cũng có khía cạnh chưa đúng. Không phải ai đi nhiều ngày đường
cũng học được nhiều sàng khôn cả. có nhiều người đi cả đời cũng ko học được gì.
LĐ3:Rút ra bài học:
- Học tập là quyền lợi và nghĩa vụ của môi người. Ai muốn có nhiều “sàng khôn’’
cần phải tích cực, chủ động học hỏi suốt cả cuộc đời, mở rộng sự học ra thực tế cuộc
sống. Bởi vì “cuộc sống là trường đại học chân chính cho các thiên tài”.
- Nhưng ta cũng nên tỉnh táo, sáng suốt tìm cái cần học, phân biệt được cái tốt, cái
xấu, cái hay, cái dở để lựa chọn cái cần học, tìm cái học tốt nhất thì mới thành công.
C. Kết bài:
Học mọi người xung quanh mình, học trong cuộc sống, đó là bài học sâu sắc của
câu tục ngữ.
37. Suy nghĩ của anh (chị) về đề tài : Giờ trái đất.
A. Mở bài:
“Giờ trái đất” là giờ cả thế giới tắt điện nhằm giảm thiểu năng lượng, khí thải gây
hiệu ứng nhà kính. Việt Nam là một trong những quốc gia hưởng ứng sự kiện này.
B. Thân bài:
LĐ 1: Ý nghĩa của “giờ trái đất”:
- Giờ trái đất do quỹ bảo tồn thiên nhiên quốc tế tổ chức lần đầu tiên năm 2007
- Sau đó sự kiện này được tổ chức hàng năm vào ngày thứ 7 cuối cùng của tháng
thứ 3, mọi người hưởng ứng tắt điện từ 20g đến 21g (theo giờ địa phương).
- Đây là việc làm đề cao tiết kiệm điện năng, nhằm giảm thiểu tối đa khí thải gây
hiệu ứng nhà kính.
- Tắt điện hôm nay vì tương lai mai sau. Tắt đèn để góp phần bảo vệ môi trường
đang bị ô nhiêm môi trường nặng nề. “Giờ trái đất là thông điệp hãy bảo vệ môi trường”
LĐ2: Hành động tích cực vì “Giờ trái đất”:

- Năm 2008 có 371 thành phố của 35 quốc gia cùng hưởng ứng tắt điện trong
“Giờ trái đất”.
- Năm 2009 có 2100 thành phố của 82 quốc gia cùng hưởng ứng tắt điện trong
“Giờ trái đất”.
GV : Nguyễn Phước Thanh – Tổ Văn – Trường THPT Cao Lãnh 2
Ôn tập tốt nghiệp THPT phần NLXH
- Hà Nội đa cam kết tắt điện tại các thắng cảnh nổi tiếng như Đền Ngọc Sơn,
Trung tâm Hội nghị Quốc gia, Nhà hát lớn, Sân vận động Mỹ Đình, Hồ Hoàn Kiếm vào
ngày thứ 7 cuối cùng của tháng thứ 3 hàng năm.
- Ở Hội An, ngày 14 âm lịch hàng tháng đều tắt điện, nhân dân thắp nến, đèn
lồng, thả đèn hoa đăng trên sông Hoài. Việc làm ấy vừa có ý nghia bảo tồn văn hóa dân
tộc, vừa góp phần bảo vệ môi trường.
- Ngày 28/3/2010 vừa qua, nhiều địa phương trong cả nước đã có ý thức thực hiện
“Giờ trái đất”, tắt điện từ 20g30 đến 21g30.
C. Kết bài:
Nêu mơ ước về một môi trường sống an toàn, không ô nhiễm.

38. “Nếu cứ chờ đợi cho đến lúc mọi thứ đã sẵn sàng, chúng ta sẽ chẳng bao giờ bắt
đầu” (Turgeniev – Tuốc-ghê-nhép).
Anh (chị) suy nghĩ như thế nào về ý kiến trên.
A. Mở bài: Nêu vấn đề cần nghị luận :
- Sống là phải luôn luôn hành động, không khoanh tay ngồi chờ thời cơ.
- Dân câu nói.
B. Thân bài:
LĐ1: Giải thích câu nói:
- Câu nói của nhà văn Tuốc ghê nhep có nghĩa rằng : Nếu chỉ khoanh tay ngồi
nhìn thời cơ đến rồi mới hành động thì ta sẽ chẳng bao giờ làm được gì cả.
- Câu nói đó khuyên con người ko nên ỷ lạ, thụ động, chờ thời, ngại khó.
LĐ 2: Phân tích và bình luận câu nói:
- Đối với mỗi người, hoàn cảnh khách quan là thứ yếu, phải luôn dựa vào cái chủ

quan của mình, chỏ động cải tạo hoàn cảnh.
- Thời cơ không tự nhiên đến, cuộc sống ko phải bao giờ “dọn sẵn” cho ta những
điều thuận lợi để thực hiện thành công một dự định nào đó.
- Nếu ko có sự nỗ lực hành động, ko chủ động tạo cơ hội cho chính mình thì con
người sẽ chẳng bao giờ “bắt đầu”, chẳng bao giờ “khởi nghiệp” được.
- Chẳng hạn như cách mạng nước ta năm 1945, nếu chúng ta ko chủ động nắm lấy
thời cơ “Nhật hất cẳng Pháp”, quân đồng minh chiến thắng phe phát xít mà phát động
khởi nghĩa giành chính quyền thì rất khó giành được thắng lợi.
LĐ3: Mở rộng, rút ra bài học:
- Đồng quan điểm với Turgeniev, nhà văn R.Rolland của Pháp cũng cho rằng:
“Người bình thường chỉ biết chờ đợi cơ hội, người thông minh biết nắm lấy cơ hội, còn
người tài trí thì biết cách tạo ra cơ hội”.
- Ý kiến của Turgeniev rất đáng được người thời nay coi trọng. Bởi vì chúng ta
đang sống trong một thời đại đòi hỏi cao tính chủ động, sáng tạo, khả năng “đi tắt, đón
đầu” của mỗi con người, mỗi quốc gia.
C. Kết bài:
Khi đang ngồi trên ghế nhà trường, phải luôn luôn nỗ lực học tập, rèn
luyện, luôn ở tư thế “sẵn sàng”, chủ động cho dù hoàn cảnh ra sao.
39. Ý chí là con đường sớm nhất để về đích.
Anh (chị) suy nghĩ như thế nào về ý kiến trên.
A. Mở bài: Nêu vấn đề cần nghị luận :
“Ý chí là con đường sớm nhất” là một quan điểm hoàn toàn đúng đắn và được
chứng minh bởi nhiều tấm gương.
GV : Nguyễn Phước Thanh – Tổ Văn – Trường THPT Cao Lãnh 2
Ôn tập tốt nghiệp THPT phần NLXH
B. Thân bài:
LĐ1: Giải thích câu nói:
- “Ý chí” là ý thức, tinh thần tự giác, quyết tâm dồn sức lực, trí tuệ đạt cho bằng
được mục đích.
- “Đích” là chỗ, điểm, mức độ cần đạt tới.

- Câu nói thể hiện sự tự giác, quyết tâm dồn sức lực, trí tuệ đạt được dự định nào
đó.
LĐ2: Phân tích, bình luận:
- Ý chí giúp con người vững vàng trước thử thách (lấy dẫn chứng ở bài thơ Tây
Tiến của Quang Dũng để chứng minh).
- Ngày nay, với ý chí của mình, nhiều bạn trẻ đã vượt qua hoàn cảnh, thành công
trong học tập, làm việc (lấy 2 dẫn chứng mà mình biết để chứng minh).
- Đối với bản thân, trong học tập, khi em gặp một bài toán khó, một bài văn có ý
sâu xa, em ko “bó tay”, “bỏ cuộc” mà bằng ý chí của mình, em quyết tâm giải cho được
nên học tập ngày càng tiến bộ.
C. Kết bài:
Mỗi người cần rèn luyện cho mình một ý chí để vượt qua hoàn cảnh, trở ngại,
sớm đạt tới đích, gặt hái được thành công.
40. Đề bài : Vào phòng triển lãm ở rừng quốc gia Cúc Phương (Nho Quan – Ninh
Bình), bạn sẽ thấy trên tường một ô cửa bằng gỗ có gắn tấm biển ghi dòng chữ “Kẻ
thù của rừng xanh”, mở cánh cửa ra là một tấm gương soi chính hình ảnh của
mình.
Anh (chị) “đọc” được điều gì qua “thông điệp” trên, hãy viết lại bằng một bài văn
nghị luận.
Bài viết cần có các ý sau:
1. Từ lời giới tihệu hấp dẫn, có tính giáo dục cao, người viết cần khẳng định “kẻ
thù của rừng xanh” không ai khác chính là con người :
- Con người không hiểu biết…
- Con người vô trách nhiệm…
- Con người hám lợi…
- Con người coi thường pháp luật….
 Con người dù trực tiếp hay gián tiếp chính là kẻ thù gây tội ác cho rừng xanh.
2. Qua lời giới thiệu về tấm gương phản chiếu, khiến mỗi người còn “đọc” được
bao điều hệ trọng khác.
- Soi vào gương ta nhìn thấu suốt, ta nghe vọng về tiếng rừng xanh kêu cứu. Hiện

trạng diện tích rừng bị thu hẹp một cách boá động (dẫn chứng bằng số liệu cụ thể - so
sánh sự tàn phá mỗi ngày một tăng cả trong nước và trên thế giới).
- Soi vào gương thấy hậu quả của thảm hoạ phá rừng đã ảnh hưởng nghiêm trọng
tới môi trương đời sống sản xuất, sức khoẻ con người, an ninh xã hội…(bão lũ, sự nóng
lên của trái đất,…)
- Soi vào gương ta ngẫm lại mình, có làm điều gì gây hại cho rừng không?
- Soi vào gương ta thấy mình đáng yêu, đáng sống lắm chứ. Vậy hà cớ gì ta lại
“đào mồ” để chôn ta (chặt phá rừng huỷ diệt lá phổi của sự sống…)
- soi vào gương ta thấy trách nhiệm bảo vệ rừng không phải của riêng ai mà của
tất cả chúng ta.
- Đề ra giải pháp ngăn chặn nạn phá rừng.
GV : Nguyễn Phước Thanh – Tổ Văn – Trường THPT Cao Lãnh 2
Ôn tập tốt nghiệp THPT phần NLXH
3. Khẳng định sống hoà hợp với thiên nhiên – là quy luật sống lành mạnh từ ngàn
đời.
41. Từ việc cảm thụ câu thơ sau trong bài Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa của Nguyễn
Duy:
“Ta đi trọn kiếp con người
Cũng không đi hết mấy lời mẹ ru,”
Anh (chị) hãy phát biểu suy nghĩ của mình về tình mẫu tử trong xã hội ngày
nay.
Gợi ý làm bài:
1. Cảm thụ hai câu thơ : Đây là hai câu thơ có tính hàm súc và sâu lắng trong
một bài thơ xúc động viết về mẹ. Vẻ đẹp của hai câu thơ thể hiện ở hai phương diện :
- Tính trữ tình : thể hiện ở cảm xúc vừa lắng đọng, vừa thiêng liêng.
- Tính triết lý: mấy lời mẹ ru biểu tượng cho tình cảm yêu thương vô bờ mà mẹ
dành cho con.
Cách nói đi trọn kiếp cũng không đi hết khẳng định tình mẹ là vô cùng thiêng
liêng cao cả và bất tử; là bao la vô tận, không sao có thể đền đáp hết được. ý thơ cũng
thể hiện lòng biết ơn sâu sắc.

2. Suy nghĩ về tình mẫu tử:
- Tình mẫu tử là tình mẹ con nhưng ở đây nên hiểu là tình cảm thương yêu, đùm
bọc, che chở,…mà người mẹ dành cho con. Tình cảm ấy vừa tự nhiên vừa cao cả nên sẽ
đi theo mỗi người suốt cuộc đời.
- Trong đời sống của mỗi con người có nhiều tứh tình cảm cao đẹp như tình cảm
với ông bà, tình cảm anh chị em, tình bạn, tình yêu, tình cảm với quê hương đất nước,…
Nhưng tình mẫu tử có vị trí đặc biệt, thiêng liêng và máu thịt nhất.
Vì sao tình mẫu tử lại có vị trí cao như vậy?
+ Vì đó là tình cảm đầu tiên của mỗi người khi sinh ra và sẽ gắn bó trong suốt
cuộc đời.
+ Vì đó là tình cảm vừa có yếu tố máu tịht vừa mang tính tinh thần cao cả.
+Vì đó là tình cảm tự nhiên, vừa mang tính trách nhiệm,…
3. Mở rộng vấn đề:
- Con người sẽ hạnh phúc ra sao nếu được sống trong tình mẫu tử.
- Con người sẽ bất hạnh và tihệt thòi như thế nào nếu không được hưởng tình cảm
đó?
- Tình mẫu tử sẽ là sức mạnh giúp con người vượt lên những khó khăn của cuộc
sống như thế nào? Sẽ giúp con người sống tốt hơn ra sao?
- Con cái cần phải làm gì để tình cảm đó luôn bền vững và đẹp đẽ.
- Phê phán những hiện tượng, những quan niệm sai lầm đối với vấn đề trên.
- Trong xã hội hiện đại ngày nay, khi cuộc sống có nhiều biến đổi, khi ý tứhc cá
nhân con người được khơi dậy và đề cao…thì v\cần có thái độ như thế nào về tình mẫu
tử?
- Trình bày những trải nghiệm của mình về vấn đề trên. từ đó rút ra suy nghĩ gì?
42. Đề bài: Trong tác phẩm Một người Hà Nội (Nguyễn Khải), nhân vật cô Hiền
từng bày tỏ quan niệm dạy dỗ con cái, chỉ chú ý dạy con : “biết tự trọng, biết xấu
hổ, còn sau này muốn sống ra sao thì tuỳ”.
Từ quan niệm của nhân vật trên, anh chị hãy bày tỏ suy nghĩ về vấn đề : lòng
tự trọng của con người.
GV : Nguyễn Phước Thanh – Tổ Văn – Trường THPT Cao Lãnh 2

Ôn tập tốt nghiệp THPT phần NLXH
Gợi ý:
1. Giải thích và chứng minh nội dung ý kiến mà đề bài nêu ra:
- Thế nào là tự trọng? coi trọng và giữ gìn phẩm cách, danh dự của mình.
- Phân biệt tự trọng với tự ti và tự cao :
+ Tự cao : Tự cho mình là nhất, là hơn người mà coi thường người khác.
+ Tự ti : Tự cho mình là hèn kém hơn người.
 cả hai tính cách này đều khác với lòng tự trọng.
- Lòng tự trọng có từ đâu? Lòng tự trọng hình thành và phát triển trong suốt cuộc
đời chúng ta. Những trải nghiệm trong thời thơ ấu đóng vai trò quan trọng trong việc
hình thành nên lòng tự trọng. Khi lớn lên thành công hay thất bại, cách đối xử của gia
đình, bạn bè, thầy cô,…đều tác động trực tiếp và góp phần hình thành nên lòng tự trọng
của mỗi con người.
- Vai trò của lòn tự trọng đối với cuộc sống : Lòng tự trọng là một nhân tố tất
yếu trong cuộc sống của bạn. một khi biết tôn trọng bản thân, bạn sẽ cảm thấy tự tin,
hạnh phúc và vững tin vào chính mình. Không những thế, đó còn là động lực mạnh mẽ
cho bạn tiến bước và gặt hái thành công. Chính vì thế lòng tự trọng là một nhân tố quan
trọng và là nền tảng định hình thái độ lạc quan của bạn về cuộc sống.
- Sự thiếu lòng tự trọng: Những trải nghiệm trong thời tơh ấu có thể dẫn đến sự
thiếu lòng tự trọng của trẻ, như bị chỉ trích gay gắt, thậm tệ; bị la mắng đánh đập hoặc
không được quan tâm chăm sóc; bị người khác nhạo báng, chế giễu, đùa cợt,…sự thất
bại trong học tập, thể thao cũng là yếu tố dẫn đến thái độ tiêu cực của trẻ đối với bản
thân. Những người thiếu tự trọng, một khi đã gặp thất bại trong cuộc sống sẽ rất dễ bi
quan, chán nản, bất cần, những hậu quả này khiến họ trở nên mặc cảm với bản thân, tinh
thần ngày càng sa sút,…
2. Bình luận và mở rộng vấn đề:
- Lời của nhân vật cô hiền hoàn toàn đúng, đây là một ý nghĩ dạy con hợp tình,
hợp lí, giúp cho tuổi trẻ hình thành nhân cách bước vào đời.
- Bài học rút ra cho bản thân: rèn giũa, tôi luyện lòng tự trọng trong những tình
huống phức tạp diễn ra trong cuộc sống, học tập, công tác,

- Tránh đi sự thiếu niềm tin, thiếu lòng tự trọng của bản thân, đồng thời cố gắng
tìm hiểu giúp đỡ bạn bè chung quanh ta cùng vượt qua khó khăn, vững tin hướng về phía
trước,…
43. Anh (chị) có suy nghĩ gì khi đọc câu nói của F.A.Clark:
“Ai cũng muốn làm điều gì đó lớn lao, nhưng lại không nhận ra rằng cuộc
sống được tạo thành từ những điều rất nhỏ”.
(Dẫn theo Hành trang vào đời, NXB Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh, 2008)
Học sinh có thể trình bày vấn đề theo nhiều cách. Sau đây là một số gợi ý :
- Giải thích:
+ Bản tính chung của con người là luôn mơ ước làm được những điều lớn lao
cho bản thân, gia đình và xã hội. Nhưng họ lại thường không ý thức được rằng muốn
làm nên việc lớn thì phải biết làm tốt những việc nhỏ.
+ Cuộc sống vốn là tổng hoà những vấn đề lớn nhỏ của con người và mọi
phương diện của đời sống nhân sinh.
- Bình luận:
+ Mơ ước làm nên điều lớn lao là nguyện vọng chính đáng của mọi người, cần
được khuyến khích, động viên, tạo điều kiện và cơ hội thực hiện.
GV : Nguyễn Phước Thanh – Tổ Văn – Trường THPT Cao Lãnh 2
Ôn tập tốt nghiệp THPT phần NLXH
+ Nhưng cần nhớ rằng :
* Một nhân cách hoàn thiện vốn được bồi đắp từ những việc làm nhỏ trở đi.
* Ý nghĩa, hạnh phúc của cuộc sống cũng phải được kiến tạo từ những hành vi,
thái độ, lời nói thường nhật. Những việc làm bé nhỏ có thể đã hàm chứa những giá trị
lớn lao.
* Vì thế, con người luôn cần có ý thức xây dựng mình, xây dựng cuộc sống từ
những “viên gạch” đầu tiên, bé nhỏ.
GV : Nguyễn Phước Thanh – Tổ Văn – Trường THPT Cao Lãnh 2