Triệu chứng học bệnh khớp (Kỳ 4) doc

Triệu chứng học bệnh khớp
(Kỳ 4)
TS. Đoàn Văn Đệ (Bệnh học nội khoa HVQY)
3.2. Các xét nghiệm miễn dịch:
+ Các kháng thể kháng liên cầu khuẩn: Gồm: ASLO (anti streptolysin
0).
ASK (anti streptokinase).
ASH (anti strepto hyaluronidase).
Thường dùng hơn cả là ASLO. Khi các phản ứng (+) chứng tỏ trong
cơ thể đã có nhiễm liên cầu khuẩn β tan huyết nhóm A. ASLO (+) khi
>200đv; test thường (+) trong TKC, có khi dương tính trong các bệnh khác có
nhiễm liên cầu khuẩn như viêm cầu thận
cấp, viêm mủ da.
+ Yếu tố thấp (rheumatoid factor):
Là một kháng thể kháng IgG, có khả năng ngưng kết với γ-globulin. Về
bản chất nó là IgM, IgG hay IgA nhưng chủ yếu là IgM.
Có 2 cách phát hiện:
- Phản ứng waaler-rose: dùng hồng cầu người nhóm O, rh (-) gắn với γ-
globulin cho phản ứng với huyết thanh của bệnh nhân. Nếu có yếu tố thấp (+) sẽ
có hiện tượng ngưng kết hồng cầu. Phản ứng (+) khi độ pha loãng là 1/16.
- Phản ứng γ-latex: dùng các hạt nhựa latex gắn với γ-globulin người,
sau đó cho phản ứng với huyết thanh bệnh nhân sẽ có hiện tượng ngưng kết.
Phản ứng (+) khi độ pha loãng là 1/32.
Yếu tố thấp (+) trong 70% các trường hợp VKDT, thường (+) muộn sau
khi bị bệnh > 6 tháng. Có thể thấy yếu tố thấp trong một số bệnh khác như
luput ban đỏ, viêm gan mạn tấn công
+ Tìm tế bào Hargraves (LE) trong máu và tủy:
Tế bào LE là những bạch cầu đa nhân thực bào những mảnh nhân của tế
bào bị huỷ hoại do yếu tố kháng nhân lưu hành trong huyết thanh. LE (+) ở
85% các trường hợp luput ban đỏ hệ thống, và có (+) trong 10% VKDT.
Khi ủ huyết thanh bệnh nhân (có yếu tố kháng nhân) với tế bào bạch cầu

người thì nhân tế bào bị thoát ra ngoài, và được các tế bào bạch cầu khác thực
bào tạo ra tế bào LE gọi là hiện tượng Haserick
+ Các xét nghiệm kháng thể kháng nhân:
Thường dùng xét nghiệm tìm kháng thể kháng nhân bằng phương pháp
miễn dịch huỳnh quang, hay dùng các tế bào nuôi cấy WIL2, HEP2 ủ với huyết
thanh bệnh nhân, nếu có kháng thể kháng nhân nó sẽ gắn với nhân tế bào và
dùng hệ thống phát hiện bằng kháng thể huỳnh quang.
Kháng thể kháng nhân (+) 90-95% ở các trường hợp luput ban đỏ.
+ Các xét nghiệm miễn dịch khác:
Định lượng bổ thể CH50- C3, C4, định lượng các phức hợp miễn dịch
3.3. Những xét nghiệm tìm nguyên nhân:
+ Cấy nhầy họng tìm streptococus, chọc hút dịch tìm vi khuẩn, tìm tế
bào ác tính, cấy máu khi nghi ngờ nhiễm khuẩn huyết.
+ Phản ứng Mantoux.
+ Định lượng a.uric máu trong bệnh Gút.
+ Sinh thiết màng hoạt dịch để xét nghiệm giải phẫu bệnh.
3.4. Các xét nghiệm đặc biệt:
+ Xét nghiệm dịch khớp:
- Dịch khớp bình thường trong, không màu, nhớt, tế bào < 500/ mm3,
đa số là
bạch cầu đơn nhân và tế bào màng hoạt dịch, albumin khoảng 2 g%,
mucin 800 mg%.

- Mucin test: dùng a.axetic 7N, có hiện tượng đông kết của mucin ở mức
độ khác nhau.
+ Các xét nghiệm khác:
Cấy khuẩn, tìm các tinh thể trong dịch khớp, tế bào hình chùm nho
(VKDT). XN yếu tố thấp trong dịch khớp.
+ Xét nghiệm HLA:
- HLA B27(+) 80-90% các trường hợp VCSDK, hoặc với tỉ lệ thấp hơn

(30%) trong các bệnh cột sống khác.
- HLADR4 : (+) trong 70% các trường hợp VKDT.
- HLADR3: trong luput ban đỏ
+ Soi ổ khớp: có thể quan sát hình ảnh đại thể, sinh thiết màng hoạt
dịch, lấy bỏ các dị vật trong ổ khớp, và một số thủ thuật khác. Soi ổ khớp chỉ
được tiến hành ở các cơ sở chuyên khoa phải đảm bảo vô trùng tuyệt đối.