Giải phẫu mắt (Kỳ 5) pptx

Giải phẫu mắt
(Kỳ 5)
Bài giảng Giải phẫu học
Chủ biên: TS. Trịnh Xuân Đàn
2.3. Các cơ vận nhãn
Có 7 cơ vận động nhãn cầu và mi mắt. Những cơ này liên quan mật thiết
với một màng mỏng bọc nhãn cầu, màng này gọi là vỏ Tenon (vagina bulbi).
2.3.1. Cơ nâng mi trên
Là một cơ dài, dẹt, ở sau bám vào mặt dưới cánh nhỏ xương bướm trên
và trước lỗ thị giác rồi chạy dọc dưới trần ổ mắt và tận hết ở mi trên bởi một dải
cân rộng. Dải cân này chia làm 2 lá: lá nông bám vào mặt trước sụn mi trên, lá
sâu toả ra hình tia tận hết ở da mi trên. Khi cơ co kéo mi lên trên và ra sau.
2.3.2. Các cơ thẳng mắt
Có 4 cơ thẳng mắt (trên, dưới, trong, ngoài) đều là những cơ dài dẹt, nó dài
4cm. Bốn cơ này ở sau (ứng với đỉnh ổ mắt) cùng bám vào một gân chung gọi là
gân Zinn, gân Zinn bám quanh ống thị giác và phần trong khe ổ mắt trên rồi chia
ra làm 4 dải đi theo 4 thành ổ mắt.
Ở giữa dải trên và dải trong giới hạn một lỗ để cho dây thần kinh thị giác
(thần kinh II) và động mạch mắt đi qua.
Ở giữa dải trên và dải ngoài giới hạn nên vòng Zinn liên quan với chỗ
phình ra của khe bướm, có dây III, IV, Vi và nhánh mắt dây V chui qua vòng Zinn
vào ổ mắt
Bốn cơ thẳng chạy từ sau ra trước, dọc theo các thành của ổ mắt, tới bám
vào nửa trước của nhãn cầu (chỗ gần giác mạc). Bốn cơ thẳng hợp thành một hình
nón quây xung quanh 1 khối mỡ, trụ hình nón là dây thần kinh thị giác.
Về tác dụng thì cơ thẳng ngoài đưa mắt ra ngoài và do dây thần kinh số
VI chi phối, còn cơ thẳng trên, cơ thẳng dưới, thẳng trong đưa mắt lên trên xuống
dưới vào trong đều do dây thần kinh số III chi phối.
2.3.3. Cơ chéo to hay cơ chéo trên (m. obliquus superior)
Ở sau bám từ thân xương bướm phía trên và trong ống thị giác, thân cơ
đi thẳng ra trước chạy dọc theo bờ trên trong của ổ mắt, chui qua vòng khuyết ở

hố ròng rọc của ổ mắt, rồi quặt lại đi ra phía ngoài xuống dưới và sau tới bám
vào phía trên ngoài và sau của nhãn cầu. Khi cơ co thì đưa mắt vào trong, xuống
dưới và do dây thần kinh số IV chi phối.

1. Cơ nâng mi trên
2. Cơ chéo lớn
3. Cơ thẳng trên
4. Cơ thẳng trong
5. Cơ thẳng ngoài
6. Cơ chéo bé
7. Cơ thẳng dưới
Hình 5.6. Các cơ vận nhãn
2.3.4. Cơ chéo bé hay cơ chéo dưới (m. obliquus inferior)
Là một dải cơ bám từ một hố ổ mặt ổ mắt xương hàm trên phía trên
ngoài rãnh lệ tỵ, chạy ra ngoài ra sau ở thành dưới của ổ mắt tới bám vào phía
dưới ngoài, phần sau của nhãn cầu, khi cơ co thì đưa mắt ra ngoài và lên trên.
Do dây thần kinh số III chi phối.
2.4. Các mạc ổ mắt
2.4.1. Màng ngoài thuật
Là màng ngoài xương lót các thành ổ mắt, phía sau liên tiếp với màng
não cứng ở ống thị giác và khe ổ mắt trên.
2.4.2. Vách thuật
Là một lá màng bám từ quanh bờ lỗ vào ổ mắt, toả xuống 2 mi. Trong mí
trên vách hoà hợp với lá cân nông của cơ nâng mi trên; trong mí dưới, vách tận
hết ở mặt trước sụn mi. Vách bị chọc thủng bởi:
- Các mạch và thần kinh ở mắt xiên qua để ra mặt và da đầu.
- Cân cơ nâng mi trên và phần mi của tuyến lệ.