bài giảng môn học kinh tế công cộng

Bài gi ng Kinh t công c ngả ế ộ 1
MÔN HỌC
MÔN HỌC
KINH TẾ CÔNG CỘNG
KINH TẾ CÔNG CỘNG
Ng i biên so n: TS Nguy n Th Hoaườ ạ ễ ị
Ng i biên so n: TS Nguy n Th Hoaườ ạ ễ ị
Gi ng viên khoa K ho ch và Phát tri nả ế ạ ể
Gi ng viên khoa K ho ch và Phát tri nả ế ạ ể
Tr ng Đ i h c Kinh t Qu c dânườ ạ ọ ế ố
Tr ng Đ i h c Kinh t Qu c dânườ ạ ọ ế ố




Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
2
THÔNG TIN C B NƠ Ả

Tên h c ph n:ọ ầ Kinh t Công c ngế ộ

Phân b th i gian:ổ ờ

Gi ng trên l p:ả ớ 30ti tế

Th o lu n/làm bài t p:ả ậ ậ 14 ti tế

Ki m tra:ể 1 ti t ế

T ng c ng:ổ ộ 45 ti tế


i u ki n tiên quy t:Đề ệ ế ã h c xong môn Kinh Đ ọ
t vi môế
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
3
M c tiêu h c ph n (1)ụ ọ ầ

Trang b cho ng i h c ị ườ ọ lý thuy t c b nế ơ ả để
lu n gi iậ ả cho s ự can thi p c a chính ph ệ ủ ủ
trong n n kinh t th tr ngề ế ị ườ

Giúp tr l i câu h i ả ờ ỏ chính ph nên l mủ à gì
ho c ặ không nên l m gìà khi chuy n i sang ể đổ
n n kinh t th tr ng.ề ế ị ườ
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
4
M c tiêu h c ph n (2)ụ ọ ầ

Doanh nghi pệ ho t ng trong th tr ng s ạ độ ị ườ ẽ
ch u tác ngị độ nh th n o d i s ư ế à ướ ự can thi p ệ
c a chính phủ ủ

Doanh nghi pệ có th ể tham gia c v o đượ à
ho t ng n oạ độ à trong n n kinh t ề ế gi i để ả
quy t khi m khuy t c a th tr ngế ế ế ủ ị ườ , qua ó đ
nâng cao trách nhi m xã h i c a doanh ệ ộ ủ
nghi p.ệ
Bài giảng Kinh tế c

ông cộng
5
M c tiêu h c ph n (3)ụ ọ ầ

Doanh nghi pệ có trách nhi m ệ cung c p ấ các
thông tin ph n h iả ồ để tránh c s đượ ự can
thi p ệ mang tính duy ý chí ho c can thi pặ ệ
quá sâu c a chính ph v o v n h nh c a c ủ ủ à ậ à ủ ơ
ch th tr ng.ế ị ườ
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
6
M c tiêu h c ph n: c ụ ọ ầ ụ
thể

Lý gi i v vai trò v ph m vi can thi p c a ả ề à ạ ệ ủ
chính ph trong n n kinh t th tr ngủ ề ế ị ườ

Gi i thi u các công c chính sách chính ph ớ ệ ụ ủ
can thi p v o n n kinh t th tr ng.ệ à ề ế ị ườ
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
7
Ba câu h i chính c a môn ỏ ủ
h cọ
1. T i sao chính ph c n can thi p v o n n ạ ủ ầ ệ à ề
kinh t th tr ng?ế ị ườ
2. Chính ph nên can thi p v o nh ng l nh v c ủ ệ à ữ ĩ ự
n o c a n n kinh t ?à ủ ề ế
3. Chính ph can thi p b ng cách n o v o n n ủ ệ ằ à à ề

kinh tế?
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
8
N i dung c th (1)ộ ụ ể

Ch ng 1: ươ Vai trò c a chính ph trong n n kinh t ủ ủ ề ế
th tr ng v i t ng nghiên c u c a môn h c KTCC ị ườ àđố ượ ứ ủ ọ

M c ich: lý gi i vì sao chính ph ph i có vai ụ đ ả ủ ả
trò ch ng, tích c c can thi p v o n n kinh ủđộ ự ệ à ề
t th tr ng. ế ị ườ

Tr l i câu h i th nh t c a môn h cả ờ ỏ ứ ấ ủ ọ
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
9
N i dung c th (2)ộ ụ ể

Ch ng 2: ươ “Chính ph v i vai trò phân b ngu n l c ủ ớ ổ ồ ự
nh m nâng cao hi u qu kinh tằ ệ ả ế , Ch ng 3: ” ươ “Chính
ph v i vai trò phân ph i l i thu nh p v m b o công ủ ớ ố ạ ậ à đả ả
b ng xã h iằ ộ ” ,

M c ích: hai ch ng n y l n l t i sâu phân ụ đ ươ à ầ ượ đ
tích v ánh giá các vai trò c b n c a chính à đ ơ ả ủ
ph , có liên h n th c ti n c a Vi t Nam.ủ ệ đế ự ễ ủ ệ

Tr l i câu h i th hai c a môn h cả ờ ỏ ứ ủ ọ
Bài giảng Kinh tế c

ông cộng
10
N i dung c th (3)ộ ụ ể

Ch ng 4ươ : Các công c can thi p chính sách can “ ụ ệ
thi p ch y u c a chính ph trong n n kinh t ệ ủ ế ủ ủ ề ế
th tr ngị ườ ”

M c ích: H th ng hoá các công c chính sách ụ đ ệ ố ụ
chính ph s d ng can thi p v o n n kinh t th ủ ử ụ ệ à ề ế ị
tr ng: u nh c i m c a t ng công c chính ườ ư ượ đ ể ủ ừ ụ
sách ó.đ

Tr l i câu h i th ba c a môn h cả ờ ỏ ứ ủ ọ
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
11
Tài li u h c t pệ ọ ậ

B i gi ng trên l pà ả ớ

Các b i c c biên so n cho t ng ti t à đọ đượ ạ ừ ế
gi ngả

B i t p v tình hu ngà ậ à ố

Giáo trình Kinh t Công c ng - Khoa K ế ộ ế
ho ch v Phát tri n, H KTQDạ à ể Đ
Bài gi ng Kinh t công c ngả ế ộ 12
CHƯƠNG 1

CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN VỀ VAI TRÒ CỦA
TỔNG QUAN VỀ VAI TRÒ CỦA
CHÍNH PHỦ TRONG NỀN KINH TẾ THỊ
CHÍNH PHỦ TRONG NỀN KINH TẾ THỊ
TRƯỜNG VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
TRƯỜNG VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
CỦA MÔN HỌC KINH TẾ CÔNG CỘNG
CỦA MÔN HỌC KINH TẾ CÔNG CỘNG
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
13
NỘI DUNG CHÍNH
1. Chính ph trong n n kinh t th tr ngủ ề ế ị ườ
2. C s khách quan cho s can thi p c a chính ơ ở ự ệ ủ
ph n n kinh tủ ề ế
3. Ch c n ng, nguyên t c v nh ng h n ch ứ ă ắ à ữ ạ ế
trong can thi p c a chính ph v o n n kinh ệ ủ ủ à ề
t th tr ng ế ị ườ
4. i t ng, n i dung v ph ng pháp nghiên Đố ượ ộ à ươ
c u môn h cứ ọ
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
14
Khái ni m Chính Phệ ủ
Chính ph l ủ à m t t ch cộ ổ ứ c thi t l p đượ ế ậ để
th c thiự nh ngữ quy n l cề ự nh t nh, ấ đị i u ti t đ ề ế
h nh vià c a các cá nhân s ng trong xã h i ủ ố ộ
nh m ằ ph c v cho l i ích chungụ ụ ợ c a xã h i ó ủ ộ đ
v à t i trà ợ cho vi cệ cung c pấ nh ngữ h ng hóa, à

d ch v thi t y uị ụ ế ế m xã h i ó có nhu c u.à ộ đ ầ
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
15
Quá trình phát tri n nh n th c ể ậ ứ
v vai trò c a Chính Phề ủ ủ

Lý thuy t B n tay vô hình c a Adam Smith ế à ủ
 n n KTTT thu n túyề ầ

Quan i m c a Karl Marx, Anghen, Lenin đ ể ủ
 n n KT k ho ch hóa t p trungề ế ạ ậ

C i cách kinh t (trong ó có VN) ả ế đ
 n n KT h n h pề ỗ ợ
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
16
S thay đ i vai trò CP trong th c ti nự ổ ự ễ
•
Th p k 50-70ậ ỷ : Chính ph óng vai trò quan ủđ
tr ngọ
•
Th p k 80ậ ỷ : thu h p s can thi p c a Chính ẹ ự ệ ủ
phủ
•
Th p k 90ậ ỷ : k t h p v i KVTN trong quá trình ế ợ ớ
phát tri nể
Bi ging Kinh t c
ụng cng

17
Chính phủ trong vòng tuần hoàn kinh tế
Các hộ gia đình
Các hãng
Dịch vụ các yếu tố đầu vào cho sản xuất
Tiền l ơng, tiền thuê, lợi tức
Hàng hoá và dịch vụ cuối cùng
Mua sắm và tiêu dùng
Thị tr ờng hàng hoá
Thị tr ờng yếu tố sản
xuất
Chính phủ
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
18
Đ c đi m chung c a KVCCặ ể ủ

Khái ni m: KVCC l m t b ph n c a n n kinh t có th v ệ à ộ ộ ậ ủ ề ế ể à
c phân b ngu n l c theo c ch phi th tr ngđượ ổ ồ ự ơ ế ị ườ

Các l nh v c c b n c a KVCCĩ ự ơ ả ủ :

H th ng các c quan quy n l c c a NNệ ố ơ ề ự ủ

H th ng qu c phòng, an ninh, tr t t an toàn XH…ệ ố ố ậ ự

H th ng KCHT k thu t và xã h iệ ố ỹ ậ ộ

Các l c l ng kinh t c a Chính phự ượ ế ủ ủ


H th ng an sinh xã h iệ ố ộ

Quy mô c a KVCCủ : L n hay nh tùy thu c v o quan h ớ ỏ ộ à ệ
t ng tác gi a KVCC v KVTNươ ữ à
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
19
Khu v c công c ng Vi t Namự ộ ở ệ

Tr c n m 1986ướ ă

KVCC gi vai trò ch đ oữ ủ ạ

KVTN nh bé, b bóp ngh tỏ ị ẹ

Sau n m 1986ă

Ngh quy t ĐH Đ ng l n th VI: chuy n n n KT sang v n hành theo c ch ị ế ả ầ ứ ể ề ậ ơ ế
TT

KVCC có chuy n bi n sâu s cể ế ắ

KVCC b c l nh ng y u kém ch a theo k p yêu c u đ i m iộ ộ ữ ế ư ị ầ ổ ớ

Nguyên nhân nh ng y u kém c a KVCCữ ế ủ
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
20
C s khách quan cho s can thi p ơ ở ự ệ
c a chính phủ ủ


Tiêu chu n v hi u qu s d ng ngu n l cẩ ề ệ ả ử ụ ồ ự

nh lý c b n c a Kinh t h c Phúc l iĐị ơ ả ủ ế ọ ợ

Th t b i c a th tr ng c s Chính ph ấ ạ ủ ị ườ – ơ ở để ủ
can thi p v o n n kinh tệ à ề ế
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
21
Tiêu chu n hi u qu Paretoẩ ệ ả
•
Hi u qu Pareto: ệ ả S phân b ngu n l c m mu n ự ổ ồ ự à ố
cho ng i n y c l i h n thì ch có cách l m ườ à đượ ợ ơ ỉ à
thi t h i cho ng i khácệ ạ ườ
Ví d : Chia 20 qu cam th nh 12 v 8ụ ả à à
•
Ho n thi n Pareto: à ệ Xu t hi n khi còn có cách t ng ấ ệ ă
l i ích cho ng i n y m không c n gi m l i ích ợ ườ à à ầ ả ợ
c a ng i kiaủ ườ
Ví d : Chia 20 qu cam th nh 10 v 8ụ ả à à
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
22
Tiªu chuÈn biªn vÒ hiÖu qu¶
•
Lîi Ých biªn (MB): Lîi Ých
thu ® îc thªm khi s¶n xuÊt
thªm mét ®¬n vÞ s¶n phÈm
•

Chi phÝ biªn (MC): Chi phÝ
t¨ng thªm ®Ó s¶n xuÊt thªm
mét ®¬n vÞ s¶n phÈm
•
Tiªu chuÈn HiÖu qu¶: S¶n
xuÊt ®Õn khi lîi Ých biªn b»ng
chi phÝ biªn
MB = MC
MB, MC
0
Q
MC
MB
Q
1
Q
2
Q
0
Bi ging Kinh t c
ụng cng
23
Nội dung cơ bản của KTH phúc lợi

Nội dung: Nếu nền kinh tế cạnh tranh hoàn hảo,
và trong những điều kiện nhất định, thì nền kinh
tế sẽ tất yếu đạt hiệu quả Pareto

Hạn chế:
+ Không có cạnh tranh hoàn hảo

+ Không quan tâm đến sự bất bình đẳng
+ Chỉ đúng trong điều kiện kinh tế ổn định
==> Khi các điều kiện trên không thoả mãn, thị tr
ờng không chắc đã hiệu quả và cần chính phủ can
thiệp.
Bi ging Kinh t c
ụng cng
24
Khi nào không có cạnh hoàn hảo?
Thất bại của thị tr ờng:

Độc quyền

Ngoại ứng

Hàng hoá công cộng

Thông tin không hoàn hảo
==> Cơ sở cho sự can thiệp nhằm nâng cao hiệu
quả phân bổ nguồn lực
Bi ging Kinh t c
ụng cng
25
Khi nào có sự bất bình đẳng?

Khi của cải trong xã hội tập trung quá nhiều
trong tay một số ít ng ời

Đa số ng ời dân lại có quá ít của cải, thậm chí
một số không đủ mức tối thiểu

==> Cơ sở cho sự can thiệp của chính phủ để
phân phối lại thu nhập