sự nở vì nhiệt của chất rắn

KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Chất rắn chia là mấy loại? Kể tên?
Câu 2: Nêu đặc điểm của chất rắn kết tinh và chất rắn
vô định hình
Có 2 loại là chất rắn kết tinh và chất rắn vô định hình
-
Chất rắn kết tinh có cấu trúc tinh thể, do đó có hình dạng
và nhiệt độ nóng chảy xác định. Tinh thể là cấu tạo bởi các
hạt liên kết chặt với nhau bằng những lực tương tác và
sắp xếp theo một trật tự hình học không gian xác định gọi
là mạng tinh thể. Trong đó mổi hạt luôn dao động xung
quanh vị trí cân bằng.
-
Chất rắn vô định hình không có cấu trúc tinh thể, do đó
không có dạng hình học xác định, không có nhiệt độ nóng
chảy xác định và có tính đẳng hướng.

Tại sao người ta không làm đường ray xe lửa
thành một thanh liền mà lại dùng nhiều thanh
ngắn gắn cách nhau một khoảng nhỏ?

I. Sự nở dài
II. Sự nở khối
III.Ứng dụng
TIẾT 90-BÀI 36: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA VẬT RẮN

I. Sự nở dài
TIẾT 90-BÀI 36: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA VẬT RẮN
1. Thí nghiệm
a. Dụng cụ thí nghiệm

b. Tiến hành thí nghiệm
Ban đầu thanh đồng ở nhiệt độ
t
0

0
C và có chiều dài là l
0 .
Cho
nước nóng chạy vào xác định độ
nở dài của thanh Δl và độ tăng
nhiệt độ Δt = t – t
0
tương ứng

Nhiệt kế
Đồng hồ
micromet
Thanh đồng
I. Sự nở dài
1. Thí nghiệm
a. Dụng cụ thí nghiệm
b. Tiến hành thí nghiệm
TIẾT 90-BÀI 36: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA VẬT RẮN

I. Sự nở dài
TIẾT 90-BÀI 36: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA VẬT RẮN
1. Thí nghiệm
a. Dụng cụ thí nghiệm
b. Tiến hành thí nghiệm

c. Kết quả
Nhiệt độ ban đầu: t
Nhiệt độ ban đầu: t
0
0
= 20
= 20
0
0
C.
C.
Độ dài ban đầu: l
Độ dài ban đầu: l
0
0
= 500 mm.
= 500 mm.
∆
∆
t (
t (
0
0
C)
C)
∆
∆
l (mm)
l (mm)
30 1,67.10

-5
40
40
50
60
60
70
70
0,25
0,33
0,33
0,41
0,49
0,49
0,58
0,58
1,65.10
1,65.10
-5
-5
1,64.10
-5
1,63.10
1,63.10
-5
-5
1,66.10
1,66.10
-5
-5

Với sai số 5% hãy
nêu nhận xét tỉ
số ?
0
l
l t
α
∆
=
∆
0
l
l t
α
∆
=
∆

I. Sự nở dài
1. Thí nghiệm
a. Dụng cụ thí nghiệm:
b. Tiến hành thí nghiệm:
c. Kết quả:
d. Nhận xét:
Đối với mổi kim loại thì tỉ số không đổi.
0
l
l t
α
∆

=
∆
Làm thí nghiệm với các vật gắn có độ dài và vật liệu khác
nhau thì ta có kết quả tương tự, nhưn giá trị phụ thuộc
vào vật liệu.
TIẾT 90-BÀI 36: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA VẬT RẮN
α

I. Sự nở dài
1. Thí nghiệm
b. Độ nở dài Δl của vật rắn tỉ lệ với độ tăng nhiệt độ
Δt và chiều dài ban đầu l
0
của vật đó.
0 0
. ( )l l t t
α
∆ = −
Công thức độ nở dài:
TIẾT 90-BÀI 36: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA VẬT RẮN
2. Kết luận
a. Định nghĩa:
Sự tăng độ dài của vật rắn khi nhiệt độ tăng gọi là sự nở
dài vì nhiệt
α
: gọi là hệ số nở dài và phụ thuộc chất liệu của vật
rắn. Đơn vị đo là 1/K hay K
-1
.

Dựa vào công thức , hãy cho biết ý nghĩa
của hệ số nở dài ?
0
l
l t
α
∆
=
∆
α
I. Sự nở dài
1. Thí nghiệm
TIẾT 90-BÀI 36: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA VẬT RẮN
2. Kết luận
“Hệ số nở dài của vật rắn có trị số bằng độ nở dài tỉ đối của
vật rắn khi nhiệt độ của nó tăng thêm 1 độ”.
II. Sự nở khối
1. Định nghĩa:
Sự tăng thể tích của vật rắn khi nhiệt độ tăng gọi là sự nở
khối vì nhiệt

II. Sự nở khối
1. Định nghĩa:
TIẾT 90-BÀI 36: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA VẬT RẮN
I. Sự nở dài
2. Công thức độ nở khối
0 0
. ( )V V t t
β
∆ = −

∆V : Độ nở khối
β hệ số nở khối (1/K hay K
-1
)
β≈3α.

Sự nở vì nhiệt đặc
biệt của nước
* Lưu ý: công thức ΔV=V – V
o
=βV
o
Δt cũng áp dụng
được cho chất lỏng (trừ nước ở gần 4
0
C)
Nước ở 4
0
C bị co lại và có thể
tích nhỏ nhất nên khối lượng
riêng của nó lớn nhất; khi
tăng hoặc giảm nhiệt độ từ
4
0
C thì nước lại nở ra và thể
tích của nước tăng lên, nên
khối lượng riêng của nó lại
giảm. Chính điều này đã giải
thích hiện tượng nước
biển( sông, hồ ) về mùa đông

chỉ có thể đóng băng ở lớp bề
mặt của nó.

III. Ứng dụng:
TIẾT 90-BÀI 36: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA VẬT RẮN
- Trong kĩ thuật lắp đạt máy móc và công trình xây dựng,
người ta phải tính toán đến việc khắc phúc các tác hại của sự
nở vì nhiệt để vật không bị cong hay gãy khi nhiệt độ tăng.
- Người ta ứng dụng sự nở vì nhiệt để làm băng kép dùng
trong các thiết bị điện.
Trả lới câu hỏi ở đầu bài

- Có khoảng cách giữa các nhịp cầu

Băng kép(dùng trong các rơle đóng-ngắt
mạch điện tự động)
Băng kép gồm 2
thanh kim loại
khác nhau như
đồng và thép được
tán chặt sát với
nhau. Ở nhiệt độ
bình thường băng
kép thẳng. Khi đốt
nóng hay làm làm
lạnh băng kép sẽ bị
cong đi.

Băng kép

Câu 1. Em hãy cho biết câu nào đúng, câu
nào sai. Tại sao?
1/ Chất rắn nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi
2/ Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt giống nhau
3/ Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau
4/ Quả cầu nóng lên, thể tích quả cầu giảm
5/ Quả cầu lạnh đi, thể tích quả cầu giảm
6/ Quả cầu nóng lên, khối lượng của quả cầu
không thay đổi
Đ
Đ
S
S
Đ
Đ
S
S
Đ
Đ
Đ
Đ

Câu 2
Câu 2:Một thước nhôm ở 20
0
C có độ dài 2000cm.
Khi nhiệt độ tăng đến 50
0
C, thì thước thép này dài
thêm bao nhiêu?

A.0,4cm
A.0,4cm
B.1,44cm
B.1,44cm
C.0,242cm
C.0,242cm
D.5,2cm
D.5,2cm
∆l=αl
0
∆t=24.10
-6
.2000.30=1,44cm
Về nhà học bài và làm bài tập 6, 7, 8, 9 SGK