Đầy hơi chướng bụng ở người cao tuổi pdf

Đầy hơi chướng bụng ở người cao tuổi

Đầy hơi, chướng bụng là các triệu chứng thuộc về đường tiêu hóa, tuy không gây
nguy hiểm nhưng gây khó chịu cho người bệnh. Bệnh gặp ở mọi lứa tuổi nhưng với
người cao tuổi (NCT) thì gây khó chịu hơn.
Nguyên nhân của đầy hơi chướng bụng ở NCT
- Do ăn nhiều chất tinh bột mà cơ thể không đủ hệ
thống men để chuyển hóa hết. Các chất tinh bột (thực
phẩm họ đậu, đường lactoza, fructoza, sorbitol trong
các loại trái cây), glycoprotein xuống đến đại tràng
được vi khuẩn đường ruột phân hủy tạo thành khí
hydrogen, cacbon dioxit, metan. Ăn uống quá nhanh,
nhai không kỹ (do răng đã yếu hoặc rụng), nuốt vội
(khi uống nước dễ nuốt cả hơi vào dạ dày); ăn nhiều
chất bột, gia vị, chất kích thích (rượu, bia, cà phê, thuốc
lá). Có một số thức ăn hay gia vị khi ăn vào dạ dày tạo
nên một phản xạ gây co thắt lỗ thực quản dưới dễ gây
nôn ợ hơi (hành, tỏi…) hoặc ăn xong đã vội vàng đi nằm nghỉ ngay do cảm thấy mệt mỏi
và cũng là một thói quen hay gặp ở NCT.
- Do rối loạn vận động nhu động ống tiêu hóa (dạ dày, ruột) làm cho dạ dày lúc nào cũng
đầy thức ăn và thức ăn xuống ruột chậm, làm cho việc tiêu hóa thức ăn gặp khó khăn
hoặc do rối loạn bài tiết dịch mật (viêm, tắc đường dẫn mật…). Bệnh trào ngược thực
quản, ngoài đầy hơi chướng bụng còn gây nóng rát phía sau xương ức, ợ nóng, ợ hơi, ợ ra
cả nước trong.
- Do rối loạn hệ thống vi khuẩn có trong đường tiêu hóa (loạn khuẩn) làm cho thức ăn
không đủ men để chuyển hóa gây ứ đọng.

Ảnh minh họa
- Do bệnh thuộc đường tiêu hóa như: bệnh về dạ dày (viêm, loét dạ dày – tá tràng, ung
thư dạ dày…); bệnh viêm đại tràng co thắt (hội chứng viêm đại tràng kích thích); bệnh
giảm nhu động ruột gây chướng hơi đầy bụng; do ứ phân lâu ngày như trong bệnh táo

bón hoặc sau một số phẫu thuật về đường tiêu hóa như: phẫu thuật dạ dày, đại tràng
- Do rối loạn hấp thu: do lượng men tiêu hóa ở NCT đã giảm hoặc rất yếu.
- Do bệnh thuộc về hệ thống tâm thần - thần kinh: một số NCT hay lo âu, thần kinh căng
thẳng, gặp nhiều stress cũng có thể gây đầy hơi, chướng bụng.
Ngoài ra, chứng đầy hơi chướng bụng cũng có thể do NCT dùng một số thuốc làm ảnh
hướng đến chức năng sinh lý của hệ tiêu hóa (dạ dày, ruột), ví dụ như dùng thuốc trong
bệnh suy tuyến giáp trạng, trong bệnh tăng huyết áp hoặc thuốc dùng chữa bệnh trầm
cảm
Biểu hiện của đầy hơi chướng bụng
Bình thường nhu động đường tiêu hóa (thực quản, dạ dày, ruột) dọc theo hướng xuống
dưới và vì vậy các loại hơi được sinh ra trong quá trình chuyển hóa thức ăn ở đường tiêu
hóa hoặc hơi được nuốt vào theo thức ăn sẽ được tống ra ngoài theo đường hậu môn
(trung tiện). Những người bị bệnh đầy hơi, chướng bụng thì hơi lại đi ngược lên thực
quản do cơ thắt thực quản bị giãn ra và được đưa ra ngoài bằng đường miệng bởi triệu
chứng ợ hơi. Triệu chứng chính là đầy hơi chướng bụng, ậm ạch khó chịu. Những người
có hội chứng dạ dày thì ngoài đầy hơi chướng bụng còn có ợ hơi, ợ chua, đau bụng âm ỉ,
có lúc buồn nôn hoặc nôn (do viêm chợt, hẹp môn vị gây ứ đọng) phân lúc lỏng, lúc đặc
hoặc có khi táo bón. Bụng chướng, gõ rất trong và trung tiện nhiều lần.
NCT nên làm gì khi bị đầy hơi, chướng bụng?
Khi bị đầy hơi chướng bụng, cần thiết phải đi khám bệnh để xác định nguyên nhân. Khi
xác định được nguyên nhân thì việc điều trị chứng đầy hơi, chướng bụng dễ dàng hơn rất
nhiều. Ăn uống đóng vai trò khá quan trọng trong việc phòng bệnh đầy hơi chướng bụng.
Cần ăn chậm nhai kỹ, không nuốt vội, không ăn no quá. Một số loại thức ăn có khả năng
gây đầy hơi thì nên tránh (những thức ăn này cũng có sự khác nhau ở cơ địa từng người).
Nên ăn những thức ăn dễ tiêu, hạn chế ăn thức ăn chua, cay, các chất kích thích như: cà
phê, rượu, bia, thuốc lá. Nên hạn chế ăn kẹo, bánh ngọt. Nên ăn nhiều rau xanh như: rau
khoai lang, rau mồng tơi, rau đay, rau muống. Cần vệ sinh răng miệng hàng ngày tránh
để mảng bám ở chân răng, NCT dùng răng giả cần vệ sinh răng giả hàng ngày. Ăn xong
chưa vội đi nằm ngay hoặc ngồi lâu mà nên đi lại nhẹ nhàng. Ngoài bữa ăn có thể dùng
tay xoa bóp bụng để làm tăng nhu động của dạ dày, ruột giúp cho việc tiêu hóa thức ăn

tốt hơn, tránh ứ đọng thức ăn nhiều ngày. Cần có chế độ tập thể dục nhẹ nhàng để làm
tăng nhu động ruột một cách hợp sinh lý bình thường như: đi bộ, chơi cầu lông, tập hít
thở sâu để cơ hoành vận động làm tăng nhu động của dạ dày và ruột. Đi bộ cũng là một
hình thức thư giãn loại bỏ stress.