Sinh học 10 - Tiết 33: BỆNH TRUYỀN NHIỄM VÀ MIỄN DỊCH pdf

Tiết 33:
BỆNH TRUYỀN NHIỄM VÀ MIỄN DỊCH

I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
Qua bài này HS phải:
- Nắm được các khái niệm cơ bản về bệnh truyền nhiễm, cách lan truyền của các tác
nhân gây bệnh để qua đó nâng cao ý thức phòng tránh, giứ gìn vệ sinh cá nhân và
cộng đồng.
- Nắm được các khái niệm cơ bản về miễn dịch. Phân biệt được các lọai miễn dịch.
2. Kí năng: - Phát hiện kiến thức từ thông tin
- Phân tích, tổng hợp khái quát kiến thức.
- Vận dụng kiến thức giải thích các hiện tượng thức tế bằng cơ sở khoa
học.
3. Thái độ: Có ý thức bảo vệ sức khoẻ, tránh các bệnh truyền nhiễm.
II. Chuẩn bị:
-GV: Hình 48 SGV phóng to
PHT số 1:
Tên bệnh VSV gây bệnh Phương thức lây
truyền
Cách phòng
tránh

PHT số 2:

Miễn dịch không đặc hiệu Miễn dịch đặc hiệu
Điều kiện để có miễn
dịch

Cơ chế tác động
Tính đặc hiệu
- HS: đọc trước nội dung bài học mới.
III. Phương pháp giảng dạy:
Vấn đáp + Thảo luận nhóm.
IV. Trọng tâm bài giảng:
Đặc điểm của bệnh truyền nhiễm và khả nằn miễn dịch.
V. Tổ chức các hoạt động dạy và học:
1. Ổn định lớp.
2. Kiểm tra bài cũ:(5’) - VR xâm nhập và gây bệnh cho VSV, TV và côn trùng như
thế nào?
- Cần có những biện pháp gì để phòng tránh các bệnh do VR gây nên?




3. Bài mới.
Hoạt động của GV và HS Nội dung
Hoạt động 1: Tìm hiểu những vấn đề
chung về bệng truyền nhiễm:(15’)
- GV đưa vấn đề để hs thảo luận:
+Hãy kể tên những bệnh truyền nhiễm mà

em biết?
+Bệnh truyền nhiễm là gì? Muốn gây bệnh
truyền nhiễm phải có đk gì?
+ VN chúng ta vào mùa mưa, mùa khô
thường bị những bệnh gì? Tác hại của
những bệnh này?
-HS thảo luận nhóm, thống nhất ý kiến, yêu
cầu nêu được: Khái niệm, tác nhân gây
bệnh, các đk gây bệnh.

GV yêu cầu HS hoàn thành PHT số 1.
HS hoạt động nhóm, để hoàn thành PHT

I. Bệnh truyền nhiễm:
1. Những vấn đề chung về bệnh truyền
nhiễm:
a) Khái niệm:
-Bệnh truyền nhiễm là bệnh do VSV gây
ra, có khả năng lây lan từ cá thể này sang cá
thể khác.
b) Tác nhân gây bệnh:
Tác nhân gây bệnh: VK, nấm, VR,…
c) ĐK gây bệnh:
+Độc lực
+Số lượng đủ lớn
+Con đường xâm nhập thích hợp
2. Các phương thức lây truyền và phòng
tránh:

Hoạt động 2: Nêu được khái niệm miễn
dịch và phân biệt các loại miễn dịch:(20’)
II. Miễn dịch:
1. Khái niệm:
Miễn dịch là khả năng tự bảo vệ đặc biệt
của cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh
khi chúng xâm
nhập vào cơ thể.
2. Các loại miễn dịch:

GV yêu cầu HS hoàn thành PHT số 2.
HS hoạt động nhóm, để hoàn thành PHT



Tên bệnh VSV gây
bệnh
Phương thức lây truyền Cách phòng tránh
Tả, lị Vi khuẩn Qua ăn uống (tiêu hoá) Vệ sinh ăn uống
HIV/AIDS VR HIV 3 cách: qua máu; quan hệ
tình dục; mẹ sang con
An toàn trong truyền
máu và tình dục
Cúm VR cúm Hô hấp Cách li nguồn bệnh
Lao Vi khuẩn lao Hô hấp Cách li bệnh
V
ệ sinh môi tr

ư
ờng


Miễn dịch không đặc hiệu Miễn dịch đặc hiệu
Điều kiện để
có miễn dịch
Là loại miễn dịch tự nhiên mang
tính bẩm sinh, không đòi hỏi phải
có tiếp xúc với kháng nguyên.
Xảy ra khi có kháng nguyên xâm nhập
Cơ chế tác
động
-Ngăn cản không cho VSV xâm
nhập vào cơ thể (da, niêm mạc,
nhung mao đường hô hấp, nước
mắt,…)
-Tiêu diệt các VSV xâm nhập (thực
bào, tiết dịch phá huỷ)
-Hình thành kháng thể làm kháng
nguyên không hoạt động được.
-Tế bào T độc tiết prôtêin độc làm tan
tế bào nhiễm, khiến VR không hoạt
động được
Tính đặc hiệu Không có tính đặc hiệu Có tính đặc hiệu


GV yêu cầu HS phân biệt các loại miễn dịch đặc hiệu theo bảng sau.
HS thảo luận nhanh để hoàn thành

4. Củng cố: (5’)
Câu 1: Bệnh truyền nhiễm là gì ?
A. Bệnh lây truyền từ thế hệ trước cho thế hệ sau.
B. Bệnh do gen quy định và được truyền từ cá thể này sang cá thể khác.
C. Bệnh bẩm sinh, cá thể mới sinh ra đã có.
D. Bệnh lây truyền từ cá thể này sang cá thể khác. *
Câu 2: Cơ thể tiếp xúc với tác nhân gây bệnh trong tiến trình nhiễm bệnh, được gọi là:
A. giai đoạn 1: giai đoạn phơi nhiễm.*
B. giai đoạn 2: giai đoạn ủ bệnh.
C. giai đoạn 3: giai đoạn bệnh.
D. giai đoạn 4: triệuchứng giảm dần, cơ thể bình phục.
Câu 3: Bệnh tiêu chảy do virut gây nên lây truyền theo đường:

Miễn dịch thể dịch Miễn dịch tế bào
Phương thức
miễn dịch
Cơ thể sản xuất ra kháng thể đặc hiệu Có sự tham gia của các tế bào T
độc
Cơ chế tác
động
Kháng nguyên phản ứng đặc hiệu với
kháng thể

kháng nguyên không
hoạt động được
Tế bào T độc tiết prôtêin độc làm

tan tế bào nhiễm khiến VR không
nhân lên được.


A. hô hấp.
B. tiêu hóa.*
C. quan hệ tình dục.
D. niệu.
Câu 4: Miễn dịch tự nhiên mang tính bẩm sinh được gọi là:
A. miễn dịch đặc hiệu.
B. miễn dịch thể dịch.
C. miễn dịch không đặc hiệu.*
D. miễn dịch tế bào.

5. Dặn dò: -Học bài theo câu hỏi SGK
-Tìm hiểu về bệnh truyền nhiễm ở địa phương.
VI. Rút kinh nghiệm: