Ăn trầu và hệ lụy răng miệng pptx

Ăn trầu và hệ lụy răng miệng

Ăn trầu là một thói quen có từ rất xưa, hiện nay vẫn còn phổ biến ở những người cao
tuổi. Thói quen này liệu có ảnh hưởng gì đến sức khỏe con người hay không? Mặc dù cơ
chế sinh bệnh còn chưa được rõ ràng nhưng nhiều nhà y học cho rằng nó có thể gây ra
các tổn thương niêm mạc miệng và các tổn thương này có thể phát triển thành ung thư
niêm mạc miệng. Các tổn thương này y
học gọi là tổn thương tiền ung thư.
Ăn trầu có thể gây nên những tác hại
gì?
Khi ăn trầu do tác dụng trực tiếp của
miếng trầu hoặc do cọ xát của miếng
trầu trong lúc nhai khiến niêm mạc có
thể bị tổn thương. Niêm mạc miệng bị
tróc vảy ở lớp thượng bì hay có những
vết trợt. Niêm mạc này bị bong ra hay
còn dính lại một cách lỏng lẻo trên bề
mặt niêm mạc miệng, đặc biệt là ở hai bên má. Tổn thương có màu đỏ sáng, khi chùi sạch
có thể thấy lộ những đốm vàng. Ngoài ra còn có các tổn thương tiền ung thư khác như là
bạch sản và xơ hóa dưới niêm mạc miệng. Cho đến nay, các nhà bệnh học miệng trên thế
giới cũng chưa hiểu rõ hết cơ chế bệnh sinh của tổn thương niêm mạc miệng nói chung
và tổn thương niêm mạc miệng ở người ăn trầu nói riêng.







Ăn trầu thuốc có thể gây tổn thương niêm
mạc miệng

Liên quan giữa ăn trầu và tổn
thương tiền ung thư
Nhiều công trình nghiên cứu ở Đông
Nam Á và Nam Á đã chứng minh một
cách rõ rệt mối liên hệ giữa ăn trầu và
ung thư niêm mạc miệng. Nổi bật nhất
là công trình nghiên cứu trên mẫu dân
số Ấn Độ. Trong nghiên cứu này, các
tác giả đã ghi nhận tất cả các ung thư
miệng đều xảy ra ở người có thói
quen ăn trầu có kèm theo dùng thuốc
lá. Chỉ trong thời gian gần đây mới có
một số công trình nghiên cứu ở Đài
Loan chứng minh ung thư miệng có
mật độ xuất hiện cao và phổ biến ở
những người ăn trầu mà không dùng
thuốc lá. Năm 1993, Van Wyk và
cộng sự đã trình bày một nghiên cứu
làm nhiều người ngạc nhiên với vai
trò sinh ung thư của cau ở những
người chỉ nhai cau mà không nhai trầu. Kết quả này đã được khẳng định qua nghiên cứu
trong phòng thí nghiệm (in vitro) của Ashby và cộng sự: Chất arecoline và arecaodine có
thể gây ra những biến đổi trên DNA. Thêm vào đó, cau làm tăng tần số trao đổi giữa các
sister chromatid cùng cặp và gây lệch lạc nhiễm sắc thể trong tế bào lympho của máu
ngoại biên cũng như các tế bào có nhân nhỏ trong số các tế bào sừng bong ra khỏi niêm
mạc miệng. Các chất nghiền ra từ trái cau kích thích sự tổng hợp collagen và đây chính là
điều có thể giải thích cho tổn thương xơ hoá dưới niêm mạc của những người ăn trầu lâu
năm.
Ngoài các yếu tố nguy cơ như hút thuốc, uống rượu, ăn trầu, nhiều công trình nghiên cứu
còn đề cập đến một số yếu tố khác có liên quan đến tổn thương tiền ung thư và ung thư

miệng: chế độ ăn uống, nhiễm nấm, nhiễm virut, tình trạng vệ sinh răng miệng.
Ở Việt Nam, theo nghiên cứu thực hiện tại
TP. Hồ Chí Minh, tỷ lệ tổn thương sừng hoá
niêm mạc miệng ở người ăn trầu là 47,4% và
tổn thương sừng hoá niêm mạc ở người không
ăn trầu là 2,4%.
Tỷ lệ có tổn thương tiền ung thư ở những
người ăn trầu là 1,71%, tỷ lệ này tăng dần theo
tuổi (theo thời gian ăn trầu). Tuổi ăn trầu nhiều
nhất đó là 55 - 64 tuổi và 65 - 75 tuổi. Người ăn
trầu có nguy cơ bạch sản cao gấp 13 lần, nguy
cơ lichen phẳng cao gấp 15 lần, xơ hoá dưới
niêm mạc cao gấp 124 lần so với người không
có thói quen ăn trầu, người ăn trầu cùng với
thuốc có nguy cơ tổn thương tiền ung thư và ung
thư cao gấp 3 lần so với người không có thuốc.
Người ăn cau khô có nguy cơ tổn thương tiền
ung thư và ung thư cao hơn người ăn cau tươi 5
lần.
Môi và má là hai vị trí thường thấy nhất và cũng là vị trí thoái hoá của ung thư sau này ở
người phụ nữ Việt Nam ăn trầu. Đây là một đặc điểm khác với phương Tây, do môi và
má là hai nơi thường xuyên tiếp xúc với miếng trầu ăn trong miệng. Phần lớn, các bà cao
tuổi ăn trầu lâu năm đều có hiện tượng lưỡi teo nhỏ, khó cử động, há miệng bị hạn chế do
miệng bị túm nhỏ lại, sờ nắn có cảm giác niêm mạc bị xơ chai có thể do xơ hoá dưới
niêm mạc hay do quá trình lão hoá của niêm mạc.
Có nên ăn trầu hay không?
Ăn trầu là một thói quen văn hóa, tập tục của từng dân tộc. Thói quen này có nên duy trì
hay không điều này còn tùy thuộc vào từng dân tộc, địa phương. Tuy nhiên đứng về
phương diện y học, dựa trên các nghiên cứu ở nhiều nước trên thế giới, khuyến cáo chúng
ta không nên duy trì thói quen này.

BS. Võ Trương Như Ngọc
(Trường đại học Răng hàm mặt)