Phát triển giáo dục trong xu hướng toàn cầu.doc

Phát triển giáo dục trong xu hướng toàn cầu
Phạm Thắng
Hồ sơ sự kiện

09:44' PM -
Thứ hai,
23/07/2007
Hầu hết các quốc gia trên thế giới đều lấy giáo dục phổ thông làm nền tảng
và coi giáo dục Đại học là yếu tố quyết định chất lượng nguồn nhân lực.
Trong bối cảnh toàn cầu hoá, tùy thuộc vào điều kiện kinh tế - xã hội của
mình, mỗi quốc gia có thể nhấn mạnh các khía cạnh khác nhau trong chiến
lược phát triển giáo dục Đại học.
Chiến lược phát triển giáo dục của Trung Quốc
Trong bài phát biểu trước Quốc Hội mới đây, Thủ tướng Trung Quốc Ôn
Gia Bảo nhấn mạnh, giáo dục là hòn đá tảng trong sự nghiệp phát triển quốc
gia và công bằng giáo dục là sự công bằng xã hội quan trọng nhất trong tình
hình hiện nay. Trên tinh thần đó, Chính phủ Trung Quốc đã tiến hành ngay
việc miễn phí giáo dục phổ cập trên phạm vi toàn quốc, giúp hơn 150 triệu
gia đình ở nông thôn có con em theo học Tiểu học và Trung học giảm bớt
gánh nặng về kinh tế, đồng thời, tiếp tục hỗ trợ sinh hoạt phí, tiền sách vở
đối với những gia đình nghèo. Để làm được việc này, không chỉ cần hoàn
thiện cơ chế bảo đảm kinh phí cho giáo dục phổ cập theo hướng ngày càng
nâng cao, mà còn cần có ngay một khoản chi cho giáo dục trong năm 2007
vào khoảng 223, 5 tỉ nhân dân tệ, tăng 39,5 tỉ so với năm 2006. Chính phủ
Trung Quốc nhận thấy, có giải quyết tốt vấn đề đó mới có thể bảo đảm cho
mọi trẻ em trong độ tuổi đi học đều có thể được tới trường.
Bên cạnh đó, Trung Quốc rất chú trọng phát triển sâu rộng, toàn diện mạng
lưới giáo dục và đào tạo nghề tới tất cả các làng, xã trong toàn quốc, đi sâu
cải cách cơ chế quản lý giáo dục hướng nghiệp trên cơ sở của sự hợp tác
giữa Nhà nước, nhà trường, xã hội và gia đình. Chính phủ Trung Quốc còn
chủ trương đẩy nhanh quá trình cải cách giáo dục, lấy chất lượng làm trung

tâm, nâng cao trình độ, chất lượng giáo dục ở bậc Cao đẳng, Đại học và
nghiên cứu khoa học, đào tạo nhân tài cho đất nước, khuyến khích mô hình
phát triển giáo dục theo xu hướng xã hội hóa, nhằm phát huy mọi nguồn lực
xã hội cho công tác giáo dục.
Các nền giáo dục tiên tiến trên thế giới
Hiện nay, xét về quy mô, phương thức, tính hiệu quả và tầm ảnh hưởng trên
toàn cầu, theo đánh giá chung của các chuyên gia giáo dục hàng đầu thế
giới, Anh, Mỹ và Úc được coi là các nước có nền giáo dục phát triển nhất.
Quá trình giáo dục được tính từ lứa tuổi mầm non và kết thúc ở bậc Đại học,
tức là trong độ tuổi từ 3 đến 22. Hầu hết trẻ em ở Anh, Mỹ và Úc trong độ
tuổi đi học đều được đến trường và được thừa hưởng một nền giáo dục khoa
học, có bài bản, đầy đủ các điều kiện học tập và một đội ngũ giáo viên có
trình độ học vấn tốt, phương pháp sư phạm tiên tiến, tính chuyên nghiệp cao
trong thực thi công việc.
Vấn đề phổ cập giáo dục ở các nước nói trên đã được hoàn tất nên người ta
không mấy bận tâm. Cái cần quan tâm nhất với họ chính là chất lượng đầu
ra (được tính từ sau khi tốt nghiệp Đại học) của sản phẩm giáo dục. Nếu
chất lượng đầu ra của sản phẩm là yếu tố quyết định đến uy tín thương hiệu
của mỗi trường, thì thị trường sử dụng nguồn nhân lực là khâu kiềm nghiệm
cuối cùng chất lượng sản phẩm đó. Một sinh viên tốt nghiệp từ loại trung
bình khá trở lên ở Trường Đại học Havớt (Mỹ) hay Trường Đại học Ôx-pho
(Anh) là có đủ tư cách và cơ hội tìm kiếm việc làm ở bất cứ nơi đâu trên
phạm vi toàn cầu.
Sinh viên - “khách hàng” đặc biệt
Hiện nay, ngay cả ở các nền giáo dục tiên tiến nhất thế giới cũng đang có
những biến đổi mạnh mẽ trước sức ép của xu hướng toàn cầu hóa. Nếu trước
đây, rất ít người hoạt động trong ngành giáo dục nghĩ đến khái niệm "khách
hàng" và lại càng ít bàn đến chuyện “lợi nhuận" mang lại từ chính nghề mà
họ đang làm, thì bây giờ đã khác. Bước vào nhũng năm cuối thế kỷ XX, đầu
thế kỷ XXI, giáo dục đã có những bước phát triển trên quy mô toàn cầu và

đặt ra những vấn đề chưa có tiền lệ bao giờ. Tổ chức Hợp tác và Phát triển
kinh tế (OECD) cho biết, vào những năm đầu của thế kỷ này, thế giới có
khoảng 2 triệu Sinh viên Đại học đã và đang du học ở nước ngoài, chiếm
khoảng 2% của 100 triệu Sinh viên trên toàn thế giới. Theo tổ chức này kể
từ cuối thập kỷ 90 của thế kỷ trước, "thị trường giáo dục Đại học" liên tục
tăng trưởng, khoảng 7% mỗi năm. Chỉ riêng mức thu học phí thường niên
đối với sinh viên nước ngoài, đã lên tới khoảng 30 tỉ USD. Ở Úc, mức thu
học phí hàng năm từ sinh viên quốc tế du học tại đây đạt tới 6 tỉ AUD (đôla
Úc) .
Xem sinh viên như một loại "khách hàng" là một ý tưởng hoàn toàn mới và
mang tính đột phá trên phạm vi toàn cầu. Tại Châu Âu và các nước phát
triển khác, từ nhiều năm trước đây, khách hàng trong lĩnh vực giáo dục chủ
yếu là Nhà nước. Họ muốn rằng, nguồn nhân lực của quốc gia mình phải
được giáo dục trong môi trường tốt nhất và ít tốn kém nhất. Thế nhưng,
phần lớn Sinh viên hiện nay lại đang tìm kiếm cho mình một lựa chọn tốt
nhất theo hướng: thời gian, tiền bạc, sức lực bỏ ra sẽ đem lại cho họ lợi ích
gì, giống như bà nội trợ khi ra chợ chọn loại thức ăn gì vừa hợp khẩu vị, vừa
giàu chất dinh dưỡng, lại vừa hợp với túi tiền.
Tính đến thời điểm này, có khoảng gần 115.000 Sinh viên từ các nước Châu
Âu học tập tại Anh. Thế nhưng, tại đây lượng Sinh viên tăng nhanh nhất
không phải đến từ Châu Âu mà là Trung Quốc. Với tốc độ tăng khoảng
50%/năm, kể từ cuối thập niên 90 của thế kỷ trước, đến nay đã có gần
40.000 Sinh viên Trung Quốc tính toán rằng, con số này có thể gấp đôi vào
năm 2010. Nhiều sinh viên Trung Quốc muốn đến Anh học tập là do hệ
thống giáo dục Đại học của Trung Quốc tuy phát triển nhanh, nhưng chất
lượng chưa cao, mà chất lượng chính là cái họ cần hơn cả.
Để giải quyết mâu thuẫn giữa quy mô và bảo đảm chất lượng cũng như các điều kiện bảo
đảm chất lượng, Bộ trưởng nhấn mạnh đến vấn đề cần làm tốt việc phân luồng; nâng cao
chất lượng giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường phổ thông; xây dựng cơ cấu đào tạo
hợp lý trong giáo dục nghề nghiệp và đại học; hoàn thiện đội ngũ nhà giáo và cán bộ

quản lý giáo dục; chương trình, SGK, trường sở, thiết bị và thời lượng dạy và học. Về
quản lý giáo dục, cần kết hợp chặt chẽ giữa việc đánh giá, bảo đảm chất lượng từ bên
trong các nhà trường với việc đánh giá, bảo đảm chất lượng từ bên ngoài (tức là kiểm
định chất lượng của các cơ quan quản lý giáo dục các cấp); đồng thời coi trọng sự đánh
giá của xã hội. Suy cho cùng, mục đích của giáo dục là phải đáp ứng yêu cầu phát triển
của đất nước và đáp ứng niềm mong mỏi của nhân dân ta.