Phát triển hoa, cây kiểng - Giải pháp khả thi cho nông nghiệp đô thị pot

Phát tri
ển hoa, cây kiểng
- Giải pháp khả thi cho
nông nghiệp đô thị





* Đánh giá các yếu tố ảnh hưởng
đến việc phát triển hoa, cây
kiểng:
Vấn đề giống :
Hầu hết các giống hoa có chất
lư
ợng tốt chúng ta đều phải nhập từ
nước ngoài như vạn thọ từ Pháp,
các giống hoa lan từ Thái Lan, Đài
Loan, Trung quốc v v… Hiện nay,
các cơ sở nhân giống lan bằng
phương pháp cấy mô được thành
lập ở Thành phố đều sản xuất với
quy mô nhỏ: Viện Sinh học Nhiệt
đới, Trung Tâm Nghiên cứu giống
(Đại Học KHTN), Trung tâm
Công
nghệ Sinh học TP. HCM nên lư

ợng
giống không đủ cung ứng cho
người trồng. Số lượng các cơ sở
nhân giống cấy mô của Thành phố
trên 20 đơn vị, nhưng ch
ỉ có một số
đơn vị tập trung cho công tác nhân
giống hoa lan.
Công tác lai tạo giống chưa
được đầu tư và ứng dụng các tiến
bộ về khoa học ( công nghệ sinh
học ) để đẩy nhanh tiến độ tạo ra
giống mới. Ví dụ công tác lại tạo
giống hoa lan mới được đưa vào
Chương trình nghiên cứu của
Trung tâm Công nghệ Sinh học
Thành phố.
Theo đánh giá của các
chuyên gia trong lĩnh vực hoa
kiểng, chúng ta đã tụt hậu và đi sau
Trung Quốc, Thái lan, Đài loan ít
nhất là 20 năm trong vấn đề lai tạo
giống hoa lan.
Vấn đề ứng dụng khoa học kỹ
thuật:
Trong th
ời gian 5 năm trở
lại đây, nhiều nghiên cứu về hoa
kiểng được tiến hành như công
nghệ nhân giống cấy mô, nghiên

cứu về bệnh trên hoa lan, quy trình
k
ỹ thuật bón phân, sử dụng giá thể
bước đầu đã có kết quả vá áp dụng
vào trong sản xuất. Tuy nhiên
những kết quả này còn rất hạn chế
và còn mang tính chắp vá, lẻ tẻ
chưa mang tính đồng bộ, bài bản.
Các nhà vườn hiện nay vẫn dựa v
ào
kinh nghiệm của mình là chủ yếu,
sự hướng dẫn, áp dụng kỹ thuật
mới còn chưa đồng bộ.

Vấn đề bảo quản sau thu
hoạch:
Do quy mô sản xuất còn nhỏ lẻ,
manh mún nên việc áp dụng các
công nghệ mới, từ lúc thu mua, sơ
chế bảo quản để đưa ra thị trường
hoặc xuất khẩu còn gặp rất nhiều
khó khăn trở ngại. Sản phẩm hoa
chưa được tiêu chuẩn hoá; chưa áp
dụng hiệu quả công nghệ sinh học
để tạo ra các sản phẩm có chất
lượng phù hợp với tiêu chuẩn quốc
tế hay đặc thù Việt Nam nên tính
cạnh tranh còn thấp.
Vấn đề thông tin thị trường:
Thiếu sự quảng bá, tiếp thị sản

phẩm hoa kiểng ở thị trường nước
ngoài. Kênh thông tin nghèo nàn,
các hộ nông dân còn tự mày mò s
ản
xuất và tự tiêu thụ. Kênh phân phối
cũng còn nhiều hạn chế và các
đi
ểm phân phối phân bố không đều.
Các nhà kinh doanh cũng là nhà
sản xuất và hầu hết các đơn vị bán
hoa kiểng tại thành phố đều có
vườn sản xuất riêng. Chưa có
những doanh nghiệp mạnh về xuất
khẩu hoa ra thị trường th
ế giới. Khi
có những hợp đồng tiêu thụ lớn thì
lại khó thu mua để đảm bảo số
lượng hàng lớn theo đơn đặt hàng.

Các nghiên cứu ứng dụng của
Trung tâm Công nghệ Sinh học
TP. HCM phục vụ cho chương
trình phát triển hoa, cây kiểng.
Là một đơn vị nghiên c
ứu
ứng dụng trong lĩnh vực công nghệ
sinh học, ngay từ khi đi vào hoạt
động, Trung Tâm Công nghệ Sinh
học Thành phố đã xác định: nghiên
cứu ứng dụng công nghệ sinh học

phục vụ cho chương trình hoa, cây
kiểng, trong đó có hoa lan là một
trong những nhiệm vụ trọng tâm.
1- T
ừ cuối năm 2005, Trung tâm
Công nghệ Sinh học đã triển khai
dự án: Sưu tập, nhập nội, khảo
nghiệm và nhân giống các giống
hoa lan ” để phục vụ cho Chương
trình phát triển hoa, cây kiểng của
Thành phố Hồ Chí Minh đến năm
2010. Đến nay đã thực hiện đựơc
như sau:
+ Công tác sưu tập: đến hết
tháng 10/2008 đã sưu tập được hơn
285 giống hoa lan thuộc 12 nhóm
giống khác nhau ( Mokara;
Dendrobium, Phalaenopsis,
Oncidium … ) đ
ể phục vụ cho công
tác bảo quản nguồn gen và lai tạo
giống. Đặc biệt có hơn 80 gi
ống lan
rừng quý được sưu tập là nguồn
gen quý hiếm, phục vụ công tác lai
tạo giống hoa lan sau này.
+ Công tác nhập nội: Tiến
hành nhập nội 14 gi
ống Mokara, 13
giống Dendroboum, 5 giống

Catlleya để khảo nghiệm và nhân
nhanh giống phục vụ cho sản xuất.
+ Công tác lai tạo giống:
Trung
tâm đã tiến hành công tác lai tạo
giống từ năm 2006 để có thể tạo ra
được các giống lan mới đặc trưng
của Việt Nam. Đến nay đã tiến
hành lai được 50 cặp lai. Đang tiến
hành gieo hạt trong ống nghiệm.
+ Công tác nhân giống bằng
cấy mô ( invitro ):
Trung tâm Công
nghệ sinh học được trang bị phòng
nuôi cấy mô tế bào thực vật, đi vào
họat động từ tháng 03/2006. Đến
nay đã hòan thiện quy trình nhân
gi
ống invitro cho 7 nhóm giống hoa
lan, có khả năng cung cấp 200.000
cây con hoa lan cấy mô thụôc các
nhóm Mokara, Dendrobium,
Phalaenopsis, Catlleya. Năm 2007,
đã cung cấp cho các nhà vườn
khỏang 50.000 cây hoa lan cấy mô
các lọai. Năm 2008, sản xuất
100.000 cây giống hoa lan cấy mô,
tập trung cho nhóm hoa lan cắt
cành Mokara, Dendrobium và một
số giống lan rừng quý.

2- Trung tâm đang tiến hành
nghiên cứu “ Ứng dụng kỹ thuật
RT-PCR và DAS-ELISA phát hi
ện 2
loại virus Cymbidium
Mosaic Virus
và Odontoglossum Ringspot Virus
gây bệnh hại cho các loại lan ”
nhằm phục vụ công tác kiểm tra
sạch bệnh virus trên hoa lan, công
tác nhân giống hoa lan sạch bệnh
cho sản xuất. Sản phẩm của đề tài
sẽ là bộ kit phát hiện nhanh bệnh
virus trên hoa lan. Hiện nay đã tiến
hành phân tích kiểm tra virus trên
các mẫu hoa lan.
3- Trung tâm đã nghiên cứu
thành công “ Ứng dụng hệ thống
ngập chìm tạm thời trong nhân
giống cây lan Hồ Điệp lai
”. Đây là
đề tài có tính ứng dụng cao do
phòng Công nghệ tế bào thực vật
của Trung Tâm đã đầu tư hệ thống
ngập chìm tạm thời ( TIS ) của Đài
Loan và đang ứng dụng ngay cho
việc nhân giống các loại hoa lan.
Ứng dụng hệ thống ngập chìm tạm
thời ( TIS ) cho phép tăng số lượng
cây con nhân ra ( tốc độ nhân

nhanh 10 lần ở giai đọan nhân cụm
chồi so với ph
ương pháp nuôi trong
môi trường thạch ) và rút ngắn thời
gian nhân giống từ 3 – 4 tuần lễ.
Trung tâm là đơn vị nghiên c
ứu đầu
tiên ở Việt Nam nghiên cứu và ứng
dụng thành công hệ thống này. Các
giống hoa lan khác như Mokara,
Dendrobium, Cattleya, Renathera
cũng đang được nhân giống bằng
việc ứng dụng hệ thống này.
4- Trung Tâm đang
nghiên cứu ứng dụng hệ thống
ngập chìm tạm thời để nhân giống
một số cây kiểng lá quý phục vụ
cho việc nhân giống cây kiểng lá
trong chương trình hợp tác với tỉnh
Đồng Tháp.

TS. Dương Hoa Xô –
Trung tâm Công nghệ Sinh học
TP.HCM