Vì sao ngộ độc Đông dược? docx

Vì sao ngộ độc Đông dược?

Trong vài năm gần đây, ngộ độc Đông dược đã trở thành một vấn đề bức xúc. Có
trường hợp thì rất rõ ràng, nhưng cũng có trường hợp không hiểu dựa trên cơ sở
nào người ta đã quy kết và khiến bệnh nhân lo sợ khi phải dùng Đông dược. Sự
thực vấn đề này là như thế nào?
Về mặt nguyên tắc, đã gọi là thuốc, bất kể tân dược (thuốc Tây) hay Đông dược (thuốc
ta), thì đều có thể xảy ra những tác dụng không mong muốn. Đông dược có thể dẫn tới
ngộ độc vì một số lý do sau đây:
+ Bệnh nhân bị dị ứng một hoặc nhiều chất có trong thành phần của thuốc do yếu tố cơ
địa. Điều này xảy ra tương tự như đối với tân dược, tuy nhiên vì Đông dược thường là
một hỗn hợp gồm rất nhiều chất khác nhau nên rất khó xác định dị nguyên cụ thể.


Trong vài năm gần đây, ngộ độc Đông dược đã trở thành một vấn đề
bức xúc. Có trường hợp thì rất rõ ràng,

+ Bệnh nhân dùng quá liều (do tự ý hoặc do thầy thuốc chỉ định) loại Đông dược mà
trong thành phần có một hoặc nhiều vị có độc như bán hạ, phụ tử, mã tiền, hoàng nàn
+ Do trình độ hoặc do khám xét không kỹ, thầy thuốc đã kê đơn cho bệnh nhân dùng loại
Đông dược mà lẽ ra là phản chỉ định đối với người bệnh.
+ Do chất lượng thuốc không bảo đảm vì trồng trọt chăm bón quá nhiều hoá chất có hại,
bảo quản không tốt (dùng quá nhiều lưu huỳnh ), bào chế sai quy cách hoặc bị nhiễm vi
sinh vật có hại, đặc biệt là các loại nấm mốc dễ gây dị ứng.
+ Do nhầm lẫn dược liệu khi thu hái, mua bán và sử dụng. Điều này có thể do người bệnh
tự dùng, do nhân viên y tế cân thuốc cẩu thả hoặc do gian thương cố tình đánh tráo để
trục lợi (ví như dùng thương lục để làm giả nhân sâm).
+ Do bệnh nhân không tuân thủ đúng hướng dẫn của thầy thuốc về cách sắc, cách uống,
liều lượng và quy trình điều trị.
+ Do người bệnh được dùng phối hợp quá nhiều loại thuốc, trong đó có cả tân dược và
Đông dược, nên dẫn đến sự tương tác và sản sinh những chất có hại cho cơ thể. Đây là

một vấn đề rất phức tạp mà người thầy thuốc dễ bỏ qua và người bệnh cũng dễ tự ý dùng
thêm với mong muốn bệnh tình nhanh thuyên giảm

Để ngăn ngừa những tai biến do dùng Đông dược:
Với bệnh nhân cần phải tuân thủ triệt để hướng dẫn của thầy thuốc, không
tuỳ tiện sử dụng Đông dược khi không có chỉ định, không tự ý nâng liều và kéo
dài ngày dùng. Một số vị thuốc và bài thuốc đơn giản theo kinh nghiệm dân gian
có thể tự dùng, nhưng tốt nhất vẫn nên có sự tư vấn đầy đủ của thầy thuốc có
chuyên khoa. Khi sử dụng, nếu thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào thì phải
ngừng thuốc ngay và báo lại cho thầy thuốc biết để xử trí kịp thời.
Với thầy thuốc, phải khám xét tỉ mỉ, nắm được tiền sử dị ứng của bệnh nhân,
trọng dụng các xét nghiệm hiện đại cần thiết để biết được tình trạng của các cơ
quan quan trọng và tiên lượng được kết quả khi dùng thuốc, hết sức thận trọng
trong việc kê đơn những vị thuốc có độc, hướng dẫn bệnh nhân chu đáo cách
thức dùng thuốc, không phối hợp thuốc Tây và thuốc ta một cách cẩu thả, kiểm
tra kỹ chất lượng thuốc trước khi cân thuốc theo đơn cho người bệnh.
ThS. Hoàng Khánh Toàn