Phụ nữ và Lãnh đạo: Nghệ thuật cân bằng tinh tế (phần 1) ppsx

Phụ nữ và Lãnh đạo:
Nghệ thuật cân bằng
tinh tế (phần 1)
Giữa nam và nữ lãnh đạo có một số sự khác biệt đặc thù trong cách
ứng xử. Trong bài viết này, Tiến sĩ Hilary M. Lips - thuộc trường
Đại học Radford phác thảo những sự khác biệt này, xác định các
cách thức ảnh hưởng đến vai trò lãnh đạo của phụ nữ, và đề xuất
một số giải pháp để tạo ra con đường dễ dàng hơn cho các nhà nữ
lãnh đạo.
Nước Mỹ gần đây đã tiến một bước khá xa trên con đường lựa chọn
người phụ nữ đầu tiên tranh cử tổng thổng. Tuy nhiên, trong buổi diễn
văn vận động bầu cử của bà Hillary Clinton, thật phi lý khi mọi người
tập trung một cách khác thường đến bộ cánh “cổ trễ” mà bà mặc khi đọc
diễn văn tại tầng một tòa nhà dành cho Thượng nghị sĩ. Cũng tương tự
như những cách tiếp cận truyền thống, chiến dịch của bà là tạo một ấn
tượng giới thiệu tính “dễ gần và ấm áp” để cân bằng với “sự mạnh mẽ và
từng trải” dường như đặc biệt cần thiết cho một nữ ứng cử viên.
Có vẻ như kịch bản chung cho những người phụ nữ có quyền lực chính
trị bị quan sát quá khắt khe và họ dễ sảy chân vi phạm kịch bản đó – khi
bị nói rằng quá hung hăng, hay quá nhẹ nhàng, quá mạnh mẽ hay quá dễ
dãi, không hấp dẫn chút nào hoặc vẻ ngoài quá hấp dẫn. Có vẻ như
những nhà lãnh đạo nữ giới sẽ dễ dàng vi phạm những hệ thống hạn hẹp
dành cho họ khi chức phận nữ giới theo văn hóa thường ngày cần ăn
khớp với vai trò lãnh đạo.
Khi những nhà lãnh đạo nữ giới phải đối đầu với hai hệ thức trái ngược
nhau này, họ liên tục bị đặt ra những tiêu chuẩn cao hơn đối với những
đồng nghiệp nam giới. Đối với nữ lãnh đạo, để họ có thể làm việc hiệu
quả trong vị trí đó, cả nữ giới và nam giới cần nhận thức được những kì
vọng khác nhau này, nhận biết các phương thức có thể gây ảnh hưởng
đến cả người lãnh đạo và cấp dưới, từ đó hành động một cách đúng đắn.
Phản ứng khác nhau với lãnh đạo là phụ nữ hay nam giới

Quyền lực vận hành như là một hệ thống xã hội, kết thành từ vô số
những hành vi được duy trì trong hệ thống văn hóa có ảnh hưởng nhất
trong xã hội đó. Những hành vi lặp lại này duy trì hệ thống quyền lực
bao gồm cả chuẩn mực giao tiếp, sự hiểu biết về những giá trị chung về
văn hóa, kì vọng, quy tắc tiêu chuẩn và vai trò cá nhân. Hệ thống xã hội
này chuyển hóa theo kì vọng hay hành vi của bất kì một cá nhân riêng lẻ
nào và có xu hướng hình thành quyết định, sự tương tác, và mối quan hệ
xã hội giữa các cá thể để phù hợp với hệ thống. Những phản hồi với nữ
lãnh đạo hay nam lãnh đạo được hình thành trong một hệ thống xã hội
truyền thống vốn do nam giới thống trị.
Những nhà nghiên cứu đã xác định bốn cách thức chủ yếu mà những
người xung quanh phản ứng khác nhau với nữ lãnh đạo hay nam lãnh
đạo. Những sự phản ứng khác nhau này có vẻ như không xuất phát từ
phong cách lãnh đạo khác nhau của hai giới, mà do những động cơ thúc
đẩy khác nhau dành cho hai giới. Nữ lãnh đạo thường nhận những phản
ứng khác với nam lãnh đạo, bởi những kì vọng đã được định hình từ
trước, được hình thành và tán đồng bởi hệ thống xã hội xung quanh, sẽ
vô hiệu hóa và phủ nhận những cố gắng của phụ nữ để họ trở nên hiệu
quả, quyền lực và có tầm ảnh hưởng.
Người ta kì vọng phụ nữ phải kết hợp khả năng lãnh đạo với sự quan
tâm chăm sóc, và sẽ bị ghét nếu như phụ nữ không làm như vậy
Nhiều nhà nghiên cứu đã tìm ra từ lâu rằng mọi người nghĩ đến từ “nam
giới” khi họ nghĩ đến “lãnh đạo”, và hệ quả này bắt nguồn từ rất nhiều
sự phân biệt trong văn hóa. Do sự chênh trong nhận thức về tiêu chuẩn
dành cho nữ giới và dành cho vai trò lãnh đạo, phụ nữ thường bị đòi hỏi
phải biết mềm mỏng trong phong cách lãnh đạo để dành được sự ủng hộ
của người khác. Phụ nữ không biết điều hòa tổ chức của mình với sự
quan tâm, thân thiện và ấm áp thì họ có thể bị ghét bỏ và mất tầm ảnh
hưởng; nam giới không cần thiết phải hòa nhã khi họ thực thi quyền lực.
Phụ nữ lãnh đạo với phong cách độc đoán sẽ là tâm điểm của những sự

phản đối hơn là phụ nữ áp dụng phong cách dân chủ; đàn ông thì có thể
chọn phong cách độc đoán mà không bị ảnh hưởng gì, nếu như họ là
những nhà lãnh đạo hiệu quả. Trong một địa hạt rõ ràng dành cho nam
giới, nếu phụ nữ thể hiện hay áp dụng phong cách lãnh đạo cứng rắn, họ
sẽ không được ủng hộ
Mọi người thường không nghe hay tuân theo hướng dẫn từ phụ nữ một
cách thoải mái như từ nam giới
Mô hình cổ điển cho rằng phụ nữ nói nhiều hơn nam giới đã được chứng
minh là sai lầm. Tuy nhiên mọi người vẫn cho rằng khả năng thuyết
phục trôi chảy của phụ nữ chẳng chứng minh cho cái gì cả. Và phụ nữ
thường cảm thấy họ không được lắng nghe, khi họ phát biểu trong cuộc
họp hay những đề xuất của họ bị lờ đi hay bị coi nhẹ - trong khi những
câu nói hay đề xuất tương tự như thế từ nam giới lại có ảnh hưởng hơn.
Nói có sách, mách có chứng. Hai nhà nghiên cứu đã thử nghiệm cho phụ
nữ và đàn ông điều khiển một nhóm người độ tuổi trung niên bằng cách
đưa ra những đề xuất, thậm chí từ ngữ giống nhau. Kết quả là các thành
viên trong nhóm phản ứng với nam lãnh đạo với sự tập trung, những cái
gật đầu và những nụ cười; họ phản ứng với nữ lãnh đạo là nhìn đi chỗ
khác và ngáp ngắn ngáp dài. Hơn nữa, những thành viên trong các nhóm
này không hề nhận thức ra rằng mình đang phân biệt đối xử với những
người giữ vai trò lãnh đạo là nam giới hay nữ giới. Trường hợp này
không chỉ xảy ra khi thí nghiệm, nó chính là đời thường: một nghiên cứu
về các cuộc họp nhóm nhỏ trong các tổ chức chỉ ra rằng nữ lãnh đạo
thường là mục tiêu của những cảm giác tiêu cực hơn là nam lãnh đạo,
thậm chí khi cả hai nhà lãnh đạo đều được coi là có khả năng như nhau.
Phụ nữ tự ứng cử bản thân và thể hiện khả năng của họ chỉ nhận
được sự bất đồng
Bởi họ bị nhìn nhận là ít khả năng hơn nam giới, những phụ nữ có thể
trở thành lãnh đạo trong tương lai đôi khi được khuyên là phải tránh thể
hiện sự khiêm tốn nữ tính và biết tự tiến cử bản thân, điểm mạnh và

thành tích của mình. Tuy nhiên, tự tiến cử bản thân có thể rất nguy hiểm
cho phụ nữ. Như đã nói ở trên, phụ nữ mà tự tin và mạnh mẽ hơn thông
thường sẽ có nguy cơ không được tán thành.
Nghiên cứu cho thấy khi phụ nữ thể hiện những thành tựu của họ, người
nghe sẽ thấy họ có khả năng hơn, nhưng cũng đồng nghĩa họ sẽ phải trả
giá là không được ưa thích. Đàn ông tự giới thiệu thành tích của mình
không phải đối mặt với thế lưỡng nan này: miễn là họ không nói đi nói
lại, tự quảng bá bản thân sẽ làm họ được đánh giá là có khả năng và
được ngưỡng mộ.
Hilary M. Lips - Tiến sỹ tại Trường Đại Học Radford