THOÁI HÓA KHỚP XƯƠNG (Kỳ 1) potx

THOÁI HÓA KHỚP XƯƠNG
(Kỳ 1)

I- ĐẠI CƯƠNG:
Thoái hóa khớp là bệnh mạn tính thường gặp nhất ở người trung niên và
người có tuổi, xảy ra ở mọi chủng tộc, mọi thành phần của xã hội, ở tất cả các
nước và phụ nữ nhiều hơn nam giới.
- Thống kê của WHO cho thấy có 0,3 - 0,5% dân số bị bệnh lý về khớp thì
trong đó có 20% bị thoái hóa khớp. Ở Mỹ: 80% trên 55 tuổi bị thoái hóa khớp. Ở
Pháp: Thoái hóa khớp chiếm 28% số bệnh về xương khớp. Ở Việt Nam: Thoái hóa
khớp chiếm 10,41% các bệnh về xương khớp.
- Có sự liên quan chặt chẽ giữa thoái hóa khớp và tuổi tác.
a. 15 - 44 tuổi: 5% người bị thoái hóa khớp.
b. 45 - 64 tuổi: 25 - 30% người bị thoái hóa khớp.
c. Trên 65 tuổi: 60 - 90% người bị thoái hóa khớp.
Và các vị trí thường bị thoái hóa:
a. Cột sống thắt lưng 31,12%
b. Cột sống cổ 13,96%
c. Nhiều đoạn cột sống 7,07%
d. Gối 12,57%
e. Háng 8,23%
f. Các ngón tay 3,13%
g. Riêng ngón tay cái 2,52%
h. Các khớp khác 1,97%
Người ta thường coi thoái hóa khớp là bệnh lý do hậu quả của quá trình
tích tuổi và sự chịu lực tác động thường xuyên lên khớp. Thoái hóa khớp gây đau
và biến đổi cấu trúc khớp dẫn đến tàn phế, làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc
sống và còn là gánh nặng cho kinh tế gia đình và toàn xã hội. Thoái hóa khớp nếu
được chẩn đoán sớm và điều trị sớm có thể làm chậm phát triển của bệnh, giảm
triệu chứng đau đớn, giúp duy trì cuộc sống hoạt động.

II- NGUYÊN NHÂN VÀ CƠ CHẾ BỆNH SINH:
Thoái hóa khớp là bệnh của toàn bộ thành phần cấu tạo khớp như sụn
khớp, xương dưới sụn, bao hoạt dịch, bao khớp … thường xảy ra ở các khớp chịu
lực nhiều như cột sống, gối, gót.

A. NGUYÊN NHÂN:

1. Sự lão hóa:
Theo quy luật của tự nhiên, ở người trưởng thành khả năng sinh sản và
tái tạo sụn giảm dần và hết hẳn. Các tế bào sụn với thời gian tích tuổi lâu dần sẽ
già, khả năng tổng hợp các chất tạo nên sợi collagen và mucopolysaccharide sẽ
giảm sút và rối loạn, chất lượng sụn sẽ kém dần, tính chất đàn hồi và chịu lực
giảm.
2. Yếu tố cơ giới:
Là yếu tố thúc đẩy quá trình thoái hóa nhanh. Yếu tố cơ giới thể hiện ở
sự tăng bất thường lực nén trên một đơn vị diện tích của mặt khớp hoặc đĩa đệm,
là yếu tố chủ yếu trong thoái hóa khớp thứ phát, nó gồm:
- Các dị dạng bẩm sinh làm thay đổi diện tích tỳ nén bình thường của khớp
và cột sống.
- Các biến dạng thứ phát sau chấn thương, viêm, u, loạn sản làm thay đổi
hình thái, tương quan của khớp và cột sống.
- Sự tăng trọng tải: tăng cân quá mức do béo phì, do nghề nghiệp.
3. Các yếu tố khác:
- Di truyền.
- Nội tiết: mãn kinh, tiểu đường, loãng xương do nội tiết, do thuốc.
- Chuyển hóa: bệnh Goutte.
Theo nguyên nhân, có thể phân biệt 2 loại thoái hóa khớp:
- Nguyên phát: nguyên nhân chính là do sự lão hóa, xuất hiện muộn,
thường ở người sau 60 tuổi, nhiều vị trí, tiến triển chậm, tăng dần theo tuổi, mức
độ không nặng.

- Thứ phát: phần lớn là do nguyên nhân cơ giới, gặp ở mọi lứa tuổi (thường
trẻ dưới 40 tuổi) khu trú một vài vị trí nặng và phát triển nhanh.