PHÒNG BỆNH THOÁI HÓA KHỚP Ở NGƯỜI CAO TUỔI

PHÒNG BỆNH THOÁI HÓA KHỚP Ở NGƯỜI CAO TUỔI
Nguồn: www.suckhoedoisong.vn
Người cao tuổi thường mắc các bệnh về xương khớp, trong đó bệnh thoái hóa
khớp (THK) là hay gặp nhất. Khi bị THK mà không phát hiện sớm để điều trị thì
rất dễ dẫn đến tình trạng biến dạng khớp, làm hạn chế vận động, đôi khi làm cứng
khớp.
Cấu tạo của khớp
Khớp chính là phần tiếp nối giữa 2 đầu xương trong cùng một cơ thể, có bao khớp
bao bọc xung quanh, có một lớp sụn mềm giữa 2 đầu xương và một loại dịch nhầy (dịch
khớp) rất trơn để cho khớp cử động một cách dễ dàng…

X-quang kiểm tra khớp cho bệnh nhân.
Nói đến THK thường muốn ám chỉ lớp sụn mềm ở ngay đầu xương bị thoái hóa là
chính, ngoài ra THK còn có hiện tượng giảm phản xạ đầu xương và giảm thiểu đáng kể
việc tiết dịch nhầy của khớp (dịch khớp). Những khớp xương nào dễ bị thoái hóa nhất?
Có nhiều khớp xương dễ bị thoái hóa nhưng hay gặp nhất vẫn là khớp gối, khớp đốt sống
cổ, khớp đốt sống thắt lưng, khớp háng, khớp cổ chân, bàn chân...
Nguyên nhân của THK
THK là hiện tượng khớp bị tổn hại (xơ hóa, biến dạng, vôi hóa…) có thể do nhiều
nguyên nhân khác nhau nhưng có 2 loại nguyên nhân chính:
Nguyên nhân nguyên phát: là nguyên nhân hay gặp ở những người tuổi cao. Tuổi
càng cao thì hiện tượng lão hóa các cơ quan càng mạnh, trong đó có khớp xương. Có
nhiều yếu tố thuận lợi gặp ở người cao tuổi bị THK xương như: tình trạng béo phì, di
truyền, có chấn thương nhẹ nhưng thường hay xảy ra ở khớp.
Nguyên nhân thứ phát: xảy ra sau viêm khớp dạng thấp, viêm khớp do nhiễm
trùng (do vi khuNn lao, vi khuNn mycoplasma, vi khuNn lậu…). Một số trường hợp do
trong tiền sử có chấn thương mạnh tại khớp như: bị ngã, tai nạn lao động, tai nạn trong
chơi thể thao (bóng đá, bóng chuyền…). N goài ra, người ta cũng nhắc đến nguyên nhân
tự miễn cũng có vai trò nào đó trong THK ở người cao tuổi. N gười ta cho rằng, người
trên 40 tuổi hay gặp THK có lẽ ở chừng mực nào đó có liên quan đến yếu tố tự miễn,
cũng giống như trong viêm đa khớp dạng thấp, người ta thấy có các tự kháng thể thuộc

loại globulin to kiểu IgM có tính đặc hiệu cao.
Triệu chứng chính
Đau tại khớp bị thoái hóa là dấu hiệu bao giờ cũng có, ví dụ như khớp gối bị thoái
hóa có khi đau làm cho đi lại rất khó khăn và bị hạn chế trong vận động. Trong thoái hóa
đốt sống thắt lưng thì khi cúi xuống, đứng lên, quay ngang… đều đau, đôi khi do thần
kinh bị chèn ép làm cho đau dọc xuống dưới chân. Đau khớp thường vào buổi sáng kéo
dài khoảng nửa giờ, xuất hiện một vài khớp riêng lẻ bị thoái hóa, đau không có đối xứng.
Thông thường, đau trong THK không kèm theo các dấu hiệu của viêm như: sưng, nóng,
đỏ.
Cứng khớp hay gặp nhất là vào buổi sáng sớm lúc vừa ngủ dậy làm cho việc co,
duỗi, đi lại khó khăn. Cứng khớp do THK chỉ kéo dài một thời gian ngắn (ít khi quá 15
phút).
N goài các triệu chứng điển hình vừa nêu trên, chNn đoán THK cũng nên chụp X-
quang, cộng hưởng từ để biết tình trạng của khớp như: hẹp khe khớp, mỏm gai bờ rìa,
vành xương của sụn khớp xương đốt sống thắt lưng và các dấu hiệu khác, tuy nhiên trong
các trường hợp mới bị THK thì các dấu hiệu này có khi chưa xuất hiện.
Khi đã bị THK nên làm gì?
N ếu bị đau nhiều cần giảm đau, động tác đầu tiên nên chườm lạnh (dùng khăn
thấm nước lạnh), sau đó chườm bằng nước nóng (dùng khăn thấm nước nóng, nếu có
điều kiện thì ngâm trong bồn tắm có nước ấm để cho người ấm lên, sau đó lau người khô
và mặc quần áo). N ếu không có điều kiện hoặc không muốn chườm lạnh, chườm nóng thì
có thể xoa, bóp nhẹ nhàng rồi dùng dầu (ví dụ dầu gió), kem (typ kem deefheat) xoa vào
khớp làm cho nóng lên.
N ếu thấy có hiện tượng cứng khớp thì cần tập co, duỗi (khớp gối, cổ chân), vặn
mình nhẹ nhàng (khớp đốt sống lưng, thắt lưng), xoay cổ sang phải, sang trái một cách
nhẹ nhàng (khớp đốt sống cổ).
N ếu các động tác vừa nêu trên thực hiện đều đặn mà không thấy bệnh thuyên giảm
hoặc thuyên giảm nhưng rất chậm thì nên đi khám bác sĩ để được chỉ định dùng thuốc và
tư vấn thêm, tuyệt đối không tự động mua thuốc để uống hoặc tiêm vì các loại thuốc
dùng trong điều trị THK cần được hiểu rõ cơ chế tác dụng chính và đặc biệt là các tác

dụng phụ.
Phòng bệnh THK
Để hạn chế THK, người cao tuổi nên có một chế độ sinh hoạt cho hợp lý (ăn,
uống, đi lại, tập luyện…) tùy theo điều kiện của mỗi một người.
Để phòng tránh hiện tượng THK xảy ra thì ngay từ lúc tuổi ngoài 40 nên có chế độ
sinh hoạt và tập luyện nhẹ nhàng, đều đặn hàng ngày như chơi thể thao, đi bộ, bơi… hạn
chế mang vác nặng, làm các động tác quá sức. Khi có hiện tượng nghi ngờ về khớp cần đi
khám bác sĩ ngay để được tư vấn đầy đủ. N ên đi khám bệnh định kỳ để biết tình trạng sức
khỏe của mình và biết cách phòng tránh. Đối với người cao tuổi cũng cần tập luyện nhẹ
nhàng tùy theo sức mình và hoàn cảnh của riêng mình. Cần có sự tập luyện các khớp
xương như: xoay, xoa bóp, đi lại trong nhà, trong sân, trong ngõ (khi lên xuống cầu thang
phải hết sức cNn thận, đặc biệt những cụ tuổi đã cao, sức yếu thì không nên lên xuống cầu
thang vì dễ bị sảy chân rất nguy hiểm). Đi bộ là một hình thức tập luyện rất được nhiều
người ưa chuộng nhưng cũng không nên đi xa quá và chiếm nhiều thời gian gây mệt mỏi,
đôi khi còn phản tác dụng.