Tài liệu Sinh học 9 - CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỌC ppt

Tiết 39 CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỌC

I. Mục tiêu:
- Xác định được phương pháp chọn ọc hàng loạt một lần và nhiều lần, ưu,
nhược điểm của phương pháp.
- Xác định được phương pháp chọn lọc cá thể và ưu, nhược điểm của phương
pháp chọn lọc cá thể.
- Rèn luyện kỹ năng quan sát, nghiên cứu với SGK và thảo luận theo nhóm.
II. Phương tiện dạy học:
H 36.1; 36.2 SGK.
III. Phương pháp:
- Diễn giải.
- Nêu vấn đề.
IV. Tiến hành bài dạy:
1. Ổn định.
2. Kiểm tra.
a. Ưu thế lai là gì? Nguyên nhân của hiện tượng ưu thế lai?
b. Cơ sở di truyền của ưu thế lai là gì?
3. Bài mới.
Tiết 39 CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỌC

TG

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của giáo
viên
Nội dung ghi bảng

Hoạt động 1: Tìm hiểu
vai trò của chọn lọc
trong trong chọn giống.
- GV yêu cầu HS nghiên

cứu mục I SGK.
? Chọn lọc có vai trò gì
trong chọn giống.




? Để có giống tốt chúng ta
cần phải làm gì.

? Trong thực tế người ta
đã áp dụng những phương
pháp chọn lọc nào.

Họat động 2: Tìm hiểu
phương pháp chọn lọc



- Đọc SGK.
- Suy nghĩ.
- Trả lời câu hỏi.





- Đánh giá, chọn lọc
các biến dị tổ hợp, đột
biến qua nhiều thế hệ.

I. Vai trò của chọn
lọc trong chọn giống:




là để phục hồi lại các
giống đã thoái hoá,
đánh giá chọn lọc đối
với các dạng mới tạo
ra nhằm tạo ra giống
mới hay cải tiến giống
cũ.
- Tuỳ thuộc vào MT
chọn lọc và hình thức
sinh sản của đối tượng.
Có 2 phương pháp
chọn lọc cơ bản:
- Chọn lọc hàng loạt.
- Chọn lọc cá thể.
II. Chọn lọc hàng
hàng loạt.
- Yêu cầu HS đọc mục II
SGK.

- Quan sát hình vẽ.
* GV hướng dẫn trên hình
vẽ.
- Đặt câu hỏi.
? Chọn lọc hàng loạt 1 và
2 lần giống và khác nhau
như thế nào.













- HS làm việc nhóm.

Một lần
- So sánh giống CLHL
với giống ban đầu và
lo
ạt:
Có 2 hình thức:
- CLHL 1 lần.
- CLHL 2 lần.





* Điểm giống nhau:
- Chọn cây ưu tú.
- Trộn lẫn hạt của
chúng với nhau làm
giống cho vụ sau.
- Đơn giản dễ làm.
- Ít tốn kém.
- Dễ áp dụng rộng rãi.
- Chỉ dựa vào kiểu

hình (dễ nhầm với
thường biến.
* Khác nhau:
Hai lần.
- Trên ruộng chọn








? Có hai giống lúa TC
được tạo ra từ lâu:
- Giống A bắt đầu giảm độ
đồng đều về chiều cao và
thời gian sinh trưởng.
- Giống lúa B có sai khác
rõ rệt giữa các cá thể về
hai tính trạng nói trên. Em
sử dụng phương pháp và
hình thức chọn lọc nào để
khôi phục 2 đặc điểm tốt
ban đầu của 2 giống nói
trên. Cách tiến hành trên
từng giống như thế nào.
giống đối chứng.

- Nếu đạt không CL

lần 2.

- Nếu chưa đạt thì chọn
lọc lần 2, lần 3

- Yêu cầu trả lời:

- Giống A chọn lọc HL
1 lần vì giống lúa A
mới bắt đầu giảm độ
đồng đều.
- Giống B CLHL 2 lần
và giống B đã sai khác
nhiều.





giống năm II người ta
gieo giống CLHL để
chọn những cây ưu tú.
- Hạt của các cây này
thu hoạch chung để
làm giống cho vụ sau.

? Thế nào là CLHL.




? Phương pháp chọn lọc
hàng loạt có ưu và nhược
điểm gì. (vd: SGK).





? Vì sao CLHL không kết
hợp được chọn lọc kiểu
hình với kiểm tra kiểu gen
của từng cây.

* GV mở rộng CLHL 1













Yêu cầu trả lời:
- Dễ bị nhầm cây tốt do
kiểu gen cây tốt, do
điều kiện khí hậu thuận
lợi.
* Để khắc phục người ta
tiến hành CLHL trên
các thửa ruộng đồng
đều về địa hình, độ phì

* Chọn lọc hàng loạt là
dựa trên kiểu hình
chọn ra một nhóm cá

thể phù hợp nhất với
mục tiêu chọn lọc đề
làm giống.
Ưu điểm:
- Đơn giản dễ làm.
- Ít tốn kém.
- Aïp dụng rộng rãi.
Nhược điểm:
- Chỉ căn cứ kiểu hình.
- Không kiểm tra được
kiểm gen.







lần thích hợp với cây tự
thụ phấn (KG không bị
pha).
- CLHL 2 lần ( cây giao
phấn (do tạp giao ( KG
không đồng đều, xuất hiện
BDTH trong đó lẫn lộn KG
tốt với KG xấu.
? Tại sao CLHL chỉ đem
lại kết quả nhanh ở thời
gian đầu.
- Lúc đầu KH trong quần

thể rất đa dạng do có nhiều
tổ hợp kiểu gen khác nhau
dễ phân biệt cây tốt, nổi
bật về sau kiểu hình của
quần thể đồng nhất, số cây
tốt nhiều ( hiệu quả CL
chậm dần.
Hoạt động 3:Tìm hiểu
chọn lọc cá thể
- Yêu cầu HS QS H 36.2.
của đất.

III. Chọn lọc cá thể:



- Đọc mục III.
- Trả lời câu hỏi.
? Thế nào là chọn lọc cá
thể.

* GV minh hoạ trên tranh
- vd.
? Phương pháp chọn lọc cá
thể được tiến hành như thế
nào.
- Ưu điểm, nhược điểm.
- Phù hợp với đối tượng
nào (ở đối tượng này kiểu
gen của cá thể được chọn
không bị pha qua giao
phối).
* GV mở rộng theo SGK.










- Yêu cầu trả lời:


- Cây tự thụ phấn.
- Sinh sản vô tính

là chọn lọc lấy một số
ít cá thể tốt, nhân lên
một cách riêng rẽ, theo
từng dòng. Do đó kiểu
gen của mỗi cá thể
được kiểm tra.
4. Củng cố - đánh giá.
1. So sánh hai phương pháp chọn lọc.
*Khác nhau:
Chọn lọc hàng loạt
Ưu: - Đơn giản - dễ làm.
- Ít tốn kém, áp dụng rộng rãi.
Nhược điểm:- Chỉ dựa vào kiều hình.
- Không kiểm tra kiểu gen.

- Cách tiến hành: Từ 1 quần thể khởi
đầu chọn ra những cây phù hợp với
mục tiêu chọn lọc - sinh sản giống
CLHL với giống khởi đầu và giống đối
chứng.
- Đối tượng: Cây giao phấn, cây tự thụ
phấn và vật nuôi.
Chọn lọc cá thể
- Hiệu quả cao.
- Kết hợp đánh giá kiểu gen và kiểu
hình.
- Đòi hỏi công phu.
- Theo dõi chặt chẽ nên khó áp dụng
rộng rãi.

- Từ 1 quần thể khởi đồng, chọn ra
những cá thể tốt ( các dòng riêng rẽ -
sinh sản các dòng với nhau, so với
giống gốc giống đối chứng.
- Cây tự thụ phấn, những cây có thể
nhân giống vô tính bằng cành, củ, mắt
ghép.
* Giống nhau:
- Đều dựa trên nguồn biến dị tạo ra từ quá trình lai hữu tính hay gây đột biến.
- Đều có thể tiến hành chọn lọc một lần hay nhiều lần tuỳ theo đối tượng
chọn lọc.
VD: Cây tự thụ phấn tiến hành CL một lần đã có kết quả.
Cây tự giao phấn tiến hành CL nhiều lần đã có kết quả.

2. Trong chăn nuôi và trồng trọt để có năng suất ta cần chú ý chủ yếu đến các
khâu nào (trong) sau đây:
a. Chăm sóc.
b. Giống.
c. Điều kiện môi trường.
3. Nếu có giống tốt nhưng qua nhiều vụ xuất hiện BDTH, đột biến ( giống bị
thoái hoá ta phải làm gì.
5. Dặn dò:
- Học bài.
- Tiếp xúc hoàn thành bài củng cố.
- Đọc trước bài: “Thành tựu chọn giống ở Việt Nam”.