Giáo trình PowerPoint căn bản Biên soạn : Tô Thanh Hùng
PHẦN II :
THIẾT KẾ BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ BẰNG PHẦN MỀM TRÌNH
CHIẾU POWERPOINT
( MICROSOFT OFFICE 2003 )
I. Khởi động chương trình :
- Cách 1 : Kích đôi chuột trái vào biểu tượng (Shortcut) của PowerPoint trên màn
hình nền
- Cách 2 : Trên màn hình nền nếu chưa có biểu tượng này, vào Start Programs
Microsoft Office chọn Microsoft Office PowerPoint 2003
Sẽ xuất hiện màn hình làm việc của PowerPoint
II. Màn hình làm việc của PowerPoint :
- Trên màn hình chỉ xuất hiện 1 trang nội dung – gọi là Slide và Slide này có màu
trắng. Trung bình 1 giáo án có khoảng 15 slide, tùy theo cách thiết kế bài giảng và cách
thiết kế slide, con số này có thể nhiều hoặc ít hơn.
- Trên màn hình phóng to của slide có 2 khung mặc định sẵn :
+ Khung Click to add title : khung dành để nhập tiêu đề bài. Khung này có cỡ
chữ lớn hơn (mặc định là 44). Do không phải ở slide nào cũng có tiêu đề, nên bạn
không thường xuyên sử dụng chúng, bạn cứ để mặc nó như vậy, vì nó sẽ không xuất
hiện khi trình chiếu. Tuy nhiên, nếu bạn cảm thấy vướng mắt thì có thể chọn Delete
để xóa chúng đi.
+ Khung Click to add subtitle : khung dành để nhập nội dung , cỡ chữ mặc định
là 32.
Trang - 1 -
Giáo trình PowerPoint căn bản Biên soạn : Tô Thanh Hùng
Bạn có thể vẽ thêm những Text Box để nhập nội dung vào, chúng có tác dụng
tương tự như 1 khung Click to add subtitle
Nhấp chuột vào nút Text Box , con trỏ chuột có dạng giống như một thanh gươm
nhỏ, đưa vào slide, nhấp chuột trái và giữ tay, kéo rê sang hai bên để vẽ khung Text
Box , sau đó nhập văn bản vào.
+ Lưu ý : Chỉ khi nào bạn nhập tiêu đề hoặc nội dung trong 2 khung “Click to add
title” hoặc “Click to add subtitle” sẵn có trong từng Slide, thì các nội dung đó mới hiển
thị khi ta chọn trang Outline ở góc trái màn hình. (hình dưới)
Với những nội dung được hiển thị khi chọn nút Outline, bạn có thể kích chuột vào
nội dung này để thực hiện các thao tác chỉnh sửa, xóa hay copy sang Word đều được cả.
III. THIẾT KẾ BÀI GIẢNG :
1. Tạo thêm Slide : có nhiều cách để tạo thêm một Slide :
- Cách 1 : Nhấp chuột vào nút New Slide trên thanh công cụ ở phía trên màn hình
- Cách 2 : Nhấp chuột vào slide thu nhỏ ở bên trái màn hình rồi nhấn Enter
- Cách 3 : vào mênu Insert chọn New Slide
- Cách 4 : sử dụng phím nóng : bấm và giữ phím Ctrl rồi gõ phím M …
2. Chọn một khuôn mẫu cho Slide (kiểu nền, màu nền) :
a. Chọn kiểu nền sẵn có của PowePoint :
Nhấp chuột vào nút Design trên thanh công cụ ở phía trên màn hình, bên phải màn
hình sẽ xuất hiện danh sách các mẫu nền có sẵn (Template). Nếu ta nhấp chuột trực tiếp
vào 1 mẫu nền, thì toàn bộ Slide sẽ có cùng 1 kiểu nền đó, cùng với Font chữ, màu chữ
tương ứng.
Trang - 2 -
Nút Text Box
trang Outline
Chọn kiểu nền …
Tạo thêm Slide
Giáo trình PowerPoint căn bản Biên soạn : Tô Thanh Hùng
b. Chọn kiểu nền từ hộp thoại Background:
- Vào menu Format chọn Background , sẽ xuất hiện hộp thoại Background như
hình sau
Trang - 3 -
- Nếu ta muốn áp dụng kiểu nền nào đó chỉ
cho 1 Slide thì cách làm như sau :
Nhấp chuột chọn Slide muốn áp dụng, sau
đó ta đưa con trỏ đến mẫu hình nền thu nhỏ,
sẽ xuất hiện mũi tên ở bên phải mẫu nền đó.
Nhấp chuột vào mũi tên đó, chọn Apply to
Selected Slide
Nhấp chuột vào mũi tên để tiến hành chọn lựa
Chọn một trong những màu chuẩn hiện hành
More Colors : chọn những màu thuần khiết khác
- Khi ta chọn More Colors , sẽ xuất hiện hộp
thoại Color gồm 2 thẻ Standard và Custom .
- Trong thẻ Standard : chọn màu ưa thích rồi
nhấn OK. Nếu cần điều chỉnh tone màu, độ đậm
nhạt thế nào thì chọn thẻ Custom.
Khi chọn thẻ Custom, bên phải bản màu xuất
hiện một thanh trượt. Nhấp chuột vào mũi tên và
giữ tay, kéo lên xuống để điều chỉnh xong rồi
OK
- Nếu chọn Fill Effects… , sẽ xuất hiện hộp thoại
Fill Effects có 4 thẻ như hình dưới :
Giáo trình PowerPoint căn bản Biên soạn : Tô Thanh Hùng
+ Nến chọn Preset : phối nhiều màu. Có thể tùy chọn thêm trong khung Preset color
- Trong khung Shading Styles : lần lượt chọn các kiểu phối màu khác nhau
* Thẻ Texture : chọn các kiểu nền nghệ thuật khác.
* Thẻ Pattern : chọn phối 1 màu nền với 1 chi tiết hoa văn : chọn màu phối trong 2
khung Foreground và Background
* Thẻ Picture : chọn một ảnh chụp để làm nền cho Slide. Thực hiện bằng cách : nhấn
nút Select Picture nhấp chuột vào mũi tên trong khung Look in để tìm đến ổ đĩa, thư
mục có chứa ảnh nhấp chuột vào ảnh muốn chọn nhấn nút Inser ở góc phải phía
dưới OK
Sau khi đã chọn xong một trong các lựa chọn trên, khi nhấp OK thì sẽ trở về hộp
thoại Background như ban đầu. Lúc này bạn có 2 lựa chọn :
- Nếu chọn Apply : thì kiểu nền, kiểu màu phối … chỉ áp dụng cho một Slide được
chọn
- Nếu chọn Apply to All : thì kiểu nền, kiểu màu phối … áp dụng cho tất cả Slide
Trang - 4 -
* Thẻ Gradient :
- Trong khung Colors :
+ Nếu chọn One color (một màu): màu nền của
slide được hiển thị trong khung color 1. Tuy nhiên,
khi ta đưa thanh trượt sang hai phía Dark hoặc
Light để điều chỉnh độ sáng, có ý nghĩa như được
phối với 1 màu đen hoặc trắng. Kiểu màu phối sẽ
được hiển thị trong khung Sample ở góc phải phía
dưới.
+ Nếu chọn Two colors (hai màu) : nền của slide
được phối màu bởi 2 màu tùy chọn trong 2 khung
color 1 và color 2
Giáo trình PowerPoint căn bản Biên soạn : Tô Thanh Hùng
3. Chọn kiểu chữ (Font) :
Cách chọn Font chữ trong PowerPoint tương tự như trong Microsoft Word, chọn
các Font VNI, Unicode, TCVN3 (ABC) đều được cả. Tuy nhiên nên hạn chế sử
dụng các Font chữ có nét thanh, nét đậm như VNI – Times, Times New Roman vì
trong một số trường hợp (chọn cỡ chữ nhỏ, màu nền và màu chữ có độ tương phản
không cao) nét thanh sẽ không nhìn rõ nên người ngồi xa rất khó đọc. Nên chọn
Font chữ mặc định của PowerPoint là Arial hoặc Arial Narrow (Font Unicode), hoặc
Font VNI-Helve, VNI-Helve Condense của font VNI là những Font chữ có nét
đều, có thể nhìn rõ từ xa.
Nhấp chuột vào mũi tên trong khung With chọn Font chữ, xong rồi nhấn nút
Replace và nhấn Close để đóng hộp thoại.
- Nếu bạn đã có sẵn một giáo án soạn bằng Microsoft Words thì copy từng phần để
chuyển sang PowerPoint sẽ đỡ tốn nhiều công sức.
* Lưu ý : trước khi copy giáo án từ Words để chuyển sang PowerPoint bạn phải đổi
Font chữ mặc định giống nhau ở cả Words và PowerPoint, và chú ý trong Vietkey hay
Unikey , bạn đã chọn Fonts tương ứng hay chưa. (nên dùng Unikey)
4. Chọn cỡ chữ (Fonts size) :
Với không gian phòng học, nếu dùng máy chiếu (Projector) bạn chọn cỡ chữ từ 26 -
28 là nhìn thấy rõ, nếu dùng tivi cỡ từ 42 – 50 inch thì bạn phải chọn cỡ chữ khoảng 32
(mặc định là 44 và 32). Cái rắc rối của PowerPoint là không thể chọn cỡ chữ mặc định
cho tất cả các Slide.
* Mẹo : Nếu bạn cảm thấy là tiêu đề không cần chọn cỡ chữ lớn hơn thì điều chỉnh
lại cỡ chữ trong cả hai khung là 26 (hoặc cỡ khác tùy bạn), tiếp theo bạn chọn Slide đó
(hình thu nhỏ bên trái) rồi chọn lệnh copy và tiếp tục chọn Paste (dán đè lên chính nó),
như vậy bạn sẽ có thêm nhiều Slide mới với cỡ chữ mong muốn.
5. Chọn hiệu ứng khi trình chiếu :
5.1/ Chọn hiệu ứng xuất hiện cả slide (hiệu ứng chuyển tiếp giữa các Slide) :
Khi bạn muốn toàn bộ nội dung trong 1 Slide xuất hiện cùng một lúc, trước hết, bạn
phải đảm bảo rằng bạn chưa chọn hiệu ứng nào cả.
- Vào Menu Slide Show chọn Slide Transition, bên phải màn hình sẽ xuất hiện
danh sách các hiệu ứng cùng với các chức năng của nó.
Trang - 5 -
* Thay đổi Font chữ mặc định của PowerPoint
Khác với Words, Font chữ mặc định của
PowerPoint chỉ áp dụng cho các Slide hiện hành
(trong 1 bài soạn), mỗi lần khởi động lại
chương trình thì nó lại quay về với Font mặc
định của nó.
- Cách thay đổi Font mặc định : Vào Menu
Format chọn Replace Font, sẽ xuất hiện hộp
thoại Replace Font như hình bên :
Giáo trình PowerPoint căn bản Biên soạn : Tô Thanh Hùng
Sau khi đã chọn xong, nhấn nút Play để xem thử
5.2/ Chọn hiệu ứng xuất hiện từng nội dung :
- Entrance : các hiệu ứng xuất hiện từng nội dung.
- Emphasis : các hiệu ứng nghệ thuật để gây sự chú ý đến một nội dung nào đó : thay
đổi màu chữ, làm đậm hơn …
- Exit : hiệu ứng làm mất nội dung trên màn hình (sử dụng trong trường hợp dùng một
Slide có chứa nhiều nội dung)
* Trong các hiệu ứng trên, nếu bạn chưa rõ về cách xuất hiện của nó như thế nào thì
chọn More Effects , khi đó sẽ xuất hiện hộp thoại Add Entrace Effect , bạn có thể xem
thử hiệu ứng của nó trước khi chọn . Nếu đã đồng ý thì nhấn OK.
Trang - 6 -
Kích chuột vào danh sách để chọn hiệu ứng
Kích chuột vào mũi tên trong khung Speed
để chọn tốc độ khi xuất hiện
On mouse click : Chế độ thay đổi khi kích
chuột (chế độ mặc định)
Automatically after : Chế độ tự động
Ấn định thời gian một hiệu ứng xuất hiện
trên màn hình (khi chọn chế độ tự động)
Apply to All Slide : Hiệu ứng đã chọn sẽ
được áp dụng cho tất cả các Slide
Vào Menu Slide Show chọn Custom Animation
(hình bên). Bên phải màn hình sẽ xuất hiện nút Add
Effect (bên trái có 1 ngôi sao màu vàng)
Kích chuột vào mũi tên trên nút Add Effect ,
xuất hiện danh sách các loại hiệu ứng (hình trang sau)
Giáo trình PowerPoint căn bản Biên soạn : Tô Thanh Hùng
- Motion Paths : đối tượng xuất hiện theo những đường, những hình học được
chọn. Ngoài ra bạn có thể thiết kế đường chạy của các đối tượng theo ý của riêng mình,
bằng cách :
+ Chọn Draw Custom Paths, chọn kiểu đường, khi đó con trỏ biến thành dấu
cộng. Bạn đưa vào slide để vẽ, muốn uốn cong tại điểm nào thì bạn nhấp chuột tại
điểm đó, muốn kết thúc thì nhấp chuột 2 lần liên tiếp.
+ Trên slide sẽ xuất hiện những đường vẽ với hai đầu mũi tên xanh và đỏ. Vị trí
của mũi tên xanh là điểm bắt đầu xuất phát, vị trí của mũi tên đỏ là điểm dừng của
đối tượng khi kết thúc.
5.3 Hiệu chỉnh các hiệu ứng :
* Trong khung tiếp theo (tên của chúng tùy thuộc vào hiệu ứng được chọn) : có các
hướng xuất hiện : xuất hiện từ bên trái, bên phải hay từ trên xuống, bên dưới lên …
(trong hình là khung Zoom)
* Trong khung Speed : chọn tốc độ khi xuất hiện : Very Slow (rất chậm); Slow (chậm);
Medium (vừa); Fast (nhanh) và Very Fast (rất nhanh)
Trang - 7 -
* Trong khung Start có 3 lựa chọn :
- On click : lần lượt xuất hiện sau mỗi lần nhấp chuột (click)
- With Previous : các đối tượng được chọn chức năng này
sẽ cùng xuất hiện một lúc
- After Previous : các đối tượng được chọn chức năng này
sẽ tự động xuất hiện sau một khoảng thời gian nhất định (thời
gian này bạn xác lập trong khung Delay của hộp thoại Wipe
– (Ở trang tiếp theo)
Giáo trình PowerPoint căn bản Biên soạn : Tô Thanh Hùng
* Thay đổi hiệu ứng : Bên dưới là bảng hiển thị các hiệu ứng được chọn, nếu thấy
cần sửa đổi lại các hiệu ứng thì kích chuột vào hiệu ứng nằm trong danh sách này và
nhấn phím Delete (trên bàn phím) để xóa chúng đi và chọn lại.
Lưu ý : Nếu chưa xóa hiệu ứng cũ mà chọn hiệu ứng mới khác thì hiệu ứng của nội
dung được chọn sẽ được lặp lại 2 lần khi trình chiếu.
* Trong quá trình chọn và thay đổi các hiệu ứng, dễ xảy ra trường hợp : nội dung
muốn xuất hiện trước thì lại “chạy” ra sau. VD : mục a lại xuất hiện sau mục b. Trong
trường hợp này bạn kích chuột vào hiệu ứng của mục b (trong danh sách nói trên) và giữ
tay, kéo xuống và đặt dưới hiệu ứng của mục a (hoặc chọn Re-Order (mũi tên) để đưa
lên, xuống ở bên phải, cuối danh sách hiệu ứng)
Ngoài ra, bạn có thể khai thác thêm một số chức năng khác đi kèm theo các hiệu
ứng.
* Ví dụ : muốn thể hiện đáp án của một câu hỏi trắc nghiệm , sự xuất hiện của mũi
tên dùng chỉ hướng gió (tạo hiệu ứng nhấp nháy nhiều lần )…
- Cách thực hiện : kích chuột vào hiệu ứng trong danh sách bên phải, bạn thấy ở bên
phải hiệu ứng được chọn có một mũi tên. Bạn kích chuột vào mũi tên chọn Timing
Xuất hiện hộp thoại “Wipe” (“Wipe” là tên của hiệu ứng) :
Trong hộp thoại Wipe, thẻ Timing đã được chọn sẵn, bạn chỉ việc chọn số lần lặp lại
của hiệu ứng trong khung Repeat. Nếu chọn số lớn hơn 10 lần thì bạn gõ số trực tiếp vào
khung Repeat . Ngoài ra ở cuối danh sách còn có 2 lựa chọn :
Trang - 8 -
Giáo trình PowerPoint căn bản Biên soạn : Tô Thanh Hùng
- Until Next Click : Hiệu ứng được lặp lại cho đến khi kích chuột (hoặc thực hiện
thao tác trình chiếu tiếp theo)
- Until End of Slide : Hiệu ứng được lặp lại cho đến khi kết thúc Slide (sang Slide
tiếp theo)
* Trong trường hợp bạn muốn chọn hiệu ứng xuất hiện đi kèm âm thanh : trong hộp
thoại “Wipe” nói trên, bạn chọn thẻ Effect, hộp thoại có dạng như hình dưới :
- Trong trường hợp bạn muốn chọn 1 âm thanh khác, được thu hay copy từ bên
ngoài vào, chọn Other Sound ở cuối danh sách tên âm thanh. Sau đó chọn ổ đĩa, thư mục
có chưa âm thanh và OK.
6. Chèn hình ảnh vào PowerPoint :
Trang - 9 -
- Vào menu Insert đưa trỏ chuột đến
Picture, sẽ xuất hiện các chức năng :
+ Clip Art : chèn ảnh từ Clip art (có
sẵn trong máy). Khi chọn chức năng
này, sẽ xuất hiện các hình ảnh trong
Clip Art ở bên phải màn hình. Bạn đưa
chuột đến hình ảnh sẽ xuất hiện mũi
tên bên cạnh. Kích chuột vào mũi tên
đó và chọn Insert
+ From File : chèn một ảnh từ bên
ngoài vào (ảnh chụp từ máy kĩ thuật số,
scan …
- Kích chuột vào mũi tên bên phải
của khung Sound, chọn 1 âm thanh
trong danh sách xổ xuống OK
+ Lưu ý : Âm thanh phải được cài
đặt kèm với bộ Office. Thông
thường, người cài đặt hay quên công
đoạn này. Nếu âm thanh chưa được
cài đặt, bạn cho đĩa CD có chứa bộ
Office 2003 vào, sau đó thực hiện
lại thao tác chọn âm thanh. Sau khi
nhấn OK, tiếp tục chọn Yes trong
hộp thoại tiếp theo, âm thanh sẽ tự
cài đặt.
Giáo trình PowerPoint căn bản Biên soạn : Tô Thanh Hùng
* Mẹo : đối với ảnh kĩ thuật số, ảnh Scan hoặc tải trên mạng , bạn có thể copy ảnh
rồi dán (paste) vào Slide một cách bình thường. Khi copy File PowerPoint vào USB đi
trình chiếu ở một máy khác, bạn không cần copy các Files ảnh đó mang theo nữa
7. Chèn âm thanh, video vào PowerPoint :
Vào menu Insert , đưa trỏ chuột đến Movies and Sounds, sẽ xuất hiện bảng danh
sách gồm chức năng như sau :
7.1/ Movie from Clip Organizer : Chèn một đoạn âm thanh trong clip
Organizer (sẵn có khi cài đặt máy )
Cách chèn tương tự như chèn ảnh từ Clip Art. Khi nhấn nút Insert thì sẽ xuất hiện
hộp thoại sau :
Bạn sẽ có 2 lựa chọn :
- Automatically : âm thanh sẽ tự động phát khi trình chiếu đến slide này
- When Clicked : âm thanh chỉ phát ra khi kích chuột vào biểu tượng chiếc loa trên
màn hình
Trang - 10 -
Giáo trình PowerPoint căn bản Biên soạn : Tô Thanh Hùng
7.2/ Movie from File : chèn một đoạn phim từ bên ngoài vào : được copy từ một VCD,
quay từ máy kĩ thuật số …Khi chọn chức năng này, trên màn hình sẽ xuất hiện hộp thoại
Insert Movie như hình dưới :
Khi nhấn nút OK, sẽ xuất hiện hộp thoại để bạn chọn 1 trong 2 chức năng
Automatically và When Clicked giống như trên.
* Lưu ý : bạn nên chọn các đoạn video có đuôi là “mpg“ , “wmv“ vì khi trình chiếu,
những đoạn video này chạy rất ổn định. Nếu đoạn Video mà bạn cần lại có đuôi là “avi“
hay “vob“ gì đó, bạn cần dùng phần mềm chuyển đuôi video để chuyển chúng sang
“mpg“ (Trong các phần mềm chuyển đuôi video , bạn nên chọn Format Factory )
7.3/ Sound from Clip Organizer : tương tự như Movie from Clip Organizer
nhưng là một File âm thanh. Bạn cũng có 2 lựa chọn tương tự :Automatically và When
Clicked như vậy.
7.4/ Sound from Files : chèn một File nhạc từ bên ngoài vào . Cách thức tương tự
như cách chèn một File Video trong Movie from File
7.5/ Play CD Audio Track : chèn một file nhạc từ đĩa CD (khi trình chiếu, bạn phải
bỏ đĩa CD này vào máy tính). Khi chọn chức năng sẽ xuất hiện hộp thoại Insert CD
Audio
Trang - 11 -
Kích chuột vào mũi tên trong khung
Look in để tìm đến ổ đĩa, thư mục có
chứa File video nhấp chuột vào
File video muốn chọn nhấn nút
OK
Bạn chọn Track nhạc đầu tiên sẽ phát
trong khung Start at track và chọn thời
gian phát trong khung time ở bên cạnh
(đơn vị là giây)
Chọn Track nhạc cuối cùng sẽ phát trong
khung End at track và chọn thời gian phát
trong khung time ở bên cạnh (đơn vị là
giây). Xong nhấn OK
- Tùy chọn : Loop until Stopped : lặp lại
âm thanh đến khi dừng
- Hide sound icon during slide show : ẩn
biểu tượng chiếc loa trên màn hình.
- Kích chuột vào biểu tượng loa điều chỉnh
âm thanh
Giáo trình PowerPoint căn bản Biên soạn : Tô Thanh Hùng
7.6/ Record Sound : chèn một File ghi âm trực tiếp vào Slide (bạn phải có một
Microphone cắm vào cổng Mic của card âm thanh máy tính). Khi chọn chức năng sẽ
xuất hiện hộp thoại Record Sound như hình sau :
8. Chèn một Files Flash trong PowerPoint :
Trước hết bạn cần cài đặt thêm phần mềm để làm việc này
(SwiffPointPlayerSetup21.exe). Sau khi cài đặt xong, trong menu Insert xuất hiện thêm
dòng : Flash Movie như trong hình, thường nằm ở dưới cùng trong menu Insert
Khi kích chuột vào Flash Movie sẽ xuất hiện hộp thoại File Open (cách làm giống
hoàn toàn như việc chèn một đoạn phim – mục 7.2)
9. Tạo một bảng biểu trong PowerPoint :
Để hiệu chỉnh khung, viền, màu nền cho bảng thì chọn Menu Format chọn Table,
sẽ xuất hiện hộp thoại Format Table như hình sau :
Trang - 12 -
- Bạn đặt tên cho File ghi âm trong khung
Name và nhấn Record (nút tròn) để thu âm.
- Muốn dừng bấm nút Stop (hình chữ nhật)
- Muốn nghe thử bấm nút Play (hình tam
giác).
- Nếu đồng ý thì nhấn OK
Vào Menu Insert chọn Table, xuất hiện hộp
thoại Insert table như hình bên : nhập số cột vào
khung Number of columns và số dòng vào ô
Number of rows . Nhấn OK
* Thẻ Borders : bạn chọn kiểu nét trong
khung Style, chọn màu của đường nét
trong khung Color, độ dày của nét trong
khung Width. Sau đó kích chuột trực
tiếp vào hình bên phải để thay đổi. Xong
nhấn OK
* Thẻ Fill : để tô màu cho các ô được
chọn
* Thẻ Tex Box : có lẽ bạn không cần
đến chức năng này, vì có thể nhập nội
dung hay vẽ một cách trực tiếp một Tex
Box vào ô đều được cả
Giáo trình PowerPoint căn bản Biên soạn : Tô Thanh Hùng
10. Vẽ biểu đồ trong PowerPoint :
a. Vẽ biểu đồ hình cột (theo không gian 3 chiều)
Vào Menu Insert chọn Chart (hoặc kích chuột vào biểu tượng Chart trên thanh
công cụ). Trên màn hình sẽ xuất hiện một bảng số liệu mẫu với biểu đồ tương ứng. Khi
bạn thay tên, thay số trong bảng số liệu thì biểu đồ sẽ thay đổi theo.
b. Hiệu chỉnh biểu đồ, chuyển sang các dạng biểu đồ khác :
- Sau khi thực hiện xong kiểu biểu đồ hình cột, ta có thể hiệu chỉnh biểu đồ hoặc chuyển
sang các dạng biểu đồ khác :
Vào menu Chart Chọn Chart Type, xuất hiện hộp thoại Chart Type :
11. Thiết lập siêu liên kết :
Trong trường hợp bạn có một ảnh chụp hay một sơ đồ, đồ thị …để minh họa cho nội
dung, nhưng bạn không muốn chèn vào tại Slide đó mà muốn đặt nó ở một Slide khác.
Trang - 13 -
- Tiến hành lựa chọn các kiểu biểu
đồ. Sau khi hoàn thành xong việc
vẽ biểu đồ, cần điều chỉnh các đối
tượng khác như : nền, khung,
màu cho biểu đồ thì thực hiện
bằng cách :
- Chọn đối tượng vào menu
Chart chọn Chart Options
xuất hiện hộp thoại Chart Options
và điều chỉnh các chi tiết còn lại.
Giáo trình PowerPoint căn bản Biên soạn : Tô Thanh Hùng
Như vậy, từ slide có chưa nội dung liên quan, bạn phải thiết lập một siêu liên kết đến
Slide có chưa hình ảnh, sơ đồ.
* Ví dụ : ở Slide 6 có hình ảnh minh họa cho nội dung nằm ở Slide 3
- Từ Slide 3 bạn chọn một nút liên kết : có thể là một hình được vẽ từ công cụ
AutoShapes (nằm ở góc trái, phía dưới màn hình), hay một từ, một cụm từ trong nội
dung …tùy ý. (Nếu nút liên kết là 1 từ hay một cụm từ, sau khi hoàn thành xong việc
thiết lập siêu liên kết, thì từ hay cụm từ đó sẽ đổi màu)
- Bạn chọn nút liên kết nói trên (nếu nút liên kết là một từ, cụm từ… thì bôi đen
chúng, nếu là một hình vẽ, ảnh chụp thì kích chuột vào hình cho nổi các chấm tròn xung
quanh…)
Vào Menu Insert chọn Hyperlink, xuất hiện hộp thoại Insert Hyperlink (hình
dưới) :
- Chọn chức năng Place in This Document ở khung bên trái, trong khung Select a
Place in This Document sẽ xuất hiện danh sách các Slide, kích chuột vào Slide muốn
tạo liên kết (trong trường hợp này là Slide 6). Hình ảnh của Slide 6 sẽ hiện lên trong
khung Slide Preview. Nếu thấy đúng thì OK.
- Tương tự như vậy bạn làm một siêu liên kết từ Slide 6 để trở về lại Slide 3, như
vậy bài trình chiếu của bạn mới được tiếp tục theo đúng logic của nó.
- Khi trình chiếu, bạn muốn chuyển đến Slide liên kết, bạn chỉ việc đưa trỏ chuột
đến nút liên kết đó, trỏ chuột sẽ biến thành hình bàn tay và kích chuột vào nút liên kết
đã chọn.
12. Thiết lập trang in :
- Khi hoàn thiện xong một bài trình chiếu, với số lượng từ 20 – 25 Slide cùng với sự
xuất hiện theo logic của hàng tá nội dung mà bạn đã thiết lập, bạn khó lòng nhớ hết nổi.
Như vậy để tránh những sự cố không đáng có, bạn cần in lại dàn bài trong các Slide để
Trang - 14 -
Giáo trình PowerPoint căn bản Biên soạn : Tô Thanh Hùng
biết rằng : khi bạn kích chuột hay gõ phím để tiếp tục trình chiếu thì nội dung tiếp theo
sẽ xuất hiện trên màn hình là gì.
- Vào Menu File chọn Print xuất hiện hộp thoại Print :
a. Trong khung Print : nếu bạn đã cài hoàn chỉnh máy in thì để nguyên mặc định như
vậy
b. Trong khung Print range : bạn chú ý 2 lựa chọn :
e. Khung Color/Grayscale : nên chọn Pure Black and White (thuần khiết đen và
trắng) để tiết kiệm mực in.
* Lưu ý : nếu bạn chỉ dùng 2 khung mặc định của PowerPoint là Click to add title
và Click to add subtitle để nhập dữ liệu, khi bạn chọn trang Outline (như đã trình bày ở
trang 3 ) thì toàn bộ nội dung sẽ hiện thị trong trang này, bạn chỉ việc chọn tất cả và
copy đưa sang Words, chỉnh lại Font, Size, in ra sẽ giống như một văn bản bình thường.
13. Trình chiếu :
* Trình chiếu tại Slide đang chọn : đang trình chiếu, bạn phát hiện ra một lỗi nào đó
trong nội dung, bạn cần sửa ngay. Sau khi nhấn phím ESC để điều chỉnh, bạn cần trình
chiếu tiếp tục tại Slide đó thì nhấn nút hoặc nhấn tổ hợp phím Shift + F5
Trang - 15 -
* Trình chiếu ngay từ Slide đầu tiên :
- Vào Menu Slide Show chọn View Show
hoặc nhấn phím F5 trên bàn phím.
- Khi cần trở về : nhấn phím ESC hoặc bấm phải
chuột trên màn hình chọn End Show
- All : in tất cả Slide
- Slise : chỉ in Slide có thứ tự trong
khung slide bên phải (gõ vào)
c. Trong khung Copies : bạn chọn số
bản in cho mỗi slide trong khung
Number of Copies. Nếu chỉ in 1 bản
cho mỗi Slide thì bạn khỏi quan tâm
đến khung này (Mặc định luôn là 1)
d. Trong khung Print What : bạn nên
chọn Slide, mặc định in 6 slide trên 1
trang A4. Bạn có thể chọn in từ 1 - 9
slide trên 1 trang. Bằng cách :
+ Kích chuột vào mũi tên bên phải
khung Print What chọn Handouts
chọn số slide trong khung Slide per
page OK
Giáo trình PowerPoint căn bản Biên soạn : Tô Thanh Hùng
- Khi mới mở file PowerPoint lên, bạn kích chuột vào nút này thì mặc định sẽ trình
chiếu từ Slide đầu tiên.
* Lưu ý : khi bạn copy bài trình chiếu đến một máy khác, mở file PowerPoint lên
thấy chữ lung tung không đọc được, nghĩa là ở máy đó thiếu Font chữ mà bạn đã chọn
trong các slide khi thiết kế. Để những trường hợp này không xảy ra, tốt nhất bạn nên
chọn một Font trong bộ Font chuẩn của VNI hay Unicode vì ở máy tính nào cũng có.
Hoặc, sau khi thiết kế bài giảng xong, bạn phải thực hiện một công đoạn cuối cùng :
Đóng gói bài giảng
14. Đóng gói bài giảng :
- Khi bạn tiến hành chèn âm thanh, hình ảnh, video…vào các Slide, mà các files này
đang nằm trong máy tính của bạn, khi bạn copy bài soạn vào USB mang đến trường để
dùng một máy tính khác giảng dạy, thì các File này sẽ không xuất hiện khi trình chiếu
(ngoại trừ những hình ảnh mà bạn dùng lệnh copy và dán vào slide)
- Vì vậy, cách tốt nhất là bạn tạo một thư mục riêng cho mỗi bài (chẳng hạn như
“Bai_5”) và cho hết vào đó tất cả những gì liên quan đến bài soạn : hình ảnh, video,
Flash …Khi muốn trình chiếu ở nơi nào, chỉ việc copy thư mục đó vào USB để mang đi
là an toàn (Ví dụ trong ảnh là thư mục : “1_Bai 11_Dia li 9”)
- Để phòng ngừa trường hợp máy tính dùng để trình chiếu thiếu Font chữ (như đã
nói ở trên) hay bộ Office cài đặt không đúng phiên bản như máy tính của bạn, thì bạn
phải thực hiện việc đóng gói bài giảng. Nếu ở đơn vị mình đã có một “chuyên gia” chăm
sóc máy tính thì bước cuối cùng này là không cần thiết.
- Để đóng gói bài giảng, thực hiện các bước như sau :
+ (Bài giảng đang hiển thị ngoài màn hình) vào menu File chọn Package for
CD…, sẽ xuất hiện hộp thoại Package for CD
Trang - 16 -
Giáo trình PowerPoint căn bản Biên soạn : Tô Thanh Hùng
+ Trong khung Name the CD : bạn gõ vào tên cho thư mục (Ví dụ : Bai 5_Tiet 6).
Khi gõ xong tên thư mục, không được dùng phím Enter mà kích chuột sang nút khác để
tiếp tục ( vì mặc định nút Copy to CD luôn trong trạng thái được chọn khi hộp thoại này
xuất hiện, ta nhấn Enter có nghĩa là chọn chức năng ghi ra đĩa CD.)
+ Chọn nút Add Files hiển thị hộp thoại Add Files . Trong khung Look in, chọn ổ
đĩa, thư mục chứa các file ảnh, video … cần đóng gói mang theo (như đã nói ở trên : đối
với các ảnh ta dùng lệnh Copy rồi dán vào Slide thì không cần đóng gói mang theo )
* Lưu ý : nếu chưa thấy các Files nói trên hiển thị, kích chuột vào mũi tên bên phải
khung File name (ở dưới) chọn All Files
+ Sau khi chọn xong nhấn nút Add (trở về hộp thoại Package for CD )
Trang - 17 -
(Trong hộp thoại Package
for CD chúng ta có 2 lựa chọn :
Copy to Foder : đóng gói vào 1
thư mục để lưu vào máy; và
Copy to CD : đóng gói và ghi
vào đĩa CD (tất nhiên ta chỉ cần
lưu vào máy thôi)
Giáo trình PowerPoint căn bản Biên soạn : Tô Thanh Hùng
+ Nhấn nút Add để tiếp tục. Muốn bỏ chọn một File nào đó thì chọn File đó rồi nhấn
Remove
+ Nhấn nút Options hiển thị hộp thoại Options :
+ Đánh dấu kiểm chọn PowerPoint Viewer : để bạn có thể trình chiếu ở một máy
khác nếu không có phiên bản PowerPoint 2003
+ Đánh dấu kiểm chọn Embedded True Type font : để đảm bảo không bị lỗi Font
chữ khi trình chiếu.
Ngoài ra, bạn có thể chọn mật khẩu cấp mở trong khung Password to open each file
hoặc cấm chỉnh sửa trong khung Password to modify each file . Khi đó bạn sẽ được yêu
cầu nhập lại mật khẩu một lần nữa OK
NHỮNG ĐIỀU CẦN CHÚ Ý KHI THIẾT KẾ MỘT BÀI GIẢNG ĐIỆN
TỬ :
1. Màu nền và màu chữ phải có độ tương phản cao : nền màu sáng thì chữ phải màu
tối và ngược lại .
Trang - 18 -
Giáo trình PowerPoint căn bản Biên soạn : Tô Thanh Hùng
2. Kích cỡ chữ (Font Size): tùy theo không gian trình chiếu rộng hay hẹp, nếu sử
dụng đèn chiếu trong phòng học thì cỡ chữ khoảng 26 - 28 là thích hợp (mặc định cỡ 44
cho tiêu đề và 32 cho nội dung là thừa). Nếu sử dụng tivi cỡ 42 – 50 inch thì bạn phải
chọn size khoảng 32.
3. Không nên sử dụng nhiều kiểu chữ (Font), nhiều màu chữ, nhiều kiểu nền và
màu nền khác nhau khi thiết kế các Slide, dễ gây rối trong khi trình chiếu.
4. Không chọn các hiệu ứng quá phức tạp (chữ xoắn xoắn, uốn lượn, nhảy múa khi
xuất hiện), sẽ làm mất sự chú ý của h.sinh đến nội dung bài.
5. Để một bài giảng điện tử có chất lượng và công việc soạn giảng của bạn đỡ mất
thời gian hơn, trước hết bạn phải đọc kĩ sách giáo khoa để nắm được những nội dung
cần truyền đạt trong từng phần. Như vậy bạn mới biết được mình cần những gì (hình
ảnh, Video Clip, Flash … ) để làm phong phú cho bài giảng. Sau đó ghi tất cả ra giấy và
bắt đầu công việc tìm kiếm trên mạng. Tất cả những gì kiếm được bạn cho vào một thư
mục riêng, tên thư mục này hãy đặt theo tên bài dạy. Công việc giống như nấu một món
ăn, trước hết bạn phải tập hợp đầy đủ gia vị cần thiết. Bây giờ bạn mới bắt tay vào soạn
bài, file PowerPoint này bạn lưu vào thư mục nói trên. Khi soạn xong, rất tiện cho việc
đóng gói, copy mang theo.
6. Đừng để bài giảng chỉ đơn điệu với những dòng chữ chạy tới chạy lui, hãy sưu
tầm những hình ảnh, những đoạn Video Clip, Flash … để minh họa cho nội dung cần
truyền đạt. Đừng để những thiết bị đắt tiền mất đi ý nghĩa của nó. Tóm lại, bạn phải cho
thấy những ưu điểm của một bài giảng điện tử .
Trang - 19 -