Áp-xe gan ở trẻ em do giun doc

Áp-xe gan ở trẻ em do giun


Giun chui ống mật (GCOM) là một bệnh không hiếm
gặp ở trẻ. Trên lâm sàng, giun chui ống mật có thể bị
chẩn đoán nhầm với nhiều bệnh như viêm ruột thừa, sỏi
mật, viêm túi mật… Ngoài ra, nếu giun chui ống mật
không được phát hiện và xử trí kịp thời có thể gây áp-xe
gan ở trẻ em. Thống kê cho thấy GCOM là bệnh cấp
cứu ở trẻ chiếm vị trí thứ hai sau cấp cứu viêm ruột
thừa.

Trẻ bị đau bụng do giun cần được điều trị kịp thời.
Giun chui lên ống mật bằng cách nào?

Có nhiều nguyên nhân làm cho giun từ ruột non đi ngược
lên tá tràng rồi chui vào ống dẫn mật, túi mật. Nguyên nhân
hay gặp nhất là dùng thuốc tẩy giun không đủ liều làm cho
giun không bị liệt hẳn mà kích thích làm rối loạn vận động
của giun, giun sẽ chuyển động không định hướng từ ruột
non đi lên tá tràng rồi chui vào đường dẫn mật, túi mật.
Cũng có ý kiến cho rằng do dịch vị dạ dày bài tiết kém cho
nên giun mới có điều kiện chui ngược dòng đi lên, bởi vì
dịch vị có độ axit rất thấp cho nên không thích hợp với
nhiều loài vi sinh vật nói chung và cả loài giun nói riêng.
Cũng có ý kiến cho rằng do môi trường của ruột thay đổi
như trong bệnh tiêu chảy hoặc táo bón dài ngày làm cho
giun đi tìm một môi trường thích hợp hơn để sống và tồn
tại. Một số ý kiến qua kết quả xét nghiệm và siêu âm cho
thấy, đối với trẻ bị GCOM là do số lượng giun trong ruột
quá nhiều làm cho chất dinh dưỡng đối với chúng thiếu, vì

vậy giun đi tìm môi trường mới thích hợp hơn.
Nhận biết bệnh GCOM
Khi nghi trẻ bị GCOM cần nhanh chóng cho trẻ đi bệnh
viện hay cơ sở y tế gần nhất để được bác sĩ thăm khám và
có hướng xử trí kịp thời. Không nên cho trẻ uống hay tiêm
bất kỳ một loại thuốc gì làm lu mờ triệu chứng khi bác sĩ
chưa thăm khám.
Triệu chứng của bệnh GCOM rất rầm rộ, thường đau bụng
vùng thượng vị, lệch sang phải, đau đột ngột, dữ dội hoặc
đau từng cơn. Cơn đau dữ dội làm cho trẻ vã mồ hôi, mặt
tái xanh, tái nhợt, quằn quại. Thường trẻ nằm chổng mông
(tư thế phủ phục) để làm giảm cơn đau, tay ôm bụng hoặc
cào cấu quần áo, cào cấu vào vùng thượng vị.
Với trẻ nhỏ khi bị GCOM, trẻ thích bế vác lên vai và áp
bụng vào vai bố, mẹ để đỡ đau hơn. Đau bụng thường kèm
theo buồn nôn hoặc nôn. Trẻ có thể bị sốt cao do giun mang
vi khuẩn từ phân đi lên làm viêm nhiễm đường dẫn mật.
Cơn đau đột nhiên dịu hẳn đi nhưng trẻ thì bị mệt lả, khát
nước nhưng uống vào lại nôn ra hết rồi lại xuất hiện cơn
đau khác, cứ như vậy lặp đi lặp lại nhiều lần. Khám bụng
thấy có phản ứng vùng thượng vị, nhất là vùng dưới sườn
bên phải, ấn mũi ức rất đau. Trong một số trường hợp điển
hình, bác sĩ giàu kinh nghiệm có thể sờ thấy búi giun.
Nếu có điều kiện chụp Xquang tá tràng có thuốc cản quang
có thể thấy hình ảnh của giun trong tá tràng hoặc phần II
của tá tràng; nếu Xquang có cản quang túi mật và đường
dẫn mật có thể thấy hình ảnh của giun trong túi mật hoặc
trong đường dẫn mật; xét nghiệm dịch mật hút từ tá tràng
có thể thấy trứng giun đũa; xét nghiệm phân có thể thấy
nhiều trứng giun đũa. Xét nghiệm công thức máu, nhất là

trường hợp có sốt thấy bạch cầu tăng cao, đặc biệt là bạch
cầu đa nhân trung tính và bạch cầu ái toan. Chỉ hết triệu
chứng đau dữ dội ngay chừng nào giun ra khỏi ống dẫn
mật.
GCOM liên quan tới cơ quan nào trong cơ thể?
Đau bụng, buồn nôn, nôn, sốt ở trẻ nhỏ rất dễ nhầm với
viêm ruột thừa. Đau bụng vùng thượng vị có thể nhầm với
hội chứng dạ dày (mặc dù tỷ lệ trẻ em mắc bệnh về dạ dày
thấp, nhưng không phải không gặp). Tắc ruột, lồng ruột
cũng có các triệu chứng đau bụng, buồn nôn…
Nếu giun không ra khỏi ống dẫn mật, vẫn nằm trong đó
hoặc chui vào túi mật có nguy cơ làm tắc ống dẫn mật kèm
theo có vi khuẩn từ ruột đi cùng sẽ gây viêm đường dẫn
mật, viêm túi mật gây nên sốt cao. Người ta thấy rằng nếu
giun không xuống được tá tràng mà đi vào túi mật thì gây
đau bụng liên tục kèm trướng bụng, sốt, ứ mật và vàng da
dễ nhầm với sỏi mật (sỏi mật cũng là một nguyên nhân do
giun chui vào túi mật chết ở đó rồi biến thành sỏi).
GCOM cũng có thể làm liên lụy đến tụy vì rất có thể gây
viêm tuyến tụy, viêm tụy gây đau vùng thượng vị (nguyên
nhân viêm tuyến tụy còn do nhiều nguyên nhân khác nữa).
GCOM cũng có thể gây nên áp-xe gan do giun, là một bệnh
có thể gặp sau khi bị GCOM.
Đưa ngay trẻ đến cơ sở y tế khi nghi bị GCOM
Khi xác định trẻ bị GCOM, bác sĩ sẽ có hướng xử trí thích
hợp. Không phải mọi trường hợp trẻ bị GCOM đều phẫu
thuật lấy giun trừ khi bệnh diễn biến lâu ngày, giun không
ra khỏi ống dẫn mật làm tắc mật hoặc có nguy cơ gây áp-xe
gan bởi vì sau phẫu thuật rất có thể giun từ ruột lại chui lên
theo hướng "có mùi hương" để lại của giun lên lần trước.

Người ta nghiên cứu thấy giun đũa đi đến đâu là nó tiết ra
một chất hương (pheromone). Chất hương này sẽ có tác
dụng lôi kéo các con giun khác đi theo.Vì vậy sau khi bị
GCOM mà không có biện pháp tiêu diệt giun (tẩy giun)
trong ruột thì bị GCOM tái phát là rất có thể. Do đó biện
pháp tẩy giun triệt để sau khi trẻ đã khỏi bệnh GCOM là
hết sức cần thiết.