Điều trị ung thư trẻ em không chỉ là mổ pptx

Điều trị ung thư trẻ em
không chỉ là mổ

Ung thư (UT) trẻ em ít
gặp, chiếm tỉ lệ
khoảng 2% so với UT
ở người lớn. Một số
gia đình có con em
mắc bệnh UT vẫn còn
quan niệm: mổ cắt bỏ
khối u là một điều trị
cần thiết và duy nhất,
không cần điều trị gì thêm vì cháu nhỏ sẽ không
chịu nổi… Sự thực như thế nào?

Một trường hợp UT trẻ em tái phát
Cháu Đ.Q.H. 8 tuổi, quê ở tỉnh Long An được gia đình đưa
đến tái khám ở bệnh viện (BV) Nhi Đồng I TP.HCM vào

Điều trị ung thư bằng xạ trị.
đầu tháng 4/2009 vì đau bụng ngày càng nhiều và có khối u
sờ được ở vùng mổ cũ. Kết quả siêu âm và chụp CT bụng
chậu cho thấy: có nhiều khối hạch có phản âm kém, kết
dính nhau ở vùng bụng chậu bên phải, kích thước 6,6 x
7,6cm. Cấu trúc hạch bị biến đổi: mất rốn hạch, bên trong
có nhiều điểm vôi hóa. Nghĩ đến bệnh Lymphoma xâm lấn
và tái phát trong ổ bụng.
Cháu H. được chuyển đến BV. Ung Bướu TP.HCM ngày
6/4/2009 với lý do: bệnh Lymphoma không Hodgkin ở
đoạn hồi tràng tái phát và xâm lấn trong ổ bụng không thể
mổ được.

Nguyên nhân
Theo bệnh án cũ, cháu H. đã nhập viện lần 1 và được mổ:
cắt bỏ 30cm đoạn hồi tràng có khối u và nối ruột với kỹ
thuật nối tận-tận ở BV. Nhi Đồng I ngày 25/1/2008. Kết
quả giải phẫu bệnh xác định: bệnh Lymphoma dạng Burkitt
ở hồi tràng đã xâm lấn mạc nối lớn.
Cháu H. đã nhập điều trị BV. Ung Bướu ngày 5/2/2008.
Cháu được hội chẩn và lên kế hoạch điều trị ngày 24/
2/2008. Nhưng gia đình bỏ về, không điều trị. Theo lời bà
nội cháu: cháu bình phục ăn ngủ sinh hoạt bình thường. Lý
do: gia đình cảm thấy lo lắng nhiều nếu cháu phải hóa
trị(!).
Lymphoma không Hodgkin là bệnh UT gì?
Lymphoma là danh từ y học của bệnh UT hạch nguyên
phát. Bệnh phát sinh do sự tăng sinh bất thường, hỗn loạn
các dòng tế bào võng nội mô trong cấu trúc hạch lympho
(còn được gọi là hạch bạch huyết). Ở trẻ em, bệnh
lymphoma hay xảy ra ở các hạch lympho và các cơ quan
ngoài hạch như: ruột, gan, lách, não, xương…. Y học cũng
phân biệt 2 dạng Lymphoma Hodgkin và Lymphoma
không Hodgkin, tùy theo có sự hiện diện của tế bào Reed-
Sternberg hay không trong cấu trúc mô hạch bị bệnh.
Lymphoma Hodgkin ít gặp hơn, có diễn tiến bệnh và điều
trị khác với Lymphoma không Hodgkin. Cùng với bệnh
bạch cầu cấp (tên gọi thông thường là UT máu cấp),
Lymphoma là loại bệnh UT hệ tạo huyết thường gặp ở trẻ
em.
UT hệ tạo huyết trẻ em có đặc điểm gì?

UT hệ tạo huyết chiếm 45% các trường hợp bệnh UT trẻ
em ở nước ta, có căn nguyên là sự phát triển bất thường,
hỗn loạn của các dòng tế bào máu trong tủy xương hoặc mô
lympho nên UT hệ tạo huyết có diễn tiến bệnh toàn thân,
nhiều cơ quan. Bệnh phát triển nhanh chóng và nặng nề vì
phá hủy các thành phần của máu và làm suy giảm sức đề
kháng cơ thể. Không được chữa trị, trẻ em bị bệnh bạch cầu
cấp, bệnh Lymphoma… sẽ thiếu máu, chảy máu, sốt nhiễm
trùng, suy mòn dần và tử vong trong 6-12 tháng sau khi
được định bệnh.
Điều trị UT hệ tạo huyết hiện nay như thế nào ?
Từ sau năm 1960, việc chăm sóc và điều trị UT hệ tạo
huyết có nhiều tiến bộ đáng kể nhờ các phương tiện chăm
sóc tích cực (truyền dịch, truyền máu, kháng sinh, các yếu
tố tăng trưởng bạch cầu, hồng cầu…), kỹ thuật ghép tủy
xương, truyền tế bào gốc… Trong kế hoạch điều trị kết hợp
đa mô thức, điều trị chủ yếu là hóa trị thích hợp và đầy đủ.
Phẫu trị và xạ trị được dùng phối hợp trong một số trường
hợp cần thiết. Chẳng hạn, mổ sinh thiết hạch để xác định
mô bệnh học; mổ cắt đoạn khối u hoặc ruột khi có chèn ép
gây tắc ruột. Xạ trị dự phòng vào sọ não để ngừa tái phát ở
hệ thần kinh trung ương hoặc xạ trị bổ túc vào khối hạch
còn sót sau hóa trị.
Kết quả điều trị UT hệ tạo huyết trẻ em hiện nay ở các
trung tâm hoặc bệnh viện chuyên khoa đạt 75-85% ở các
nước tiên tiến trên thế giới.
Điều trị UT trẻ em không chỉ là mổ mà thôi
Về mặt nguyên tắc, kế hoạch điều trị bệnh UT dựa trên:
chẩn đoán xác định bệnh, giai đoạn bệnh, độ tuổi, tình trạng
sức khỏe chung của người bệnh. Với từng người bệnh, việc

kết hợp các phương thức điều trị phẫu trị, hóa trị, xạ trị,
chăm sóc nâng đỡ, dinh dưỡng hỗ trợ… nhịp nhàng, có
hiệu quả là một nghệ thuật của tập thể thầy thuốc, điều
dưỡng chuyên khoa ung bướu.
UT trẻ em có một số đặc điểm khác UT ở người lớn. UT trẻ
em thường có nguồn gốc từ các tế bào của trung mô, chưa
trưởng thành, tăng sinh mạnh mẽ, phát triển nhanh và nhiều
cơ quan. Đặc biệt, bệnh có đáp ứng nhanh, rất nhạy với
thuốc hóa trị và xạ trị. Đối với UT hệ tạo huyết, hóa trị
mạnh tay, đầy đủ là chủ yếu và quan trọng. Đối với UT
bướu đặc, việc kết hợp hóa trị hoặc xạ trị bổ túc sau mổ là
cần thiết.
Trường hợp cháu H., bệnh Lymphoma không Hodgkin ở
hồi tràng có dấu hiệu nghẹt ruột, việc mổ cắt bỏ khối u
trước tiên là cần thiết. Tuy nhiên, hóa trị sau mổ trong tình
huống này vẫn là chủ yếu, hướng đến điều trị khỏi bệnh.
Không hóa trị, tình trạng bệnh Lymphoma tái phát trong ổ
bụng và phát triển thêm ở các vị trí hạch khác là hiển nhiên.
Hóa trị trẻ em có đáng lo ngại không?

Trong 3 thập niên vừa qua, ngành Ung bướu nhi trên thế
giới đã có nhiều tiến bộ vượt bậc và kết quả điều trị gây
phấn khởi lớn. Nhờ các phương tiện chăm sóc tích cực tốt,
dinh dưỡng hỗ trợ tốt, hóa trị trong điều trị UT trẻ em an
toàn, hiệu quả. Trẻ em dung nạp thuốc hóa trị tốt. Tác dụng
phụ chấp nhận được và kiểm soát được nếu hóa trị được
thực hiện bởi đội ngũ thầy thuốc và điều dưỡng có kinh
nghiệm hóa trị.
Gia đình và cha mẹ các cháu nhỏ bị UT, cần làm gì?

- UT trẻ em ngày nay có nhiều cơ may trị khỏi nếu bệnh
được phát hiện và chẩn đoán sớm.
- Chú ý với 7 triệu chứng cảnh báo UT trẻ em (đã nêu trong
số báo SK&ĐS cuối tuần số 539) và đưa cháu đến khám
bệnh ở BV chuyên khoa Nhi hoặc Ung bướu ngay. – An
tâm và hợp tác với nhân viên y tế trong chăm sóc và điều
trị.
- Điều trị UT trẻ em không chỉ là mổ mà thôi. Việc chữa trị
cần kết hợp phẫu trị, hóa trị và xạ trị tùy loại ung thư, giai
đoạn bệnh, tuổi và tổng trạng của trẻ bị bệnh.