Chiến lược phát triển giáo dục và ba câu hỏi lớn docx

Chiến lược phát triển giáo dục
và ba câu hỏi lớn
Hội thảo góp ý về chiến lược phát triển giáo dục do
Viện nghiên cứu giáo dục thuộc ĐH Sư phạm
TP.HCM tổ chức sáng nay 14/1 có rất nhiều ý kiến cho
rằng chiến lược phát triển giáo dục 2009 – 2020 cần
phải sửa đổi nhiều.


Còn rất nhiều vấn đề cần xem lại
Mở đầu cho các ý kiến góp ý cho chiến lược giáo dục,
GS-TSKH Lê Ngọc Trà đã thẳng thắn nhận xét: “Mục
tiêu chiến lược và giải pháp còn những điều mang tính
chung chung, giữa giải pháp và mục tiêu còn lẫn lộn. Tất
cả các mục tiêu đều không rõ ràng, mang tính chất khẩu
hiệu nhiều hơn. Một chiến lược của quốc gia mà như thế
thì chưa thề chấp nhận được”.
Ông Trà nhấn mạnh: “Chiến lược không ra chiến lược,
kế hoạch không ra kế hoạch. Chiến lược phải nêu những
chủ trương, tư tưởng lớn còn kế hoạch thì phải có mốc
thời gian”.
Phân tích cụ thể về bản dự thảo chiến lược hiện nay, ông
Trà cho rằng: “Còn rất nhiều vấn đề cần xem lại. Tôi
thấy rằng trong phần phân tích những nguyên nhân yếu
kém của chiến lược chưa đúng, còn chung chung. Việc
phân tích bối cảnh quốc tế cũng chưa được, chúng ta làm
chiến lược cho nhiều năm nhưng chỉ phân tích bối cảnh
hiện tại. Các quan điểm chỉ đạo phát triển giáo dục có
quan điểm chưa có nội dung. Như quan điểm “phát triển
giáo dục của dân, do dân và vì dân”. Vậy hóa ra lâu nay
chúng ta làm giáo dục không cho dân không vì dân hay

sao?”
Do đó, theo ông, việc cần làm là phải thay đổi tư duy
giáo dục. Vì thế, ông đề nghị nên xây dựng lại một chiến
lược phát triển giáo dục Việt Nam từ đây đến 2020.
Chia sẻ quan điểm này, TS Nguyễn Cam, Viện nghiên
cứu giáo dục, cũng khẳng định chiến lược hiện nay
không phải là một chiến lược phát triển giáo dục đúng
nghĩa. Để trở thành chiến lược thì việc phân tích thực
trạng nền giáo dục hiện tại phải thật sự cụ thể chính xác
và ấn tượng. Nhưng trong chiến lược này, những vấn đề
nổi cộm của giáo dục lại rất mờ nhạt”.
PGS-TS Thái Bá Cần, ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM
lại tiếp cận chiến lược giáo dục theo hướng so sánh với
những chiến lược giáo dục của các nước trên thế giới
nhưng kết luận mà ông đưa ra cũng đồng thuận với quan
điểm của GS-TSKH Lê Ngọc Trà và TS Nguyễn Cam:
"Những chiến lược giáo dục mà tôi xem qua đều đưa ra
được những mục tiêu chiến lược rất rõ và kèm theo đó là
các chỉ tiêu phải đạt được theo một lộ trình cụ thể. Tôi
thấy chiến lược của mình không giống họ, các mục tiêu
của mình như phát triển quy mô, nâng cao chất lượng và
tăng cường cơ sở vật chất thì ở thời điểm nào cũng đúng
và bất cứ nơi đâu cũng xài được. Nếu các mục tiêu chung
chung như thế thì khó mang lại hiệu quả”.
Cần có ủy ban soạn thảo độc lập
Để xây dựng thành công một dự thảo chiến lược phát
triển ngành giáo dục, cần thành lập một ủy ban soạn thảo
độc lập. Đó là ý kiến mà nhiều chuyên gia tâm huyết với
ngành đã đưa ra tại cuộc hội thảo.
PGS–TS Bùi Mạnh Hùng, ĐH Sư phạm TP.HCM, cho

rằng việc xây dựng dự thảo chiến lược giáo dục hiện nay
được thực hiện theo một quy trình khép kín và cũ kỹ.
Ông khẳng định: “Để soạn thảo một chiến lược giáo dục
đến năm 2020, một vấn đề hết sức quan trọng là cần phải
có một ủy ban soạn thảo độc lập, tập hợp được những
nhà trí thức tài giỏi trong và ngoài nước”.
TS Hùng giải thích thêm: “Tôi muốn đề cập đến những
trí thức đích thực chứ không phải những trí thức hành
chính hay các cán bộ lãnh đạo của Bộ. Những trí thức
hành chính là những tinh hoa nhưng một khi họ đã vào
một bộ máy rồi thì sẽ phải làm việc theo bộ máy đó. Ủy
ban soạn thảo phải là những trí thức độc lập thì họ mới
có tầm nhìn và dám đề xuất những chính kiến của họ”.
Đồng quan điểm với TS Hùng, GS-TSKH Lê Ngọc Trà
chia sẻ: “Cần lập một ủy ban cải cách giáo dục và soạn
thảo chiến lược độc lập. Nhóm này sẽ quy tụ những
chuyên gia thực sự am hiểu về nền giáo dục quốc gia”.
Trong khi đó, GS Bùi Khánh Thế, Phó hiệu trưởng ĐH
Huflit, còn nói thắng thắn hơn: “Chúng ta chưa có một hệ
thống đồng bộ để cải cách giáo dục. Tôi đề nghị chiến
lược giáo dục của chúng ta cần có hai loại hình: một loại
hình mang tính tình thế để giải quyết những tồn tại hiện
nay; và một loại hình mang tính lâu dài để đào tạo hệ
thống giáo viên các cấp một cách bài bản. Hiện nay
chúng ta rất vội, muốn xây dựng giáo dục theo cách đón
đầu, nhưng chúng ta chưa nhìn lại thực tế. Vì thế, cần có
một ủy ban cải cách giáo dục”.
Tư duy giáo dục của chúng ta cũ kỹ ghê gớm!
TS Nguyễn Cam đề nghị chiến lược cần tập trung giải
quyết hai vấn đề là giáo dục phổ thông và đại học. Theo

đó, giáo dục phổ thông phài làm thế nào để học sinh học
ít lại và giáo dục đại học cũng phải theo hướng để sinh
viên có thời gian thẩm thấu kiến thức. Ông bức xúc nói:
“Hiện nay chúng ta đang hành hạ con em quá rồi. Cần có
cuộc cải cách giáo dục, cải cách chương trình triệt để. Số
môn học ở Việt Nam quá nhiều so với các nước khác trên
thế giới, học nhiều quá khiến học sinh mụ người. Mục
tiêu đề ra là năm 2020 chúng ta phải giải phóng con em
khỏi cảnh “học hành mà như ở tù”. Vì thế chúng ta cần
phải có giải pháp để thực hiện mục tiêu đó”.
TS Huỳnh Công Minh, Giám đốc Sở GD&ĐT TP.HCM,
cho rằng: “Cần dựa trên một cơ sở khoa học, cơ sở thực
tế đặc biệt là những quy luật phát triển của hoạt động
giáo dục để định ra một hướng chuẩn mực, toàn diện và
cân đối hơn. Chứ như hiện nay, tôi thấy chưa được. Đọc
qua chiến lược tôi thấy toàn là tư tưởng và ước muốn chứ
chưa có những công việc cụ thể”.
Ông Minh cho rằng việc cần sửa đổi là vấn đề quản lý.
Ông nói: “Người ta chê giáo viên của chúng ta lạc hậu,
yếu kém, nhưng nguyên nhân chính là do quản lý chậm
đổi mới nên người thầy lẽ ra rất đáng được trân trọng thì
lại bị cho là lạc hậu”.
GS Phạm Phụ thu gọn nhận xét của mình: “Chiến lược
phải trả lời được 3 câu hỏi. “Chúng ta đang đứng ở
đâu?”, “Chúng ta muốn cái gì, định đi đến đâu?” và
“Làm thế nào để đi đến đó?”.
Theo GS, chiến lược còn quá chung chung, quá xa vời.
Đặc biệt, “cách thức thực hiện và nguồn lực nào để thực
hiện” vẫn chưa được xác định cụ thể trong chiến lược
này. Ông nhận xét: “Tư duy giáo dục của chúng ta cũ kỹ

ghê gớm và chúng ta chưa giải quyết được vấn đề này.
Tư duy kinh tế hầu như không có trong chiến lược này”.