ôn Tốt nghiệp: Vợ chồng A Phủ - TH

Giáo án ôn TN 12. 2008 - 2009 Đỗ Viết Cường
Tiết:
VỢ CHỒNG A PHỦ
Tô Hoài
Ngày soạn: 16.02.09
Ngày giảng:
Lớp giảng: 12A1 12A2 12A3
Sĩ số:
A. Mục tiêu bài học
Qua giờ ôn, nhằm giúp học sinh:
Nắm lại kiến thức cơ bản về tác phẩm: hoàn cảnh sáng tác, nội dung của tác phẩm, nắm
được giá trị hiện thực và nhân đạo của tác phẩm thông qua hình tượng nhân vật Mị và A
Phủ; diễn biến tâm lí của nhân vật Mị.
Rèn kuyện kĩ năng làm bài nghị luận văn học, xử lí các đề bài cụ thể liên quan đến tác
phẩm
B. Phương tiện thực hiện
- SGK, SGV
- Giáo án
- Các tài liệu tham khảo khác
C. Cách thức thực hiện
- Ôn luyện, củng cố
- Luyện tập, thực hành
D. Tiến trình dạy học
1. Ổn định
2. KTBC
Tóm tắt truyện ngắn Vợ chồng A Phủ - Tô Hoài
3. Hoạt động dạy học
Hoạt động của Thầy và Trò Yêu cầu cần đạt
GV: yêu cầu HS nhắc lại hoàn cảnh sáng tác
của truyện ngắn Vợ chồng A Phủ - Tô Hoài?
HS trả lời GV ghi bảng

I. Kiến thức cơ bản
1. Hoàn cảnh sáng tác
- Truyện Vợ chồng A Phủ in chung trong tập
truyện Tây Bắc, là kết quả của chuyến thâm
nhập thực tế của Tô Hoài cùng bộ ddooij vào
giải phóng Tây Bắc (1952). Trong chuyến đi
này, Tô Hoài đã sống và gắn bó nghĩa tình
với đồng bào các dân tộc Thái, Mường,
H'mông và chính cuộc sống của đồng bào
1
Giáo án ôn TN 12. 2008 - 2009 Đỗ Viết Cường
GV yêu cầu HS tóm tắt lại thật chính xác và
đầy đủ.
HS: tóm tắt như sau:
Đoạn trích kể chuyện Mị ở Hồng Ngài là
đoạn kể về quãng đời tối tăm tủi nhục của
Mị. Mị vốn là 1 cô gái xinh đẹp nhưng phải
là dâu gạt nợ nhà thống lí Pá Tra. Ngày qua
ngày, Mị sống như con rùa "lùi lũi nuôi
trong xó cửa". Mị nín lặng, âm thầm chịu
đựng. Nhưng rồi Mị cũng vùng lên vào đêm
tình mùa xuân -> cắt trói cho A Phủ. Mị cứu
A Phủ nhưng cũng là để giải thoát cho mình
Đề 1: Giá trị hiện thực và nhân đạo của
truyện ngắn Vợ chồng A Phủ - Tô Hoài
GV yêu cầu học sinh tìm hiểu đề và lập dàn
ý
các dân tộc miền núi đã khơi nguồn cảm
hứng sáng tạo để Tô Hoài hoàn thành 3
truyện: Cứu đất cứu mường, Mường Giơn và

Vợ chồng A Phủ.
2. Tóm tắt tác phẩm
3. Giá trị của truyện
- Là truyện mang đậm tính nhân văn và nhân
đạo. Tinh thần nhân đạo của truyện được thể
hiện ở sự cảm thông sâu sắc với số phận bất
hạnh của con người
- Đồng thời là thái độ phê phán sâu sắc của
nhà văn đối với bọn quan lại phong kiến
miền núi, thái đọ căm giận trước thế lực chà
đạp con người.
- Phát hiện và trân trọng những phẩm chất
cao đẹp của con người, nhất là tình yêu tự do
và sức sống tiềm tàng, mãnh liệt của con
người.
- Tìm ra con đường giải phóng cho nhân vật
II. Luyện tập đề
1. Đề 1
a. Mở bài
- Giới thiệu về tác phẩm
- Giá trị của tác phẩm: hiện thực và nhân đạo
b. Thân bài
* Giá trị hiện thực
- Bộ mặt giai cấp thống trị (qua hình tượng
2
Giáo án ôn TN 12. 2008 - 2009 Đỗ Viết Cường
GV: Diễn biến tâm trạng của Mị qua 2 cảnh
đêm mùa xuân nghe tiếng sáo và đêm mùa
đông cắt dây chói cho A Phủ.
cha con nhà thống lí Pá Tra) với tội ác cường

quyền và thần quyền
- Phản ánh đời sống của người dân lao động:
+ Khổ cực tăm tối đến nghẹt thở (qua số
phận của Mị và A Phủ những ngày ở nhà
thống lí Pá Tra)
+ Sự vùng lên đấu tranh, từ tự phát đến tự
giác
* Giá trị nhân đạo
- Niềm thương cảm trước những đau khổ của
người dân miền núi, nhà văn như hoá thân
vào nhân vật để thương cảm trước những
đau khổ, đồng cảm trước những khát vọng
qua hình thái ngôn ngữ nửa trực tiếp
- Lên án tố cáo tội ác giai cấp thống trị bằng
cường quyền và thần quyền không những
cướp đoạt quyền sống mà còn muốn cướp đi
cả sự sống của con người.
- Khẳng định, đề cao sức sống tiềm tàng
vùng lên giải phóng của những người bị áp
bức bóc lột (phần trọng tâm)
* Có thể so sánh với văn học hiện thực phê
phán -> đóng góp của Tô Hoài trong việc cải
tạo hiện thưc, khẳng định con người có khả
năng cải tạo hiện thực (so sánh với nhân vật
chị Dậu)
2. Đề 2
a. Mở bài
- Giới thiệu: 2 đoạn đêm mùa xuân và đêm
mùa đông giữ một vị trí quan trọng trong
truyện Vợ chồng A Phủ.

+ Về nội dung: nó phản ánh sức sống tiềm
tàng của nhân vật Mị
+ Về mặt nghệ thuật: cho thấy nghệ thuật tài
năng của Tô Hoài trong việc miêu tả diễn
biến tâm trạng và khắc hoạ tính cách nhân
vật
b. Thân bài
* Cảnh đêm mùa xuân nghe tiếng sáo gọi
3
Giáo án ôn TN 12. 2008 - 2009 Đỗ Viết Cường
bạn
- Trước khi nghê tiếng sáo gọi bạn Mị sống
trong trạng thái vô cảm:
+ Thường cúi mặt, buồn rười rượi, lùi lũi
như một con rùa nuôi trong xó cửa. Tết đến
Mị lén uống rượu, cũng là do thói quen. (chú
ý việc tác giả miêu tả cách uống rượu của Mị
- chứa đựng sức mạnh phản kháng, biểu hiện
một sức sống tiềm tàng)
+ Giữa lúc ấy tiếng sáo vang lên ngoài
đường làm cho tâm hồn MỊ ngây ngất -> Mị
nhớ về quá khứ, Mị nghĩ, nếu có nắm lá
ngón Mị sẽ ăn để chết ngay, nhưng chính
tiếng sáo trở lại những ngày tươi đẹp của quá
khứ, Mị nhẩm theo lời của bài hát, Mị cảm
thấy một sức xuân đang trỗi dạy trong lòng,
sắn môi mỡ bỏ thêm cho sáng căn phòng, cô
sửa soạn đi chơi
+ Mị mải sống với hạnh phúc trong quá khứ,
với khát vọng hạnh phhucs trong hiện tại nên

không hay biết A Sử đã trở về, hắn đã trói
đứng Mị (chú ý cảnh Mị bị A Sử trói), cô
không cảm thấy mình bị trói, như người
mộng du, Mị vẫn bước theo tiếng sáo. A Sử
có thể trói được Mị làm sao mà trói được sức
sống trong Mị.
* Cảnh đêm mùa đông cắt trói cho A Phủ
- Sau đêm mùa xuân, tâm hồn Mị "nổi loạn",
bị áp bức nặng nề Mị trở về với trạng thái vô
cảm
+ Lúc đầu nhìn thấy A Phủ bị trói Mị dửng
dưng (giá trị của chi tiết)
- Sau đó khi nhìn thấy những giọt nước mắt
trên gò má A Phủ thì Mị hoàn toàn đổi khác
(bình chi tiết này). Giọt nước mắt của A Phủ
đã đưa Mị từ cõi quên trở về với cói nhớ, Mị
nhớ lại có lần mình cũng bị trói như thế ->
Mị xót xa cho mình
+ Từ lòng thương Mị cảm thông được nỗi
đau khổ của người cùng cảnh ngộ, từ thương
mình ị thương người -> Mị cứu người (cắt
dây trói)
4
Giáo án ôn TN 12. 2008 - 2009 Đỗ Viết Cường
+ Sau khi cắt trói cho A Phủ Mị quay lại
thương mình Mị giải thoát cho mình, chạy
theo A Phủ
c. Kết bài
- Khái quát lại vấn đề, nêu giá trị của vấn đề
vừa nghị luận

4. Củng cố và dặn dò
- Nhắc lại kiến thức cần nắm về tác phẩm
- Chuẩn bị bài Vợ Nhặt - Kim Lân
5