BDHSG CHU DE 2,3,4

Tr ờng THCS Trung Mỹ Năm học 2009 - 2010
Ngày soạn: 23.10.2009
Ngày giảng:24.10.2009
Chủ Đề II. ( 3 tiết)
C S VT CHT V C CH DI TRUYN CP T BO (NST)
1.1. Nhng din bin c bn ca NST trong nguyờn phõn.
Các kì Những diễn biến cơ bản của NST
Kì đầu
- NST kép bắt đầu đóng xoắn và co ngắn nên có hình thái rõ rệt.
- Các NST kép đính vào các sợi tơ của thoi phân bào ở tâm động.
Kì giữa
- Các NST kép đóng xoắn cực đại .
- Các NST kép xếp thành một hàng ở mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào.
Kì sau
- Từng NST kép chẻ dọc ở tâm động thành 2 NST đơn phân li về hai cực của
tế bào.
Kì cuối
Các NST dãn xoắn dài ra, ở dạng sợi mảnh dần thành nhiễm sắc chất.
Kt qu: T mt t bo m ban u qua nguyờn phõn to thnh hai
t bo con cú b nst ging m v c s lng ln cu trỳc .

1.2 Cu trỳc in hỡnh ca NST rừ nht k no trong nguyờn phõn mụ t cu trỳc
ú.
Cu trỳc ca NST nhỡn rừ nht k gia ca nguyờn phõn. Bi vỡ k ny mi NST
n c nhõn ụi thnh mt NST kộp v co ngn cc i mi NST kộp cú ng
kớnh 1200 ng trụng v tp trung thnh hng trờn mt phng xớch o ca thoi phõn
bo.nờn quan sỏt rừ v hỡnh dng v kớch thc v m oc s lng ca NST. k
ny NST gm hai Crụmatit ( nhim sc t ch em ) Dớnh nhau tõm ng chia NST
thnh hai cỏnh
1.3 Vai trũ ca NST i vi s di truyn tớnh trng.
- NST l cu trỳc mang gen mi gen nm mt v trớ xỏc nh trờn NST Nhng bin

i v cu trỳc v s lng ca NST gõy ra nhng bin i cỏc tớnh trng di truyn.
- NST cú kh nng t nhõn ụi , nh ú thụng tin di truyn qui nh tớnh trng c di
truyn qua cỏc th h t bo v c th.
1.4 Phõn bit b NST n bi v lng bi.
B NST 2n B NST n
- NST luụn tn ti thnh tng cp tng
ng gm hai NST n cú ngun gc
khỏc nhau.
- Gen trờn NST tn ti thnh tng cp
- Tn ti trong t bo sinh dng v trong
mụ ca t bo sinh dc nguyờn thy.
- NST ch tn ti thnh tng chic, ch
xut phỏt t mt ngun gc.
- Gen trờn NST tn ti thnh tng chic
cú ngun gc xut phỏt t b hoc m.
- Tn ti trong t bo ca cỏc giao t c
hoc cỏi do kt qu ca quỏ trỡnh gim
phõn.

1.5 So sỏnh s khỏc nhau c bn gia nguyờn phõn v gim phõn
a. Ging nhau:
- u xy ra cỏc k phõn bo tng t nhau: K u , K gia, K sau, K cui.
Tr êng THCS Trung Mü N¨m häc 2009 - 2010
- Đều có sự biến đổi hình thái NST theo chu kỳ đóng xoắn và tháo xoắn.( Đều đóng
xoắn ở kỳ đầu và kỳ giữa, tháo xoắn ở kỳ sau và kỳ cuối)
- Đều là cơ chế nhằm duy trì sự ổn định bộ NST của loài.
- Lần phân bào II của giảm phân giống như phân bào nguyên phân.
b. Khác nhau giữa nguyên phân và giảm phân I:
Nguyên phân Giảm phân
- Xảy ra ở mô tế bào sinh dưỡng và mô ở

tế bào sinh dục sơ khai.
- Có 1 lần phân bào
- Xảy ra ở vùng chín của tế bào sinh dục.
- Xảy ra 2 lần phân bào liên tiếp lần phân
bào I và phân bào II
- Không có Sự tiếp hợp và trao đổi chéo
các Crômatit.
- Các NST kép trong cặp tương đồng tiếp
hợp và sảy ra trao đổi chéo giữa các
Crômatit với nhau.
- NST kép tập trung thành một hàng trên
mặt phẳng xích đạo ở kỳ giữa.
- NST kép tập trung thành hai hàng trên
mặt phẳng xích đạo.
- Chỉ trải qua một chu kỳ biến đổi hình
thái.
- Trải qua hai chu kỳ biến đổi hình thái
NST chỉ nhân đôi một lần.
Kết quả tạo ra hai tế bào con từ một tế
bào mẹ có bộ NST 2n giống nhau và
giống mẹ.
Kết quả: tạo ra 4 tế bào con đơn bội có bộ
NST giảm đi một nửa khác nhau về nguồn
gốc.
Cơ chế duy trì bộ NST của loài trong một
đời cá thể.
- Cơ chế duy trì bộ NST của loài qua các
thế hệ cơ thể.
1.6 .So sánh sự khác nhau cơ bản giữa NST giới tính và NST thường.
Nhiễm sắc thể thường Nhiễm sắc thể giới tính

- Tồn tại thành nhiều cặp. Luôn tồn tại
thành cặp tương đồng giống nhau về hình
dạng và kích thước .
- Chỉ tồn tại thành một cặp . Có thể tương
đồng hoặc không tương đồng
- Gen tồn tại thành từng cặp tương ứng Gen tồn tại thành từng cặp ,có thể tồn tại
thành từng chiếc riêng rẽ ở các vùng khác
nhau trên NST.
- Gen trên NST qui định các tính trạng
thường của cơ thể không liên quan đến
giới tính.
- Gen chủ yếu qui định các tính trạng về
giới.
1.7 Trình bày cơ chế sinh con trai hay con gái ở người quan niệm cho rằng sinh con
trai hay con gái là do phụ nữ có đùng hay không.
- Ở nam khi giảm phân cho hai loại tinh trùng X; Y Có tỷ lệ bằng nhau
- Ở nữ khi giảm phân cho một loại trứng
- Sự kết hợp hai loại tinh trùng của bố với trứng của mẹ tạo nên hai kiểu hợp tử XX và
XY phát triển thành con gái và con trai với tỷ lệ bằng nhau.
- Ta có sơ đồ sau:
P : Mẹ 44A + XX x Bố 44A + XY
G
p
22A + X 22A+ X ; 22A + Y
F
1
44A + XX 44A + XY
Con gái Con trai
Tr êng THCS Trung Mü N¨m häc 2009 - 2010
- Theo cơ chế NST giới tính xác định giới tính thì việc sinh con trai hay con gái là do

bố quyết định, chứ không phải do mẹ quyết định.
Ngµy so¹n: 30.10.2009
Ngµy gi¶ng:31.10.2009
CHỦ §Ò iii( 3TiÕt)
CƠ SỞ VẬT CHẤT VÀ CƠ CHẾ
DI TRUYỀN Ở CẤP ĐỘ TẾ BÀO (NST)
1. Tính số tế bào con tạo thành trong nguyên phân và giảm phân.
Tế bào sinh sản bằng cách phân đôi trở thành 2 tế bào con  số tế bào ở thế hệ
sau gấp đôi số tế bào ở thế hệ trước.
- Từ 1 tế bào ban đầu:
+ Qua 1 đợt phân bào tạo 2
1
tế bào con
+ Qua 2 đợt phân bào tạo 2
2
tế bào con
*. Số tế bào con tạo thành từ 1 tế bào ban đầu qua x đợt phân bào: A= 2
x
Bài tập áp dụng:
Một tế bào sinh dưỡng của ngô nguyên phân liên tiếp 10 lần hỏi có bao nhiêu tế
bào con được tạo thành?
Biết 2n ngô = 20 NST
Giải
Áp dụng công thức A = 2
x
Số tế bào con đựoc tạo thành = 2
10
= 1024
Đáp án: 1024
- Từ nhiều tế bào ban đầu:

+ a
1
tế bào qua x
1
đợt phân bào  tế bào con a
1
.2
x
1
+ a
2
tế bào qua x
2
đợt phân bào  tế bào con a
2
.2
x
2
*. Tổng số tế bào con sinh ra
∑
A = a
1 .
2
x
1
+ a
2
. 2
x
2

+ …+ a
n
. 2
x
n
2. TÍNH SỐ NHIỄM SẮC THỂ TƯƠNG ĐƯƠNG VỚI NGUYÊN LIỆU ĐƯỢC CUNG
CẤP TRONG QUÁ TRÌNH TỰ NHÂN ĐÔI CỦA NHIỄM SẮC THỂ.
Khi tự nhân đôi, mỗi nửa của nhiễm sắc thể ban đầu tạo thêm nửa mới từ nguyên
liệu của môi trường nội bào để trở thành 2 nhiễm sắc thể giống hệt nó (do đó có thể
quan niệm là một nhiễm sắc thể cũ tạo thêm một nhiễm sắc thể mới).
Mỗi đợt nguyên phân có 1 đợt tự nhân đôi của các nhiễm sắc thể trong tế bào mẹ
số đợt tự nhân đôi của nhiễm sắc thể = số đột nguyên phân của tế bào.
*. Số NST tương đương với nguyên liệu được môi trường nội bào cung cấp bằng
tổng số NST sau cùng trong tất cả tế bào con trừ số NST ban đầu tế bào mẹ.
- Tổng số NST sau cùng trong tất cả tế bào con: 2n .2
x
- Số NST ban đầu trong tế bào mẹ: 2n
Tr êng THCS Trung Mü N¨m häc 2009 - 2010
Vậy tổng số NST tương đương với nguyên liệu được cung cấp khi 1 tế bào 2n
phải qua x đợt nguyên phân là:
∑
NST = 2n . 2
x
- 2n = 2n (2
x
– 1)
- Số NST chứa hoàn toàn nguyên liệu mới: ( giảm phân)
Dù ở đợt nguyên phân nào, trong số NST của tế bào con cũng có 2 NST mang
1/2 NST cũ của 1 NST ban đầu  số NST có chứa 1/2 NST cũ = 2 lần số NST ban
đầu. Vì vậy, số NST trong tế bào con mà mỗi NST này đều được cấu thành từ nguyên

liệu mới do môi trường nội bào cung cấp là:
∑
NST mới = 2n . 2
x
- 2. 2n = 2n (2
x
– 2)
BÀI TẬP ÁP DỤNG
Bài tập 1:
Một tế bào sinh dưỡng của ngô 2n = 20 NST nguyên phân liên tiếp 10 lần hỏi
môi trường cung cấp nguyên liệu để tạo nên các NST mới tuơng đương với bao nhiêu
NST đơn và tạo nên bao nhiêu tế bào mới.
Bài giải:
- Số NST mà môi trường cung cấp cho quá trình nguyên phân 10 đợt là:
Áp dụng công thức:
∑
NST = 2n . 2
x
- 2n = 2n (2
x
– 1)
Thay số ta có:
∑
NST = 20( 2
10
– 1) = 20 460 NST
- Số tế bào mới đựoc tạo thành
Áp dụng công thức A = 2
x
= 2

10
= 1024
Đáp án: 1024
3. TÍNH THỜI GIAN NGUYÊN PHÂN
1. Thời gian của 1 chu kì nguyên phân:
Là thời gian của 5 giai đọan, có thể được tính từ đầu kì trước đến hết kì trung
gian hoặc từ đầu kì trung gian đến hết kì cuối.
2. Thời gian qua các đợt nguyên phân.
Là tổng thời gian của các đợt nguyên phân liên tiếp.
- Tốc độ nguyên phân không thay đổi:
Khi thời gian của đợt nguyên phân sau luôn luôn bằng thời gian của đợt nguyên
phân trước.
∑
TG = thời gian mỗi đợt x số đợt nguyên phân
- Tốc độ nguyên phân thay đổi:
Nhanh dần đều: khi thời gian của đợt phân bào sau ít hơn thời gian của đợt phân
bào trước là 1 hằng số (ngược lại, thời gian của nguyên phân giảm dần đều)
Ví dụ:
Thời gian của đợt nguyên phân 1: 30 phút 30 phút
Thời gian của đợt nguyên phân 2: 28 phút 32 phút
Thời gian của đợt nguyên phân 3: 26 phút 34 phút
Nhanh dần đều Chậm dần đều
Vậy: Thời gian qua các đợt phân bào liên tiếp là tổng của dãy cấp số cộng mà
mỗi số hạng là thời gian của 1 đợt nguyên phân.
∑
TG =
2
x
(a
1

+a
x
) =
2
x
[2a
1
+ (x – 1).d]
Tr êng THCS Trung Mü N¨m häc 2009 - 2010
Ngµy so¹n: 06.11.2009
Ngµy gi¶ng:07.11.2009
CHỦ ĐỀ IV ( 2 TiÕt)
CƠ CHẾ GIẢM PHÂN VÀ THỤ TINH
I. TÍNH SỐ GIAO TỬ HÌNH THÀNH VÀ SỐ HỢP TỬ TẠO RA
1.1.Tạo giao tử (Kiểu NST giới tính: đực XY; cái XX)
- Ở vùng chín, mỗi tế bào sinh dục sơ khai (tế bào sinh tinh) qua giảm phân cho 4
tinh trùng và gồm 2 loại X và Y có tỉ lệ bằng nhau.
Số tinh trùng hình thành = Số tế bào sinh tinh x 4
Số tinh trùng X hình thành = Số tế bào Y hình thành.
- Ở vùng chín, mỗi tế bào sinh dục sơ khai (tế bào sinh trứng) qua giảm phân chỉ
cho 1 tế bào trứng gồm 1 loại X, 3 tế bào kia là thể định hướng (về sau bị tiêu biến).
Số trứng hình thành = Số tế bào trứng x 1
Số thể định hướng = Số tế bào sinh trứng x 3
2. Tạo hợp tử
- Một tinh trùng loại X kết hợp với trứng tạo thành 1 hợp tử XX, còn tinh trùng
loại Y kết hợp với trứng tạo thành 1 hợp tử XY
Tinh trùng X x Trứng X  Hợp tử XX (cái)
Tinh trùng Y x Trứng X  Hợp tử XY (đực)
- Mỗi tế bào trứng chỉ kết hợp với một tinh trùng để tạo thành 1 hợp tử.
Số hợp tử tạo thành = Số tinh trùng thụ tinh = Số trứng thụ tinh

3 Tỉ lệ thụ tinh (hiệu suất thụ tinh):
- Tỉ lệ thụ tinh của tinh trùng = Số tinh trùng thụ tinh : Tổng số tinh trùng
hình thành.
- Tỉ lệ thụ tinh của trứng = Số trứng thụ tinh : Tổng số trứng hình thành
II. TÍNH SỐ LOẠI GIAO TỬ VÀ HỢP TỬ KHÁC NHAU VỀ NGUỒN GỐC VÀ CẤU
TRÚC NST
1. Sự phân li và tổ hợp của NST trong quá trình giảm phân.
a. Ở phân bào I:
- Từ kì sau đến kì cuối, mỗi NST kép trong cặp tương đồng phân li về 1 tế bào,
có khả năng tổng hợp tự do với các NST kép của các cặp khác theo nhiều kiểu.
- Nếu có trao đổi đoạn trong cặp NST thì chỉ thay đổi dạng trong số kiểu đó, chứ
không làm tăng số kiểu tổ hợp.
Số kiểu tổ hợp : 2
n
(n số cặp NST tương đồng)
Các dạng tổ hợp: dùng sơ dồ phân nhánh hoặc cách nhân đại số
b. Ở phân bào II:
- Từ kì sau đến kì cuối, mỗi NST đơn trong NST kép phân li về 1 giao tử và có
khả năng tổ hợp tự do với các NST đơn của những cặp khác tạo thành nhiều kiểu tổ
hợp, do đó phát sinh nhiều loại giao tử.
- Nếu có trao đổi đọan xảy ra tại 1 điểm trong cặp NST thì cứ mỗi cặp có trao đổi
đoạn sẽ làm số loại giao tử tăng gấp đôi.
Số kiểu giao tử : 2
n + m
(m: số cặp NST có trao đổi đoạn)
Dạng tổ hợp : dùng sơ đồ phân nhánh hoặc cách nhân đại số
Tr êng THCS Trung Mü N¨m häc 2009 - 2010