Lãnh đạo cũng phải biết kể chuyện potx

Lãnh đạo cũng phải
biết kể chuyện


Một trong những việc lớn mà các giám đốc điều hành (CEO) phải
thực hiện là cổ vũ nhân viên của mình đạt được các mục tiêu đặt ra.



Đưa ra những số liệu, bảng biểu, các bài thuyết trình cứng nhắc minh
chứng cho mục tiêu, rất có thể bạn sẽ khiến người nghe ngáp dài. Nhưng
kể một câu chuyện hay, bạn sẽ tác động được vào cảm xúc của họ.

Câu chuyện kinh doanh - câu chuyện cuộc đời

Cuộc sống là một chuỗi các câu chuyện đan xen nhau - các câu chuyện
của chính chúng ta và của những người sống quanh ta.

Trong kinh doanh, rất nhiều nhà lãnh đạo thành công là những người có
tài kể chuyện. Họ luôn lôi kéo chúng ta bằng những câu chuyện, tâm sự
về việc họ khởi nghiệp ra sao, đại diện cho cái gì, và đang đi đâu.

Bill Gates luôn kể với chúng ta về giấc mơ đưa máy tính cá nhân đến tất
cả các căn nhà của mọi người trên trái đất. Câu chuyện vĩ đại đó đã thôi
thúc Steve Ballmer - và có lẽ cả những người khác - bỏ ngang việc học ở
trường kinh doanh và gia nhập công ty nhỏ của Gates ở một góc xa xôi
hẻo lánh của vùng Tây Bắc nước Mỹ. Thậm chí cả mẹ của Ballmer,
người chưa từng nghe câu chuyện này, cũng băn khoăn tại sao mọi
người cần có máy tính như vậy.

Rất nhiều giám đốc hàng đầu được đào tạo từ những trường kinh doanh

truyền thống, không muốn kể các câu chuyện mà họ cho là vô bổ. Họ
kiên quyết đi theo các cách thức chuyên nghiệp và tuân thủ các nguyên
tắc ngặt nghèo. Họ đưa ra tầm nhìn, mục tiêu, kết quả và minh chứng
bằng những phân tích, những thực tế, những câu nói trích dẫn của những
người nổi tiếng. Nhưng có hai vấn đề luôn diễn ra với việc hùng biện
kiểu này.

Thứ nhất là người nghe luôn có những phân tích, kinh nghiệm và những
câu trích dẫn của riêng họ. Trong khi bạn đang cố thuyết phục họ thì
trong đầu họ đã hình thành những lập luận phản bác điều đó. Thứ hai là
nếu bạn có thành công trong việc thuyết phục, thì bạn chỉ hoàn thành
nhiệm vụ về mặt trí tuệ. Điều này chưa đủ, bởi người ta không chỉ hành
động vì lý trí.

Trong khi đó, các câu chuyện hấp dẫn không những hàm chứa một
lượng thông tin cần thiết mà còn tác động tới cảm xúc của mọi người,
đảm bảo rằng họ không chỉ nghe mà còn lập tức bị cuốn vào câu chuyện
và sau đó được thôi thúc thực hiện những hành động được mách bảo bởi
con tim.

Một câu chuyện có khả năng đơn giản hóa hiệu quả những vấn đề phức
tạp. Nó giúp chúng ta bộc lộ, đánh giá các giả định, các giá trị và lòng
tin đằng sau ý tưởng mới và kết nối chúng với thế giới. Vì vậy, nhiệm vụ
của một công ty không chỉ là bán được nhiều hơn những cốc cà phê
ngon, mà còn chia sẻ nhiệt huyết được hàm chứa trong cốc cà phê đó.

Các câu chuyện thường dễ nhớ, do đó dễ lan truyền. Các nhà lãnh đạo có
thể khởi đầu bằng một câu chuyện hay và quan sát câu chuyện đó tiếp
tục đời sống của nó. Khi đó, nó đã tạo ra được một cộng đồng. Một CEO
có những câu chuyện hay và kể chúng có thể tiếp cận với mọi người dễ

hơn, kết nối họ và tạo ra một cộng đồng bền vững, hơn bất kỳ người nào
tin tưởng hoàn toàn vào các dữ liệu và bảng biểu khô cứng.

Người kể chuyện cũng là nhà biên kịch

Để có một câu chuyện hay, đừng kể theo kiểu từ-đầu-đến-cuối. Thay vào
đó, cần thể hiện sự đấu tranh giữa kỳ vọng và thực tại khách quan trong
hoàn cảnh ngặt nghèo nhất. Chẳng hạn, hãy tưởng tượng một câu chuyện
về công ty công nghệ sinh học mới được xây dựng có tên là Chemcorp.
Tổng giám đốc của công ty này đang cố gắng thuyết phục một số ngân
hàng rót vốn đầu tư.

Ông có thể nói với các chủ ngân hàng rằng Chemcorp đã phát minh ra
một hợp chất ngăn ngừa đau tim và đưa ra rất nhiều bảng biểu miêu tả
quy mô thị trường, kế hoạch kinh doanh, sơ đồ tổ chức Các chủ ngân
hàng sẽ gật đầu một cách lịch sự, nhưng thực ra đang phải cố không
ngáp dài, trong khi trong đầu thì đang nghĩ về tất cả các công ty khác có
vị trí tốt hơn Chemcorp trên thị trường.

Tổng giám đốc của Chemcorp đã chọn cách biến những gì định nói
thành một câu chuyện, trong đó bắt đầu bằng một sự việc “kịch tính” - là
một người nào đó gần gũi với ông - chẳng hạn, cha ông - qua đời vì một
cơn đau tim. Vậy, về bản chất đó là thực tại khách quan, là yếu tố đối
kháng mà tổng giám đốc, lúc này là nhân vật trong câu chuyện, sẽ phải
vượt qua.

Câu chuyện có thể mở ra theo hướng như thế này: trong thương đau,
nhân vật chính nhận ra rằng, nếu đã có một loại thuốc nào đó chữa trị
bệnh tim, có lẽ cha ông đã không qua đời. Sau đó, công ty ông khám phá
ra rằng, một protein luôn có mặt trong máu ngay trước các cơn đau tim

và phát triển một cuộc thí nghiệm giá thành thấp và dễ quản lý để lấy
bằng sáng chế. Nhưng giờ đây, công ty đối mặt với một thực tại khó
khăn mới, một kịch tính mới: công ty cạn tiền mặt, và đối tác chủ chốt
rút vốn để gây dựng công ty riêng. Và Chemcorp phải đấu tranh để kết
thúc cuộc chạy đua lấy bằng sáng chế.

Việc tạo ra một loạt các tình huống khó khăn trở ngại khiến cho câu
chuyện trở nên vô cùng hồi hộp, khiến các chủ ngân hàng nảy sinh ý
tưởng rằng, có thể câu chuyện sẽ không kết thúc có hậu. Đến lúc đó,
Tổng giám đốc của Chemcorp tung đòn quyết định: “Chúng tôi đã chiến
thắng cuộc đua, chúng tôi đã nhận được bằng sáng chế, chúng tôi sẽ cứu
được 25.000 người mỗi năm”. Và thế là các ông chủ ngân hàng chỉ còn
biết rút hầu bao ra rót vốn cho Chemcorp.

Để có thể nảy ra trong đầu một câu chuyện như vậy, người kể cần phải
đặt ra một số câu hỏi nhất định cho mình. Trước hết, nhân vật của tôi
muốn làm gì để phục hồi sự cân bằng trong cuộc sống? Mong muốn là
mạch máu cả một câu chuyện. Mong muốn không phải là một danh sách
mua sắm mà là yêu cầu cốt lõi mà nếu được thỏa mãn, nó sẽ ngừng câu
chuyện lại trong tiến trình của nó.

Câu hỏi kế tiếp là: Điều gì ngăn nhân vật chính đạt được mong muốn
của họ? Các lực lượng nào đó? Nghi ngờ? Sợ hãi? Bối rối? Xung đột cá
nhân với bạn bè, gia đình, người yêu? Các xung đột xã hội nảy sinh
trong các thể chế trong xã hội? Xung đột về vật chất? Các lực lượng
thiên nhiên? Bệnh tật gây chết người? Không đủ thời gian thực hiện
công việc? Chiếc ô tô chết tiệt không khởi động?

Những sự đối kháng đó có thể đến từ con người, xã hội, thời gian, không
gian, và mọi đối tượng trong đó, hay bất kỳ sự kết hợp nào của các lực

lượng này trong cùng một thời điểm. Sau đó, nhân vật chính sẽ phải
quyết định ra sao để đạt được mong muốn của họ trong bối cảnh phải
đương đầu với những lực lượng đối kháng đó? Chính câu trả lời cho các
câu hỏi mà những người kể chuyện đặt ra sẽ bộc lộ sự thật về tính cách
của họ, bởi trái tim của con người luôn được thể hiện qua cách họ lựa
chọn khi đối mặt với áp lực khó khăn.

Cuối cùng, người kể chuyện cần quay về với các sự kiện họ tạo ra và tự
hỏi: Mình có tin điều này không? Nó có quá cường điệu không? Đây có
phải là lời kể chân thực không, cho dù trời có sụp xuống?

Tất nhiên, một câu chuyện hay luôn cần được hậu thuẫn bởi một nền
tảng sự thật vững chắc, về ước vọng của người lãnh đạo, về thực lực của
công ty, để đảm bảo người nghe bị thuyết phục hoàn toàn cả về lý trí và
tình cảm.




Theo TBKTSG