cách mạng thang Tám 1945

Bài 16: PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC
VÀ TỔNG KHỞI NGHĨA THÁNG TÁM (1939 - 1945).
NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HÒA RA ĐỜI
(Tiết 4)
1. Mụch đích, yêu cầu :
• Giáo dưỡng: Kiến thức cơ bản cần nắm
- Sự thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (VNDCCH)
- Nội dung cơ bản của bản tuyên ngôn độc lập
- Nguyên nhân thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Tám 1945
- Ý nghĩa lịch sử và bài học kinh nghiệm của Cách mạng Tháng Tám 1945
- Đánh giá được vai trò của Đảng Cộng sản Đông Dương (ĐCSĐD) và Chủ tịch Hồ
Chí Minh trong thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám 1945
• Giáo dục tư tưởng, tình cảm, đạo đức:
- Bồi dưỡng niềm tin vào sự lãnh đạo của ĐCSĐD và Chủ tịch Hồ Chí Minh
- Bồi dưỡng lòng tự hào, tinh thần phấn khởi, nhiệt tình cách mạng, noi gương thế hệ
cha anh đi trước trong công cuộc đấu tranh bảo vệ và xây dựng Tổ quốc
- Bồi dưỡng niềm tin vào con đường phát triển, vào tương lai của đất nước
• Kỹ năng
- Rèn luyện kỹ năng xác định kiến thức cơ bản, sự kiện cơ bản
- Rèn luyện kỹ năng phân tích, đành giá sự kiện, hiện tượng, nhân vật lịch sử
- Rèn luyện kỹ năng sử dụng đồ dùng trực quan
- Rèn luyện kỹ năng hình thành biẻu tượng lịch sử, đặc biệt là biểu tượng Hồ Chí Minh
đọc bản Tuyên ngôn Độc lập
2. Tài liệu, phương tiện dạy hoc:
- Sách giáo khoa Lịch sử 12, Ban cơ bản
- Một số tài liệu nói về thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám
- Các đồ dùng trực quan như tranh, ảnh, một số sơ đồ GV vẽ trên giấy khổ to
3. Ổn định lớp (1’)
4. Kiểm tra bài cũ:
Giáo viên yêu cầu cả lớp gấp sách vở, lắng nghe câu hỏi: “ĐCSĐD và Chủ tịch Hồ
Chí Minh đã nắm chắc thời cơ như thế nào để phát động Tổng khởi nghĩa giành chính

quyền trong cả nước?”
Gọi 1 HS lên bảng, yêu cầu trả lời to, rõ
(Hệ thống câu hỏi gợi mở
- Các sự kiện nào của Chiến tranh thế giới thứ 2 có lợi cho cách mạng nước ta lúc này?
- Tình hình trong nước như thế nào?
- Trước tình hình đó, Đảng ta đã làm gì?
Sau khi HS tra lời xong, GV gọi 1 HS khác nhận xét và GV chốt ý
5. Dẫn dắt sang bài mới:
Câu hỏi: Theo các em thì, sau khi khởi nghĩa giành thắng lợi trên phạm vi cả nước thì
cuộc cách mạng đã được coi là thắng lợi hoàn toàn chưa? (Nếu chưa thì sự kiện nào mới
là quyết định?)
Dự kiến câu trả lời của HS là chưa và sự kiện có ý nghĩa quyết đinh sự thắng lợi của cuộc
Cách mạng Tháng Tám là sự thành lập nước VNDCCH
Và nguyên nhân thắng lợi, ý nghĩa lịch sử và bài học kinh nghiệm của cuộc Cách mang
Tháng Tám là gì, hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu
6. Nội dung
Kiến thức cơ bản Hoạt động của thầy và trò
IV. NƯỚC VIỆT NAM DÂN
CHỦ CỘNG HÒA THÀNH LẬP
- 25/8/1945, Chủ tịch HCM,
Trung ương Đảng và Ủy ban Dân
tộc giải phóng Việt Nam
(UBDTGPVN) từ Tân Trào về
đến Hà Nội
- 28/8/1945, UBDTGPVN cải tổ
thành Chính phủ Lâm thời nước
VNDCCH
- 2/9/1945, tại Quảng trường Ba
Đình, trước hàng chục vạn đồng
bào, Chủ tịch HCM đọc bản

Tuyên ngôn Độc lập, tuyên bố
trước quốc dân và thế giới rằng
nước VNDCCH ra đời
* Nội dung cơ bản của bản Tuyên
ngôn Độc lập:
- Tuyên bố thành lập nước
VNDCCH
- Khẳng định quyền độc lập, tự
do của nhân dân VN, khẳng định
ý chí sắt đá của nhân dân ta,
quyết giữ vững quyền độc lập tự
do vừa giành được
Gv sau khi nêu nội dung chính của tiết học, viết đề
mục lên bảng và đặt câu hỏi
Câu hỏi Sau khi Cách mạng Tháng Tám thành
công, TW Đảng và Chủ tịch HCM đã tiến hành
những công việc gì chuẩn bị cho sự ra đời của
nước VNDCCH?
HS: đọc SGK tìm ý trả lời
GV: nhận xét, chốt ý:
- 25/8/1945, Chủ tịch HCM, Trung ương Đảng và
Ủy ban Dân tộc giải phóng Việt Nam
(UBDTGPVN) từ Tân Trào về đến Hà Nội
- 28/8/1945, UBDTGPVN cải tổ thành Chính phủ
Lâm thời nước VNDCCH
- HCM soạn thảo bản Tuyên ngôn Độc lập
Câu hỏi: Sự kiện nào có tính chất quyết định cho
sự ra đời của một nhà nước theo chế độ XHCN đàu
tiên ở Đông Nam Á, của dân tộc VN?
(Dự kiến câu trả lời: đọc bản Tuyên ngôn Độc lập,

khai sinh nước VNDCCH)
HS: suy nghĩ trả lời
GV: Vậy nội dung cơ bản của bản Tuyên ngôn Độc
lập là gì?
HS: suy nghĩ trả lời
GV chốt ý:
- Tuyên bố thành lập nước VNDCCH
- Khẳng định quyền độc lập, tự do của nhân dân
VN, khẳng định ý chí sắt đá của nhân dân ta, quyết
giữ vững quyền độc lập tự do vừa giành được
( sử dụng phụ lục số 2, 3)
Câu hỏi: Bằng những kiến thức lịch sử và văn học
đã học, em hãy cho biết đây là bản tuyên ngôn lần
thứ mấy của dân tộc ta? Những bản tuyên ngôn
trước đây là gì?
HS: Suy nghĩ trả lời
GV: nhắc lại 2 bản tuyên ngôn độc lập trước đây
của dân tộc ta
- Bài thơ “Nam quốc sơn hà” của Lý Thường Kiệt
- Tác phẩm “Bình ngô đại cáo” của Nguyễn Trãi
V. NGUYÊN NHÂN THẮNG
LỢI, Ý NGHĨA LỊCH SỬ VÀ
BÀI HỌC KINH NGHIỆM CỦA
CÁCH MẠNG THÁNG TÁM
1945
1. Nguyên nhân thắng lợi:
a. Chủ quan:
- Truyền thống yêu nước bất
khuất của dân tộc
- Sự lãnh đạo đúng đắn, sáng tạo,

linh hoạt của ĐCSĐD và Chủ tịch
HCM đã vận dụng sáng tạo chủ
nghĩa Mác - Lênin vào hoàn cảnh
VN
- Sự chuẩn bị tâp dượt qua 3 cao
trào, xây dựng lực lượng chính
trị, vũ trang, căn cứ địa, rút kinh
nghiệm qua thực tiễn đấu tranh
- Sự nhất trí đồng lòng và quyết
tâm cao của toàn Đảng, toàn dân
trong Tổng khởi nghĩa và chọn
đúng thời cơ
b. Khách quan:
Quân Đồng minh đánh bại phát-
xít Đức, Nhật, cổ vũ và tạo thời
cơ cho cách mạng nước ta
2. Ý nghĩa:
a. Đối với dân tộc:
- Tạo ra bước ngoặt vĩ đại trong
lịch sử dân tộc: phá tan xiềng
xích nô lệ của Pháp - Nhật, lật
nhào ngai vàng phong kiến, lập
nên nước VNDCCH
- Mở ra kỷ nguyên mới cho lịch
sử dân tộc: kỷ nguyên độc lập, tự
do (giải phóng dân tộc, giải
Câu hỏi: Các em có nhớ bài thơ nào chúng ta đã
được học nói về sự kiện Bác Hố đọc bản Tuyên
ngôn Độc lập không?
GV nhắc HS nhớ lại bài thơ “Sáng mùng 2-9” của

nhà thơ Tố Hữu
(Sự dụng phụ lục số 1)
Hoạt động nhóm
GV chia cả lớp làm 3 nhóm và thảo luận những
vấn đề sau (thời gian làm việc là 3 phút và cử đại
diện nhóm trình bày)
Nhóm 1: Vì sao một dân tộc bé nhỏ như dân tộc
VN lại có thể làm thay đổi vận mệnh của đất nước
chỉ trong 15 ngày bằng cuộc Cách mạng Tháng
Tám?
Nhóm 2: Kết quả của Cách mạng Tháng Tám có ý
nghĩa to lớn như thế nào đối với dân tộc ta và toàn
thể nhân loại?
Nhóm 3: Từ thực tiễn thắng lợi của cuộc Cách
mạng Tháng Tám, chúng ta rút ra được những bài
học kinh nghiệm gì?
Sau 3 phút, GV yêu cầu đại diện nhóm trình bày
Nhóm 1:
GV có thể gợi mở, dẫn dắt các em vào các vấn đề
chính bằng các câu hỏi cụ thể:
1. Thực chất của câu hỏi là vấn đề gì?
(Nguyên nhân thắng lợi của Cách mạng Tháng
Tám)
2. Những thuận lợi chủ quan là gì?
- Truyền thống của dân tộc
(Sử dụng phụ lục số 4)
- Sự lãnh đạo của Đảng (kết hợp đấu tranh vũ trang
và đấu tranh chính trị)
(Sử dụng phụ lục số 5)
- Sựu chuẩnbị tập dượt cho quần chúng

3. Thuận lợi khách quan là gì?
(Quân Đồng minh đánh bại phát-xít Đức, Nhật, cổ
vũ và tạo thời cơ cho cách mạng nước ta)
Sau khi HS trình bày xong, GV nhận xét, chốt ý
- Nguyên nhân chủ quan
- Nguyên nhân khách quan
phóng xã hội, xây dựng CNXH)
- ĐCSĐD trở thành Đảng cầm
quyền,. chuẩn bị cho những thắng
lợi về sau của cách mạng nước
nhà
b. Đối với thế giới:
Góp phần vào chiến thắng chống
chủ nghĩa phát-xít, làm lung lay
hệ thống thuộc địa của CNĐQ, cổ
vũ mạnh mẽ phong trào GPDT
thế giới (trực tiếp là Campuchia
và Lào)
3. Bài học kinh nghiệm:
- Phải có đường lối đúng đắn,
vậnu dụng sáng tạo chủ nghĩa
Mác - Lênin vào thực tiễn cách
mạng Việt Nam.
- Nắm bắt được tình hình thế giới
và trong nước để có chủ trương,
biện pháp cách mạng phù hợp
- Đảng tổ chức, tập hợp đông đảo,
rộng rãi lực lương yêu nước trong
MT DTTN, MT Việt Minh để
phân hóa và cô lập kẻ thù

- Sự chỉ đạo linh hoạt, kết hợp
đáu tranh chính trị với đấu tranh
vũ trang, khởi nghĩa từng phần và
chớp thời cơ phát động Tổng khởi
nghĩa
-
(Sử dụng phụ lục số 6)
Nhóm 2:
GV gợi ý cho các em
( Dự kiến câu hỏi gợi mở:
- Đối với quyền lợi của nhân dân ta
- Đối với chế độ phong kiến và tương lai của dân
tộc
- Đối với phong trào đấu tranh chống phát-xít,
phong trào giải phóng dân tộc của nhân loại )
Sau khi HS trả lời, GV chốt ý Ý nghĩa Cách mạng
Tháng Tám
- Trong nước
(Sử dụng thêm phụ lục số 7)
- Quốc tế
(Sử dụng thêm phụ lục số 6.)
Nhóm 3:
Sau khi HS trả lời, GV nhận xét, bổ sung và chốt ý:
(Sử dụng phụ lục số 8.)
- Phải có đường lối đúng đắn, vận dụng sáng tạo
chủ nghĩa Mác - Lênin vào thực tiễn cách mạng
Việt Nam.
- Nắm bắt được tình hình thế giới và trong nước để
có chủ trương, biện pháp cách mạng phù hợp
- Đảng tổ chức, tập hợp đông đảo, rộng rãi lực

lương yêu nước trong MT DTTN, MT Việt Minh
để phân hóa và cô lập kẻ thù
- Sự chỉ đạo linh hoạt, kết hợp đáu tranh chính trị
với đấu tranh vũ trang, khởi nghĩa từng phần và
chớp thời cơ phát động Tổng khởi nghĩa
Câu hỏi:
Các em đánh giá như thế nào về vai trò của Chủ
tịch HCM trong thắng lợi của Cách mạng Tháng
Tám?
GV gợi ý cho HS bằng các ý:
- Giải quyết vấn đề giải phóng dân tộc như thế nào
trong Hội nghị TW 8 (hoàn thiện chủ trương chiến
lược cách mạng)
- Chủ động xây dựng lực lướng cách mạng hùng
hậu như thế nào?
+ MT Việt Minh và các đoàn thể quần chúng
+ Các căn cứ địa cách mạng
+ Lực lương vũ trang- Chủ trương tranh thủ sự ủng
hộ của quốc tế
- Chớp thời cơ cách mạng ra sao?
=> GV chốt lại các ý trên
7. Củng cố, dặn dò:
• Củng cố:
1. Nước VNDCCH được thành lập như thế nào?
2. Tư tưởng cốt lõi của bản Tuyên ngôn Độc lạp là gì?
3. GV treo sơ đồ về thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám lên bảng
(Sử dụng phụ lục số 9)
• Dặn dò:
1. Trả lời câu hỏi trong SGK
2. Nghiên cứu trước bài mới

PHỤ LỤC 1
BÀI THƠ: Sáng mùng 2 - 9
TỐ HỮU
Hôm nay sáng mùng hai tháng chín
Thủ đô hoa vàng nắng Ba Đình
Muôn triệu tim chờ, chim cũng nĩn
Bỗng vang lên tiếng hát ân tình
Hồ Chí Minh! Hồ Chí Minh!
Người đứng trên dài lặng phút giây
Trông đàn con đó vẫy hai tay
Cao cao vầng trán, ngơi đôi mắt
Độc lập bây giờ mới thấy đây.
PHỤ LỤC 2
Hỡi đồng bào cả nước,
Hỡi đồng bào cả nước,
"Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai
"Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai


có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền
có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền


mưu cầu hạnh phúc"…
mưu cầu hạnh phúc"…


(Hồ Chí Minh - trích Tuyên ngôn Độc lập)
(Hồ Chí Minh - trích Tuyên ngôn Độc lập)
PHỤ LỤC 3

PHỤ LỤC 3


“Vì những lẽ trên, chúng tôi, Chính phủ lâm thời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa,
“Vì những lẽ trên, chúng tôi, Chính phủ lâm thời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa,
trịnh trọng tuyên bố với thế giớ rằng: Nước Việt Nam có quyền được hưởng tự do và độc lập
trịnh trọng tuyên bố với thế giớ rằng: Nước Việt Nam có quyền được hưởng tự do và độc lập


và sự thật đã thành một nước tự do và độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả
và sự thật đã thành một nước tự do và độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả
tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy”
tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy”
(Hồ Chí Minh - Trích Tuyên ngôn Độc lập)
(Hồ Chí Minh - Trích Tuyên ngôn Độc lập)




PHỤ LỤC 4
PHỤ LỤC 4

Vì những lẽ trên, chVì n(hững lẽ trên, chúng tôi, Chính phủ
lâm thời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, trịnh trọng
tuyên bố với thế giới rằng:
Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã
thành một nước tự do, độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết
đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ
vững quyền tự do, độc lập ấy.
úng tôi, Chính phCÁCCCủ lâm thời của nước Việt Nam Dân chủ

Cộng hòa, trịnh tCArọng tuyên bố với thế giới rằng:
Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã
thành một nước tự do, độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết
đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ
vững quyền tự do, độc lập ấy.
Anh hùng dân tộc Việt Nam
PHỤ LỤC 5


PHỤ LỤC 6
PHỤ LỤC 6
PHỤ LỤC 7
PHỤ LỤC 8


PHỤ LỤC 9


QUY LU
QUY LU
Ậ
Ậ
T RA
T RA
ĐỜ
ĐỜ
I C
I C
Ủ
Ủ

A
A
ĐẢ
ĐẢ
NG C
NG C
Ộ
Ộ
NG S
NG S
Ả
Ả
N VI
N VI
Ệ
Ệ
T NAM
T NAM
ĐẢNG CỘNG SẢN
CHỦ NGHĨA
MÁC LÊNIN
PHONG
TRÀO
CÔNG
NHÂN
ĐẢNG CỘNG SẢN
VIỆT NAM
VIỆT NAM
PHONG
TRÀO

YÊU NƯỚC

Cách mạng tháng Tám thành công
Cách mạng tháng Tám thành công
Nguyên nhân
Nguyên nhân
a. Khách quan:
a. Khách quan:


- Quân Đồng minh đánh bại
- Quân Đồng minh đánh bại
phaìt xiìt Đức, Nhật, cổ vũ và
phaìt xiìt Đức, Nhật, cổ vũ và
tạo thời cõ cho CM nýõìc ta.
tạo thời cõ cho CM nýõìc ta.
b. Chủ quan:
b. Chủ quan:




Truyền thống yêu nýớc của dân tộc…
Truyền thống yêu nýớc của dân tộc…


Sự lãnh đạo đúng đắn, sáng
Sự lãnh đạo đúng đắn, sáng
tạo, linh hoạt của Đảng CSĐD
tạo, linh hoạt của Đảng CSĐD

và chủ tịch HCM (chuẩn bị, tập dợt
và chủ tịch HCM (chuẩn bị, tập dợt
qua 3 cao trào, xây dựng
qua 3 cao trào, xây dựng
lực lýõng vũ trang, căn cứ địa…
lực lýõng vũ trang, căn cứ địa…


Sự nhất trí, đồng lòng và
Sự nhất trí, đồng lòng và
quyết tâm cao của toàn đảng,
quyết tâm cao của toàn đảng,
toàn dân trong tổng KN
toàn dân trong tổng KN
và chọn đúng thời cõ…
và chọn đúng thời cõ…
Ý nghĩa
Ý nghĩa
a. Đối với dân tộc ta:
a. Đối với dân tộc ta:


- Tạo ra býớc ngoặt vĩ đại
- Tạo ra býớc ngoặt vĩ đại
trong lịch sử dân tộc:
trong lịch sử dân tộc:
Phá tan xiềng xích nô lệ của
Phá tan xiềng xích nô lệ của
Pháp - Nhật, lật nhào ngai vàng
Pháp - Nhật, lật nhào ngai vàng

phong kiến, lập nên
phong kiến, lập nên
nýớc VNDCCH.
nýớc VNDCCH.
- Mở ra một kỉ nguyên mới
- Mở ra một kỉ nguyên mới
cho lịch sử DT: Kỉ nguyên độc lập,
cho lịch sử DT: Kỉ nguyên độc lập,
tự do (GPDT, GPXH và
tự do (GPDT, GPXH và
xây dựng CNXH).
xây dựng CNXH).
b. Đối với thế giới:
b. Đối với thế giới:


-
-
Góp phần vào chiến thắng
Góp phần vào chiến thắng


chống CNPX, làm lung lay
chống CNPX, làm lung lay
hệ thống thuộc địa của CNĐQ,
hệ thống thuộc địa của CNĐQ,
cổ vũ mạnh mẽ PTGPDT
cổ vũ mạnh mẽ PTGPDT
thế giới (trực tiếp là CPC và Lào).
thế giới (trực tiếp là CPC và Lào).

Bài học KN
Bài học KN
- ĐaÒng phaÒi coì đýõÌng lôìi đuìng
- ĐaÒng phaÒi coì đýõÌng lôìi đuìng
đăìn, vâòn duòng saìng taòo chủ
đăìn, vâòn duòng saìng taòo chủ
NghiÞa Maìc - Lênin vaÌo thýòc
NghiÞa Maìc - Lênin vaÌo thýòc
tiêÞn CM VN.
tiêÞn CM VN.


Năìm băìt tiÌnh hiÌnh thêì giõìi và
Năìm băìt tiÌnh hiÌnh thêì giõìi và
Trong nýõìc đêÒ coì chủ trýõng
Trong nýõìc đêÒ coì chủ trýõng
biêòn phaìp CM phù hõòp.
biêòn phaìp CM phù hõòp.


ĐaÒng tôÒ chýìc, tâòp hõòp đông
ĐaÒng tôÒ chýìc, tâòp hõòp đông
đảo, rông rãi lýòc lýõòng yêu
đảo, rông rãi lýòc lýõòng yêu
nýớc trong Mặt trận DTTN để
nýớc trong Mặt trận DTTN để

phân hoìa và cô lâòp kẻ thù
phân hoìa và cô lâòp kẻ thù
.
.




Sự chỉ đạo linh hoaòt, kêìt hõòp
Sự chỉ đạo linh hoaòt, kêìt hõòp
đâìu tranh CT võìi đấu tranh VT;
đâìu tranh CT võìi đấu tranh VT;
KN týÌng phâÌn và chõìp thõÌi cõ
KN týÌng phâÌn và chõìp thõÌi cõ
phaìt đôòng tôÒng KN.
phaìt đôòng tôÒng KN.