giáo án ngữ văn 12 theo sách mới

Vợ nhặt
( Kim lân )
A- Mục tiêu bài học:
* Thấy đợc số phận vô cùng bi thảm của ngời nông dân nớc ta trong nạn
đói khủng khiếp năm 1945 .Vợt lên tất cả là sức sống kì diệu ,niềm khát
khao tổ ấm gia đình và tình thơng giữa những con ngời nghèo khổ ngay trên
bờ vực thẳm của cái chết .
* Tất cả đã đợc xây dựng bằng tình huống truyện độc đáo ,nghệ thuật kể
truyện hấp dẫn ,dựng cảnh và miêu tả tâm trạng nhân vật đặc sắc của tác giả .
B- Ph ơng tiện thực hiện : SGK+SGV+Bài soạn
C-Cách thức tiến hành: Giáo viên hớng dẫn học sinh thảo luận và trả lời câu
hỏi
D - Tiến trình lên lớp :
1- Kiểm tra bài cũ :
2- Giới thiệu bài mới:
Hoạt động của
giáo viên và học
sinh
Yêu cầu cần đạt
I- Đọc tìm
hiểu
1- Tiểu dẫn :
H/ S đọc SGK
-Nêu những nét
chính về cuộc
đời của Kim
Lân?
Nguồn gốc : - Sinh năm 1920 và mất năm 2007
-Tên khai sinh là Nguyễn văn Tài
- Làng Phù Lu-Xã Tân Hồng Huyện Từ
Sơn- Tỉnh Bắc Ninh .

Quá trình tiến thân :
-Do hoàn cảnh gia đình khó khăn chỉ đợc học hết bậc
tiểu học .Năm 1941 bắt đầu sự nghiệp viết văn đăng ở
tiểu thuyết thứ bảy Trung bắc chủ nhật năm 1944 ,Kim
Lân tham gia hội văn hoá cứu quốc .Từ đó lấy sự nghiệp
văn học phục vụ kháng chiến và xây dựng Chủ Nghĩa Xã
hội
( viết văn ,làm báo ,diễn kịch ,đóng phim )
- Đặc điểm trong sáng tác của Kim Lân : Chuyên viết về
truyện .Thế giới nghệ thuật của ông chỉ tập trung ở khung
cảnh nông thônvà hình tợng ngời nông dân .
- Ông viết rất hay về những thú chơi gọi là phong lu
đồng ruộng của ngời nông dân sau luỹ tre làng ( chó
săn ,đánh vật ,chọi gà ,chim bồ câu đang bay)
- Ông viết chân thật và xúc động về cuộc sống và con
ngời ở nông thôn mà ông hiểu sâu sắc về họ .Những con
ngời gắn bó tha thiết với quê hơng và cách mạng .
- Kim Lân đã xuất bản tập truyện ngắn Nên vợ nên
chồng (1955) và con chó xấu xí (1962)
- Kim Lân đợc tặng giải thởng nhà nớc về văn học nghệ
thuật năm 2001.
2- Truyện ngắn
Vợ nhặt
a- Hoàn cảnh
và mục đích
sáng tác
- Vợ nhặt là truyện ngắn xuất sắc của Kim Lân đợc rút
trong tập truyện Con chó xấu xí xuất bản năm 1962 .
- Truyện ngắn nguyên là truyện xóm ngụ c viết ngay
sau cách mạng tháng Tám .Bản thảo cha in .Sau này

(1962) ,tác giả cho in và lợc đi một số đoạn .
- Kể tả tiền thân cũng nh sau này sửa đổi cho in ,truyện
ngắn Vợ nhặt nhằm tái hiện lại thảm hoạ mà con
cháu ta đến năm 2000 vẫn còn kể lại cho nhau nghe để
rùng mình .Vì nạn đói khủng khiếp và kết cục bi thảm
của nó ,hơn hai triệu ngời bị chết đói .Biết cái hôm qua
để mọi ngời càng yêu cái hôm nay ,càng gắn bó với cuộc
sống trong tự do ,độc lập ,trong những ngày Miền bắc
tiến lên trên con đờng xây dựng Chủ nghĩa xã hội .Đó là
ôn cố tri tân (Ôn lại cái cũ để càng biết cái mới)
.Không chỉ ôn nghèo, nhớ khổ ,truyện ngắn còn giúp con
ngời vững niềm tin để vợt lên mọi sự đe doạ của cái đói
và cái chết bằng khát vọng hạnh phúc và tình yêu thơng
con ngời .Để từ đó khẳng định giá trị nhân văn ,mối quan
hệ giữa con ngời với con ngời và nội dung chủ nghĩa
nhân đạo .
b- Chủ đề
H/S -đọc SGK
-Nêu chủ đề của
truyện?
Miêu tả cái đói và cái chết đe doạ cuộc sống con ngời ở
xóm ngụ c .Đồng thời khẳng định khát vọng hạnh phúc
và niềm tin vào mối quan hệ của ngời nông dân với cách
mạng .
-Chủ đề đặt ra
mấy nội dung ?
-Chủ đề là nội dung cuộc sống đợc phản ánh trong tác
phẩm .ở tác phẩm này gồm ba nội dung
+ Cái đói ,cái chết đe doạ cuộc sống conngời
+ Khát vọng hạnh phúc và tình thơng con ngời

+ Niêm tin vào mối quan hệ của ngời nông dân với cách
mạng
c- Tình huống
truyện
- Em hiểu thế
nào là tình
huống truyện ?
Kim Lân đã tạo
đợc tình huống
độc đáo ở chi
tiết nào ?
- Tình huống là tất cả những sự kiện, chi tiết xảy ra trong
cuộc sống của con ngời .Nhà văn không thể miêu tả tất cả
mà phải chọn lọc .Kim Lân đã tạo đợc tình huống độc
đáo .Đó là anh Tràng con bà cụ Tứ ở xóm ngụ c làm nghề
kéo xe thuê vừa xấu ,vừa dở hơi tự nhiên nhặt đợc vợ ( có
ngời theo về làm vợ )giữa những ngày đói kém ,cái chết
đe doạ con ngời .Tình huống này chi phối cả nội dung
truyện .
II-Đọc hiểu
- Theo anh (chị)
nên đọc hiểu
theo cách nào ?
(theo chủ đề hay
tình huống độc
đáo )
- Đọc- hiểu theo từng khía cạnh của chủ đề là việc thông
thờng khi tìm hiểu giá trị của một tác phẩm .Nếu đọc
-hiểu theo chủ đề chúng ta sẽ lần lợt tìm hiểu ,phân
tích ,đánh giá nội dung và nghệ thuật tác phẩm dựa vào

ba khía cạnh :
+ Cái đói và cái chết đang đe doạ con ngời ở xóm ngụ c
+ Khát vọng hạnh phúc và tình yêu thơng của họ ( Bà cụ
Tứ ,Tràng và ngời con gái theo Tràng làm vợ )
+ Niềm tin và mối quan hệ của ngời nông dân với cách
mạng tháng Tám .
- Đọc hiểu theo tình huống đọc đáo của truyện ,chúng ta
vừa làm rõ từng khía cạnh của chủ đề vừa làm nổi bật ý
định của kim Lân dù trong cái đói ,cái chết đe doạ ,con
ngời vẫn vơn lên đón nhận hạnh phúc bằng khát vọng
,bằng tình thơng ,bằng cả niềm tin của con ngời .Vậy ta
chọn đọc hiểu theo tình huống truyện .
1- Tình huống
truyện
a- Rất tự nhiên
- Tình huống
tràng nhặt đợc
vợ rất tự nhiên ở
chỗ nào ?
- Chỉ có hai lần gặp gỡ mà nên vợ ,nên chồng .
* Lần thứ nhất nghe Tràng hò bâng quơ khi kéo xe bò
thóc lên dốc :
Muốn ăn cơm trắng với giò này
Lại đây mà đẩy xe bò với anh này
(Mấy cô gái đùn đẩy ,rồi một cô cời nh nắc nẻ chạy lại
chỗ Tràng Có ối cơm trắng với giò đấy này nhà tôi
ơi .Nói thật hay nói khoác đấy)
* Lần thứ hai gặp lại ,vẫn cô gái ấy ,không khí câu
chuyện cũng rất tự nhiên :
- Đấy ngời thế mà điêu ! Hôm ấy hẹn xuống mà

mất mặt
- Chẳng hôm ấy thì hôm nay vậy .Nhng mà thôi
hãy vào đây ăn miếng giầu đã nào
- Có ăn gì thì ăn ,chứ chẳng ăn giầu
- Đấy muốn ăn gì thì ăn
- Ăn thật nhá ! ừ ăn thì ăn chứ sợ gì
Thế là Thị ngồi sà xuống ăn thật .Thị cắm đầu ăn một
chặp bốn bát bánh đúc .Câu chuyện lại tiếp diễn
- Hà ,ngon ! về chị ấy thấy hụt tiền thì bỏ bố
- Làm đếch gì có vợ .Này nói đùa chứ có về với tớ
thì ra khuân hàng lên xe rồi cùng về .Nói thế Tràng tởng
là nói đùa ,ai ngờ Thị về thật .Hôm ấy hắn đa Thị vào chợ
tỉnh bỏ tiền ra mua cho Thị cái thúng con đựng vài thứ lặt
vặt và ra hàng cơm đánh một bữa thật no nê rồi cùng đẩy
xe bò về .
-Em có suy nghĩ
gì về tình huống
gặp gỡ tự nhiên
này ?
- Có cái gì rất vui mà cũng thật cám cảnh .Vui vì con ng-
ời nên vợ ,nên chồng .Đây cũng là tình cảm tự nhiên của
con ngời .Nhng cũng thật cám cảnh .Cái đói đa xlàm cho
con ngời chẳng còn biết ý tứ ,xấu hổ là gì .Chỉ có bốn bát
bánh đúc lúc đói mà nhặt đợc vợ ,giá trị con ngời thật rẻ
rúng .Đây là điều thật tâm đắc .Con ngời tự suy nghĩ về
số phận của chính mình
- Mặt khác tình huống tự nhiên này cũng tạo ra sự ngạc
nhiên .Ngạc nhiên ở ngời đọc và ngạc nhiên của cả
những ngời trong cuộc .Vì vào cái thời buổi đến cái thân
mình biết có nuôi nổi không ,lại còn đèo bòng .Kim Lân

muốn đa ngời đọc trở về với thực tế cuộc sống lúc ấy ,từ
tình huống này .Đó là cái đói ,cái chết đang bủa vây con
ngời .
b- Tràng nhặt đ-
ợc vợ trong lúc
cái đói và cái
chết đang đe
doạ con ngời .
- Nhà văn thuật lại bằng những chi tiết ,hình ảnh :
Những gia đình từ những vùng Nam Định ,Thái
Bình ,đội chiếu lũ lợt bồng bế ,dắt díu nhau lên xanh xám
nh những bóng ma ,và nằm ngổn ngang khắp lều chợ ,đi
làm đồng không gặp ba ,bốn cái thây nằm còng queo bên
- Cái đói và cái
chết đợc miêu tả
nh thế nào khi
Tràng nhặt đợc
vợ ?
đờng .Không khí vẩn lên mùi ẩm thối của rác rởi và mùi
gây của xác ngời và Ngã t xóm chợ về chiều càng xơ
xác heo hút .Từng trận gió ngoài cánh đồng thổi vào ngăn
ngắt .Hai bên dãy phố úp súp ,tối om ,không nhà nào có
ánh đèn lửa .Dới gốc đa ,gốc gạo xù xì ,bóng những ngời
đói dật dờ đi lại lặng lẽ nh bóng ma .Tiếng quạ trên mấy
cây gạo ngoài bãi cứ gào lên từng hồi tha thiết , Bữa
cơm đón nàng dâu thật thảm hại chỉ có rau chuối thái rối
ăn với cháo loãng và cháo cám nữa .
-Em có nhận xét
gì về chi tiết này
?

- Nhà văn không miêu tả nhiều ,chỉ vài nét nhng đã gợi ra
đợc cái đói :
+ Những đoàn ngời rời bỏ quê hơng đi cầu thực để
mong kiếm đợc miếng ăn .Nét mặt họ xanh xám họ
bồng bế ,dắt díu nhau hẳn là có cả cụ già và trẻ em .Họ
đói và mệt Nằm ngổn ngang khắp lều chợ .Không ánh
sáng ,không tiếng cời ,nói gợi niềm vui .ánh lửa chiều
bên bếp không có .Tất cả chìm trong bóng tối .Không
phải tự nhiên ,hai lần tác giả gợi lên bóng ma .Họ còn
sống, một cuộc sống ngắc ngoải để rồi dự báo một thế
giới của cô hồn ( Hồn ngời chết không nơi thờ cúng )
+ Cái chết đã hiện ra Ngời chết nh ngả rạ .Sự so sánh
này diễn tả khắp nơi nhiều ngời chết nằm la liệt Ba ,bốn
cái xác nằm còng queo .Ngời đọc tởng tợng không khỏi
rùng mình .
+ Thiên nhiên cũng góp phần làm cho không gian ,cảnh
vật ảm đạm .Gió thì ngăn ngắt làm rõ cái đói và cái rét
thấm vào tận xơng .Đờng làng, ngõ xóm thì xơ xác,heo
hút.Chẳng ai còn đủ sức để đi lại ,chơi bời .Tiếng quạ
thì gào lên thê thiết .Loài chim này đã đánh hơi đợc
xác ngời chết ở đâu đó .Nghe thật rùng rợn ,thật buồn .
+ Nhà văn không hề tố cáo mà những trang ,những dòng
ấy tự nhiên là bản luận tội bọn Pháp vàNhật ,thủ phạm
chính gây lên nạn đói này .Tác phẩm vừa nh cảm thông
chia sẻ với số phận bất hạnh của con ngời ,vừa tố cáo
những gì vô nhân đạo mà đế quốc pháp ,Phát xít Nhật
cùng chính quyền tay sai phong kiến lúc ấy gây ra .Gia
trị của tác phẩm là ở chỗ ấy .Tình huống truyện đã góp
phần làm rõ chủ đề .
c- Tập trung hơn -Bằng cách miêu tả tâm trạng của nhân vật trớc hoàn

cả tình huống
truyện thể hiện
khát vọng hạnh
phúc và tình th-
ơng con ngời
- Bằng cách nào
Kim Lân thể
hiện rõ khát
vọng hạnh phúc
và tình yêu th-
ơng ? Hãy phân
tích ?
cảnh thực tế :
+ Tràng và cô gái thật táo bạo và liều lĩnh .
*Bản thân Tràng biết mình cũng cha chắc nuôi nổi
mình mà còn đèo bòng.Nhng anh ta tặc lỡi và mặc
kệ .Mặc kệ có nghĩa là liều lĩnh mặc cho hoàn cảnh đa
đẩy .Tràng chẳng lo sợ gì ,tính toán gì ,miễn là mình có
vợ .
* Cô gái theo Tràng về làm vợ càng táo bạo hơn .Một
ngời đàn ông xa lạ ,không hề biết một tí gì về gốc tích
,hoàn cảnh sống của anh ta mà chỉ vì bốn bát bánh đúc
lúc đói đã liều lĩnh theo ngời ta để gọi bằng chồng .Ng-
opừi ta lấy chồng phải có tiền cới ,tiền treo .Ngời con trai
phải Năm lần ra ba lần vào quen cả ngõ ,mòn cả lối
cổng .Đằng này Chao ôi! thật buồn cho sự liều lĩnh ấy .
-Ngoài sự liều
lĩnh ,em đánh
giá nh thế nào
về Tràng và ng-

ời con gái theo
Tràng ?
-Để cho hoàn cảnh thực tế sai khiến ,chỉ đạo là sự liều
lĩnh,táo bạo .Nhng có một điều nó quyết định sự liều lĩnh
,táo bạo ấy của Tràng và cô gái là khát vọng hạnh
phúc .Khát vọng hnạh phúc đã giúp họ vợt qua hoàn cảnh
của cái đói và cái chết để đến với nhau .Trớc mắt họ
không hề gợi ra một chút của cái đói và cái chết .Họ chỉ
thấy có nhau .Vì thế trên đờng trở về nhà trớc bao cặp
mắt của mọi ngời , Thị càng ngợng nghịu ,chân nọ bớc
díu cả vào chân kia .Còn tràng thì thích ý lắm ,cái mặt
cứ vênh lên tự đắc với mình . Họ nói với nhau những
câu chuyện không đầu ,không cuối .Nào là khoe dầu
thắp đây này .Nào là trách móc hoang nó vừa vừa chứ
và có cả những cử chỉ của tình yêu vừa bộc tuệch ,vừa
đậm đà .Chi tiết này góp phần làm cho gơng mặt mọi ng-
ời ở xóm ngụ c Rạng rỡ hẳn lên .
-Tâm trạng bà
cụ Tứ đợc miêu
tả nh thế nào ?
- Sâu sắc nhất là miêu tả tâm trạng bà cụ Tứ
+ Bắt đầu bằng những cử chỉ bên ngoài quan sát đợc :
phấp phỏng bớc theo con . Đến giữa sân bà lão đứng
sững lại .Bà lão ngạc nhiên hơn .Quái ,sao lại có ngời đàn
bà nào ở trong ấy nhỉ .Ngời đàn bà nào lại đứng ở ngay
đầu giờng thằng con mình thế kia .Sao lại chào mình
bằng u? Không phải con cái Đục mà .Ai thế nhỉ? .Từ
phấp phỏng đến đứng sững lại rồi ngạc nhiên và
hết ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác .Nó bật lên
thành câu hỏi .Đây là cách nhà văn dẫn ngời đọc dần đến

với tâm trạng nhân vật .Ta nh cảm thấy giữa nhà văn và
nhân vật nh không hề có khoảng cách .Sự hoà đồng ấy
chỉ có ở nhà văn thực sự hiểu biết và cảm thông sâu sắc
với cuọc sống con ngời .
+Sau câu nói giãi bày của Tràng : Nhà tôi nó mới về
làm bạn với tôi đấy u ạ .Chúng tôi phải duyên ,phải kiếp
với nhau .Chẳng qua nó cũng là cái số cả ,bà cụ Tứ
cúi đầu nín lặng .Bà cụ không nói .Nhng lại có bao điều
diễn ra trong tâm trạng : Thấy con mình có vợ ,bà cụ Tứ
thấy không biết nên buồn hay nên vui .Vui vì con mình
có vợ Ngời ta có gặp bớc khó khăn đói khổ này ,ngời ta
mới lấy đến con mình .Mà con mình mới có vợ đợc .Bà
cụ Tứ cũng buồn vì hiểu ra biết bao nhiêu cơ sự ,vừa ai
oán ,vừa xót thơng cho số kiếp đứa con mình .Bà cụ
buồn vì gia cảnh nhà mình: Ngời ta dựng vợ gả chồng
cho con là lúc trong nhà ăn nên làm nổi còn mình thì
không biết chúng nó có nuôi nổi nhau sống qua đợc cái
đói khát này không .Bà cụ nghĩ tới trách nhiệm của
mình bổn phận bà làm mẹ ,bà chẳng lo lắng đợc cho
con .Bà cụ nghhĩ đến ông lão ,nghĩ đến đứa con gái út
.Bà lão nghĩ đến cuộc đời cực khổ dài dằng dặc của
mình .Bà cụ khóc Trong kẽ mắt kèm nhèm của mình
rỏ xuống hai dòng nớc mắt .Đây là giọt nớc mắt chảy ra
sau bao suy nghĩ của bà mẹ nghèo .Đó là giọt nớc mắt
của cả cuộc đời chua cay ,mặn chát.
-Em có suy nghĩ
gì về tâm trạng
bà cụ Tứ ?
-Đó là tâm trạng rất chân thật của bà mẹ nghèo lam lũ cả
một đời .Tâm trạng ấy buồn nhiều hơn vui .Buồn vì gia

cảnh nhà mình ,buồn vì bổn phận làm cha ,làm mẹ không
lo nổi cho con ,buồn vì ngời chồng mất từ lâu ,đứa con
gái phải lấy chồng xa Bà cụ buồn cho cuộc đời .Buồn
cho cuộc đời cũ thì bao giờ hết đợc .Nhng trong nỗi buồn
vẫn khắc khoải bao hi vọng .
-Bà cụ Tứ hi
vọng những gì ?
Em có suy nghĩ
gì về hi vọng
đó ?
-Bao nhiêu lần xuất hiện trong ý nghĩ của một niềm tin
,hi vọng
+ Biết rằng chúng nó có nuôi nổi nhau sống đợc qua
cơn đói khát này không
+ May ra mà qua khỏi đợc cái tao đoạn này
+ Vợ chồng chúng nó lấy nhau ,cuộc đời chúng nó liệu
có hơn bố mẹ trớc kia không .
-Từ niềm hi vọng mong manh còn nặng tin vào số
mệnh ,bà cụ nghĩ tới triết lí muôn thuở Ai giàu ba họ ,ai
khó ba đời . Có ra thì đời con cái chúng mày về sau.
- Từ hi vọng chỉ là mong manh Bà lão khẽ đằng hẵng
một tiếng nhẹ nhàng nói với nàng dâu mới
Thì các con phải duyên phải kiếp với nhau u
cũng mừng lòng. Mừng lòng nghĩa là bà cụ chấp
thuận ,vui vẻ nhận dâu ,nhận con.Trong tâm trạng cử
chỉ ,lời nói mang những hi vọng cũng có nghĩa là khát
vọng ở bà cụ Tứ .Niềm tin và khát vọng ấy là một phát
hiện sâu sắc ở Kim Lân .Sống bên cái chết ,sống giữa cái
chết ,cái chết hàng ngày đang thò bannnf tay gân guốc
đến từng nhà ,mẹ con Tràng vẫn tin ở sự sống .Chỉ có

nguồn sống hết mình mới có niềm tin nh thế .
-Niềm khao
khát hạnh phúc
của ngời mẹ có
đợc từ yếu tố
nào ?
-Bắt nguồn từ khát vọng của vợ chồng Tràng và sâu xa
hơn từ lòng yêu thơng con ngời .Với ngời con gái xa lạ
,bà cu Tứ thật thiện cảm
+ Các con lấy nhau
+ Con cái chúng mày sau này
+ Con ngồi xuống đây ,ngồi xuống đây cho đỡ mỏi
chân
+ Bà lão nhìn ngời đàn bà lòng đầy thơng xót.Nó bây
giờ là dâu là con trong nhà này rồi
+ Thấp giọng xuống thân mật : Nhà mình thì nghèo con
ạ cốt làm sao chúng mày hoà thuận là u mừng rồi
Chúng mày lấy nhau lúc này u thơng quá .
Bà cụ tứ vui vẻ nhận dâu ,nhận con .Đó là xuất phát từ
lòng yêu thơng con ngời ,từ khát vọng hạnh phúc .Điều
mà nhà văn muốn khẳng định .
-Niềm khao
khát hạnh phúc
còn đợc thể hiện
ở chi tiết nào ?
- Tình yêu thơng và nhu cầu xây dựng cho mình tổ ấmgia
đình là bản chất của nhân tính .Buổi sáng ,ngày đầu tiên
Tràng có vợ không khí gia đình trở nên khác hẳn .Sự có
mặt của vợ Tràng ,gia đình này mới thật sự là một tổ
ấm .Mọi ngời cảm thấy gắn bó hơn với gia đình của mình

. bà mẹ thì lúi húi giẫy những búi cỏ mọc nham nhở
Vợ Tràng quét lại cái sân . Nhà cửa sân vờn hôm nay
dợc quét tớc ,thu dọn sạch sẽ gọn gàng .Mờy chiếc quần
áo rách nh tổ đỉa vẫn vắt khơm mơi niên ở một góc nhà
đã thấy đem ra sân hong.Hai cái ang nớc vẫn để khô cong
ở dới gốc ổi đã kín đầy ăm ắp.Đống rác mùn tung bành
ngay lối đi đã hót sạch.
Ta nhận ra dờng nh mẹ con Tràng trớc đó chỉ sống tạm
bợ ,sống cho qua ngày đoạn tháng .Nhặt đợc vợ gia đình
khác hẳn .Thay đổi nhất là Tràng Tràng thơng yêu và
gắn bó với cái nhà của hắn lạ lùng .Hắn đã có một gia
đình ,hắn sẽ cùng vợ sinh con đẻ cái ở đấy .Cái nhà nh tổ
ấm che ma che nắng .Một niềm vui sớng phấn chấn đột
ngột tràn ngập trong lòng
-Em có nhận xét
gì về tâm trạng
của Tràng sau
ngày có vợ ?
-Ta rất cảm động vì tâm trạng ấy có đợc ở một ngời nh
Tràng .Tràng lấy đợc vợ ,nhặt đợc vợ là cả một ớc mơ lớn
tởng chừng không bao giờ thực hiện đợc .Giá trị nhân văn
của truyện là sự phát hiện ,đồng cảm và sự trân trọng
niềm vui sớng rất Ngời này ở tầng lớp nông dân nghèo
trong xã hội thối nát .
-Qua các phần
a,b,c ,em hãy rút
ra kết luận ?
- Tình huống truyện ( Tràng nhặt đợc vợ ở giữa những
ngày đói kém ) đã giúp ngời nông dân vợt lên cả cái
đói ,cái chết ,khơi dậỷơ mỗi nhân vật trong truyện những

ý nghĩ tâm trạng mà mỗi ngời một khác .Tình huống
truyện bộc lộ khát vọng hạnh phúc ,niềm tin và tình yêu
thơng của con ngời .Tình huống truyện đã làm rõ chủ đề
của truyện .
-Qua đọc hiểu
em nghĩ nh thế
nào là vợ
nhặt
-Nhặt không phải là một động tác .Vợ nhặt đã khơi dậy
bao điều sâu sắc của cuộc đời
+ Cái đói ,cái chết đang đe doạ con ngời .Những chi tiết
tiếng hờ khóc ,mùi khói đống rấm ,mùi ẩm thối của rác r-
ởi và xác ngời
+ Khát vọng hạnh phúc ,niềm tin vào cuộc đời ,lòng yêu
thơng con ngời cũng đợc khẳng định qua tâm trạng mỗi
con ngời trong truyện
+ Tràng nhặt đợc vợ góp phần thức tỉnh ý thức của mọi
ngời và của chính mình ,làm cho gia đình thực sự là tổ
ấm .
+ Tràng nhặt đợc vợ còn làm chonhững khuôn mặt ở
xóm ngụ c u tối bỗng rạng rỡ hẳn lên .
Nhặt là tính từ chứ không phải là động từ nh ngời ta
nhặt cái rơm cái rác .Nhặt mang t tởng nhân văn và ý
nghĩa xã hội
d- Đoạn kết
- Em có suy
nghĩ gì ?
- Cũng chỉ có ba nhân vật .Thêm vào đó là tiếng trống
thúc thuế từ đình vọng vào tạo không khí căng thẳng .Vợ
Tràng giữ vị trí quan trọng trong đoạn kết .Vợ Tràng kể

một cách rất tự nhiên Trên mạn Thái Nguyên , Bắc
Giang ngời ta không chịu đóng thuế nữa đâu . Ngời ta
còn phá cả kho thóc của Nhật chia cho ngời đói nữa
đấy .Vô hình lời nói ấy của vợ Tràng đã khơi dậy những
gì rất lớn lao của thực tế đời sống .Nhất là câu hỏi của
Tràng Việt Minh phải không và lời đáp của ngời vợ ừ
,sao nhà biết Hình ảnh cuối truyện dù chỉ là hiện lên
trong suy nghĩ của Tràng : Trong ý nghĩ của hắn vụt
hiện ra cảnh những ngời nghèo đói ầm ầm kéo nhau đi
trên đê Sộp Đằng trớc có lá cờ đỏ to lắm Trong óc
Tràng vẫn thấy đám ngời đói và lá cờ đỏ bay phấp phới
- Chi tiết cuối truyện có đợc cũng là nhờ vợ nhặt .Tình
huống truyện có ảnh hởng suốt từ đầu đến cuối truyện .
- Vợ chồng Tràng có tham gia Việt minh hay không ,ta
không thể khẳng định đợc .Nhng ta tin rằng mối quan hệ
giữa ngời nông dân nghèo khổ với cách mạng tháng Tám
là một điều chắc chắn
III- Củng cố Phần ghi nhớ SGK
IV-Luyện tập
Câu 1-SGK
-Đoạn văn gây ấn tợng sâu sắc nhất là câu chuyện của ba
mẹ con bà cụ Tứ vì :
+ Thấy đợc tâm trạng của mỗi nhân vật gắn với khát
vọng hạnh phúc ,tình yêu thơng và niềm tin mãnh liệt
của con ngời vào cuộc sống tơng lai .
+ Cái tài miêu tả tâm trạng .
+ Suy cho cùng là cái tình của Kim Lân .Đó là sự cảm
thông và gắn bó của nhà văn với cuộc sống ngời lao động
nghèo khổ .
Câu 2-SGK - Đoạn kết cả ba nhân vật ( ba mẹ con bà cụ Tứ ) đều

xuất hiện .
+ Tiền trống thúc thuế tạo không khí căng thẳng ,nơm
nớp lo sợ
+ Câu hỏi của ngời con dâu với mẹ chồng ,cách kể tự
nhiên những gì vợ Tràng thấy đã khoi dậy hiện thực lớn
lao .Bão táp cáhc mạng của quần chúng nổi dậy .Tình
huống truyện chỉ đạo suốt từ đầu đến cuối truyện .
+ Cách hỏi của Tràng và nhớ lại sự việc đã chứng kiến
nh là sự ủ nén những gì của khát vọng con ngời để chờ
dịp vùng lên .
+ Hình ảnh lá cờ đỏ tung bay với đoàn ngời đi trên đê
Sộp nh là sự vẫy gọi .
bài viết số 5
(nghị luận văn học )
Chọn một trong ba đề sgk
nhân vật giao tiếp
A- Mục tiêu cần đạt :
- Nắm vững các đặc điểm và vai trò trong hoạt động giao tiếp ,cùng tac
sđộng chi phối lời của các nhân vật .
- Có kĩ năng nói và viết phù hợp với vai trò giao tiếp trong từng ngữ cảnh
thích hợp .
B- Ph ơng tiện thực hiện : SGK+SGV+Bài soạn
C- Cách thức tiến hành :Giáo viên hớng dẫn học sinh thảo luận và trả lời câu
hỏi
D- Tiến trình lên lớp :
1- kiểm tra bài cũ
2- Giới thiệu bài mới
Hoạt động của
giáo viên và học
sinh

Yêu cầu cần đạt
I- Đọc hiểu
1-Phân tích ngữ
liệu H/S đọc SGK
Đoạn trích thứ
nhất
phần a - SGK
- Đoạn văn của Kim Lân trong truyện ngắn Vợ Nhặt
+ Có hai nhân vật giao tiếp chủ yếu
+ Có lứa tuổi ngang nhau
+ Một trai , một gái
+ Đều là những ngời nông dân nghèo khổ trong xã hội cũ
Phần b-SGK -Hai nhân vật chuyển vai lúc nói ,lúc nghe ngời kia nói .
- Lời đầu tiên của Thị hớng tới mấy cô gái cùng tỏng lúc đi
làm thuê .Sau đó hớng tới Tràng .
Phần c-SGK Các nhân vật giao tiếp đều bình đẳng về vị thế trong xã hội
Phần d-SGK -Với mấy cô gái đi làm thuê cùng với mình thì Thị ( ngời
con gái theo Tràng làm vợ ) thân thuộc gần gũi .Nhng với
Tràng thì xa lạ .
Phần e-SGK -Tuổi tác ,thân ,sơ ,vị trí xã hội ,nghề nghiệp đã quyết định
chi phối lời nói của nhân vật
+ Nói đùa vẻ tán tỉnh trêu trọc Nhà tôi ơi !
+ Câu thiếu chủ ngữ ( thờng xảy ra ở ngời trong cuộc )
Thật đấy lên
+ Từ ngữ linh hoạt từ nhà tôi đến đằng ấy
+ Lếc mắt đa tình ,cời tít .
Đoạn trích thứ hai
Phần a-SGK
-Đoạn trích trong truyện ngắn Chí Phèo của Nam Cao .
+ Đoạn trích có nhiều nhân vật giao tiếp .Nhng chủ yếu có

hai nhân vật Bá Kiến và Chí Phèo .Còn chủ yếu chỉ nghe Bá
Kiến.
+ Nói với những bà vợ là cho nhiều ngời nghe để chứng tỏ
mình công minh .chính trực .Nói với một ngời nghe là Bá
Kiến nói với Chí Phèo .
Phần b-SGK - Vị thế xã hội chênh lệch .Cụ Bá là bề trên ,tất cả mọi ngời
đều sợ ,đều nể .Điều đó chi phối cáhc dùng từ ngữ trong
giao tiếp của Bá Kiến
- Với các bà vợ thì quát ,đuổi gọi các bà tỏ vẻ mình
không thiên lệch
- Để giãn ngời đến xem (không có lợi cho mình ) và cũng
muốn cô lập Chí Phèo cụ Bá hạ thấp giọng và dùng lời có vẻ
bình đẳng Cả các ông ,các bà nữa
Phần c-SGK - Đối với Chí Phèo ,Bá Kiến đã thực hiện đợc ý định trong
giao tiếp : kết hợp tất cả các phơng án trả lời : A-B-C-D
A- Đuổi hết mọi ngời chỉ để đối thoại riêng với Chí Phèo
( đuổi nh thế nào - đuổi khéo .Đuổi để cô lập Chí Phèo )
B- Bá Kiến hạ nhiệt cơn tức giận của Chí Phèo bằng cả
hành động này Chí Phèo dậy ,giong nói Anh Chí ơi ! cời
nhạt ,cái anh này . Cụ đổi giọng
C- Nâng vị thế của Chí Phèo ngang với mình bằng cách nói
trổng thiếu chủ ngữ Về bao giờ thế ? sao không vào nhà
chơi? Đi vào nhà uống nớc. Còn nhận Chí Phèo là họ hàng
thân thiện .Cụ ra vẻ bình đẳng : khổ quá giá có tôi ở nhà thì
đâu đến nỗi .Ngời lớn cả chỉ một câu với nhau là đủ .
D-Bá Kiến kết tội Lí Cờng và yêu cầu Lí Cờng sai ngời nhà
đun nớc để tiếp đón Chí Phèo .Mục đích của việc làm này là
để xoa dịu mâu thuẫn ,vô hiệu hoa sChí phèo ,dần dần dùng
cáhc chinh phục Chí Phèo ,biến chí phèo thành tay sai cho
Bá Kiến .

Phần d-SGK -Với cáhc giao tiếp nh trên ,bá kiến đã đạt đợc mục đích
.Ngời nh Chí Phèo dễ mắc lừa .Ngời hiểu biết thì cho bá
Kiến là kẻ lọc lõi ,khôn ngoan nên cảnh giác .
II-Củng cố Phần ghi nhớ SGK
III- luyện tập
Câu 1-SGK
- Vị thế xã hội của các nhân vật giao tiếp khác nhau .Một
ngời có chức quyền là ông Lí .Một ngời cùng đinh là anh
Mịch .Vì thế đã chi phối cách sử dụng ngôn ngữ của họ
.Một ngời trớc sau chỉ một lạy ông ,hai lạy ông ,cắn rơm
cắn cỏ nghìn lạy ông mớ lạy ,gọi ông, xng con .Còn ông Lí
dậm doạ kệ mày xng tao.
Câu 2-SGK -Vị thế xã hội đều là ngời dân nhng do tuổi tác ,nghề nghiệp
,bản chất nên có sự hiểu biết khác nhau
+Tuổi tác khác nhau ( già có ,trẻ có )
+ Nghề nghiệp khác nhau (Trí thức ,ngời làm ruộng ,cu lơ
xe có )
+ văn hoá khác nhau (Ngời có học sinh viên ,nhà nho ,ngời
không có học )
Câu 3- SGK
Phần a-SGK
-Bà lão láng giềng và Chị Dâu có vị thế nh nhau nên gắn
bó ,chia sẻ ,yêu thơng nhau .Điều đó thể hiện ở ngôn ngữ
trong giao tiếp cũng nh thái độ và giọng điệu .
+ Gọi bác trai ( khi nói với vợ ) ngời vắng mặt
+ Gọi anh ấy ( khi nói với vợ) ngời vắng mặt
Tỏ thái độ gần gũi thân tình .
- Kết hợp với ngôn ngữ là giọng giục và lật đật chạy sang
,chạy về với vẻ băn khoăn .
Phần b- SGK Bà láng giềng thể hiện sự quan tâm

+Bác trai đã đỡ rồi chứ
+ Này bảo bác ấy có trốn đi đâu thì trốn
Chị Dậu đáp lại sự quan tâm ấy
+ Cám ơn cụ nhà cháu đã tỉnh táo
+ Vâng cháu cũng nghĩ nh cụ
Phần c-SGK -Cách giao tiếp của những ngời bình dân mộc mạc nhng có
lối sống văn hoá lịch sự đáng kính trọng và làm theo .
Vợ chồng a phủ
(tô hoài )
A- Mục tiêu cần đạt :
- Hiểu đợc cuộc sống cực nhục ,tối tăm và quá trình đồng bào các dân tộc
vùng cao Tây Bắc vùng lên tự giải phóng khỏi áp bức kìm kẹp của bọn thực
dân và chúa đất thống trị .
- Nắm đợc những đóng góp của nhà văn trong việc khắc hoạ tính cách nhân
vật ,sự tinh tế trong diễn tả cuộc sống nội tâm ,sở trờng quan sát những
phong tục tập quán và lối sống của ngời HMông .
- Cách trần thuật linh hoạt ,lời văn tinh tế mang màu sắc dân tộc và giàu
chất thơ .
B- Ph ơng tiện thực hiện : SGK+ SGV+Bài soạn
C-Cách thức tiến hành : Giáo viên hớng dẫn học sinh thảo luận và trả lời câu
hỏi
D- Tiến trình lên lớp :
1- Kiểm tra bài cũ
2- Giới thiệu bài mới

Hoạt động của
giáo viên và học
sinh
Yêu cầu cần đạt
I- Đọc tìm

hiểu 1-Tiểu dẫn
H/S đọc SGK
- Nêu những
nét cơ bản về
nhà văn Tô Hoài
?
-Tô Hoài sinh năm 1920 .Tên khai sinh là Nguyễn Sen
,sinh ra và lớn lên ở quê ngoại làng Nghĩa Đô ( ven sông
Tô Lịch) thuộc phủ Hoài Đức tỉnh Hà Đông nay là phờng
Nghĩa Đô quận Cầu Giấy Hà Nội : Quê nội ở làng Cát
Động ,Thị trấn Kim Bài ,Tỉnh Hà Đông ( nay là Hà Tây) .
-Tô Hoài chỉ đợc học hết bậc tiểu học ,làm nhiều nghề để
kiếm sống trớc khi cầm bút .Trớc cách amngj tháng Tám
năm 1945 ,Tô Hoài viết nhiều với hai đề tài chính :
+Truyện về loài vật
+ Truyện về cuộc sống của những ngời thợ thủ công
nghèo ở quê ngoại .
- Năm 1943 ,Tô Hoài bí mật tham gia hội văn hoá cứu
quốc .Kháng chiến chống thực dân Pháp bùng nổ ,Tô Hoài
làm báo cứu quốc và hoạt động vănm nghệ ở Việt Bắc .
-Năm 1947 Hội nhà văn Việt Nam đợc thành lập ,Tô Hoài
làm Tổng th kí ,pphó tổng th kí .Ông từng là chủ tịch Hội
văn học nghệ thuật Hà Nội (1986-1996)
-Tác phẩm chính :
+ Dế Mèn phiêu lu kí (đồng thoại -1941)
+ O Chuột (tập truyện về loài vật -1942)
+ Quê Ngời (tiểu thuyết -1942)
+ Nhà Nghèo ( tập truyện ngắn -1944)
+ Truyện Tây Bắc ( tập truyện -1953)
+ Mời Năm ( tiểu thuyết -1957)

+ Miền Tây(tiểu thuyết -1967)
+ Ngời Ven Thành (tập truyện -1972)
+ Tự Truyện (1978)
+ Quê Nhà (tiểu thuyết -1980)
+ Cát Bụi Chân Ai ( hồi kí -1992)
+ Chiều Chiều ( tự truyện -1999)
-Em có nhận xét
gì về nhà văn Tô
Hoài ?
-Một nhà văn viết rất khoẻ .Một trong những cây bút văn
xuôi hàng đầu của nền văn học hiện đại Việt Nam ,có gần
200 đầu sách thuộc thể loại khác nhau
+Cộng am hiểu nhiều ,vừa cụ thể ,tỉ mỉ ,vừa phong phú về
đời sống và phong tục .
+Lối kể chuyện tự nhiên ,sinh động ,cách miêu tả giàu
chất tạo hình .Vốn từ vựng giàu có ,nhiều khi rất thông tục
+Quan niêm sáng tác của Tô Hoài : Viết văn là quá
trình đấu tranh để nói ra sự thật .Đã là sự thật thì không
tầm thờng cho dù phải đập vỡ những thần tợng trong lòng
ngời đọc (Trả lời phỏng vấn báo An ninh thế giới
-2007) .Năm 1996 ,Tô Hoài đợc nhận giải thởng Hồ Chí
Minh về văn học nghệ thuật .
2- Truyện ngắn
Vợ chồng A
Phủ
a- Hoàn cảnh
và mục đích
sáng tác
- Trình bày
những nét cơ

bản về hoàn
cảnh và mục
đích sáng tác ?
-Năm 1952 ,Tô Hoài đi với bộ đội giải phóng Tây Bắc
.Chuyến đi dài tám tháng ,nhà văn đã ba cùng (ăn ,ở
,chiến đấu) cùng với đồng bào các dân tộc Thái, Mờng , H
Mông ,Dao Từ khu du kích trên núi cao đến các bản
làng mới giải phóng .Chuyến đi này đã để lại nhiều kỉ
niệm ,hiểu biết về cuộc sống ,con ngời miền núi .Tô Hoài
đã viết Truyện Tây Bắc trong đó có Vợ Chồng A Phủ .
-Về những kỉ niệm riêng ,Tô Hoài từng kết làm anh em
với cán bộ ngời dân tộc ,nhận một em bé HMông làm con
nuôi của mình .Chuyến đi tám tháng ấy còn để lại nhiều kỉ
niệm khó quên .Tô Hoài kể lại Cái kết quả lớn nhất và
trớc nhất của chuyến đi tám tháng ấy là đất nớc và con ng-
ời Miền Tây đã để thơng để nhớ cho tôi nhiều quá .Tôi
không thể bao giờ quên vợ chồng A Phủ tiễn tôi khởi dốc
núi Tà Sùa và cùng vẫy tay gọi theo Chéo Lù ! Chéo Lù
( trở lại ,trở lại ) . Không bao giờ tôi quên đợc vợ chông Lí
N Chu tiễn chúng tôi dới chân núi Cao phạ cũng vẫy tay
kêu Chéo Lù ,Chéo Lù.Hai tiếng ấy nhắc tôi có ngày
trở lại ,phải đem trở lại cho những ngời thơng ấy của tôi
một kỉ niệm tấm lòng mình.Một cái gì làm hiển hiện lại
cuộc đời ngời HMông chân thật ,chí tình dù gian nan thế
nào bao giờ cũng đợi cán bộ ,bộ đội ,bao giờ cũng mong
anh em trở lại ( ).Hình ảnh Tây Bắc đau th ơng và dũng
cảm lúc nào cũng thành nét ,thành ngời ,thành việc trong
tâm trí tôi .ý thiết tha với đề tài là một lẽ quyết định .Vì
thế tôi viết Truyện Tây Bắc
b-Tóm tắt

truyện
-Truyện gồm hai phần : Vợ chồng A phủ ở Hồng Ngài và
Vợ chồng A Phủ ở Phiềng Sa .Mị một cô gái ngời H Mông
xinh đẹp ,thổi lá cũng hay nh thổi sáo .Hạnh phúc đang
trong tầm tay .Nhng Mị không lấy đợc ngời mình yêu vì
món nợ cha ,mẹ Mị lấy nhau phải vay của nhà giàu.Mị
thành con dâu gạt nợ nhà thống lí Pá Tra ,vợ A Sử con trai
thống lí .Có mấy tháng đêm nào Mị cũng khóc .Mị định tự
tử bằng lá ngón .Vì lòng thơng cha ,Mị không nỡ chết .Mị
sống trong căn buồng tăm tối .Ngày qua ngày ,Mị chỉ còn
biết với công việc .Ngày tết Mị uống rợu .Tiếng sáo gọi
bạn yêu làm Mị phơi phới trở lại ngày trớc .Mị thấy mình
còn trẻ .Mị muốnđi chơi .A Sử bỗng xuất hiện .Nó trói Mị
trong buồng tối
Cuộc đụng độ giữa A Phủ và A Sử đã buộc A Phủ thành
ngời đi ở không công truyền kiếp .Vì mải săn bò tót ,A
Phủ để hổ ăn mất một con bò .Cha con thống lí Pá Tra đã
trói A Phủ bên bếp .Xuất phát từ lòng thơng ngời nh thể
thơng thân ,Mị đã cắt dây mây cởi trói cho A Phủ ,cùng A
Phủ chạy trốn khỏi nhà thống lí Pá Tra ( hết đoạn trích
đọc - hiểu )
- Suốt mấy tháng trời đêm nghỉ ,ngày đi .Mị và A Phủ đã
thành chồng thành vợ .Họ đến Phiềng Sa khu du kích .Ai
cũng gọi họ là vợ chồng A phủ .Hai vợ chồng phát nơng
làm rẫy .Đời sống đã khấm khá,nuôi đợc lợn chuẩn bị
đóng tàu ngựa .Lính ở đồn bản Pe lên càn quét .Chúng bắt
lợn của A Phủ .A Phủ đòi tiền .Chúng bắt A Phủ khiêng
lợn xuống đồn .Chúng đánh A Phủ ,cắt chỏm tóc của A
phủ vu cho A Phủ nuôi cán bộ .A Phủ phải khiêng nớc
,khiêng đá .Nhớ vợ ,nhớ nhà, A Phủ đã bỏ trốn Từ đó hai

vợ chồng sống trong trạng thái nơm nớp lo sợ .Một hôm
có ngời khách lạ đến chơi nhà ,biết thổi sáo gọi ngời về
.Ngời đó là A Châu .Trong bữa ăn A Phủ hỏi mới biết A
Châu là cán bộ .A Phủ bng bát cơm chỉ vào mặt A Châu
chửi tục Tao thù mày ! cả đời tao không biết cán bộ là gì
vậy mà thằng tây nó bảo tao nuôi cán bộ .Nó ăn lợn cảu
tao .Nó bắt tao khiêng nớc ,khiêng đá .Nó cắt chỏm tóc
của tao .cha mẹ để cho tao .Tao thù mày .Đ ợc a Châu
giảng giải ,A phủ mới biết thằng tây nói láo .Đêm ấy trong
rừng A Phủ kể lại cuộc đời của mình với mị cho a Châu
nghe .A Châu cũng kể .Nhà ở dới xuôi ,cha mẹ ,anh em
cũng bị địch giết hại .Vì tôi hiểu biết ,chính phủ cho tôi đi
làm cán bộ .Rồi a Châu bày cho A phủ làm một cái nhà
trong rừng giấu mọi thứ .ở ngoài rừng chỉ là cái nhà không
nh đã phổ biến cho mọi ngời .Lễ ăn sùng ( ăn thề) kết làm
anh em thật cảm động .
Lính đồn bản Pe lại lên càn .Lần này chúng không lấy đ-
ợc gì .Chúng bắt tất cả ngời già ,đàn bà ,trẻ em ,trong đó
có Mị về đồn .Mẹ con A Chế chết ngay ở chân dốc .Tới
đồn ,Mị nhìn thấy cha con thống lí Pá tra về ở hẳn với đồn
tây .Mị sợ quá ,bỏ trốn .Mị về giục A Phủ chạy trốn ,A
Phủ trấn tĩnh Mị Thằng tây mới bắt đợc em một đêm mà
cái gan của em đã bé đi rồi ! Đây không phải ở Hồng Ngài
.Đây là Phiềng Sa mà A Phủ là tiểu đội trởng .Hai ngời
bình tĩnh ngồi nớng thịt bò tót làm nơng khô và dẫn đờng
cho bộ đội đánh đồn bản Pe cứu ngời già và trẻ em .
c- Chủ đề
-Nêu chủ đề
truyện ?
-Miêu tả một đoạn đời bất hạnh của mị và A Phủ ,khẳng

định sức sông tiềm ẩn mãnh liệt ở Mị và sự vùng lên dù
chỉ là tự phát .Đồng thời làm rõ quá trình giác ngộ đứng
lên tiêu diệt kẻ thù dới sự lãnh đạo của Đảng .
II- Đọc hiểu
(phần trích dẫn
SGK )
1- Mị và APhủ
là nạn nhân của
chế độ phong
kiến miền núi
- Mị đợc giới
thiệunh thế
nào ?Em có
nhận xét gì ?
-Mị xuất hiện ngay từ dòng đầu ,trang đầu của truyện :
Ai ở xa về ,có việc vào nhà thống lí Pá Tra thờng trông
thấy có một cô con gái ngồi quay sợi gai bên tảng đá trớc
cửa ,cạnh tàu ngựa .Lúc nào cũng vậy dù quay sợi, thái cỏ
ngựa ,dệt vải ,chẻ củi hay đi cõng nớc dới khe suối lên ,cô
ấy cũng cúi mặt ,mặt buồn rời rợi .Ba hình ảnh : tảng
đá ,tàu ngựa ,đôi mắt đã gợi sự liên tởng cho ngời đọc .
Tảng đá là hiện thân nỗi đau khổ đè nặng lên cuộc đời
ngời con gái ,điển hình cho bao số phận bất hạnh . Tỗu
ngựa ngay bên cạnh alf sự so sánh cuộc đời cua Mị cũng
chẳng khác gì con trâu con ngựa cảu nhà giàu ,còn khổ
hơn kia . Con trâu ,con ngựa ngày đi làm ,đêm còn đợc
đứng gãi chân ,nhai cỏ .Đàn bà ,con gái nhà này phải vùi
đầu vào việc cả đêm lẫn ngày và Đời ngời con gái lấy
chồng nhà giàu ở Hồng Ngài là một đời phải đi sau lng
con ngựa của chồng .Khuôn mặt là diện mạo của tâm hồn

.Đôi mắt là cửa sổ tâm hồn lúc nào cũng buồn rời rợi
trời ơi !
Những dòng đầu truyện ,giúp ngời ta nhận thức đợc cuộc
đời của Mị .Đó là số phận bất hạnh đầy đau khổ .
-Vì sao Mị phải
lấy A Sử ?
Những ngày làm
dâu ở nhà thống
lí Pá Tra Mị
sống nh thế
nào ? Em có suy
nghĩ gì ?
-Vì món nợ truyền kiếp .Cha mẹ Mị lấy nhau phải vay của
bố thống lí Pá Tra bây giờ một nơng ngô .Lãi mẹ đẻ lãi
con ,suốt đời đôi vợ chồng ấy không trả hết nợ .Thế là Mị
phải thế vào món nợ ấy .Mị thành con dâu gạt nợ nhà
thống lí ,vợ của A Sử . Chao ôi ! Thế là cha mẹ ăn bạc
nhà giàu từ kiếp trớc .Bây giờ ngời ta bắt bán con trừ nợ.
Cuộc đời còn có nỗi khổ đau nào hơn thế .
- Mị là một cô gái trẻ ,đẹp ,hồn nhiên và khao khát hạnh
phúc .Nhng Mị không lấy đợc ngời mình yêu .Có mấy
tháng đầu đêm nào Mị cũng khóc .Đó là nớc mắt của
đời đắng cay mặn chát ,của nỗi uất nghẹn ,dồn tụ .Mị về
trình cha để đi chết .Nhng lòng hiếu thảo đã ngăn Mị
lại .Vì cha ,vì món nợ mà Mị cắn răng chịu đựng kiếp
sống tôi đòi ,nhục nhã .Con dâu gạt nợ khổ hơn cả ngời đi
ở không công .Ngời đi ở còn có công chủ trả ,làm con dâu
gạt nợ thì công xá ở đâu ?
- Kiếp sống nô lệ triền miên đã làm cho Mị tê liệt mọi sức
phản kháng và chỉ còn cam chịu số phận ,sống mà nh chết

ở lâu trong cái khổ ,Mị quen khổ rồi .Bây giờ Mị tởng
mình cũng là con trâu ,con ngựa Mị không còn ý niệm
về thời gian ,không hi vọng ,mong đợi ,suốt ngày lùi lũi
nh con rùa nuôi trong xó cửa .Mị chỉ còn biết với công
việc Mỗi năm ,mỗi mùa ,mỗi tháng lại làm đi làm lại
.Tết xong thì lên núi hái thuốc phiện ,giữa năm thì giặt
đay xe đay ,đến mùa thì đi nơng bẻ bắp ,và dù lúc đi hái
củi ,lúc bung ngô ,lúc nào cũng gài bó đay trên tay để tớc
thành sợi .Mị chỉ là thứ công cụ .Đau xót biết nhờng
nào .
-Căn buồng Mị ở kín mít,có một chiếc cửa sổ một lỗ
vuông bằng bàn tay .Lúc nào trông ra cũng chỉ thấy trăng
trắng ,không biết là sơng hay nắng .Cuộc sống hiện tại
tăm tối nh căn buồng kín mít .Nhìn về tơng lai không rõ
ràng mờ mờ trăng trắng .Căn buồng ấy gợi không khí
của một nhà tù ,của cuộc đời ngời con gái không có tự
do ,không hạnh phúc ,tuyệt nhiên cũng không có niềm vui
nào ?
-Có bận Mị còn bị A Sử trói đứng trong buồng tối : Nó
xách cả một thúng sợi đay ra trói đứng Mị vào cột nhà
.Tóc Mị xoã xuống ,A Sử cuốn luôn tóc lên cột ,làm cho
Mị không cúi ,không nghiêng đợc đầu nữa .Lúc ấy Mị
thổn thức nghĩ mình không bằng con ngựa ,trói đứng là
hình phạt nặng nề dã man của chế độ phong kiến thời
trung cổ .Sánh vai với Mị là A Phủ .A phủ đợc miêu tả nh
thế nào ?
-Tác giả giới
thiệu về A Phủ
nh thế nào ? Em
có suy nghĩ gì ?

-Mồ côi cả cha lẫn mẹ ,anh ,em A Phủ cũng vì dịch mà
chết .Có ngời làng đói bụng đã bán A Phủ cho ngời Thái ở
dới núi .A Phủ không chịu đợc bỏ trốn lên núi cao ,lu lạc
đến Hồng Ngài sống bằng nghề làm mớn .
- A Phủ đã lớn biết đúc lỡi cày ,đục cuốc ,lại cày giỏi và
đi săn bò tót rất bạo .A phủ khoẻ ,chạy nhanh nh ngựa
.Con gái trong làng nhiều ngời mê ,nhiều ngời nói Đứa
nào đợc A Phủ cũng bằng đợc con trâu tốt trong nhà
,chẳng mấy lúc mà giàu .Nhng A Phủ không có bố mẹ
,không có ruộng ,không có bạc . A phủ không thể lấy nổi
vợ
- Nhng A Phủ cũng là ngời khao khát hạnh phúc : Ngày
tết ,A Phủ chẳng có quần áo mới nh nhiều trai làng
khác .A phủ chỉ có một chiếc vòng Vìa trên cổ ,A Phủ
cũng cứ cùng trai làng đem sáo ,khèn, đem con quay và cả
quả pao ,quả yến đi tìm ngời yêu ở các làng trong vùng
- A Phủ có sức sống mạnh mẽ ,khao khát tự do .Thuở nhỏ
nhiều bất hạnh .Nhng đã biết sống tự lập mặc dù nghèo
khổ .Anh cũng là ngời lao động giỏi ,nhiều ngời yêu
quý .Nhng a Phủ chỉ biết kiếm sống bằng bán rẻ sức lao
động của mình .Đây cũng là nạn nhân của chế độ phong
kiến miền núi .
-Cuộc đụng độ
giữa A Phủ và A
Sử nh thế nào ?
Em có suy nghĩ
gì ?
-Nguyên nhân vì cánh A Sử cậy thế con quan ,còn muốn
bắt nhiều con gái đẹp trong vùng về làm vợ ,luôn phá đám
các cuộc chơi của trai làng .Cuộc đụng đầu giữa A Phủ và

A Sử đợc miêu tả :
+ Lũ phá đám ta đêm qua đây rồi
+ A Phủ đâu ! A Phủ đánh chết nó đi
Một ngời to lớn chạy vụt ra vung tay ném con quay rất to
vào mặt A Sử .Con quay gỗ ngát lăng vào giữa mặt .Nó
vừa kịp bng tay lên .A Phủ đã xốc tới ,ném cái vòng cổ
,kéo dập đầu xuống ,xé vai áo đánh tới tấp .Hàng loạt
những động tác đợc miêu tả : chạy vụt ra ,vung tay ném
,xốc tới ,nắm ,kéo ,dập đầu ,xé ,đánh tới tấp .A phủ thật
mạnh mẽ ,hiên ngang ,ham chuộng tự do ,gan góc .Trận
đòn áp đảo ,khiến ngời đọc hả hê .Vì ngời ta chỉ thấy con
quan đánh ngời cha thấy ngời dân đánh lại con quan bao
giờ .Đủ thấy A Phủ là ngời không biết sợ cho dù đó là c-
ờng quyền bạo lực
-Vụ sử kiện đợc
miêu tả nh thế
nào ?
-Ngời bị sử tội bị quỳ giữa nhà ,chịu đòn .
A Phủ ra quỳ giữa nhà .Lập tức bọn trai làng xô đến ,tr-
ớc nhất ,chắp tay lậy lia lịa tên thống lí Pa Tra rồi quay lại
đánh A Phủ .A phủ quỳ chịu đòn chỉ im nh cái tợng đá và
cừ mỗi đợt bọn chức việc hút thuốc phiện xong ,A phủ
lại ra quỳ giữa nhà ,lại bị ngời xô đến đánh .Mặt A phủ x-
ng lên ,môi và đuôi mắt dập chảy máu .Ngời thì đánh ,ng-
ời thì quỳ lạy ,kể lể ,chửi bới .Xong một lợt đánh ,kể ,chửi
lại hút .Khói thuốc phiện ngào ngạt tuôn qua các lỗ cửa sổ
.Rồi Pá Tra lại ngóc cổ lên vuốt tóc gọi A Phủ Cứ nh
thế suốt chiều ,suốt đêm ,càng hút ,càng tỉnh ,càng gọi
càng đánh ,càng chửi ,càng hút
Một trận đòn phũ phàng A Phủ phải gánh chịu .và gánh

chịu luôn cả sự luận tội : Thằng a Phủ đánh ngời thì làng
xử mày phải nộp vạ cho ngời mày đánh là 20 đồng ,nộp
cho thống quan năm đồng ,mỗi xéo phải hai đồng ,mỗi
ngời đi gọi các quan về hầu kiện năm hào .Mày phải mất
tiền mời các quan hút thuốc từ hôm qua tới nay .Lại mất
con lợn hai mơi cân chốc nữa mổ để các quan làng ăn vạ
mày Đáng lẽ làng xử mày tội chết .Nh ng làng tha cho
mày đợc sống mà nộp vạ .Cả tiền phạt ,tiền thuốc ,tiền lợn
mày phải chịu một trăm bạc trắng .Mày không có trăm
bạc thì tao cho mày vay để mày ở nợ .Bao giờ có tiền trả
thì tao cho mày về .Cha có tiền trả thì tao bắt mày làm con
trâu ,con ngựa nhà tao .Đời mày ,đời con ,đời cháu mày
tao cũng bắt thế .Bao giờ hết nợ tao mới thôi
-Em có suy nghĩ
gì về APhủ ?
-Thế là từ đấy A Phủ là ngời đi ở không công truyền kiếp ,
đốt rừng ,cày nơng ,cuốc nơng ,săn bò tót ,bẫy hổ ,chăn
bò ,chăn ngựa quanh năm một thân một mình rong ruổi
ngoài gò .A Phủ là con của núi rừng tự do .Cuộc sống
phóng khoáng ,gần gũi thiên nhiên và chất phác của A
Phủ cũng là nét tính cách đặc trng của ngời H Mông trên
các triền núi cao .Con ngời ấy cũng không thoát khỏi cảnh
áp bức của chúa đất .
2-Sức sống tiềm
ẩn mãnh liệt của
nhân vật Mị .
-Sức sống tiềm
ẩn của nhân vật
Mị đợc miêu tả
nh thế nào ?

-Nhân vật Mị trong đoạn trích chỉ có hai lần tham gia vào
đối thoại .
+ Lần thứ nhất nói với cha Con nay đã biết cuốc nơng
làm ngô .Con phải làm nơng ngô giả nợ thay cho bố .Bố
đừng bán con cho nhà giàu
+Lần thứ hai nói với a Phủ ở đoạn cuối đi ngay A Phủ
cho tôi đi ở đây thì chết mất
Mị sống hầu nh câm lặng .Điều ấy chứng tỏ Mị có sức
sống nội tâm .Nó dồn nén ,tích tụ âm thầm ,mạnh mẽ .
-Sức sống ấy bộc lộ ngay từ lúc mới bị bắt về làm dâu nhà
thông lí .Mị đã phản ứng một cách quyết liệt định ăn lá
ngón .ý định này là tiêu cực .Nhng với Mị sống nh thế thà
chết còn hơn .
- Sức sống đợc dồn nén , tích tụ từ lâu trong ý nghĩ ,tâm
trạng .Nhất định ,có dịp ,nó sẽ bùng lên .Đấy là buổi sáng
mùa xuân khi cái tết về với đất Hồng Ngài Mị nghe
tiếng sáo vọng lại thiết tha bồi hồi
+ Mị ngồi nhẩm thầm bài hát ngời đang thổi :
Mày có con trai con gái
Mày đi làm nơng
Ta không có con trai con gái
Ta đi tìm ngời yêu
Mị từ nghe đến nhẩm thầm theo lời bài hát ngời đang
thổi .Khát vọng hạnh phúc tình yêu đôi lứa nh ngọn lử
đang nhen nhóm lên trong lòng cô gái tội nghiệp .
+ Mị lén lấy hũ rợu cứ uống ừng ực từng bát .Rồi say
Lòng Mị thì đang sống về ngày trớc . Tai Mị văng vẳng
tiếng sáo gọi bạn ở đầu làng .Ngày trớc Mị thổi sáo giỏi
Mị uốn chiếc lá trên môi ,thổi lá cũng hay nh thổi
sáo .Có biết bao nhiêu ngời mê ngày đêm thổi sáo đi theo

Mị . Men rợu hay men cuộc đời ,men hạnh phúc ,men
tình yêu đã khiến Mị sống với quá khứ .Vì quá khứ đời Mị
đẹp lắm .Tiếng sáo hay là âm thanh của cuộc đời ngày
ấy .Tiếng sáo gọi bạn cũng là tình yêu thuở xa đang trỗi
dậy trong lòng Mị .Tác giả nh không muốn để mất cơ
hội ,vì thế mạnh kể không rẽ sang chi tiết nào ngoài tâm
trạng của Mị .
+ Đã từ nẫy ,Mị thấy phơi phới trở lại ,trong lòng đột
nhiên vui sớng nh những đêm tết ngày trớc .Mị trẻ lắm
.Mị vẫn còn trẻ .Mị muốn đi chơi .Bao nhiêu ngời có
chồng cũng đi chơi ngày tết .Huống chi ASử với Mị không
có lòng mà vẫn phải ở với nhau
Niềm vui nh hiện hình phơi phới trở lại .Ngời con gái ấy
nh nhìn thấy ,cảm thấy sức dào dạt của tuổi thanh xuân
,tới hai lần khẳng định ( Mị trẻ lắm, Mị còn trẻ lắm )
.Mị không hề mặc cảm ,cứ nh bùn lầy tăm tối màvơn lên
ánh sáng .Một khi sức sống đã khẳng định ,nó mạnh mẽ
lắm .Nó có thể ngang bằng sổ ngay mà đấu lí .Mị không
bằng lòng A Sử ,không yêu A Sử thì tại sao Mị cứ phải
sống cam chịu mãi đến bao giờ .Giữa lúc ấy tiếng gọi của
tình yêu ,khát vọng hạnh phúc vẫn lơ lửng bay ở ngoài
đờng:
Anh ném Pao em không bắt
Em không yêu quả Pao rơi rồi
Em yêu ngời nào
Em bắt Pao nào
Tiếng gọi ấy nh giục giã lòng Mị .Khát vọng và sức sống
đã chuyển từ tâm trạng sang cử chỉ hành động : Mị sắn
mỡ bỏ thêm vào ống đèn cho sáng .Cho sáng lên căn
buồng vốn dĩ tối tăm này ,cho mở mày mở mặt ,cho chút

hi vọng loé sáng .Mị quyết định đi chơi .Trong đầu mị lúc
này đang rập rờn tiếng sáo.Những cử chỉ :
+ quấn lại cái tóc ,với tay lấy cái váy hoa vắt ở phía
trong vách Mị rút thêm cái áo .Những cử chỉ lạ ,hiếm
thấy ở Mị từ khi về làm dâu gạt nợ đến giờ .Dờng nh
những cử chỉ ấy chuẩn bị cho sự bùng phát
+ A Sử đã dập tắt ý định đi chơi của Mị .Bị trói trong
buồng tối : Trong bóng tối ,Mị đứng im lặng nh không
biết mình đang bị trói Mị vẫn nghe tiếng sáo đ a Mị
theo những cuộc chơi Trái tim Mị vẫn thổn thức nghe lời
bài hát đang thổi .Mị vẫn sống với khao khát cháy bỏng
.Nó chỉ chờ thời cơ là vùng lên .

-Sức sống của
Mị đợc thể hiện
ở hành động
dũng cảm ,mạnh
mẽ . Hãy phân
tích hành động
ấy ?
-Đó là hành động của A Phủ
Nếu khát vọng hạnh phúc của Mị lúc đầu là nhờ có sự tác
động của tiếng sáo để da Mị trở về sống với quá khứ
,những kỉ niệm đẹp thì cảnh a Phủ bị trói ngay lối đi lại ra,
vào trong bếp lại là tác động của hiện tại
+ Lúc đầu ngọn lửa trong lò bốc cao cũng là lúc ngọn lửa
trong lòng Mị lịm tắt .Mị chẳng còn nghĩ tới chuyện đi
chơi xuân nữa . A Sử còn muốn bắt nhiều ngời con gái
về làm vợ ,Mị cũng chẳng nói gì . A Phủ dẫu có là cái
xác không hồn cũng thế thôi .Nhng cũng nhờ ngọn lửa

Mị lé mắt trông sang thấy hai mắt A Phủ cũng vừa mở
.Một dòng nớc mắt lấp lánh bò xuống hai hõm má đã xám
đen lại Mị nghĩ đến cảnh mình cũng đã từng bị trói nh
thế nhiều lần khóc .Nớc mắt chảy xuống miệng ,xuống
cổ không biết lau đi đợc .Mị nghĩ tới ngời đàn bà bị trói
chết trong cái nhà này .Mị nghĩ về quân ác Trời ơi ! nó
bắt trói đứng ngời ta đến chết Chúng nó thật độc ác .
Mị nghĩ đến kết cục thảm thơng của A Phủ Cơ chừng
này chỉ đêm mai là ngời kia chết ,chết đau ,chết đói ,chết
rét phải chết . Cả những lí lẽ giản đơn của ngời trong
cuộc Ta là đàn bà bị nó bắt trình ma nhà nó rồi chết đã
đành .Ngời kia việc gì phải chết . Cái lí ấy cũng xuất phát
từ khát vọng sống tự do .
+ Ngọn lửa trong lò không còn bốc cao nữa đám than đã
vạc hẳn lửacũng là lúc ngọn lửa cuộc đời trong lòng Mị
rực sáng . Mị nghĩ đến chuyện của A Phủ .Nhng ngời nô
lệ dù dũng cảm đến đâu cũng nơm nớp lo sợ :
Lúc ấy bố con Pá Tra sẽ bảo là Mị đã cởi trói cho nó
.Mị liền phải trói thay vào đấy . Mị phải chết trên cái cọc
ấy . Đây là chi tiết không phải là mềm yếu của Mị .Đó là
những chi tiết rất thật .Nếu Tô Hoài để cho Mị cứu A Phủ
ngay từ đầu thì không đảm bảo tính lô gíc của nội tâm
nhân vật .
+ Mị đã quyết định cứu A Phủ : Mị cầm dao cắt nút
dây mây .Cởi trói cho A Phủ và cởi trói luôn cả cuộc đời
mình .Mị tình nguyện theo A Phủ A Phủ ! cho tôi đi với
ở đây thì chết mất .Mị đã chạy ra . Trời tối lắm! Mị vẫn
băng đi đuổi kịp a Phủ .
-Em có suy nghĩ
gì về hành động

-Mị cứu A Phủ và tự giải thoát cuộc đời mình .Mị nhận ra
ở lại là chết .Con ngời chạy trốn khỏi cái chết .Mặc dù đây
của Mị ? chỉ là hành động tự phát nhng nó chứng minh một cách rõ
ràng quy luật hiện thực của đời sống . Tức nớc vỡ bờ .
Bị đè nén áp bức đến mức độ nào đó ,con ngời đã vụt đứng
dậy .
-Để chứng minh
Vợ chồng A
Phủ là truyện
giàu tính nhân
đạo . Em phải
dẫn những chi
tiết nào ?
- Phải dẫn ba chi tiết :
+ Một là sự cảm thông chia sẻ với số phận bất hạnh của
con ngời
* Mị và a Phủ đều là nạn nhân của chế độ phong kiến
miền núi .
* Nạn cho vay lãi là hình thức bức tử ngời lao động .
+Hai là khẳng định phẩm chất tốt đẹp của con ngời
* Mị và A Phủ có những phẩm chất : khao khát hạnh
phúc ,tự do ,lao động giỏi ,có lòng hiếu thảo .
+Ba là lên án hành vi vô nhân đạo
* Vụ xử kiện
* Hành động trói vợ của A Sử

-Sau khi đã đọc
hiểu em có suy
nghĩ nh thế nào
về nhân vật Mị

và A Phủ ?
-Hai nhân vật có phần giống nhau về hoàn cảnh sống đều
là ngời nô lệ trong chế độ phong kiến miền núi .
-Nhng có tính cách khác nhau
+ Mị đợc miêu tả và xây dựng tính cách chủ yếu qua
dòng suy nghĩ ,tâm trạng nhiều hơn .
+ A Phủ gan góc ,bộc trực ,táo bạo đợc thể hiện ở hành
động .
+Ngòi bút tác giả rất tinh tế khi soi vào nội tâm nhân vật
Mị diễn tả diễn biến của tâm trạng .
-Nghệ thuật
truyện Vợ
chồng A Phủ
đợc thể hiện ở
những điểm
nào ?
-Một là xây dựng nhân vật (Mị và A Phủ )
*Để nhân vật xuất hiện lúc nào đều có ý định và buộc
ngời đọc ,ngời nghe phải chú ý .
*Ngòi bút tinh tế trong phân tích tâm trạng
*Miêu tả hành động nhân vật để khẳng định sự mạnh
mẽ ,táo bạo (A Phủ)
*Nhân vật A Sử lạnh lùng ác độc (Hành động trói Mị )