Bệnh ở da, tóc, lông, bệnh lây qua đường tình dục và một số bệnh khác - Phần 2 potx

500 giải đáp y học theo yêu cầu bạn đọc
Bệnh ở da, tóc, lông, bệnh lây qua đường
tình dục và một số bệnh khác
Phần 2
441. Biện pháp chữa hói đầu
"Tôi chưa nhiều tuổi lắm mà sao đầu bị hói dữ quá, dùng mấy thứ
thuốc người ta mách cho đều không bớt. Xin cho biết khoa học đã có biện
pháp gì chưa? Tôi có gia đình sống ở nước ngoài nên có điều kiện chữa trị".
Về chữa trị hói đầu, trên thế giới mới có hai phương pháp hay, một
bằng thuốc và một bằng ngoại khoa.
1. Finastéride uống, do bác sĩ kê đơn, ngăn không cho testosterone
(hoóc môn sinh dục nam) biến thành dihydrotestosterone gây rụng tóc.
Nhiều nghiên cứu ứng dụng trên nam giới 18-41 tuổi cho thấy, ở
nhóm những người hói đỉnh đầu, sau 1 năm uống thuốc, 86% trường hợp tóc
thôi rụng và 48% tóc mọc lại, sau 2 năm có 83% tóc thôi rụng và 66% tóc
mọc lại. Ở người hói trán, sau 1 năm uống thuốc, mật độ tóc tăng lên.
Phụ nữ có thai không được sử dụng Finastéride vì thuốc có thể gây dị
tật cho cơ quan sinh dục của các cháu trai).
2. Về ngoại khoa, đã có kỹ thuật cấy tóc mệnh danh là "dense
packing": Lấy các nang lông của tóc từ vùng lành đem cấy lên vùng hói, mỗi
lần có thể "trồng mới" được 3.000 chiếc trên một diện tích bằng lòng bàn
tay.
Tháng 3 năm 2001, một nhóm nghiên cứu Pháp đã phát hiện ra các tế
bào gốc nằm ở chỗ phình của lông có tính "đa năng", nghĩa là có thể tái tạo
cả biểu bì, tuyến bã nhờn và nang lông. Đặc tính này sẽ được khai thác để
phục hồi những phần da bị hư hại (nhất là khi bị bỏng rộng), sản xuất thuốc
chữa chứng rụng tóc
442. Cái sảy nảy cái ung
"Đứa em nhỏ của cháu bị một cái nhọt to ở đùi, sưng nhức. Cháu
thương quá, đang định lấy bông gói trong giấy báo ra để nặn mủ thì bác
quân y sĩ già về hưu trong xóm tới chơi. Bác ấy mắng cháu rồi đi mua kháng

sinh cho em cháu uống, miệng cứ lẩm bẩm: Nguy hiểm, nguy hiểm chết
người! . Ba hôm sau bác dẫn em lên trạm xá, dùng dao mổ đã hấp chích mủ
ra và băng lại. Cháu không hiểu vì sao mà nặn nhọt lại nguy hiểm chết
người, nhưng vì sợ bác ấy mắng nữa lên không dám hỏi".
Cháu vẫn còn ấm ức chăng? Cháu bị mắng không oan đâu, vì mấy lẽ:
- Tay cháu và bông mà cháu định dùng không đảm bảo vô khuẩn
(nghĩa là còn mang nhiều mầm bệnh có thể nhiễm thêm cho em cháu).
- Việc nặn nhọt rất nguy hiểm ở chỗ dùng sức mạnh phá vỡ hàng rào
bảo vệ cơ thể tại chỗ tổn thương (nhờ hàng rào này, vi khuẩn bị ngăn chặn
và khu trú lại, không thể tiến xa hơn hay tràn vào máu). Thành lũy phòng thủ
bị vỡ thì kẻ thù dễ bàng lọt qua.
- Việc nặn nhọt cho em cháu vào thời điểm đó có thể gây chết người
bởi vì lúc bấy giờ đang có sự tranh chấp giữa cơ thể và mầm bệnh (tức giữa
bạch cầu phòng vệ và vi khuẩn tấn công). Hàng rào bảo vệ chưa hình thành
hoặc chưa hoàn chỉnh; động tác nặn nhọt sẽ tiếp sức cho vi khuẩn đánh bại
sự phòng vệ của bạch cầu và lan tràn vào máu, gây nhiễm khuẩn ở các cơ
quan khác (thường là áp xe phổi) hoặc nhiễm trùng huyết.
Câu hỏi của cháu gợi lại một chuyện đau thương đã xảy ra khá lâu cho
một sinh viên nước mình: Anh ta bị mọc nhọt ở đùi, tự mình nặn non ra, bị
áp xe phổi, phải nằm viện. Do mủ ra nhiều, cản trở hô hấp nên phải mở khí
quản để hút mủ và cho thở ôxy. Về sau, bệnh uốn ván xuất hiện. Cuối cùng
anh đã qua đời.
Bác quân y sĩ già thật khôn ngoan. Bác ấy biết cái nhọt của em cháu
chưa chín (còn căng nhức, chưa mềm), phải cho thêm kháng sinh để giúp cơ
thể xác lập hàng rào bảo vệ chắc chắn đã, sau đó mới dùng dao vô khuẩn để
rạch mà không nặn nhọt, rồi dùng băng vô khuẩn băng lại. Từ giờ phút đó,
cơ thể em cháu sẽ tống dần mủ ra qua vết rạch.
Nên quên đi hai chữ "nặn nhọt" trong ngôn ngữ thông thường cũng
như trong ngôn ngữ y học, để tránh những ngộ nhận có thể gây nguy hiểm
chết người vì "cái sảy nảy cái ung".

443. Lông nách và hôi nách
"Có phải con gái thường không hay mọc lông nách? Còn nách em thì
lại mọc một ít lông, và em cho rằng vì thế mà bị hôi nách, có đúng không,
thưa bác sĩ? Em muốn nhổ hết lông đi, nhưng nghe người ta nói nhổ lông
nách có hại cho tim nên em sợ quá. Xin cho em cách giải quyết".
Lông nách và hôi nách không liên quan gì đến nhau.
Trời cho lông nách để ta thải bớt nhiệt khi trời nóng bức (mồ hôi toát
ra từ nách, được gió thổi vào làm cho mát mẻ), và được ấm áp hơn khi khối
không khí lạnh từ hồ Baican của nước Nga tràn về, gây nên gió mùa đông
bắc. Thế thì tại sao lại đem nhổ hoặc cạo đi "cho đẹp mắt"?
Về vấn đề này, cháu cần biết thêm hai điều. Thứ nhất, việc nhổ tóc
sâu, nhổ râu và lông nách của ta rất chi là khủng khiếp đối với các bạn quốc
tế, kể cả người châu Phi. Thứ hai, nếu thấy nữ "nách không lông", đàn ông
có chút kiến thức sẽ đánh giá oan là "bạn mình nói chung không có sợi lông
nào ở mọi vị trí" (hiện tượng vô mao, vẫn làm cho một số chị em đau đầu vì
thiệt thòi trong chuyện ân ái, nhưng y học chưa có cách khắc phục).
Việc nhổ lông nách không có hại cho tim; nếu khoái nhổ, xin cứ việc!
Còn nếu muốn "vặt lông" nhanh và không đau, xin xem Mục 128.
Về hôi nách, có cách khử mùi hữu hiệu và đơn giản sau:
Mua một ít phèn chua tại các hàng khô, hàng xén hay hiệu thuốc
Đông y, đem ngâm vào lọ cho thật ngập nước, nút kín, lắc mạnh đến khi
không còn tan thêm. Rửa sạch và lau khô nách rồi dùng gạc thấm bôi (nếu lọ
có lỗ nhỏ thì rỏ thẳng vào), kẹp nách lại dăm ba phút.
Dùng thường xuyên, mỗi ngày 1-3 lần hoặc hơn tùy theo tình hình
(nên thực hiện trước khi ngủ tối để chăn gối khỏi có mùi). Đi đâu xa nhớ
mang theo. Không quên lọ phèn và sử dụng kín đáo thì sẽ không ai phát hiện
ra, kể cả người thân gần gũi nhất.
Lọ phải nút kín, phèn phải luôn ngập nước; nếu vô ý để cạn, phải vứt
đi vì không còn tác dụng.
444. Chuyện nốt ruồi

"Hai chúng em giống nhau ở chỗ đều được trời ban cho một cái nốt
ruồi khá to nơi khóe mắt, chẳng đẹp gì mà lại vướng víu khi rửa mặt. Có nên
tẩy đi không và tẩy ở đâu?".
Một đặc tính chung của các khối u là dễ phát triển nhanh, thậm chí
thành ác tính, nếu bị va chạm liên tục. Nốt ruồi nằm ở khóe mắt, thái dương
rất dễ bị khăn mặt va chạm nhiều lần trong ngày nên nguy cơ càng lớn, nhất
là ở người lớn tuổi.
Phòng ngừa trước vẫn hơn, vả lại cái nốt ruồi ấy cũng chẳng giúp
mình xinh thêm. Hai em nên đến Trung tâm Vật lý Y sinh học TP Hồ Chí
Minh (109 A Pasteur, quận 1) hoặc khoa Phẫu thuật Tạo hình Viện quân y
108 (Trần Hưng Đạo, Hà Nội). Các bác sĩ sẽ dùng laser tẩy nhẹ nhàng,
không để sẹo.
Nốt ruồi đen thường có diễn biến khó lường trước. Vì vậy, khi nó có
khuynh hướng to lên hoặc gây ngứa ngáy ra xung quanh, khi nó nằm ở
những vị trí dễ bị va chạm nhiều thì nên thanh toán càng sớm càng tốt để
ngăn ngừa nguy cơ trở thành ác tính.
Ngoài ra, người có nhiều nốt ruồi đen thường đặc biệt nhạy cảm với
tác động của tia tử ngoại. Do đó, ngay cả khi đã tẩy, các cháu vẫn nên tránh
ra nắng (trong khoảng từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều). Và dĩ nhiên không
nên bôi kem chống nắng rồi đi phơi nắng (vì tất cả các loại kem chống nắng
hiện nay không có tác dụng tốt như quảng cáo).
445. Khi mặt có vết sẹo đen lớn
"Cháu là con gái; da mặt trắng hồng nhưng lại có một vết sẹo rất to
màu đen bên má phải, làm cháu rất buồn và ngại tiếp xúc. Xin hỏi có cách gì
làm cho sẹo trắng trở lại mà không phải mổ?".
Hiện chưa có cách gì làm hết sẹo được ngoài việc mổ tạo hình: lấy bỏ
sẹo rồi dùng một vạt da lành lặn vá lên. Kết quả sẽ lý tưởng nếu tình hình
cho phép xoay một vạt da liền bên cạnh tới, bởi cũng là da mặt nên nó sẽ
luôn cùng màu với da xung quanh. Nếu không, sẽ phải dùng một vạt da rời
lấy từ vùng khác để vá; trong trường hợp này, về sau mảnh vá sẽ "bắt nắng",

màu thẫm hơn, đòi hỏi phải dùng mỹ phẩm thường xuyên (nhưng vẫn tốt
hơn là cứ giữ vết sẹo xấu mà không có cách gì che giấu được).
Nếu ở phía Bắc, cháu nên liên hệ trước với Viện Bỏng Quốc gia (Hà
Đông) hoặc khoa Phẫu thuật Tạo hình Viện quân y 108 (Trần Hưng Đạo, Hà
Nội); ở phía Nam thì liên hệ với khoa Bỏng Bệnh viện Chợ Rẫy (quận 5, TP
Hồ Chí Minh) để xin khám chữa. Gửi kèm theo 2 ảnh chụp mặt thẳng và
nghiêng, 1 phong bì dán sẵn tem ghi địa chỉ gia đình để tiện liên lạc).
Nhân đây, xin nhắc mọi người chú ý:
- Khi có vết thương trên đầu, đặc biệt là trên mặt, dù là một chỗ rách
nhỏ, cũng phải đến cho bác sĩ khâu lại để tránh những vết sẹo xấu về sau.
- Khi có mụn nhọt ở mặt, phải nhờ bác sĩ giúp, không được rạch tháo
mủ một cách tùy tiện, gây nên những vết sẹo lớn làm xấu gương mặt.
- Trong quá trình lên da non, nhớ giã củ nghệ tươi bôi lên thường
xuyên trong vài ba tuần, giúp cho sẹo bớt "bắt nắng", không thẫm màu một
cách quá đáng.
446. Sẹo lồi
"Năm 1998, em được mổ chuyển gân ở tay, sau đó xuất hiện nhiều sẹo
lồi nơi vết mổ, có cái dài 5-7 cm, rộng 1 cm, và ngày càng lồi lên. Xin cho
biết nguyên nhân (trong thời gian sau mổ, em không hề ăn các thứ như cua,
các, rau muống, thịt bò) và cách chữa trị".
Em là người mang thể địa sẹo lồi. Ở những người như vậy, chỉ cần
một vết thương rất nhỏ do đứt tay cũng đủ bị sẹo, không tránh được, dù nhịn
đủ thứ thức ăn vẫn vậy. Đặc điểm của sẹo lồi là ngứa ngáy, có màu sậm, cứ
lớn dần và dễ nhiễm khuẩn.
Em hãy chữa thử một đợt bằng kem bôi Contractubex; nếu thấy đỡ thì
kiên nhẫn tiếp tục. Nếu không, em phải được xử trí tại các cơ sở như: khoa
Phẫu thuật Tạo hình Viện quân y 108, Viện Bỏng Quốc gia, khoa Bỏng
Bệnh viện Chợ Rẫy. Tại các cơ sở đó, bác sĩ sẽ mổ cắt bỏ sẹo lồi rồi khâu
kín da theo cách sau: Không để hai mép vết mổ thẳng tắp từ ngoài vào trong
như ở mọi phẫu thuật khác mà hớt chéo da, làm cho lớp sâu hụt đi so với lớp

nông. Nhờ vậy, sau khi vết mổ được khâu kín, lớp da nông sẽ liền sẹo trước
lớp da sâu, không cho lớp da sâu vượt ra ngoài để gây sẹo lồi như cũ (nếu
làm không đúng kỹ thuật thì sẹo lồi lại tái diễn ngay tại chỗ mổ mới).
Sau phẫu thuật, em nên dùng tiếp kem bôi Contractubex hay
Madécassol (kem bôi, thuốc ống uống mỗi ngày 1-2 ống) để giúp liền sẹo
bình thường, giảm khả năng gây sẹo lồi của lớp da sâu như đã nói ở trên.
Madécassol là biệt dược của Pháp chiết xuất từ cây rau má, cho nên em có
thể ăn thật nhiều rau má. Ngoài ra, có thể ăn thêm hành tây để hỗ trợ quá
trình tái tạo tế bào.
447. Tẩy vết xăm
"Hồi bé cháu dại dột xăm tay, viết lên đó những chữ thật vớ vẩn. Nay
cháu muốn tẩy, nhưng không biết có chỗ nào tẩy mà không để lại sẹo?".
Cháu hãy đến Trung tâm Vật lý Y sinh học ở TP Hồ Chí Minh (109
A đường Pasteur, quận 1) hoặc khoa Phẫu thuật Tạo hình Viện quân y 108
(1 Trần Hưng Đạo, Hà Nội) xin tẩy. Tại đây, các bác sĩ sẽ dùng tia laser để
tẩy vết xăm, tiến hành làm nhiều đợt. Các vết sẹo chỉ thoáng qua, khó nhận
biết, và nhất là không gặp nguy cơ bị sẹo lồi như cách đốt bằng dao điện
trước đây.
448. Nang bã đậu
"Tôi đã 42 tuổi, có một cục u sau vành tai bên phải cách đây đã 20
năm, lúc đầu nhỏ như hạt đậu, nay phát triển to bằng quả trứng. Tôi muốn
mổ nó đi, có được không? Nếu mổ thì mổ ở đâu và chi phí khoảng bao
nhiêu?".
Bác tính chuyện mổ là rất đúng, bởi vì không bao giờ nên coi thường
bất cứ cục gì xuất hiện trên người mình cả, nhất là khi đã luống tuổi. Có thể
đó chỉ là u lành, nhưng biết đâu một lúc nào đấy lại tiến triển thành u ác.
Trường hợp của bác có thể là nang bã đậu hoặc u mỡ. Mổ sẽ khỏi hẳn
với điều kiện không để sót lại một chút nào (mổ nang bã đậu dễ bỏ sót vì bao
nang bị rách và một vài mẩu nhỏ sẽ nằm lại trong đó). Cuộc mổ chỉ là một
tiểu phẫu thuật; bệnh nhân được gây tê tại chỗ và không cần nằm viện, cắt

chỉ sau 1 tuần, chắc là chi phí không mấy đâu. Bác sĩ phẫu thuật của một
bệnh viện tỉnh có thể xử lý tốt. Tuy nhiên, vì u của bác ở sau vành tai nên
phải cẩn thận để không bị sẹo xấu làm mất thẩm mỹ.
449. Bệnh bạch biến
"Cháu bị bệnh bạch biến đã gần hai năm, chữa nhiều cách và nhiều
loại thuốc người ta chỉ dẫn nhưng không khỏi. Xin cho biết nguyên nhân và
cách chữa có hiệu quả ".
Bệnh bạch biến xuất hiện do các tế bào da ở vùng tổn thương không
sản xuất ra melanin (hắc tố) như thường lệ, nên da chuyển sang màu trắng.
Hiện chưa có cách chữa bệnh bạch biến. Nhưng giữa năm 2001, các
nhà khoa học Mỹ đã đưa được vào cơ thể chuột thí nghiệm một cặp gene có
tác động ngược nhau đối với việc tạo melanin của con vật: khi gene này ưu
thế thì chuột có lông đen, khi gene kia ưu thế thì lông chuột dần trở lại màu
trắng; hơn nữa, họ có thể dùng thức ăn để kích hoạt hay ức chế các gene đó.
Thành tựu này mở ra nhiều triển vọng chữa một số bệnh nan y, trong đó có
bệnh bạch biến.
450. U huyết quản ở môi
"Từ khi mới lớn lên, em đã thấy môi dưới của mình bị thâm thành
nhiều quầng nhỏ ở giữa. Bác sĩ đầu tiên khám nói là u máu, chỉ cần mổ bóc
đi là khỏi, nhưng em không đi. Sau đó có người nói do thiếu vitamin, nhưng
uống mãi không chuyển. Xin cho em một lời khuyên".
Em tả không cụ thể nên rất khó nói chắc, nhưng nhiều khả năng đây là
một trường hợp u huyết quản, không nguy hiểm nhưng làm cho gương mặt
kém đẹp, thậm chí dễ sợ, và nó vẫn tiếp tục phát triển một cách âm ỉ.
Người ta thường dùng tác động của tia xạ để kìm hãm rồi tiêu diệt
những tổ chức bất thường đó, hoặc mổ bóc bỏ toàn bộ nếu tình hình cho
phép.
Em đừng chần chừ nữa, hãy về khám tại một khoa phẫu thuật tạo hình
có kinh nghiệm để được chẩn đoán và có hướng điều trị thích hợp.