Bệnh ở da, tóc, lông, bệnh lây qua đường tình dục và một số bệnh khác - Phần 4 docx

500 giải đáp y học theo yêu cầu bạn đọc
Bệnh ở da, tóc, lông, bệnh lây qua đường
tình dục và một số bệnh khác
Phần 4
461. Bướu cổ đơn thuần
Cháu được chẩn đoán là bướu cổ đơn thuần (T3, T4 và TSH đều bình
thường). Xin cho biết có thuốc gì chữa được?
Phải xác định đó là bướu cổ lan tỏa hay bướu cổ thể nhân (Xem thêm
Mục 462).
Nếu đúng là bướu cổ lan tỏa, thì ngoài việc thường xuyên dùng muối
iốt trong thức ăn, dùng thêm sản phẩm biển (rau câu, tôm, mực, cá biển),
uống nước không có chất vôi (nước máy hoặc nước đóng chai), cháu nên
uống vị thuốc dễ kiếm sau đây:
Ké đầu ngựa (dân gian gọi tắt là ké ngựa, qủa có gai nhọn lởm chởm
thường được trẻ em dùng ném vào tóc nhau, tên khoa học Xanthiu,
strumarium L., thuộc họ Cúc): Đều đặn uống mỗi ngày 4-5 gam qủa hay cây
lá khô (thuốc sắc, đun sôi 15-20 phút); trong khi dùng ké đầu ngựa nên
kiêng thịt lợn để tránh bị nổi quầng đỏ khắp mình. Ké đầu ngựa có bán trên
thị trường dưới dạng qủa khô, cây lá khô hay được bào chế thành viên cao.
462. Cường tuyến giáp
Em năm nay 18 tuổi. Bệnh viện đa khoa chẩn đoán em bị Bazơđô
(cường tuyến giáp) và bướu cổ, đang được bác sĩ cho dùng MTU và PTU.
Nghe nói bị Bazơđô thì người gầy dần, nhưng em lại thấy lên cân, liệu có
phải đúng bệnh đó không? Em có thể mổ bướu cổ được không, và liệu sau
này có ảnh hưởng gì đến đường con cái?
Câu hỏi về bệnh của em chưa được chi tiết. Em hãy xem có các triệu
chứng sau đây không: run tay, mắt hơi lồi, mạch nhanh, hay cáu gắt, và nhất
là xét nghiệm thấy T3 và T4 tăng cao, đồng thời TSH hạ thấp. Nếu có, là
bệnh Bazơđô (cường tuyến giáp).
- Nếu trước đây em đã bị bướu cổ, sau đó mới có dấu hiệu Bazơđô, thì
đó là bướu cổ Bazơđô hóa; trường hợp này có chỉ định dùng thuốc đặc trị;

khi bệnh Bazơđô ổn định, có thể mổ bướu cổ.
- Nếu như không có các dấu hiệu của Bazơđô, thì là bướu cổ đơn
thuần:
a) Trường hợp bướu cổ thể nhân (ban đầu không to nhưng giới hạn rõ
rệt, lớn tương đối nhanh, sờ vào hơi chắc tay) thì cần được mổ thật sớm để
tránh biến chứng nó bị Bazơđô hóa hoặc chuyển thành ác tính.
b) Trường hợp bướu cổ lan tỏa (giới hạn không rõ, phát triển chậm, sờ
không thấy nhân), thì chỉ định mổ là tương đối, nhằm mục đích thẩm mỹ
nhiều hơn, vì bướu cổ lan tỏa thường lành tính.
Sử dụng muối có iốt giúp phòng ngừa bệnh bướu cổ; còn khi đã bị
bệnh thì iốt không giúp cho bướu cổ nhỏ lại được.
Bị Bazơđô mà được chữa tốt, thậm chí phẫu thuật, bệnh nhân không
bị ảnh hưởng gì về đường con cái.
Em hãy đi kiểm tra ngay các xét nghiệm nói trên và xin khám chuyên
khoa nội tiết.
463. Bướu cổ độc thể chìm
Em là con gái, năm nay 20 tuổi. Em được phát hiện có bướu cổ năm
17 tuổi và uống thuốc phòng chống bướu cổ trong 6 tháng; sau đó, bác sĩ
cho biết bướu đã ngừng hoạt động, không cần uống thuốc nữa. Kể từ đó đến
nay, người em gầy dần, lúc nào cũng cảm thấy có một vật gì đè mạnh lên
ngực, thấy hơi thở rất khó khăn, mỗi khi thở phải hít mạnh mới đủ lấy hơi
1. Em kể bệnh chưa thật chi tiết, tuy nhiên có thể thấy nhiều khả năng
là:
a) Cách đây 3 năm, em bị bướu giáp thể chìm (loại bướu này không
phát triển ra bên ngoài, mà luồn sâu xuống lồng ngực), cho nên đã được
đánh giá nhầm là "bướu không còn hoạt động" và cho ngừng điều trị. Hiện
nay nó đã lớn lên thêm, ít nhiều có chèn vào khí quản (ống thở), làm cho em
hít thở khó khăn.
b) Sau 6 tháng đầu tiên đó, bướu của em chuyển thành bướu độc
(chuyên môn gọi là bệnh Bazơđô, nghĩa là bướu cổ + cường tuyến giáp); tiếc

rằng không có ai giúp em phát hiện để chữa thật sớm (những biểu hiện sớm
của bệnh này là: gầy sút, người luôn thấy bừng bừng, hay nổi nóng vô cớ,
run tay, mạnh nhanh ).
2. Em nên xin gia đình sớm cho đi khám tại một bệnh viện trung
ương; các bác sĩ sẽ căn cứ vào các kết qủa khám xét (thử máu tìm T3, T4 và
TSH để xác định bướu độc hay không; siêu âm, chụp X quang để xác định
vị trí của bướu chìm trong lồng ngực; kiểm tra tim mạch, v.v.), từ đó sẽ có
phương pháp điều trị thích hợp.
464. Cơn hạ đường huyết
Cách đây 7 năm, em đi tiểu thì tự nhiên mắt hoa chóng mặt rồi ngã ra
bất tỉnh; một lát sau em lại bình thường. Tháng 4 vừa rồi, em đang ngồi
chơi, khi đứng dậy ra ngoài lại bị như dạo trước. Xin cho em một lời
khuyên.
Nhiều khả năng hai lần đó em đã bị ngất do cơn hạ đường huyết, hoặc
vừa hạ đường huyết vừa bị huyết áp thấp. Nếu có điều kiện, em nên đi khám
bác sĩ để kiểm tra xem có phải đúng như vậy không.
Trong khi chờ đợi, cách dự phòng đơn giản nhất là luôn có sẵn trong
nhà hoặc trong túi xách (khi đi xa) một mẩu bánh ngọt hoặc một chút
đường , để nếu thấy hơi đói là nhấm nháp ngay nhằm cung cấp đường kịp
thời cho cơ thể; ngoài ra, tránh phơi nắng nhiều, và chú ý uống bổ sung đủ
nước khi lao động hoặc khi trời nóng nực.
465. Học tiếp thu chậm
Em 22 tuổi, từ bé học tiếp thu rất nhanh, học giỏi, nhưng từ khi em bị
đè xe thấy học tiếp thu chậm, đôi khi học trước quên sau. Liệu có cách gì để
khắc phục? Em cũng muốn biết ở đâu có máy chụp não chính xác nhất để đi
đến đó chụp.
Không thật chắc chắn là do bị đè xe mà trí lực của em giảm sút. Có
những trường hợp lúc còn nhỏ học giỏi mà lớn lên lại học không giỏi bằng,
thậm chí kém hơn; ngược lại, có người thuở nhỏ học trung bình nhưng càng
lớn lên càng học giỏi. Nhiều yếu tố tác động lên qúa trình này, ngoài yếu tố

di truyền: dinh dưỡng, rèn luyện, sức khỏe, tác động của hoàn cảnh xung
quanh
Trường hợp của em, hãy đến với âm nhạc xem, vì nhiều công trình
trên thế giới cho biết: Âm nhạc có tác động làm phát triển trí tuệ một cách
toàn diện, thậm chí cải tạo được cả bản chất con người. Mức thấp, em nghe
và nhẩm thuộc dân ca, các làn điệu hay ở trong nước và quốc tế. Mức vừa,
em học ký xướng âm rồi tập hát hoặc tập chơi một nhạc cụ đơn giản. Mức
cao, em học organ hoặc piano. Rồi em sẽ ngạc nhiên cho mà xem.
Về máy chụp quét não (scanner) thì hầu hết các cơ sở y tế lớn của TP
Hồ Chí Minh hay Hà Nội đều có, giúp biết được tình trạng của hệ thống
mạch máu trong não, các não thất, phát hiện được khối u, vị trí và kích thước
nơi xuất huyết, v.v.; còn trường hợp của em có chụp chắc cũng chẳng phát
hiện được gì.
466. Nên học ngoại ngữ lúc nào trong ngày
Trong ngày nên học ngoại ngữ vào lúc nào thì tốt?
Qua nghiên cứu trên một vài loài chim nhỏ biết hót, các nhà khoa học
thấy rằng: Ban đêm, trong giấc ngủ, các chú chim non hồi tưởng lại những
giai điệu mà bố mẹ chúng vừa hót hôm trước; bằng chứng là nồng độ chất
norepinephrin (chất dẫn truyền thần kinh tác động lên vùng não có liên quan
đến tiếng hót) tăng cao nơi những chú chim con đang ngủ sau. Và cũng thấy
rằng, đối với loài chim, giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc học hót.
Dường như cũng vậy đối với con người. Một số học sinh học ngoại
ngữ mở máy cho phát âm chuẩn các từ đã học trong ngày, rồi lên giường
nằm ngủ hẳn hoi, trong lúc bẵng vẫn chạy cho đến hết thì máy tự tắt; số này
thấy dễ nhớ từ hơn.
Em vận dụng thử xem, chẳng tốn kém và cũng không gây hại.
Điều cần biết thêm là: Qua chụp quét não, người ta thấy rằng học
ngoại ngữ vào tuổi càng thơ ấu thì kết qủa càng tuyệt vời. Vì vậy các em nên
tranh thủ thời gian "vừa chơi vừa học" kiểu các chú chim non nói trên.
467. Khoảng 8 giờ tối là buồn ngủ

Cháu năm nay 16 tuổi. Hễ đến khoảng 8 giờ tối là cháu đã buồn ngủ
không chịu được. Xin cho biết cách khắc phục.
1. Có thời điểm ta hay buồn ngủ là khi vừa ăn xong, nhất là ăn no (Ăn
sáng căng bụng cũng vậy). Cho nên cháu hãy xem lại giờ giấc ăn tối của gia
đình để tự điều chỉnh.
- Nếu cả nhà ăn vào lúc 7 giờ tối, thì cháu ráng học hành hay làm
xong việc rồi sẽ ăn sau, vào lúc 8 giờ trở đi, sau đó ngủ luôn (bụng đói khó
ngủ hơn nhiều); hoặc cả nhà thông cảm và cùng ăn uống sau 8 giờ.
- Nếu gia đình ăn tối rất sớm và không thể muộn hơn được, thì cháu
nên dùng bữa càng sớm càng tốt; xong ngủ chợp ngay 15-30 phút (nhờ
người gọi hoặc để đồng hồ báo thức), sau đó sẽ được tỉnh táo; khi thấy uể
oải, cháu hãy vận động thân thể một lúc rồi tắm nước lạnh nếu chịu đựng
được (tắm nóng sẽ dễ buồn ngủ).
2. Một thời điểm buồn ngủ nữa là buổi trưa (thực ra cũng là sau bữa
ăn trưa), bấy giờ bộ não đã phải hoạt động liên tục mấy tiếng liền nên cần
được nghỉ ngơi (đây là phản xạ ức chế tự bảo vệ của vỏ não). Nếu cháu
không ngủ trưa thì nguyên nhân chính là đây; từ nay cháu hãy tập ngủ trưa
đều đặn 15-30 phút.
3. Cháu xem có nguy cơ mập phì không; nếu có, cháu không nên ngủ
qúa 7 giờ mỗi ngày (nhưng vẫn bảo đảm ngủ trưa).
4. Cháu còn ít tuổi, không nên dùng trà đặc hoặc cà phê vì những mặt
trái của thói quen này.
468. Mất ngủ kéo dài
Cháu là nữ sinh viên sống trong ký túc xá. Cháu bị bệnh mất ngủ đã
lâu, càng ngày càng nặng, đến mức có lúc như phát điên lên, đã được các
bác sĩ kê toa cho dùng thuốc an thần, thuốc ngủ, vẫn không bớt.
Xin nêu lên 7 hướng khắc phục để cháu vận dụng trong điều kiện
sống tập thể:
1. Trước hết, cháu hãy suy ngẫm về lời khuyên sau đây của một nhà
tâm lý trị liệu: "Giấc ngủ tựa như chim bồ câu, nếu ta phớt lờ thì chim đậu

lên tay, nếu ta định bắt thì chim bay mất".
Từ nay, cả ngày lẫn đêm, cháu hãy dõng dạc tuyên bố với chính mình:
"Ta không cần ngủ. Không ngủ đã chết ai mà sợ!", để được thanh thản mỗi
khi lên giường.
2. Gần gụi những bạn yêu đời, hài hước, để cùng góp tiếng cười thoải
mái của mình.
3. Tranh thủ về đồng quê, leo núi, tắm biển khi có điều kiện.
4. Tạm thời nghỉ xem truyền hình, để tránh những cảm xúc bất lợi cho
giấc ngủ.
5. Gần tới giờ ngủ ban đêm, cháu tắm nước nóng (sau đó hong khô tóc
liền), hoặc ngâm hai chân vào nước nóng chừng 15-20 phút rồi lau khô chân
ngay.
6. Nằm ở tư thế ngửa, tứ chi duỗi thẳng, dùng gối mềm thấp. Chọn
một hình ảnh đẹp quen thuộc hình dung ra trong đầu để "sống" với hình ảnh
đó mà không rời xa (người hoặc cảnh vật). Nếu cháu thích, có thể mở băng
nhạc dân tộc không lời (sáo trúc, đàn bầu ).
7. Thôi dùng thuốc ngủ. Hằng ngày, ăn thêm nhiều ngó sen, củ sen,
mứt sen, tâm sen, cánh lá vông nem, lá dâu tằm, lá lạc tiên. Tuyệt đối không
uống cà phê, trà hoặc nước chè xanh.
469. Bệnh bạch cầu đa sinh
Bệnh máu trắng là bệnh gì mà một em bé gái ở quê cháu bị, hằng
tháng gia đình phải đưa đi truyền máu tại bệnh viện?
"Bệnh máu trắng" hay "bệnh ung thư máu" là những tên gọi thông
thường của bệnh bạch cầu đa sinh (BCĐS, đa sinh = sinh sản mạnh). Không
phải cứ sinh sản mạnh là tốt. Trường hợp này cũng vậy.
Để dễ hiểu, ta lấy con số trung bình của bạch cầu là 8.000 con trong 1
mililít máu; nếu con người bị viêm nhiễm (mụn nhọt, viêm ruột thừa, v.v.),
bạch cầu sẽ tăng cao, ví dụ tới 12.000; lúc bệnh lui thì số lượng bạch cầu dần
dà trở lại bình thường. Trong trường hợp chung nhất, các bạch cầu đều thuộc
loại trưởng thành, cũng giống như các chiến binh đủ 18 tuổi đã qua huấn

luyện.
Trong bệnh bạch cầu đa sinh (BCĐS), có hiện tượng bạch cầu tăng
cường sinh sản một cách vô tổ chức, chẳng những số lượng bạch cầu trong
máu tăng rất cao, mà điều quan trọng nữa là những bạch cầu này "non
tháng", không đủ sức chống lại tác nhân gây bệnh, cũng giống như một đội
quân chỉ gồm toàn là lính trẻ con đang bú mẹ.
Trong bệnh BCĐS, việc truyền máu có tác dụng bổ sung phần nào vào
thiếu hụt "lực lượng chiến đấu", với điều kiện dùng máu mới lấy (vẫn còn
nguyên vẹn các yếu tố hữu hình, trong đó có bạch cầu), không dùng máu đã
bảo quản một thời gian rồi, tuy vẫn chưa qúa hạn và vẫn tốt. Bên cạnh đó,
truyền máu còn bồi bổ thêm cho cơ thể.
Bệnh BCĐS có cấp và mạn; cấp nặng hơn mạn nhiều.
Nguyên nhân thường thấy nhất là do bị nhiễm xạ (một số kỹ thuật
viên X quang chủ quan không chú ý tự bảo vệ đã chết vì bệnh BCĐS; từ sau
sự cố tại Nhà máy điện nguyên tử Trécnôbưn của Liên Xô, tỷ lệ bệnh BCĐS
trong khu vực xung quanh đã tăng rất cao).
470. Ngã đập đầu xuống đất
Cách đây 5 năm, hồi còn học lớp 7, trong khi đá bóng, cháu bị té
ngửa đập đầu xuống nền xi măng, không chảy máu, không sưng, đau khoảng
10 phút thì hết, và cháu giấu cả bố mẹ. Gần đây, trong xóm cháu có một ông
chết vì tự nhiên bị co giật, nước bọt trào ra; nghe bà con nói là do trước đây
ông bị té đập đầu xuống đất mà không lo chữa chạy nên mới như vậy. Từ
hôm đó, cháu không còn tinh thần đâu mà học hành nữa.
Không bàn chuyện ông gì chẳng may tử vong như cháu nói, vì không
đủ cứ liệu chẩn đoán. Về chuyện của cháu, thì sau đây là những kiến thức
cháu cần nắm vững, phòng khi bị té lần nữa thì biết cách ứng xử:
Chấn thương vào đầu có thể gây chảu máu ở bên trong hộp sọ, mà
nguy kịch nhất là hình thành ổ máu tụ ngoài màng cứng gây chèn ép não; ổ
máu tụ này có thể xuất hiện sớm trong trường hợp va chạm mạnh, lượng
máu khá lớn, nhưng cũng có thể xuất hiện muộn, thậm chí rất muộn (có khi

mãi 1-2 ngày sau) nếu va chạm nhẹ hơn, nhiều khi "không đáng kể".
Vì vậy, nếu không giữ nạn nhân lại bệnh viện để theo dõi, bác sĩ bao
giờ cũng dặn người nhà trông nom cẩn thận để sớm phát hiện những triệu
chứng đầu tiên (liệt nửa mặt bên phía có ổ máu tụ; giảm, mất cảm giác hoặc
liệt nửa người bên phía đối diện); được mổ kịp thời (khoan hộp sọ, thanh
toán ổ máu tụ, cầm máu ), nạn nhân sẽ khỏi hoàn toàn, thường không có di
chứng. Trái lại, nếu để muộn, có mổ tốt chăng nữa cũng khó thoát khỏi biến
chứng nề não dẫn đến "mất não" (chỉ có đời sống thực vật, mất tri giác),
hoặc tử vong.
Theo đó, đáng lẽ hồi ấy cháu phải báo cho gia đình biết, để nếu thấy
cháu hơi bị "méo mồm" là chở đi bệnh viện mổ liền.
Còn bây giờ thì sao? Cứ yên trí học hành, để bù lại một thời gian hốt
hoảng vô cớ và vô ích, bởi vì chẳng qua cũng như một cú đánh đầu của siêu
cầu thủ mà thôi.