Hệ tiêu hóa ở người (khoang miệng – 2) ppt

Hệ tiêu hóa ở người
(khoang miệng – 2)




2. Sự tiêu hoá cơ học
Tiêu hoá cơ học chủ yếu do răng
đảm nhiệm. Răng cửa cắt thức ăn,
răng nanh xé thức ăn, răng hàm
nghiền thức ăn. Các chức năng này
được thực hiện bằng sự nâng lên hạ
xuống của hàm dưới, làm cho 2
hàm răng ép sát vào nhau. Thức ăn
được trộn đều với nước bọt rồi tạo
thành các viên nhỏ, trơn dễ nuốt.
Nuốt là một hoạt động phản xạ
phức tạp, được thực hiện qua các
giai đoạn
- Giai đoạn miệng: thức ăn sau khi
được nhai và trộn đều với nước bọt
và tạo viên trên mặt lưỡi, lưỡi sẽ
thụt lại đẩy viên thức ăn về phía
sau. Đây là giai đoạn có ý thức hay
phản xạ tuỳ ý.

- Giai đoạn hầu: Hầu là đoạn
thông giữa khoang miệng với thực
quản, thanh quản và khí quản. Đây

là giai đoạn không có ý thức hay
phản xạ tự động: Khi viên thức ăn
chạm vào thành hầu, kéo theo 1
loạt các cử động: gốc lưỡi cong lên
đóng kín đường trở lại khoang
miêng, môi ngậm lại, màng khẩu
cái nâng lên che kín đường thông
lên mũi. Lưỡi thụt về phía sau,
thanh quản nhô lên che kín đường
vào thanh quản. Sụn thanh - thiệt
ngả về phía sau đậy kín khí quản và
thanh quản.

- Giai đoạn thực quản: các cử
động nhu động của thực quản đẩy
viên thức ăn xuống dạ dày. Nếu
người ta đứng ăn thì thức ăn sẽ
được chuyển nhanh hơn do tác
dụng của trọng lực.

3. Sự tiêu hóa hoá học
- Các thành phần có trong nước
bọt:
+ Nước: giúp hoà tan các chất có
trong thức ăn. Do đó đẩy nhanh sự
cảm nhận vị giác của các gai vị
giác trên lưỡi.
+ Chất nhày muxin: giúp bôi
trơn khối thức ăn để dễ nuốt và còn
giúp lưỡi chuyển động dễ dàng hơn

+ Enzim amilaza (còn
gọi ptyalin): đóng vai trò quan
trọng trong việc thủy phân tinh bột
thành đường mantozơ. Amilaza
hoạt động trong pH = 6.0 ~ 7.4.
Ngay cả khi vào dạ dày amilaza
vẫn hoạt động trước khi axit ngấm
vào khối thức ăn ức chế amilaza
+ Lyzozim: là 1 enzim phá huỷ
thành tế bào của vi khuẩn. Lyzozim
giúp cho khoang miệng luôn sach
và tránh nguy cơ nhiễm trùng.
- Ở khoang miệng chủ yếu xảy
ra tiêu hoá cơ học. Sự tiêu hoá hoá
học diễn ra chỉ gồm quá trình thuỷ
phân tinh bột thành mantozơ (là 1
đường đôi)
4. Điều hoà tiết nước bọt
- Lượng nước bọt tiết ra phụ thuộc
vào
+ Độ khô: thức ăn càng khô,
nước bọt tiết ra càng nhiều
+ pH của thức ăn: thức ăn càng
chua, pH càng thấp, nước bọt càng
tiết nhiều
- Phản xạ tiết nước bọt không điều
kiện xuất hiện khi thụ quan ở niêm
mạc miệng được kích thích. Xung
thần kinh hướng tâm truyền về
trung khu tiết nước bọt, sau đó trả

lời bằng các xung ly tâm theo dây
thần kinh VII và IX đến các tuyến
nước bọt, kích thích tiết nước bọt.
- Phản xạ tiết nước bọt có đìêu
kiện: khi nhìn, nghe tên thức ăn,
hình dáng, máu sắc, mùi vị, quang
cảnh bữa ăn… cũng gây phản xạ
tiết nước bọt, đó là phản xạ có đìêu
kiện.