Chương 3: Hệ thống truyền lực
Hệ thống truyền lực bao gồm pittông-thanh truyền-trục khuỷu và
bánh
đà.
Nhiệm vụ cơ cấu pittông-thanh truyền-trục khuỷu là biến
chuyển tịnh tiến của
pittông thành chuy
ển động quay của trục khuỷu và ngược lại.
Hệ thống truyền lực làm việc trong điều kiện khắc nghiệt. Áp
su
ất khoảng 60-
120 kG/cm
2
, nhi
ệt độ khoảng 300-500
0
C, chịu mài mòn, ăn mòn
hoá h
ọc bởi khí
cháy, ch
ịu ứng suất cơ, ứng suất nhiệt cao.
1.2.2.1. Nhóm pittông
1. Nhi
ệm vụ, điều kiện làm việc và yêu cầu
+ Nhiệm vụ
Pittông góp phần cùng xylanh, nắp xylanh tạo thành không gian
công tác c
ủa động cơ.
Pittông nh
ận áp lực khí cháy từ phía đỉnh và truyền tới trục
khuỷu qua thanh truyền và ngược lại. Ngoài ra pittông còn
truy
ền nhiệt khí cháy sang xécmăng đến lót xylanh và truyền ra
môi tr
ường.
Đối với động cơ 2 kỳ pittông còn có vai trò đóng mở cửa nạp, cửa
x
ả.
Ngoài ra, pittông còn có nhiệm vụ làm kín không gian công tác
c
ủa động cơ đốt
trong, đảm bảo khí không lọt xuống cácte và dầu bôi trơn lên
bu
ồng đốt.
+ Điều kiện làm việc
Pittông làm việc trong điều kiện rất phức tạp, chịu tác dụng của
lực khí cháy, lực quán tính của bản thân, chịu nhiệt độ cao của
buồng đốt, chịu ma sát, mài mòn với xylanh trong điều kiện bôi
tr
ơn kém, chịu lực va đập của chốt pittông vào bệ chốt và của
xécmăng vào rãnh pittông.
Pittông còn b
ị ăn mòn do tạp chất và các hoá chất có trong khí
cháy gây nên.
+ Yêu cầu
Do làm việc trong điều kiện phức tạp và khắc nghiệt nên yêu
c
ầu pittông chịu được ứng suất cơ và ứng suất nhiệt, không bị
biến dạng, chịu được ma sát và mài mòn.
H
ệ số giãn nở vì nhiệt của pittông phải nhỏ, truyền nhiệt
nhanh. Khe hở lắp ráp chính xác, đủ độ cứng, độ bóng.
Khi l
ắp ráp đường tâm của pittông và xylanh phải trùng nhau,
đường tâm này phải vuông góc với đường tâm chốt.
2. Đặc điểm cấu tạo
+ Pittông
Pittông đúc bằng hợp kim nhôm, đỉnh pittông có kết cấu
dạng “đỉnh chứa buồng cháy”, trong đó buồng đốt được đặt lệch
5mm so với trục hình học của pittông:
- Nhằm tận dụng được xoáy lốc của không khí trong quá trình
nén, t
ạo ra hỗn
h
ợp cháy tốt nhất.
- Loại này có sức bền kém và diện tích chịu nhiệt lớn hơn so
v
ới loại đỉnh
b
ằng.
Pittông
được chế tạo hợp kim nhôm, do đó khối lượng nhẹ, làm
gi
ảm đáng kể
lực quán tính.
Hình 1.5: Pittông -chốt pittông máy DT-75 tháo rời
+ Ch
ốt pittông
Chốt pittông có kết cấu đơn giản, là một trụ rỗng, bề mặt được
tôi c
ứng và mài bong. Chốt pittông thuộc loại “bơi” làm bằng thép
12XH3A xêmatit hoá the
o đường kính.
Chốt pittông để nối pittông với tay biên và được khoá hãm bằng
các vòng hãm, khoá
đầu trục. Khi lắp ghép, mối ghép giữa chốt
pittông và đầu nhỏ thanh truyền là mối ghép lỏng.
+ Xécmăng
Mỗi pittông có 3 vòng găng hơi và 2 vòng găng dầu:
Vòng găng hơi trên cùng được mạ crôm phần lưng. Bề mặt
ngoài của các vòng
g
ăng được tráng thiếc, 2 vòng găng hơi dưới được vát ở cạnh
ngoài.
Hình 1.6: Xécmăng