Bài 29 - Sinh học 10 CB pptx

Ngày nay người ta cho rằng virut là tác nhân
gân bệnh nguy hiểm nhất ( số người chết vì
dịch bệnh do virut gây ra lớn hơn số người
chết trong tất cả các cuộc chiến tranh, nạn đói,
động đất, lũ lụt và tai nạn giao thông). Vậy
virut là gì? Có cấu tạo như thế nào ? Hình thái
ra sao?

BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI
VIRUT
I.KHÁI NIỆM VIRUT:
Nghiên cứu sách giáo khoa để hình thành khái niệm virut?
Virut là thực thể di truyền chưa có cấu tạo tế bào, có kích
thước siêu nhỏ (đo bằng nanomet) và có cấu tạo rất đơn
giản, chỉ có thể nhân lên trong tế bào sống. Chúng kí sinh
nội bào bắt buộc.
Đặc điểm khác biệt của virut với các nhóm sinh vật khác là gì?
Virut bại liệt
Virut cúm
Virut sởi

BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI
VIRUT
II.CẤU TẠO VIRUT:
Quan sát hình 29.1 Cho biết cấu tạo của
virut gồm những phần nào?

BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI
VIRUT

II.CẤU TẠO VIRUT:
+ Vỏ là phân tử prôtêin (gọi là capsit) được cấu
tạo từ các đơn vị hình thái là capsome bao bọc
bên ngoài để bảo vệ axit nuclêic. Phức hợp gồm
axit nuclêic và vỏ capsit gọi là nuclêôcapsit.
- Cấu tạo gồm 2 thành phần cơ bản:
+ Lõi axit nuclêic(hệ gen) có thể là (ADN
hoặc ARN) mạch đơn hay mạch kép
Bộ gen của virut có điểm gì sai khác so với
so với bộ gen của sinh vật nhân chuẩn?
Dựa vào hình vẽ, so sánh cấu tạo của virut trần
và virut có vỏ ngoài?
Virut trần
Virut có vỏ ngoài
Gai glycôprôtêin có tác dụng gì ?
Một số virut còn có thêm vỏ bao ngoài vỏ
capsit cấu tạo từ lớp kép lipit và prôtêin gọi là
vỏ ngoài. Trên mặt vỏ ngoài có các gai
glicôprôtêin đóng vai trò là kháng nguyên và
giúp virut bám lên bề mặt tế bào chủ.
Virut không có vỏ ngoài gọi là virut trần

BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI
VIRUT
III.HÌNH THÁI
Virut bại liệt Virut hecpet Virut đốm thuốc lá Virut cúm
Virut sởi Virut dại Virut đậu mùa Phagơ T2
Dựa vào hình, virut có những dạng cấu trúc nào ?

BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI

VIRUT
III.HÌNH THÁI
Virut chưa có cấu tạo tế bào nên mỗi virut thường được gọi là hạt.
Hạt virut có 3 loại cấu trúc: xoắn, khối và hỗn hợp( hay phức tạp)
Nêu đặc điểm của các loại cấu trúc ở virut, ví dụ minh hoạ theo
phiếu học tập sau

BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI
VIRUT
III.HÌNH THÁI
Virut chưa có cấu tạo tế bào nên mỗi virut thường được gọi là hạt.
Hạt virut có 3 loại cấu trúc: xoắn, khối và hỗn hợp( hay phức tạp)
Các dạng Dạng cấu
trúc
Đặc điểm Ví dụ

BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI
VIRUT
III.HÌNH THÁI
Virut chưa có cấu tạo tế bào nên mỗi virut thường được gọi là hạt.
Hạt virut có 3 loại cấu trúc: xoắn, khối và hỗn hợp( hay phức tạp)
Các dạng
Dạng cấu
trúc
Đặc điểm Ví dụ
Xoắn
Khối
Hỗn hợp
Capsôme sắp sếp theo
chiều xoắn của axitnuclêic

Capsôme sắp sếp theo chiều
hình khối đa diện với 20
mặt tam giác đều
Đầu có cấu trúc khối chứa axit
nuclêic gắn với đuôi có cấu
trúc xoắn
Virut
cúm,sởi
…
Phagơ
T2
Virut bại
liệt

BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI
VIRUT
III.HÌNH THÁI
Thí nghiệm của Frranken và Conrat 1957
Em hãy giải thích tại sao virut phân lập được không phải là chủng B?
Theo em có thể nuôi virut trên môi trường nhân tạo như nuôi
vi khuẩn được không?

BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI
VIRUT
III.HÌNH THÁI
Thí nghiệm của Frranken và Conrat 1957
Khi ở ngoài tế bào chủ, chúng biểu hiện đặc tính như một thể vô
sinh hay hữu sinh ?
Khi tồn tại trong tế bào chủ biểu hiện của virut như thế nào?

BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI
VIRUT
III.HÌNH THÁI
Hãy so sánh sự khác biệt giữa virut và vi khuẩn bằng cách
điền chữ “có” hoặc “không” vào bảng sau đây?
Tính chất Virut Vi khuẩn
Cấu tạo tế bào
Chỉ chứa ADN hoặc ARN
Chứa cả ADN và ARN
Chứa riboxom
Sinh sản độc lập

BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI
VIRUT
III.HÌNH THÁI
Tính chất Virut Vi khuẩn
Cấu tạo tế bào
Chỉ chứa ADN hoặc ARN
Chứa cả ADN và ARN
Chứa riboxom
Sinh sản độc lập
Không
Có
Không
Không
Không
Không
Có
Có
Có

Có

Nhưng có những dạng sống khác còn đơn giản hơn cả virut đó là
viroit và prion:
- Viroit là những phân tử ARN vòng, ở dạng trần không có vỏ
capsit, mạch đơn và chúng là tác nhân gây bệnh nhỏ nhất mà con
người đã biết. Viroit thậm chí không mã hoá bất kì một prôtêin
nào và sự nhân lên của chúng phụ thuộc hoàn toàn vào sự hoạt
động của enzim của tế bào chủ. Viroit gây nhiều bệnh ở thực vật
như bệnh hình thoi ở khoai tây và bệnh hại cây dừa….
- Prion lại là một dạng cực đoan khác. Chúng là phân tử prôtêin
và không chứa một loại axit nuclêic nào hoặc nếu có thì cũng quá
ngắn để mã hoá bất kì một prôtêin nào mà prion có. Prion gây
nhiều bệnh nguy hiểm ở động vật và người, gây thoái hoá hệ thần
kinh trung ương và giảm sút trí tuệ như bệnh bò điên…

BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI
VIRUT
Củng cố bài và hướng dẫn học ở nhà
Câu 1 : Từ những kiến thức trên,em hãy hoàn thành bài tập
bằng cách điền từ thích hợp vào chỗ trống.
Virut là những thực thể gây nhiễm ………………….mà
genôm của chúng chỉ chứa hoặc là ………hoặc
là………Chúng chỉ nhân lên trong……………… bằng
cách sử dụng bộ máy……… … và ………….….của tế
bào chủ để tổng hợp nên các bản sao của bản thân mình
nhằm truyền ………của bản thân chúng sang các tế bào
khác.

BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI

VIRUT
Củng cố bài và hướng dẫn học ở nhà
Câu 1 : Từ những kiến thức trên,em hãy hoàn thành bài tập bằng cách
điền từ thích hợp vào chỗ trống.
Virut là những thực thể gây nhiễm ……………………mà
genôm của chúng chỉ chứa hoặc là ………hoặc là………
Chúng chỉ nhân lên trong……………… bằng cách sử
dụng bộ máy……… ……….và ………….…… của tế
bào chủ để tổng hợp nên các bản sao của bản thân mình
nhằm truyền ………của bản thân chúng sang các tế bào
khác.
chưa có cấu tạo tế bào
ADN
ARN tế bào chủ
sinh năng lượng
tổng hợp prôtêin
genôm

BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI
VIRUT
Củng cố bài và hướng dẫn học ở nhà
Câu 2 : Từ những kiến thức trên,em hãy hoàn thành bài tập
bằng cách điền từ thích hợp vào chỗ trống.
Cấu trúc điển hình của một virut đơn giản nhất bao gồm
một ……………………hoặc
………… hoặc…………….và một …………………
Được gọi là ……………… Các virut phức tạp hơn còn
chứa một lớp vỏ bọc được tạo nên bởi một tổ hợp
…………………và …………….Lớp vỏ bọc được phủ bởi
các…………mà vai trò của chúng là …………………và

giúp virut ………….bề mặt tế bào vật chủ.

BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI
VIRUT
Củng cố bài và hướng dẫn học ở nhà
Câu 2 : Từ những kiến thức trên,em hãy hoàn thành bài tập
bằng cách điền từ thích hợp vào chỗ trống.
Cấu trúc điển hình của một virut đơn giản nhất bao gồm
một ……………………hoặc
………… hoặc…………….và một ………… được gọi
là ………Các virut phức tạp hơn còn chứa một lớp vỏ bọc
được tạo nên bởi một tổ hợp …… và …………….Lớp vỏ
bọc được phủ bởi các…………mà vai trò của chúng là
…………………và giúp virut ………….bề mặt tế bào vật
chủ.
lõi axit nuclêic
ADN ARN
vỏ prôtêin
capsit
lipit. prôtêin
gai
kháng nguyên
bám lên

BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI
VIRUT
Củng cố bài và hướng dẫn học ở nhà
-
Virut là gì ? Đặc điểm của virut khác với nhóm sinh vật khác?
- Nêu cấu tạo của virut?

-
Phân biệt về hình thái các loại virut, cho ví dụ minh hoạ?
- Đọc phần em có biết ở cuối bài, làm bài tập cuối bài và xem trước
bài mới bài 30