Các chức năng cơ bản của môi trường ppsx

Các chức năng cơ bản của môi
trường
THỨ NĂM, 20 THÁNG 5 2010
23:44

Đối với sinh vật nói chung và con
người nói riêng thì môi trường sống
có các chức năng cơ bản sau:
1. Môi trường là không gian
sống cho con người và thế giới
sinh vật
Trong cuộc sống hàng ngày, mỗi
một người đều cần một không
gian nhất định để phục vụ cho các
hoạt động sống như: nhà ở, nơi nghỉ,
nơi để sản xuất Như vậy chức năng
này đòi hỏi môi trường phải có một
phạm vi không gian thích hợp cho
mỗi con người. Không gian này lại
đòi hỏi phải đạt đủ những tiêu chuẩn
nhất định về các yếu tố vật lý, hoá
học, sinh học, cảnh quan và xã hội.
Yêu cầu về không gian sống của con
người thay đổi tuỳ theo trình độ
khoa học và công nghệ. Tuy nhiên,
trong việc sử dụng không gian sống
và quan hệ với thế giới tự nhiên, có
2 tính chất mà con người cần chú ý
là tính chất tự cân bằng
(homestasis), nghĩa là khả năng của
các hệ sinh thái có thể gánh chịu

trong điều kiện khó khăn nhất và
tính bền vững của hệ sinh thái.
2. Môi trường là nơi chứa đựng
các nguồn tài nguyên cần thiết cho
đời sống và sản xuất của con
người.
Trong lịch sử phát triển, loài người
đã trải qua nhiều giai đoạn. Bắt đầu
từ khi con người biết canh tác cách
đây khoảng 14-15 nghìn năm, vào
thời kỳ đồ đá giữa cho đến khi phát
minh ra máy hơi nước vào thế kỷ
thứ XVII, đánh dấu sự khởi đầu của
công cuộc cách mạng khoa học kỹ
thuật trong mọi lĩnh vực.
Nhu cầu của con người về các nguồn
tài nguyên không ngừng tăng lên về
cả số lượng, chất lượng và mức độ
phức tạp theo trình độ phát triển của
xã hội. Chức năng này của môi
trường còn gọi là nhóm chức năng
sản xuất tự nhiên gồm:
- Rừng tự nhiên: có chức năng cung
cấp nước, bảo tồn tính đa dạng sinh
học và độ phì nhiêu của đất, nguồn
gỗ củi, dược liệu và cải thiện điều
kiện sinh thái.
- Các thuỷ vực: có chức năng cung
cấp nước, dinh dưỡng, nơi vui chơi
giải trí và các nguồn thuỷ hải sản.

- Động - thực vật: cung cấp lương
thực, thực phẩm và các nguồn gen
quý hiếm.
- Không khí, nhiệt độ, năng
lượng mặt trời, nước, gió: có
chức năng duy trì các hoạt động
trao đổi chất.
- Các loại quặng, dầu mỏ: cung cấp
năng lượng và nguyên liệu cho các
hoạt động sản xuất
3. Môi trường là nơi chứa đựng
các chất phế thải do con người tạo
ra trong quá trình sống
Trong quá trình sống, con người
luôn đào thải ra các chất thải vào
môi trường. Tại đây các chất thải
dưới tác động của vi sinh vật và các
yếu tố môi trường khác sẽ bị phân
huỷ, biến đổi từ phức tạp thành đơn
giản và tham gia vào hàng loạt các
quá trình sinh địa hoá phức tạp.
Trong thời kỳ sơ khai, khi dân số
của nhân loại còn ít, chủ yếu do các
quá trình phân huỷ tự nhiên làm cho
chất thải sau một thời gian biến đổi
nhất định lại trở lại
trạng thái nguyên liệu của tự
nhiên. Sự gia tăng dân số thế
giới nhanh chóng, quá trình công
nghiệp hoá, đô thị hoá làm số lượng

chất thải tăng lên không ngừng dẫn
đến chức năng này nhiều nơi, nhiều
chổ trở nên quá tải, gây ô nhiễm
môi trường. Khả năng tiếp nhận
và phân huỷ chất thải trong một
khu vực nhất định gọi là khả
năng đệm (buffer capacity) của
khu vực đó. Khi lượng chất thải lớn
hơn khả năng đệm, hoặc thành phần
chất thải có nhiều chất độc, vi sinh
vật gặp nhiều khó khăn trong quá
trình phân huỷ thì chất lượng môi
trường sẽ giảm và môi trường
có thể bị ô nhiễm. Chức năng này
có thể phân loại chi tiết như sau:
- Chức năng biến đổi lý - hoá học
(phân huỷ hoá học nhờ ánh sáng,
hấp thụ, tách chiết các vật thải và
độc tố)
- Chức năng biến đổi sinh hoá (sự
hấp thụ các chất dư thừa, chu
trình ni tơ và cacbon, khử các chất
độc bằng con đường sinh hoá)
- Chức năng biến đổi sinh học
(khoáng hoá các chất thải hữu cơ,
mùn hoá, amôn hoá, nitrat hoá và
phản nitrat hoá).
4. Chức năng lưu trữ và cung cấp
thông tin cho con người
Môi trường trái đất được xem là nơi

lưu trữ và cung cấp thông tin cho
con người. Bởi vì chính môi trường
trái đất là nơi:
- Cung cấp sự ghi chép và lưu trữ
lịch sử trái đất, lịch sử tiến hoá của
vật chất và sinh vật, lịch sử xuất
hiện và phát triển văn hoá của loài
người.
- Cung cấp các chỉ thị không
gian và tạm thời mang tín chất
tín hiệu và báo động sớm các hiểm
hoạ đối với con người và sinh vật
sống trên trái đất như phản ứng sinh
lý của cơ thể sống trước khi xảy ra
các tai biến tự nhiên và các hiện
tượng tai biến tự nhiên, đặc biệt như
bão, động đất, núi lửa
- Cung cấp và lưu giữ cho con người
các nguồn gen, các loài động thực
vật, các hệ sinh thái tự nhiên và
nhân tạo, các vẻ đẹp, cảnh quan có
giá trị thẩm mỹ để thưởng ngoạn,
tôn giáo và văn hoá khác.
5. Bảo vệ con người và sinh vật
khỏi những tác động từ bên ngoài.
Các thành phần trong môi trường
còn có vai trò trong việc bảo vệ cho
đời sống của con người và sinh vật
tránh khỏi những tác động từ bên
ngoài như: tầng Ozon trong khí

quyển có nhiệm vụ hấp thụ và phản
xạ trở lại các tia cực tím từ năng
lượng mặt trời.