Phục hồi gan bệnh bằng ăn uống docx

Phục hồi gan bệnh bằng ăn uống

Gan được ví như một nhà máy chế biến các thực phẩm mà chúng ta ăn vào để biến
đổi thành các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể.
Các bệnh về gan, nhất là viêm gan, có thể ảnh hưởng đến ăn uống. Ngược lại dinh dư
ỡng
sai lầm cũng có thể làm cho bệnh gan bị nặng thêm. Do đó, ăn u
ống đúng cách khi bị
bệnh cũng được xem như một biện pháp điều trị không dùng thuốc.
Dinh dưỡng hợp lý khi bị viêm gan là th
ực hiện một chế độ ăn uống cân đối giữa các
thành phần chất đường, chất béo, chất đạm và các vitamin, khoáng chất. Ngoài ra, c
ũng
cần kết hợp các biện pháp nghỉ ngơi, điều tiết làm việc, sinh hoạt thể lực sao cho phù h
ợp
để tăng cường sức lực, chống chọi với bệnh tật và làm cho bệnh mau hồi phục.
Đối với người bệnh viêm gan cấp
Trong viêm gan cấp, tế bào gan bị phá huỷ cấp tính. Các hoạt động bình thư
ờng của gan
có thể bị xáo trộn, thường biểu hiện bằng các triệu chứng như mệt mỏi và rối loạn ti
êu
hoá: chán ăn, ăn không tiêu, sình bụng, tiêu chảy, nhất là hay bị nôn ói. Khi đó, chún
g ta
cần áp dụng một chế độ nghỉ ngơi và ăn uống hợp lý. Không nhất thiết phải ki
êng ăn quá
mức mà ngược lại cần ăn đầy đủ dinh dưỡng và năng lượng. Nên chọn các thức ăn dễ ti
êu
hoá như các chất bột – đường dễ hấp thu (gạo, ngũ cốc, đường, mật ong và hoa qu
ả ngọt).
Bệnh nhân thường được khuyên ăn nhiều trái cây ngọt như chuối nhưng không có ngh
ĩa

là “ăn chuối để chữa bệnh viêm gan” như một số người đã lầm tưởng. Riêng các ch
ất
đạm, nên chọn các loại có giá trị dinh dưỡng cao nhưng ít chất béo như lòng trắng tr
ứng
(không ăn lòng đỏ trứng), các loại thịt cá nạc, sữa không béo, đậu hũ. Lư
ợng đạm cần
cung cấp đầy đủ như một người bình thường (tức là 50 – 70g mỗi ngày).

Rau quả tươi sẽ cung cấp chất khoáng và các vitamin rất cần thiết để gan hoạt động b
ình
thường
Nếu bị viêm gan quá nặng, bắt đầu có các triệu chứng vật vã, lơ mơ báo hiệu tình tr
ạng
sắp bị hôn mê thì phải giảm lượng đạm chỉ còn dưới 40g mỗi ngày, bởi các chất nh
ư
amôniắc (NH3) sinh ra từ chất đạm không được gan đào th
ải, sẽ tích tụ trong máu gây
ảnh hưởng đến hoạt động của não. Đối với chất béo, nên giảm bớt chứ không cữ ăn ho
àn
toàn. Không ăn các thức ăn có nhiều cholesterol như óc, tim, gan, lòng heo, lòng đ
ỏ trứng
vì sự bài tiết mật có thể bị giảm hoặc bế tắc, dẫn đến không tiêu hoá h
ết các chất béo.
Chất béo chỉ sử dụng khoảng 10% tổng năng lượng (15g mỗi ngày). Đ
ặc biệt, ăn nhiều
rau quả tươi sẽ cung cấp chất khoáng và các vitamin rất cần thiết để gan hoạt động b
ình
thường trở lại.
Một vấn đề hết sức quan trọng bắt buộc phải tuân thủ, đó là ngưng hẳn rượu bia v
à các

thức uống có cồn cho đến khi gan hồi phục hoàn toàn. Th
ận trọng khi sử dụng các loại
thuốc vì một số thuốc có thể gây độc cho gan như thuốc an thần, các thuốc giảm đau –

chống viêm, ngay cả paracetamol. Khi cần sử dụng bất kỳ một loại thuốc nào nên h
ỏi ý
kiến của thầy thuốc chứ không được tự ý uống. Nếu bệnh nhân bị nôn ói liên t
ục hoặc
tiêu chảy nhiều, cần được nhập viện để truyền dịch và nuôi ăn bằng đư
ờng truyền tĩnh
mạch. Còn như chỉ buồn nôn nhẹ thì có thể điều trị ở nhà bằng cách dùng m
ột số thuốc
chống nôn thông thường. Nên chia thành các bữa ăn nhỏ trong ngày, ăn t
ừng ít một, đừng
ăn một lần quá no. Bệnh nhân viêm gan thường hay bị chán ăn và nôn ói vào bu
ổi chiều
cho nên có thể cho ăn nhiều hơn vào buổi sáng, còn chi
ều tối ăn nhẹ hoặc uống sữa để
tránh đầy bụng và nôn sau khi ăn. Nên nghỉ ngơi, tránh làm vi
ệc nặng nhọc. Khi gan hồi
phục hoàn toàn, có thể ăn uống trở lại như bình thường.
Khi bệnh trở nên viêm gan mạn
Khi gan bị viêm mạn tính, đa số các bệnh nhân không có triệu chứng gì đ
ặc biệt, họ vẫn
cảm thấy bình thường mặc dù gan có thể đã bị hư hoại ngày một nặng hơn. M
ột số bệnh
nhân có cảm giác mệt mỏi và ăn u
ống kém đi. Chế độ ăn vẫn phải cân đối giữa các chất
đường, đạm, béo và cung cấp đầy đủ năng lượng. Việc ăn uống đủ chất và năng lư
ợng sẽ

giúp bệnh nhân cảm thấy khoẻ hơn, cơ thể có đủ sức chống chọi với tình tr
ạng nhiễm
trùng cũng như các tác dụng phụ do điều trị gây ra. Khi vẫn còn cảm giác ăn uống v
à tiêu
hoá bình thường, nhất là chưa bị sưng phù, bệnh nhân không cần thiết phải ki
êng ăn quá
mức.
Chính vì ăn kiêng quá mức, nhất là thức ăn quá nhạt nhẽo sẽ làm b
ệnh nhân cảm thấy
chán ăn. Ăn uống kém càng làm cho người bệnh mệt mỏi, thiếu sức hoạt động và b
ệnh
gan bị nặng hơn. Tuy nhiên, bệnh nhân cần hạn chế bớt các thức ăn quá nhiều gia vị v
à
dầu mỡ sẽ gây khó tiêu. Nên chọn các loại đạm có giá trị dinh dưỡng cao mà dễ ti
êu hoá
như đậu nành, đậu hũ Ở bệnh nhân viêm gan mạn tính, chất glycogen (một loại đư
ờng
dự trữ ở gan) sẽ bị giảm, cho nên cần cung cấp đều đặn chất bột – đường nh
ư bánh, trái
cây ngọt; nếu không, bệnh nhân dễ bị những cơn mệt lả, vã mồ hôi do giảm lượng đư
ờng
trong máu.

Ăn kiêng quá mức càng làm cho người bệnh mệt mỏi, thiếu sức hoạt động và bệnh gan bị
nặng hơn (ảnh minh họa)
Dù bị bệnh gan mạn tính do bất kỳ nguyên nhân nào, bệnh nhân cũng không nên u
ống
rượu bia nhiều vì sẽ làm cho tình trạng viêm gan bị nặng hơn. B
ệnh nhân có thể uống
mỗi ngày một viên thuốc bổ để cung cấp thêm các vitamin và khoáng ch

ất cần thiết cho
hoạt động bình thường của gan. Nếu viêm gan mạn do nghiện rư
ợu, cần phải bổ sung
thêm các vitamin nhóm B và axit folic. Sinh hoạt bình thường. Tập thể dục, chơi th
ể thao
vừa sức. Tránh các công việc quá nặng nhọc.
Trường hợp vàng da tắc mật
Khi bị vàng da do tắc mật lâu ngày, bệnh nhân viêm gan thường bị tiêu chảy và phân s
ẽ
có váng mỡ do mật không được bài tiết xuống ruột đầy đủ để tiêu hoá chất béo. Ngo
ài ra,
bệnh nhân còn bị thiếu các vitamin tan trong mỡ như vitamin A (khi thiếu sẽ bị quáng g
à
và khô mắt), vitamin D (khi thiếu sẽ gây còi xương ở trẻ và loãng xương ở ngư
ời lớn),
vitamin K (khi thiếu sẽ dễ bị chảy máu), vitamin E (cần cho sự chống lão hoá và c
ấu tạo
của các tế bào). Khi bị tắc mật, phải hạn chế các chất mỡ động vật. Dầu đậu nành có th
ể
dễ tiêu hoá hơn nhưng nó không cung c
ấp đủ các chất béo cần thiết. Mỗi tháng, bệnh
nhân cần được tiêm bắp vitamin K1, bổ sung thêm vitamin A, vitamin D. N
ếu bị ngứa
khắp người, có thể dùng thuốc cholestyramine để ngăn sự hấp thu muối mật sẽ làm gi
ảm
bớt ngứa.
Ăn nhiều chất sắt để bổ gan?
Trước kia, người ta quan niệm “ăn gì bổ nấy” nhưng đi
ều đó không đúng đối với các
bệnh gan như viêm gan virút C mạn tính hoặc bệnh dư chất sắt (Hemochromatosis) v

ì
lượng sắt trong máu ở những bệnh nhân này tăng cao và gan là nơi ch
ứa nhiều chất sắt.
Nếu ăn nhiều gan động vật sẽ làm cho lượng sắt trong máu càng cao hơn, có thể gây vi
êm
và hoại tử tế bào gan. Do v
ậy, bệnh nhân cần hạn chế các thuốc bổ máu có chứa chất sắt;
không nên ăn các loại thực phẩm chứa nhiều chất sắt như thịt bò, tim, gan, huy
ết, tiết
canh, đồ lòng… thậm chí các loại rau xanh như rau mu
ống, rau dền, rau đay…, các loại
nấm hương khô, mộc nhĩ, các loại đậu tương, đậu trắng cũng phải hạn chế v
ì có hàm
lượng sắt rất cao.