Giáo án Ngữ văn 8 (trọn bộ) rất hay

Giáo án Ngữ Văn 8
Tuần: Ngày soạn:
Tiết: Ngày dạy:
BÀI 1:TÔI ĐI HỌC
(Thanh Tònh)
A.Mục tiêu cần đạt :
* Giúp hs
- Hiểu và phân tích được tâm trạng hồi hộp , cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “ tôi” trong
buổi tựu trường đầu tiên qua ngòi bút giàu chất trữ tình của Thanh Tònh
- Rèn cho hs đọc diễn cảm văn bản
B.Chuẩn bò :
- Nắm chắc nội dung biểu cảm của văn bản Tôi đi học
- Dự kiến khả năng tích hợp ngang cho bài học : các cấp độ khái quát nghóa của từ , tính
thống nhất về chủ đề của vb . Tích hợp ngang với bài Cổng trường mở ra ngữ văn 7 /1
- Dự kiến các hình thức dạy học tích cực: đọc , bình , giảng , phát phiếu học tập , thảo
luận nhóm …
C.Tiến trình lên lớp:
1.ổn đònh tổ chức : ( 1phút )
2.Kiểm tra bài cũ : Kiểm tra việc chuẩn bò sách vở của hs ( 3phút)
3.Bài mới : Hồi đầu năm lớp 7 , học bài Cổng trường mở ra , hẳn mỗi chúng ta không thể
quên tấm lòng người mẹ biết bao bồi hồi xao xuyến trong ngày đầu dẫn con đi học .
Người mẹ ấy bồi hồi xao xuyến vì đang được sống lại ngày đầu tiên cắp sách đến
trường :” Hằng năm cứ vào cuối thu … Mẹ tôi âu yếm nắm lấy tay tôi dẫn đi trên đầy con
đường làng dài và hẹp …” Câu văn ấy đầy ắp kỉ niệm tuổi thơ. Có nhiều bạn thắc mắc
đó là câu văn của ai , trong tác phẩm nào ? Đó chính là câu văn trong văn bản “ Tôi đi
học “ mà hôm nay thầy cùng các em đi tìm hiểu .
I, Tìm hiểu vài nét về tác giả – tác phẩm
(?) Em hãy nêu vài nét về tác giả tác phẩm ?( sgk)
II, Đọc – Tìm hiểu văn bản
1, Đọc , tìm hiểu chú thích: Gv đọc rồi hướng dẫn hs
đọc theo yêu cầu( giọng chậm , dòu , hơi buồn , lắng sâu

, chú ý những câu nói của nhân vật Tôi
2, Bố cục:(?) Kỉ niệm ngày đầu đến trường của “tôi”
được kể theo trình tự không gian và thời gian nào ?
(?) Tương ứng với trình tự ấy là các đoạn nào của văn
bản?
- từ đầu buổi sáng hôm ấy đến trên ngọn núi
- tiếp theo đến được nghỉ cả ngày nữa
I, Giới thiệu vài nét về tác
giả – tác phẩm
Sgk
II, Đọc - hiểu văn bản
1, Đọc - hiểu chú thích
2, Bố cục : 3 phần
3, Phân tích
GV: Hồ Sỹ Lý 1
Giáo án Ngữ Văn 8
- đoạn còn lại
3, Phân tích HS đọc đoạn đầu vb
a, Cảm nhận của “ tôi” trên đường tới trường (?) Kỉ
niệm ngày đầu đến trường của nhân vật “ tôi” gắn với
không gian , thời gian cụ thể nào ? (Thời gian : buổi
sáng cuối thu ; Không gian : trên con đường làng dài và
hẹp
(?) Vì sao không gian và thời gian ấy trở thành kỉ niệm
trong tâm trí tác giả ?(đó là thời điểm và nơi chốn quen
thuộc , gần gũi , gắn liền với tuổi thơ của tác giả ở quê
hương , đó là lần đầu tiên cắp sách tới trường )
(?) Trong câu văn : con đường này tôi đã quen đi lại
nhiều lần nay tự nhiên thấy lạ . Cảnh vật chung quanh
tôi đều thay đổi , vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi

lớn : Hôm nay tôi đi học , cảm giác quen mà lạ của
nhân vật “ tôi” có ý nghóa gì ?
- Tình cảm và nhận thức của một cậu bé ngày đầu tới
trường tự thấy như đã lớn lên , con đường làng không
còn dài rộng như trước
(?) Chi tiết tôi không lội qua sông thả diều như thằng
Quý và không đi ra đồng nô đùa như thằng Sơn nữa có ý
nghóa gì ?
- Báo hiệu sự đổi thay trong nhận thức của bản thân ,
cậu bé tự thấy mình lớn lên
(?) Có thể hiểu gì về nhân vật “ tôi” qua chi tiết “ Ghì
thật chặt hai quyển vở mới trên tay và muốn thử sức
mình tự cầm bút thước? (Có chí học ngay từ đầu , muốn
tự mình đảm nhận việc học tập , muốn được chững chạc
như bạn , không thua kém bạn
(?) Trong những cảm nhận mới mẻ trên con đường làng
đến trường , nhân vật tôi đã bộc lộ đức tính gì của
mình ?
- yêu học , yêu bạn và mái trường
(?) Khi nhớ lại ý nghó chỉ có người thành thạo mới cầm
nổi bút thước , tác giả viết : ý nghó ấy thoáng qua trong
trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn
núi”. Hãy phát hiện và phân tích ý nghóa và biện pháp
a, Cảm nhận của “ tôi” trên
đường tới trường
- Tự thấy như đã lớn lên , con
đường làng không còn dài
rộng như trước
- Báo hiệu sự thay đổi trong
nhận thức bản thân cậu bé

- Có chí học ngay từ đầu ,
muốn tự mình đảm nhiệm
việc học tập , muốn được
chững chạc như bạn , không
thua kém bạn
b, cảm nhận của “ tôi” lúc
ở sân trường
- rất đông người , người nào
cũng đẹp
- ngôi trường xinh xắn oai
nghiêm
 Lo sợ vẫn vơ
GV: Hồ Sỹ Lý 2
Giáo án Ngữ Văn 8
nghệ thuật được sử dụng trong câu văn trên ?( HSTLN)
So sánh , kỷ niệm đẹp
b, cảm nhận của “ tôi” lúc ở sân trường Gọi hs đọc
đoạn 2
(?) Quan sát phần văn bản tiếp theo cho biết : cảnh
trước sân trường và ngôi trường làng Mó Lí lưu lại trong
tâm trí nhân vật tôi có gì nổi bật ? ( rất đông người ,
người nào cũng đẹp , ngôi trường xinh xắn , oai nghiêm
(?) Trước khung cảnh đó thì tâm trạng cậu bé ntn ?( lo
sợ vớ vẫn )
(?)Cảnh tượng đó có ý nghóa gì ? ( Phản ánh không khí
đặc biệt của ngày hội khai trường thường gặp ở nước ta ,
bộc lộ tình cảm sâu nặng của tác giả đối với mái trường
tuổi thơ )
(?) Khi tả những học trò nhỏ tuổi lần đầu đến trường
học , tác giả dùng hình ảnh so sánh nào ? (Họ như con

chim non đứng bên bờ tổ ,nhìn quãng trời rộng muốn
bay , nhưng còn ngập ngừng e sợ )
(?) Em đọc thấy những ý nghó nào từ hình ảnh so sánh
ấy ?
- miêu tả sinh động hình ảnh và tâm trạng của các em
nhỏ lần đầu tới trường học , đề cao sức hấp dẫn của nhà
trường
(?) Tâm trạng và cảm giác nhân vật tôi khi nghe ông
đốc gọi danh sách hs và khi rời khỏi tay mẹ như thế nào
? (tôi đã lúng túng , càng lúng túng hơn , Tôi dúi đầu
vào lòng mẹ khóc
(?)Vì sao Tôi bất giác “dúi đầu vào lòng mẹ tôi nức nở
khóc khi chuẩn bò bước vào lớp” Có thể nói chú bé này
yếu đuối hay không ?
c, Cảm nhận của “ tôi” trong lớp học: Hs đọc đoạn 3
(?) Vì sao trong khi sắp hàng đợi vào lớp , nhân vật “
tôi’ lại cảm thấy trong thời thơ ấu tôi chưa lần nào thấy
xa mẹ tôi như lần này ? ( Vì tôi bắt đầu cảm nhận được
sự độc lập của mình khi đi học
- Bước vào lớp học là bước vào thế giới riêng của mình ,
phải tự mình làm tất cả , không còn có mẹ bên cạnh
- khi nghe ông đốc đọc danh
sách và rời tay mẹ
 Lúng túng , càng lúng túng
và dúi vào lòng mẹ khóc
c, Cảm nhận của “ tôi”
trong lớp học
- cảm giác lạ vì lần đầu vào
lớp học , môi trường sạch sẽ ,
ngay ngắn

- Không cảm thấy sự xa lạ với
bàn ghế và bạn bè , vì bắt đầu
ý thức được những thứ đó sẽ
gắn bó thân thiết với mình
bây giờ và mãi mãi
GV: Hồ Sỹ Lý 3
Giáo án Ngữ Văn 8
(?) Những cảm giác mà nhân vật “ tôi” bước vào lớp
học là gì ?
- Một mùi hương lạ xông lên … chút nào
(?)Hãy lí giải những cảm giác đó của nhân vật tôi ?
- cảm giác lạ vì lần đầu được vào lớp học , một môi
trường sạch sẽ , ngay ngắn ; không cảm thấy sự xa lạ với
bàn ghế và bạn bè , vì bắt đầu có ý thức được những thứ
đó sẽ gắn bó thân thiết với mình
(?) Những cảm giác đó cho thấy tình cảm nào của nhân
vật “tôi” đối với lớp học của mình ?( tình cảm trong
sáng , thiết tha )
(?)Đoạn cuối có chi tiết “ một con chim liệng đến đứng
trên bờ cửa sổ …. Theo cánh chim “; những tiếng phấn
của thầy tôi gạch mạnh …. Đánh vần “ những chi tiết đó
nói thêmđiều gì về nhân vật tôi ?
- một chút buồn khi từ giã tuổi thơ , bắt đầu trưởng
thành trong nhận thức và việc học hành của bản thân
(?) Những cảm giác trong sáng nảy nở trong lòng tôi là
những cảm giác nào ? ( tình yêu , niềm trân trọng sách
vở , bàn ghế , lớp học , thầy học , gắn liền với mẹ và quê
hương
(?) Từ đó em cảm nhận những điều tốt đẹp nào từ nhân
vật “ tôi” cũng chính là tác giả Thanh Tònh ?

- giàu cảm xúc với tuổi thơ và mái trường quê hương
III, Tổng kết :
(?)Em học tập được gì từ nghệ thuật kể chuyện của tác
giả trong truyện ngắn Tôi đi học ? ( HSTLN) muốn kể
chuyện hay ,mcần có nhiều kỉ niệm đẹp và giàu cảm
xúc
III, Tổng kết : Ghi nhớ sgk
IV, Luyện tập:
4. Hướng dẫn về nhà: Phân tích cảm xúc thiết tha trong trẻo của nhân vật tôi trong
truyện Tôi đi học - Học phần ghi nhớ , làm bài tập còn lại
- Soạn bài : Trong lòng mẹ
5. Rút kinh nghiệm:
GV: Hồ Sỹ Lý 4
Giáo án Ngữ Văn 8
Tuần : Ngày soạn:
Tiết : Ngày dạy
CẤP ĐỘ KHÁI QUÁT NGHĨA CỦA TỪ
A.Mục tiêu cần đạt :
* Giúp hs
- Hiểu rõ cấp độ khái quát của nghóa từ và mối quan hệ về cấp độ khái quát của nghóa
- Thông qua bài học , rèn luyện tư duy trong việc nhân thức mối quan hệ giữa cái chung
và cái riêng
B.Chuẩn bò :
1 .GV:Tích hợp với văn ở vb Tôi đi học , với tâp làm văn qua bài Tính thống nhất về chủ
đề của vb
- Bảng phụ
2. HS: Đọc, tìm hiểu và soạn bài
C.Tiến trình lên lớp :
1.n đònh tổ chức
2, Kiểm tra bài cũ : Kiểm tra việc chuẩn bò bài của hs

3, Bài mới: Ở lớp 7 , các em đã học về từ đồng nghóa và từ trái nghóa . Bây giờ em nào có
thể nhắc lại một số vd về từ đồng nghóa và từ trái nghóa ? ( Máy bay – phi cơ , đèn biển –
hải đăng , trắng – đen ). Em có nhận xét gì về mối quan hệ ngữ nghóa giữa các từ ngữ
trong hai nhóm trên ? Các từ bình đẳng về mặt ngữ nghóa cụ thể : các từ đồng nghóa trong
nhóm có thể thay thế cho nhau được còn các từ trái nghóa trong nhóm có thể loại trừ
nhau khi lực chọn để đặt câu . Từ nhận xét đó hoàn toàn đúng . Hôm nay , chúng ta học
bài mới : Cấp độ khái quát nghóa của từ .
I. Từ ngữ nghóa rộng , từ ngữ nghóa hẹp
1. Xét ví dụ:- Các ù em hãy quan sát sơ đồ trên bảng
và trả lời câu hỏi
(?) Nghóa của từ động vật rộng hơn hay hẹp hơn nghóa
của từ thú , chim , cá ? Tại sao ?
- Nghóa của từ động vật rộng hơn nghóa của từ thú , chim
, cá
- Vì phạm vi nghóa của từ động vật bao hàm nghóa của
3 từ thú , chim , cá
(?)Nghóa của thú rộng hơn hay hẹp hơn nghóa của từ voi
I.Từ ngữ nghóa rộng, từ
ngữ nghóa hẹp :
1. Xét ví dụ:
- Một từ được coi là nghóa
rộng khi phạm vi nghóa của
từ đó bao hàm phạm vi
nghóa của một số từ ngữ
khác
- Một từ được coi là nghóa
hẹp khi phạm vi nghóa của
GV: Hồ Sỹ Lý 5
Giáo án Ngữ Văn 8
, hưu ? Nghóa của từ chim rộng hơn hay hẹp hơn nghóa

của từ tu hú , sáo ? Tại sao ? Nghóa của từ cá rộng hơn
hay hẹp hơn nghóa của từ cá , cá thu ? Tại sao ?
- Các từ thú , chim , cá có phạm vi nghóa rộng hơn các từ
voi , hươu , tu hú , sáo , cá rô , cá thu
(?) Nghóa của các từ thú , chim , cá rộng hơn nghóa của
những từ nào , đồng thời hẹp hơn nghóa của từ nào ?
- Các tư thú , chim , cá có phạm vi nghóa rộng hơn các từ
voi , hưu , tu hú , sáo , cá rô , cá thu và có phạm vi hẹp
hơn từ động vật
 Bài tập nhanh
Cho các từ : cây , cỏ , hoa tìm các từ ngữ có phạm vi
nghóa hẹp hơn cây , cỏ , hoa và từ ngữ có từ rộng hơn ba
từ đó
- Thực vật > cây , cỏ , hoa
- Cây ; cây cam , cây dừa
- Cỏ : cỏ gà , cỏ tranh , cỏ mật
- Hoa : hoa cúc , hoa huệ , hoa lan
(?) Qua phân tích các vd trên em nào có thể rút ra khái
niệm thế nào là một từ có nghóa rộng và nghóa hẹp ?
Cho vd minh hoạ ( ghi nhớ sgk)
(?) Một từ có thể vừa có nghóa rộng vừ có nghóa hẹp
được không ? Vì sao .
- một từ có thể vừa có nghóa rộng , vừa có nghóa hẹp
vì tính chất rộng hẹp của nghóa từ ngữ chỉ là
tương đối
2. Kết luận : HS đọc Ghi nhớ SGK/
từ đó được bao hàm trong
phạm vi nghóa của một từ
ngữ khác
- Một từ có nghóa rộng đối

với những từ ngữ này , đồng
thời có thể có nghóa hẹp đối
với 1 từ ngữ khác
2. Kết luận : HS đọc Ghi
nhớ SGK/
II, Luyện tập
Bài tập 1 : LẬP SƠ ĐỒ
-
quần đùi , áo dài , bom ba càng súng trường
quần dài sơ mi bom bi đại bác
GV: Hồ Sỹ Lý 6
Y phục
quần o
Vũ khí
Bom súng
Giáo án Ngữ Văn 8
Bài tập 2 : Tìm từ nghóa
rộng
Bài tập 3 : tìm nghóa bao
hàm trong phạm vi của
mỗi từ
Bài tập 4 :
-a, chất đốt ; b, nghệ thuật ; c, thức ăn
d, nhìn ; e, đánh
-a, xe cộ : xe máy , xe hơi , xe đạp
-b, kim loại: sắt , đồng , nhôm
-c, hoa quả : chanh , cam , chuối
- d, họ hàng : nội , ngoại , bác , chú …
- e, mang : xách , khiêng , gánh
a, Thuốc lào ; b, thủ quỹ ; c, bút điện ; d , , hoa tai

4. Hướng dẫn về nhà: :- Học phần ghi nhớ sgk
- Làm hết bài tập còn lại , soạn bài mới “Trường từ vựng”
5. Rút kinh nghiệm:
***********************************************************************

Tuần : Ngày soạn :
Tiết : Ngày dạy :
TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN
A.Mục tiêu cần đạt :
* Giúp hs
- Nắm được chủ đề của văn bản , tính thống nhất về chủ đề của văn bản
- Biết viết một văn bản đảm bảo tính thống nhất về chủ đề ; biết xác đònh và duy trì đối
tượng trình bày, chọn lọc sắp xếp các phần sao cho văn bản tập trung nêu bật ý kiến cảm
xúc của mình
B.Chuẩn bò:
1.GV: Tích hợp với phần vb Tôi đi học , với tiếng việt bài Cấp độ khái quát nghóa của từ
2. HS: Đọc, tìm hiểu và soạn bài
C.Tiến trình lên lớp :
1, Ổn đònh tổ chức :
2, Kiểm tra bài cũ : Kiểm tra việc chuẩn bò bài của hs
3, Bài mới:
I. Chủ đề của văn bản :
- Hs đọc lại vb Tôi đi học và trả lời câu hỏi
(?) Văn bản miêu tả những việc đã xảy ra (hiện tại )
hay đã xảy ra ( hồi ức kỉ niệm )
I, Chủ đề của văn bản :
- Chủ đề là đối tượng và vấn đề
chính mà vb biểu đạt
GV: Hồ Sỹ Lý 7

Giáo án Ngữ Văn 8
- Vb miêu tả những việc đã xảy ra , đó là những hồi
tưởng của tác giả về ngày đầu tiên đi học
(?)tác giả viết vb này nhằm mục đích gì ?
- để bộc lộ tình cảm của mình về một kỉ niệm sâu sắc
từ thû thiếu thời

VG chốt : chủ đề của vb là vấn đề chủ chốt ,
những ý kiến , những cảm xúc của tác giả được thể
hiện hột cách nhất quán trong vb
(?) Từ phân tích trên , em hãy cho biết chủ đề của
văn bản là gì ? ( HS đọc ghi nhớ sgk)
II, Tính thống nhất về chủ đề của vb
(?) Để tái hiện những kỉ niệm về ngày đầu tiên đi
học , tác giả đã đặt nhan đề của văn bản và sử dụng
từ ngữ , câu như thế nào ?( HSTLN)
- nói về chuyện “ Tôi đi học”
- Đó là những kỉ niệm về buổi đầu đi học của “ tôi”,
nên đại từ tôi , các từ ngữ biểu thò ý nghóa đi học
được lặp đi lặp lại nhiều lần
- Những câu đều nhắc đến kỉ niệm của buổi tựu
trường đầu tiên trong đời ; +Hôm nay tôi đi học
+ Hằng năm cứ vào cuối thu….lòng tôi lại nao nức
những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường
+ Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng
ấy ; Hai quyển vở mới đang ở trên tay tôi đã bắt đầu
thấy nặng ; Tôi bậm tay ghì thất chặt , nhưng một
quyển vở cũng xệch ra và chếch đầu chúi xuống đất
(?) Để tô đậm cảm giác trong sáng của nhân vật tôi
trong ngày đầu tiên đi học , tác giả đã sử dụng các từ

ngữ và các chi tiết nghệ thuật nào ?
+ trên đường đi học :- về con đường : quen đi lại lắm
lần – thấy lạ
- thay đổi hành vi : lội qua sông thả diều , đi qua
đồng nô đùa – đi học , cố gắng làm như một học trò
thực thụ
+ trên sân trường :về ngôi trường : nhà cao ráo ,
sạch sẽ , xinh xắn,oai nghiêm
- cảm giác bở ngỡ , lúng túng khi xếp hàng vào lớp :
đứng nép bên người thân , chỉ dám nhìn một nữa ,
II, Tính thống nhất về chủ đề
của vb
+ vb có tình thống nhất về chủ đề
khi chỉ biểu đạt chủ đề đã xác
đònh , không xa rời hay lác sang
chủ đề khác
+ Để viết hoặc hiểu một vb, cần
xác đònh chủ đề được thể hiện ở
nhan đề , đề mục , trong quan hệ
giữa các phần của vb và các từ
ngữ then chốt thường lặp đi lặp
lại .
GV: Hồ Sỹ Lý 8
Giáo án Ngữ Văn 8
dám đi từng bước nhẹ , muốn bay nhưng còn ngại
ngùng e lệ … nức nở khóc theo
+ trong lớp học : cảm thấy xa mẹ , trước đây có thể đi
chơi cả ngày cũng không thấy xa nhà , xa mẹ chút nào
hết , giờ đây , mới bước vào lớp đã thấy xa mẹ nhớ
nhà

(?)Dựa vào kết quả phân tích hai vấn đề trên , em có
thể trả lời câu hỏi thế nào là tính thống nhất về chủ
đề của văn bản ? (Ghi nhớ sgk )
(?) Tính thống nhất này được thể hiện ở những
phương diện nào ? ( hình thức ; nhan đề của văn
bản ; Nội dung ; mạch lạc ( quan hệ giữ các phần
trong vb )từ ngữ , chi tiết ( tập trung làm rõ ý đồ , ý
kiến , cảm xúc ); Đối tượng : xoay quanh nhân vật tôi
(?) Làm thế nào để có thể viết một văn bản bảo đảm
tính thống nhất về chủ đề ?
III, Luyện tập
Bài tập 1 : phân tích tính thống
nhất về chủ đề
Bài tập 2 :
a, viết về cây cọ ở ùng sông thao quê hương tác giả
+ thứ tự trình bày : miêu tả hình dáng cây cọ , sự gắn
bó của cây cọ với tuổi thơ tác giả , tác dụng của cây
cọ , tình cảm gắn bó của cây cọ với người dân sông
thao .
+ Khó thay đổi trật tự sắp xếp , các ý này đã rành
mạch liên tục
b, Chủ đề của vb : vẻ đẹp và ý nghóa của rừng cọ quê
tôi
c, Chủ đề thể hiện trong toàn vb : qua nhan đề của vb
“ Rừng cọ quê tôi”và các ý của vb miêu tả hình dáng ,
sự gắn bó cây cọ với tuổi thơ của tác giả , tác dụng của
cây cọ và tình cảm giữa cây với người
d, các từ ngữ được lặp đi lặp lại nhiều lần : rừng cọ , lá
cọ và các ý lớn trong phần thân bài : miêu tả hình
dáng của cây cọ , nêu lên sự gắn bó mật thiết giữa cây

cọ với nhân vật tôi , công dụng của cây cọ đối với
cuộc sống
Các ý không đảm bảo tính thống nhất : b, d
GV: Hồ Sỹ Lý 9
Giáo án Ngữ Văn 8
4. Hướng dẫn về nhà: Học thuộc phần ghi nhớ ; Soạn bài tiếp theo “ Bố cục của vb”
5. Rút kinh nghiệm:
Tuần : Ngày soạn :
Tiết : Ngày dạy :

TRONG LÒNG MẸ
(Trích Những ngày thơ ấu)
Nguyên Hồng
A.Mục tiêu cần đạt:
* Giúp hs
- Tình cảm đáng thương và nổi đau tinh thần của nhân vật chú bé Hồng , cảm nhận được
tình yêu thương mãnh liệt của chú đối với mẹ
- Bước đầu hiểu được văn hồi kí và đặc sắc của thể văn này qua ngòi bút Nguyên Hồng:
Thấm đượm chất trữ tình , lời văn tự truyện chân thành , giàu sức truyền cảm
- Rèn kó năng phân tích nhân vật , khái quát đặc điểm tính cách qua lời nói , nét mặt tâm
trạng .
B.Chuẩn bò :
1. GV:Tập truyện những ngày thơ ấu ; Chân dung nhà văn Nguyên Hồng
- Bức tranh phóng to tranh minh hoạ cảnh bé Hồng nằm trong lòng mẹ
- Dự kiến tích hợp với phần tiếng việt ở bài Trường từ vựng , phần tập làm văn bài bố cục
của vb , đặc biệt là sự sắp xếp của phần thân bài.
2 . HS : Đọc, tìm hiểu và soạn bài
C. Tiến trình lên lớp :
1, Ổn đònh tổ chức
2, Kiểm tra bài cũ:

- Vb Tôi đi học được viết theo thể loại nào ? Vì sao em biết ?
- Một trong những thành công của việc thể hiện cảm xúc , tâm trạng của tác giả Trong vb
Tôi đi học là phép so sánh . Em hãy nhắc lại 3 so sánh hay trong bài và phân tích hiệu
quả nghệ thuật của nó.
3, Bài mới : Trong tâm hồn mỗi chúng ta , tình mẫu tử luôn là nhu cầu chính đáng ,
trong sáng và thiêng liêng nhất . Một lần nữa chúng ta sẽ được sống lại tình cảm ấy khi
GV: Hồ Sỹ Lý 10
Giáo án Ngữ Văn 8
đọc hồi kí của nhà văn Nguyên Hồng , ở đó trong tâm hồn của một em bé cô đơn luôn bò
hắt hủi vẫn luôn tha thiết và ấm áp tình yêu q dành cho người mẹ khốn khổ của mình .
Một đoạn của hồi kí ấy mang tên Trong lòng mẹ và đó là nhan đề của bài học hôm nay .
I,Tìm hiểu tác giả – tác phẩm
Gọi hs đọc phần chú thích dấu sao
(?) Em hãy nêu vài nét về Nguyên Hồng và tác phẩm Những
ngày thơ ấu ? (sgk)
II, Đọc – Tìm hiểu văn bản:
1, Đọc – Tìm hiểu chú thích
- Gv đọc mẫu sau đó hướng dẫn cho hs đọc ( Giọng chậm tình
cảm , chú ý các hình ảnh , từ ngữ thể hiện cảm xúc thay đổi của
nhân vật tôi , nhất là đoạn cuối cuộc trò chuyện với bà cô …)
(?) Em hãy so sánh , mạch truyện và cách kể chuyện bài trong
lòng mẹ có gì giống và khác vb Tôi đi học ?
- Giống nhau : kể và tả theo trình tự thời gian , trong hồi tưởng ,
nhớ lại kí ức thuổi thơ
Khác nhau :+ ở bài tôi đi học :chuyện liền mạch trong một thời
gian ngắn , không ngắt quãng : Buổi sáng đầu tiên đến trường
+ Trong lòng mẹ: chuyện không thật liền : có một gạch nối nhỏ ,
ngắn về thời gian vài ngày khi chưa gặp mẹ và khi gặp mẹ
2 .Bố cucï : (?) Vb này chia làm mấy phần ? nêu nội dung từng
phần

- Phần 1; từ đầu đến … người ta hỏi đến chứ : Cuộc trò chuyện
với bà cô
- Phần 2 : Còn lại Cuộc gặp gỡ giữa hai mẹ con bé Hồng
(?) Hãy tái hiện nội dung thứ nhất của vb bằng giọng đọc diễn
cảm của em ?
3, Phân tích :
a, Cuộc đối thoại giữa bà cô và chú bé Hồng, cảm xúc của
chú về người mẹ bất hạnh
(?) Cảnh ngộ của chú bé Hồng có gì đặc biệt ?
- Mồ côi cha , mẹ tha phương cầu thực . Hồng sống nhờ nhà người
cô , không được yêu thương , còn bò hắt hủi
(?) Từ đó bé Hồng có thân phận như thế nào ?
- cô độc, tuổi cực , luôn khao khát tình yêu thương
(?) Theo dõi cuộc đối thoại giữa người cô và bé Hồng , cho biết
nhân vật người cô có quan hệ ntn với chú bé Hồng ? ( Quan hệ cô
I,Tìm hiểu tác giả –
tác phẩm : Sgk
II, Đọc – hiểu văn
bản:
1, Đọc – hiểu chú
thích
2, Bố cucï : 2 phần
3, Phân tích
a, Cuộc đối thoại
giữa bà cô và chú
bé Hồng, cảm xúc
của chú về người
mẹ bất hạnh
+ Người cô : là một
con người cay độc ,

tàn nhẫn thể hiện
qua lời nói , cử chỉ
+ Những ý nghó ,
cảm xúc của chú bé
Hồng khi trả lời
người cô :
GV: Hồ Sỹ Lý 11
Giáo án Ngữ Văn 8
– cháu ruột )
Nhân vật người cô hiện lên qua những, cử chỉ,lời nói điển hình
nào với cháu ?
- cô tôi gọi tôi đến cười bảo : Mày có muốn vào Thanh Hoá chơi
với mẹ mày không ?
- Sao lại không vào ? Mợ mày phát tài lắm , có như dạo trước đâu
!
- Mày dại quá, cứ vào đi , tao chạy cho tiền tàu . Vào mà bắt mợ
mày may vá sắm sửa cho thăm em bé chứ
(?) Vì sao bé Hồng cảm nhận trong lời đó những ý nghó cay độc ,
những rắp tâm tanh bẩn ?
- Vì trong những lời nói của người cô chứa đựng sự giả dối , mỉa
mai , hắt hủi thậm chí độc ác dành cho người mẹ đáng thương của
bé Hồng
(?) Những lời lẽ đó bộc lộ tính cách nào của người cô ?Hẹp hòi ,
tàn nhẫn
* Trong cuộc đối thoại này , bé Hồng đã bộc lộ những cảm xúc và
suy nghó của mình .
(?) Hãy tìm những chi tiết bộc lộ cảm nghó của bé Hồng đối với
người cô?
(?)Trong đó , cảm xúc nào của bé Hồng gây ấn tượng mạnh nhất
cho người đọc ? ( Hs bộc lộ)

GV bình : Mỗi cảm xúc của bé Hồng có thể gợi lên ở mội người
những cảm nghó riêng về nổi cay đắng , tủi cực mà bé Hồng phải
chòu đựng . Có điều trong những đắng cay của bé Hồng đâu chỉ có
nổi đau mà còn có niềm căm hờn cái xấu , cái ác đangchà đạm
lên tình mẫu tử của con người
(?) ở đây phương thức biểu đạt nào được vận dụng ? nêu tác dụng
của phương thức biểu đạt ấy ?
- Biểu cảm , thể hiện trực tiếp và gợi trạng thái tâm hồn đau đớn
của bé Hồng
(?) Cảmû xúc của em khi đọc những cảm xúc của bé Hồng ?
(?) Khi kể về cuộc đối thoại của người cô với bé Hồng , tác giả
đã sử dụng nghệ thuật gì ? ( Tương phản )
Hãy chỉ raphéptương phản này?nhận xétvề ý nghóa của phép
tương phản đó ?
-Đặt hai tính cách trái ngược nhau : Tính cách hẹp hòi , tàn nhẫn
của người cô >< Tính cách trong sáng giàu tình yêu thương của
-Nhận ra những ý
nghó cay độc trong
giọng nói và trên nét
mặt khi cười rất kòch
của cô
- Nhắc đến mẹ tôi ,
cô tôi chỉ có ý reo
rắt vào đầu óc tôi
những hoài nghi để
tôi khinh miệt và
ruồng rẫy mẹ tôi
- Hai tiếng em bé mà
cô tôi ngân dài ra
thật ngọt , thất rõ ,

quả nhiên đã xoán
chặt lấy tâm can tôi
như ý cô tôi muốn
-Gía những cổ tục đã
đày đoạ me tôi là
một vật như hòn đá
hay cục thuỷ tinh ,
đầu mẫu gỗ , tôi
quyết vồ ngay lấy
mà cắn , mà nhai ,
mà nghiến cho kì nát
vụn mới thôi
Tương phản để
làm nổi bật tính cách
của người cô, khẳng
đònh tình mẫu tử ,
cao cả của bé Hồng
b, Tình yêu thương
mẹ
+ Tiếng gọi : Mợ ơi !
+ Hàng động :Tôi
thở hòng hộc trán
đẩm mồ hôi và khi
GV: Hồ Sỹ Lý 12
Giáo án Ngữ Văn 8
bé Hồng
- Làm nổi bật tính cách của người cô và khẳng đònh tình mẫu tử ,
cao cả của bé Hồng
b, Bé Hồng yêu thương mẹ: Gọi hs đọc phần 2
(?) Hình ảnh người mẹ của bé Hồng hiện lên qua những chi tiết

nào ?
+ Mẹ tôi về một mình đem rất nhiều quà bánh cho tôi và em Quế
tôi
+ Mẹ tôi cầm nón vẫy tôi …vừa kéo tay tôi , xoa đầu tôi …, lấy vạt
áo nây thấm nước mắt cho tôi
+ Mẹ tôi không còm cõi xơ xác … gương mặt mẹ tôi vẫn tươi sáng
với đôi mắt trong và nước da mòn , làm nổi bật màu hồng của 2 gò
má . Hơi quần áo mẹ tôi và hơi thở ở khuôn miệng xinh xắn nhai
trầu phả ra lúc đó thơm tho lạ thường
(?) Cacùh gọi mẹ tôi trong tật cả các chi tiết ấy có ý nghóa gì ?
(Khẳng đònh đó là người mẹ của riêng bé Hồng .Tình mẹ con gắn
bo)
(?) Từ đó bé Hồng cómột người mẹ ntn?
- đẹp đẽ, cao quý , vô cùng yêu con
(?)Trong phần vb này , tình yêu thương của bé Hồng được trực
tiếp bộc lộ đâu là những biểu hiện cụ thể của tình yêu thương
đó ?
+Tiếng gọi : Mợ ơi! Mợ ơi!Mợ ơi !…
+Hành động : Tôi thở hồng hộc trán đẩm mồ hôi và khi trèo lên
xe , tôi ríu cả chân lại . Tôi ngồi trên đệm xe , đùi áp đùi mẹ tôi ,
đầu ngã vào cách tay mẹ tôi , tôi thấy những cảm giác ấm áp đã
bao lâu mất đi bổng lại mơn man khắp da thòt
+Xúc cảm : phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ , để bàn tay
người mẹ vuột ve từ trán xuống cằm , và gãi rôm ở sống lưng cho ,
mới thấy người mẹ có một êm dòu vô cùng
(?)Tiếng mẹ luôn vang lên trong mọi hành động và cảm nghó của
bé Hồng điều đó có ý nghóa gì ?
-Với bé Hồng , người mẹ là tất cả
- Ngươì mẹ không thể thiếu được trong cuộc sống của người con
Bé Hồng vô cùng yêu q mẹ

(?) Với em biểu hiện nào ở bé Hồng thấm thía nhất tình mẫu tử ?
( HS bộc lộ)
(?) Nhận xét về phương thức biểu đạt của những đoạn văn trên .
trèo lên xe tôi ríu cả
chân lại ….mơn man
khắp da thòt
+ Xúc cảm : phải bé
lại và lăn vào lòng
một người mẹ , để
bàn tay người mẹ
vuốt ve từ trán
xuống cằm ….vô
cùng
Biểu cảm trực
tiếp, yêu mẹ mãnh
liệt , người mẹ
không thể thiếu được
trong cuộc sống
III, Tổng kết: Ghi
nhớ sgk
GV: Hồ Sỹ Lý 13
Giáo án Ngữ Văn 8
tác dụng của phương thức biểu đạt đó ?
- Biểu cảm trực tiếp
- Tác dụng : thể hiện xúc động của lòng người , khơi gợi cảm xúc
ở người đọc
III, Tổng kết:(?) Cảm nghó của em về nhân vật bé Hồng từ
những biểu hiện tình cảm đó ?
+ Nội tâm sâu sắc, Yêu mẹ mãnh liệt , Khao khát yêu thương
4, Củng cố :Viết một đoạn văn ghi lại những ấn tượng , cảm nhận rõ nhất , nổi bật nhất

của bản thân về người mẹ của mình ?
- Vì sao xếp Tôi đi học và trong lòng mẹ là hồi kí tự truyện ?
5, Dặn dò : - Học thuộc ghi nhớ và chỉ ra được 2 nội dung chính cần nhớ trong bài học
- Soạn bài “ Tức nước vở bờ”
************************************************************
Tuần: Ngày
soạn:
Tiết: Ngày dạy:
TRƯỜNG TỪ VỰNG
A.Mục tiêu cần đạt:
* Giúp hs :
- Hiểu được thế nào là trường từ vựng , biết xác lập các trường tự vựng đơn giản
- Bước đầu hiểu được mối liên quan giữa trường từ vựng với các hiện tượng ngôn ngữ đã
học như đồng nghóa , trái nghóa , ẩn dụ , hoán dụ , nhân hoá …giúp ích cho việc học văn và
làm văn
- Rèn kó năng lập trường từ vựng và sử dụng trường từ vựng trong nói , viết
B.Chuẩn bò:
1. GV:Dự kiến khả năng tích hợp cho bài học : VB Trong lòng mẹ , với tập làm văn Bố
cụ của văn bản - Bảng phụ
2 . HS: Đọc, tìm hiểu và soạn bài
C. Tiến trình lên lớp :
1. n đònh tổ chức :
2, Kiểm tra bài cũ : Thế nào là từ nghóa rộng , từ nghóa hẹp ? Cho vb minh hoạ
3, Bài mới :
I. Thế nào là trường từ vựng ?
Gọi hs đọc đoạn văn trong sgk
I. Thế nào là trường từ
vựng ?
GV: Hồ Sỹ Lý 14
Giáo án Ngữ Văn 8

(?) Các từ in đậm dùng để chỉ đối tượng là người , động
vật hay sự vật ?Tại sao em biết được điều đó ? (chỉ
người . biết được điều đó vì các từ đó đều nằm trong câu
văn cụ thể , có ý nghóa xác đònh )
(?) Nét nghóa chung của nhóm từ trên là gì ?
- Chỉ bộ phận cơ thể người
(?) Nếu tập hợp các từ in đậm ấy thành một nhóm từ thì
chúng ta có một trường từ vựng . Vậy theo em Trường từ
vựng là gì ? ( Ghi nhớ sgk)
Bài tập nhanh :
- Cho các từ sau : cao , thấp , lùn , lòng khòng , lêu
khêu , gâỳ , béo , xác ve , bò thòt , cá rô đực …
- Nếu dùng nhóm từ trên để miêu tả người thì Trường từ
vựng của nhóm từ là gì ?
 Chỉ hình dáng con người
Gv yêu cầu hs đọc phần 2 trong sgk
(?) Trường từ vựng mắt bao gồm những trường từ vựng
nhỏ nào ? cho vd
+ Các trường từ vựng mắt :
- Bộ phận của mắt : lòng đen , con ngươi , lông mày …
- Hoạt động của mắt : ngó , trông , liếc
(?) Trong một trường từ vựng có thể tập hợp những từ có
từ loại khác nhau không ? Tại sao?
+ Có thể tập hợp những từ có từ loại khác nhau vì
:Danh từ chỉ sự vật : con ngươi , lông mày ;
- Động từ chỉ hoạt động : ngo,ù liếc …
- Tính từ chỉ tính chất : lờ đờ, tinh anh …
(?) Do hiện tượng nhiều nghóa , một từ có thể thuộc
nhiều trường từ vựng khác nhau không ? Cho vd
+ Một từ nhiều nghóa có thể thuộc nhiều trường từ vựng

khác nhau
- trường mùi vò : chát , thơm
- trường âm thanh : the thé , êm dòu
- trường thời tiết : hanh , ẩm
(?) Tác dụng của cách chuyển trường từ vựng trong thơ
văn và trong cuộc sống hàng ngày ? Cho vd
+ Từ trường từ vựng về người chuyển sang trường từ
vựng về động vật :
- Trường từ vựng là tập hợp
của những từ ngữ có ít nhất
một nét chung về nghóa
2, Lưu ý
- Thường có hai bậc trường
từ vựng là lớn và nhỏ
- Các từ trong một trường từ
vựng có thể khác nhau về từ
loại
- Một từ nhiều nghóa có thể
thuộc nhiều trường từ vựng
khác nhau
- Các chuyển trường từ vựng
có tác dụng làm tăng sức gợi
cảm
GV: Hồ Sỹ Lý 15
Giáo án Ngữ Văn 8
- suy nghó của con người : tưởng , ngỡ , nghó …
- Hành động của con ngøi : mừng , vui , buồn …
- Các xưng hô của con người : cô , cậu , tớ
II, Luyện tập
Bài tập 1 :Tìm các trường từ vựng : tôi , thầy tôi , mẹ , cô tôi , anh em tôi

Bài tập 2 :đặt tên trường từ vựng
- dụng cụ đánh bắt thuỷ sản
- dụng cụ để đựng
- hoạt động của chân
- trạng thái tâm lí
- tính cách
- dụng cụ để viết
Bài tập 3 :trường từ vựng thái độ
Bài tập 4 :
- khứu giác : mũi , thơ , điếc , thính
- thính giác : tai , nghe , điếc , rõ , thính
Bài tập 5 :
-trường từ vựng từ lười : dụng cụ đánh bắt thuỷ sản động vật ( lưới , nơm , câu )
-trường từ vựng của từ lạnh : chỉ thời tiết ( lạnh , nóng , ẩm , giá , buốt )
Bài tập 6 :
- Tác giả đã chuyển các từ in đậm trong các câu thơ từ trường từ vựng “ quân sự” sang
trường từ vựng “ nông nghiệp”
4. Hướng dẫn về nhà: học thuộc phần ghi nhớ
- Làm hết bài tập còn lại
- Soạn bài tiếp theo “ từ tượng hình , từ tượng thanh”
5. Rút kinh nghiệm:
*************************************************************
Tuần: Ngày soạn:
Tiết: Ngày dạy:
BỐ CỤC CỦA VĂN BẢN
A.Mục tiêu cần đạt:
* Giúp hs :
- Nắm được bố cục vb , đặc biệt là cách sắp xếp các nội dung trong phần thân bài
- Biết xây dựng vbmạch lạc , phù hợp với đối tượng và nhận thức của người đọc
GV: Hồ Sỹ Lý 16

Giáo án Ngữ Văn 8
- Rèn kó năng xây dựng bố cục vb trong nói viết
B.Chuẩn bò :
1.GV: Dự kiến khả năng tích hợp cho bài học: vb Trong lòng mẹ , Tiếng việt với bài
Trường từ vựng
2.HS: Đọc, tìm hiểu và soạn bài
C.Tiến trình lên lớp :
1.n đònh tổ chức
2.Kiểm tra bài cũ : Chủ đề của văn bản là gì ?
- Thế nào là tính thống nhất về chủ đề của văn bản ? Làm thế nào để đảm bảo tính thống
nhất đó
3.Bài mới :Ở lớp 7 các em đã học bố cục và mạch lạc của vb . Các em đã nắm được bố
cục của một vb gồm 3 phần và chức năng nhiệm vụ của chúng . Bởi vậy, bài học này ôn
lại kiến thức đã học , đồng thời chúng ta đi sâu vào tìm hiểu cách sắp xếp, tổ chức nội
dung phần thân bài – phần chính của vb như thế nào ?
1, Bố cục của văn bản:Gọi hs đọc vb ở mục I sgk
(?) Văn bản trên có thể chia làm mấy phần ? Chỉ ra các
phần đó ?
+ Chia làm ba phần : phần 1 : từ đầu đến danh lợi
phần 2 ; tiếp theo đến vào thăm ;
phần 3 : còn lại
(?) Hãy cho biết nhiệm vụ từng phần của văn bản
- Phần 1 : có nhiệm vụ nêu ra chủ đề được nói tới trong vb
- Giới thiệu ông Chu Văn An
- Phần 2 : Trình bày các nội dung chủ yếu làm sáng tỏ chủ
đề của vb - Công lao , uy tín và tính cách của ông CVA
- Phần 3:tổng kết chủ đề của vb-Tình cảm của mọi người
đối với ông CVA
(?) Phân tích mối quan hệ giữa các phần trong vb ? (Luôn
gắn bó chặt chẽ với nhau , phần trước là tiền đề cho phần

sau , còn phần sau là sự tiếp nối phần trước . Các phần
đầu tập trung làm rõ cho chủ đề của vb là ngøi thầy đạo
cao đức trọng
(?) Từ việc phân tích trên , hãy cho biết một cách khái
quát : Bố cục của vb gồm mấy phần ? Nhiệm vụ của từng
phần ? Các phần của vb quan hệ với nhau ntn? ( Hs đọc
ghi nhớ sgk)
2, Cách bố trí , sắp xếp nội dung phần thân bài của vb:
1, Bố cục của văn bản :
- Vb thường có bố cục 3
phần : Mở bài , thân bài ,
kết bài
- Phần Mở bài có nhiệm vụ
nêu ra chủ đề của vb
- Phần Thân bài thường có
một số đoạn nhỏ trình bày
các khía cạch của chủ đề
- Phần Kết bài tổng kết
chủ đề của vb
2, Cách bố trí , sắp xếp
nội dung phần thân bài
của vb:
- Nội dung phần thân bài
thường được sắp xếp theo
một thứ tự tuỳ thuộc vào
kiểu vb , chủ đề vb , ý đồ
GV: Hồ Sỹ Lý 17
Giáo án Ngữ Văn 8
(?) Phần thân bài vb Tôi đi học của Thanh Tònh kể về
những sự kiện nào ? Các sự kiện ấy được sắp xếp theo thứ

tự nào ?
- Sắp xếp theo hồi tưởng những kỉ niệm về buổi tựu
trường đầu tiên của tác giả . Các cảm xúc lại được sắp
xếp theo thứ tự thời gian : Những cảm xúc trên đường đến
trường , những cảm xúc khi bước vào lớp học - Sắp xếp
theo sự liên tưởng đối lập những cảm xúc về cùng một đối
tượng trước đây và buổi tựu trường đầu tiên
(?) Phân tích những diễn biến tâm trạng của cậu bé Hồng
ở vb trong lòng mẹ của Nguyên Hồng ?
- Tình thương mẹ và thái độ căm ghét cực độ những cổ tục
đã đày đoạ mẹ của cậu bé Hồng khi nghe bà cô cố tình bòa
chuyện nói xấu mẹ em ; Niềm vui sướng cực độ của cậu bé
Hồng khi khi được ở trong lòng mẹ
(?) Khi tả người ,vật , con vật , phong cảnh …, em sẽ lần
lượt miêu tả theo trình tự nào ? Hãy kể một số trình tự
thường gặp mà em biét ? ( HSTLN)
- Có thể sắp xếp theo thứ tự không gian ( phong cảnh )
Chỉnh thể bộ phận ( tả người , vật , con vật ) hoặc tình
cảm , cảm xúc ( tả người)
(?) Phân tích trình tự sắp xếp các sự việc ở phần thân bài
trong vb Người thầy đạo cao đức trọng ?( Các sự việc nói
về Chu Văn An là người tài cao .Các sự việc nói về CVA là
người đạo đức , được học trò kính trọng )
(?) Việc sắp xếp nội dung phần thân bài tuỳ thuộc vào
những yếu tố nào ? Các ý trong phần thân bài thường
được sắp xếp theo trình tự nào ? (HSTLN)
(Hs đọc ghi nhớ sgk)
giao tiếp của người viết
- Các ý trong phần thân bài
thường được sắp xếp theo

trình tự thời gian , không
gian , sự phát triển của sự
việc hay một mạch suy
luận , dòng tình cảm cốt
sao cho phù hợp với sự
triển khai chủ đề và sự tiếp
nhận của người đọc
* Ghi nhớ : sgk / 25
II. Luyện tập
Bài tập 1:
a, Trình bày thoe thứ tự không gian : nhìn từ xa – đến gần – đến tận nơi – đi xa dần b,
Trình bày ý theo thứ tự thời gian : về cgiều , lúc hoàng hôn
Các ý trong đoạn trích được sắp xếp theo cách diễn giải , ý sau làm rõ bổ sung cho ý
trước
4. Hướng dẫn về nhà: : - Học thuộc phần ghi nhớ sgk ; làm hết bài tập còn lại
- soạn bài mới “Xây dựng đoạn văn trong vb”
GV: Hồ Sỹ Lý 18
Giáo án Ngữ Văn 8
5. Rút kinh nghiệm:
**************************************************
Tuần: Ngày soạn:
Tiết: Ngày dạy:
TỨC NƯỚC VỢ BỜ
(Trích Tắt đèn)
Ngô Tất Tố
I.Mục tiêu cần đạt:
* Giúp hs
- Qua đoạn trích thấy được bộ mặt tàn ác bất nhân của chế độ xã hội đương thời và tình
cảnh đáng thương của người nông dân cùng khổ trong xã hội ấy ; cảm nhận được cái quy
luật của hiện thực ; có áp bức có đấu tranh ; thấy được vẻ đẹp tâm hồn và sức sống tiềm

tàng của người phụ nữ nông dân
- Thấy được những nét đặc sắc trong nghệ thuật viết truyện của tác giả
- Rèn kó năng phân tích nhân vật qua đối thoại , cử chỉ và hành động ; qua biện pháp đối
lập tương phản ; Kó năng đọc sáng tạo vb tự sự nhiều đối thoại , giàu kòch tính
II.Chuẩn bò :
1.GV:Dự kiến khả năng tích hợp cho bài học : phần tiếng việt trong bài trường tù vựng
( tiếp theo) , với tập làm văn trong bài Xây dựng đoạn văn trong vb
-nh chân dung Ngô Tất Tố , tác phẩm tắt đèn
- Dự kiến các hình thức dạy học tích cực : đọc , giảng , bình , phát phiếu học tập , thảo
luận nhóm
2.HS:Đọc, tìm hiểu và soạn bài
III.Tiến trình lên lớp:
1, Ổn đònh tổ chức :
2, Kiểm tra bài cũ: - Phân tích tâm trạng của bé Hồng khi nằm trong lòng mẹ ?
3, Bài mới :Trong tự nhiên có quy luật đã được khái quát thành câu tục ngữ : Tức nước
vở bờ . Trong xh , đó là quy luật : Có áp bức , có đấu tranh . quy luật ấy đã được chứng
minh rất hùng hồn trong chương XVIII tiểu thuyết tắt đèn của Ngô Tất Tố .
I, Tìm hiểu chung:
(?) Hãy nêu vài nét về tác giả , tác phẩm ?
II, Đọc – tìm hiểu văn bản:
1, Đọc – tìm hiểu chú thích: GV đọc mẫu một đoạn sau
đó gọi 1 vài em đọc tiếp ( yêu cầu : đọc chính xác , có
I, Tìm hiểu chung:
II, Đọc- tìm hiểu văn bản:
1, Đọc – tìm hiểu chú thích
GV: Hồ Sỹ Lý 19
Giáo án Ngữ Văn 8
sắc thái biểu cảm , nhất là khi đọc ngôn ngữ đối thoại
của các nhân vật )
Giải thích từ khó


VB tức nước vở bờ lá đoạn trích trong tiểu thuyết Tắt
đèn nổi tiếng của vh hiện thực phê phán Việt Nam giai
đoạn 30 – 45
(?) Hãy dựa vào lí thuyết về sự thống nhất chủ đề trong
vb để chứng minh cho sự chính xác của tiêu đề Tức
nước vở bờ ?
+Các phần nội dung liên quan trong vb : chò Dậu bò áp
bức cùng quẫn , buộc phải phản ứng chống lại cai lệ và
người nhà lí trưởng ; Thể hiện đúng tư tưởng của vb :
Tức nước vỡ bờ
(?) Từ tân gọi của vb , có thể xác đònh nhân vật trung
tâm của đoạn trích này ntn? ( Chò Dậu)
2, Bố cục: (?) Có thể chia đoạn trích này thành mấy
phần , nêu nội dung từng phần ? ( 2 phần )
+ Từ đầu đến ngon miệng hay không – cảnh buổi sáng ở
nhà chò Dậu ;
+ đoạn còn lại – Cuộc đối mặt với bọn cai lệ – người
nhà Lí Trưởng
3, Phân tích: Gọi hs đọc lại đoạn 1
a,Chò Dậu chăm sóc chồng :
(?) Chò Dậu chăm sóc anh Dậu trong hoàn cảnh nào ?
-Giữa vụ sưu thuế căng thẳng , nhà nghèo , chò Dậu phải
bán cả con,ø đàn chó mới đẻ và gánh khoai cuối cùng mới
đủ suất sưu cho anh dậu để cứu chồng đang ốm yếu , bò
đánh đập từ đình về . Nhưng có nguy cơ anh Dậu lại bò
bắt nữa vì chưa có tiền nộp siêu cho người em
(?) Cách chò Dậu chăm sóc người chồng ốm yếu diễn ra
như thế nào ? +Cháo chín (?) Hình dung của em về con
người chò Dậu từ những lời nói và cử chỉ đó ?(là một

phụ nữ đảng đang , hết lòng yêu thương chồng con , tính
tình vốn dòu dàng , tình cảm )
(?) Việc chò Dậu chỉ có bát gạo hàng xóm để chăm sóc
anh Dậu ốm yếu bò hành hạ giữa vụ sưu thuế gợi cho em
những cảm nghó gì về tình cảnh của người nông dân
nghèo trong xã hội cũ và phẩm chất tốt đẹp của họ?(
2, Bố cục : 2 phần

3, Phân tích
a,Chò Dậu chăm sóc chồng
- Cháo chín , chò Dậu bắc
mang …Rồi chò quạt cho
chóng nguội
- Chò Dậu rón rén bưng một
bát …. Ngon miệng không
 Chò Dậu là một phụ nữ
đảm đang , hết lòng yêu
thương chồng con , tính tình
hiền lành
GV: Hồ Sỹ Lý 20
Giáo án Ngữ Văn 8
cực kì nghèo khổ , trong cuộc sống không có lối thoát .
sức chòu đựng dẻo dai , không gục ngã trước hoàn cảnh
khốn khó , giàu tình nghóa )
(?) Khi kể về sự việc chò Dậu chăm sóc chồng giữa vụ
sưu thuế , tác giả đã dùng biện pháp tương phản . Hãy
chỉ ra phép tương phản này và tác dụng của biện pháp
đó ?
b, Chò Dậu đương đầu với bọn cai lệ và người nhà lí
trưởng :

Gọi hs đọc phần 2
(?) Trong phần hai của vb xuất hiện nhân vật nào đối
lập với chò Dậu ? ( cai lệ )
(?) Từ chú thích của sgk , em hiểu gì về nhân vật này ?
- Cai lệ là viện cai chỉ huy một tốp lính lệ
(?) Gia đình chò Dậu buộc phải đóng suất thuế sưu cho
người em chồng đã chết từ năm ngoái . Điều đó cho
thấy thực trạng xh thời đó ntn? ( tàn nhẫn , bất công ,
không có luật lệ )
(?) Theo dõi nhân vật cai lệ . Ngòi bút hiện thực Ngô
Tất Tố đã khắc hoạ hình ảnh cai lệ bằng những chi tiết
điển hình nào ?
+Gõ đầu roi xuống đất , cai lệ thét bằng giọng khàn
khàn của người hút nhiều sái cũ : thắng kia ….Nộp tiền
sưu! Mau !
+ Trợn ngược hai mắt …. Dám mỡ mồm xin khất ; Vẫn
gòong hầm hè : nếu không có tiền nộp sưu …điệu ra đình
kia
- Đùng đùng cai lệ giật phắt cái thừng để trói anh
Dậu .
(?) Qua đó nhận xét nghệ thuật khắc họa nhân vật của
tác giả ? - Kết hợp các chi tiết điển hình về bộ dạng ,
lời nói , hành động để khắc hoạ nhân vật
(?) Từ đó một tính cách ntn được bộc lộ ở tên cai lệ ?
- Hống hách , thô bạo , không còn nhân tính
(?) Trước sự tàn bạo , hống hách , không còn nhân tính
của tên cai lệ như thế thì chò Dậu đối phó với bọn tay sai
để bảo vệ chồng bằng cách nào ?
b, Chò Dậu đương đầu với
bọn cai lệ và người nhà lí

trưởng:
+ Cai lệ : Hống hách , thô
bạo , không nhân tính , đồng
thời tố cáo xh đầy rẫy bất
công , tàn ác , một xh có thể
gieo hoạ xuống đầu người
dân lương thiện
+ Chò Dậu :
- lúc đầu cố van xin tha thiết
nhưng tên cai lệ không
thèm trả lời mà nó vẫn cố
ép chò Dậu vào bước đường
cùng .
- Sau đó chò túm lấy cổ hắn,
ấn dúi ra cử … túm tíc lẳng
cho một cái , ngã nhào ra
thềm
 Tương phản, thể hiện sự
dòu dàng mà cứng cõi trong
ứng xử , giàu tình yêu
thương , tiềm tàng tinh thần
phản kháng áp bức
GV: Hồ Sỹ Lý 21
Giáo án Ngữ Văn 8
(?) Do đâu mà chò Dậu có sức mạnh lạ lùng khi quật ngã
2 tên tay sai như vậy ? ( đó là lòng căm hờn mà cái gốc
của nó chính là lòng yêu thương )
(?) Tác giả đã dùng biện pháp nghệ thuật gì ? ( Tương
phản )
(?) Từ đó , những đặc điểm nổi bật nào trong tính cách

chò Dậu được bộc lộ ? - dòu dàng mà cứng cỏi trong ứng
xử , giàu tình yêu thương , tiềm tàng tinh thần phan
kháng áp bức
III, Ghi nhớ : Sgk (?) Học qua vb này em hiều gì về số
phận và phẩm chất của người phụ nữ nông dân trong xh
cũ , bản chất của chế độ xh đó ; chân lí được khẳng đònh
? ( HS tìm ý trong phần ghi nhớ để trả lời )
(?) Nhà văn Nguuyễn Tuân cho rằng : với tác phẩm Tắt
đèn , Ngô Tất Tố đã xui người nông dân nổi loạn . Nên
hiểu thế nào về nhận đònh này ?(HSTLN)
(?) Từ đó , có thể nhận ra thái độ nào của nhà văn đối
với thực trạng xh và đối với phẩm chất của người nông
dân trong xh cũ ? (HSTLN)
+Lên án xh thống trò áp bức vô nhân đạo , cảm thông với
cuộc sống thống khổ của người nông dân nghèo
III, Ghi nhớ : Sgk
4. Hướng dẫn về nhà: - Học thuộc ghi nhớ , tóm tắt đoạn trích
- Soạn bài mới “ Lão Hạc”
5. Rút kinh nghiệm:
********************************************************
Tuần: Ngày soạn:
Tiết: Ngày dạy:
XÂY DỰNG ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢN
I.Mục tiêu cần đạt:
* Giúp hs
- Hiểu được khái niệm đoạn văn , từ ngữ chủ đề , câu chủ đề , quan hệå giữa các câu trong
đoạn văn và cách trình bày nội dung đoạn văn
- Viết được các đoạn văn mạch lạc đủ sức làm sáng tỏ một nội dung nhất đònh
GV: Hồ Sỹ Lý 22
Giáo án Ngữ Văn 8

II.Chuẩn bò:
1.GV:Dự kiến khả năng tích hợp : ở vb Tức nước vở bờ , ở tiếng việt qua bài trường từ
vựng
- Bảng phụ
2.HS: Đọc, tìm hiểu và soạn bài
III.Tiến trình lên lớp :
1, Ổn đònh tổ chức
2, Kiểm tra bài cũ : phần mở bài và phần thân bài có nhiệm vụ gì ?
- Nội dung phần thân bài thường được trình bày ntn?
3, Bài mới :
I.Thế nào là đoạn văn ? Hs đọc thầm vb về
Ngô Tất Tố và trả lời câu hỏi :
(?) Văn bản trên gồm mấy ý ? mỗi ý được viết
thành mấy đoạn văn ?
- 2 ý , mỗi ý viết thành một đoạn văn
(?) Dấu hiệu hình thức nào có thể giúp em nhận
biết đoạn văn ?
- Viết hoa lùi đầu dòng và dấu chấm xuống dòng
(?) Vậy theo em đoạn văn là gì ?
- Đơn vò trực tiếp tạo nên vb ; Về hình thức : viết
hoa lùi đầu dòng và có dấu chấm xuống dòng
- Về nội dung : thường biểu đạt một ý tương đối
hoàn chỉnh

GV chốt : đoạn văn là đơn vò trên câu , có vai
trò quan trong việc tạo lập vb
(?) Đọc thầm vb trên và tìm các từ ngữ chủ
đề cho mỗi đoạn ?(đoạn 1 : Ngô Tất Tố ; đoạn
2 : Tác phẩm Tắt đèn
2, Từ ngữ và câu trong đoạn văn:

a, Từ ngữ chủ đề vả câu chủ đề của đoạn văn
Đọc thầm đoạn văn 2 và trả lời câu hỏi :
(?) ý khái quát bao trùm cả đoạn văn là gì ?
(?)Câu nào trong đoạn văn chứa ý khái quát ấy ?
(?) Câu chứa đựng ý khái quát của đoạn văn
được gọi là câu chủ đề . Em có nhận xét gì về
câu chủ đề ?
-Đoạn văn đánh giá thành công xuất sắc của
I.Thế nào là đoạn văn ?
- Đoạn văn là đơn vò trực tiếp tạo
nên vb , bắt đầu bằng chữ viết hoa
lùi đầu dòng , kết thúc bằng dấu
chấm xuống dòng và thường biểu
đạt một ý tương đối hoàn chỉnh .
Đoạn văn thường do nhiều câu tạo
thành
2, Từ ngữ và câu trong đoạn văn
a, Từ ngữ chủ đề vả câu chủ đề
của đoạn văn: SGK


GV: Hồ Sỹ Lý 23
Giáo án Ngữ Văn 8
NTT trong việc tái hiện thực trạng nông thôn VN
trước cách mạnh tháng tám và khẳng đònh phẩm
chất tốt đẹp của những người lao động chân
chính
- Câu chứa ý khái quát : Tắt đèn là tác phẩm tiêu
biểu nhất của Ngô Tất Tố
* Nhận xét :

+ Về nội dung : câu chủ đề thường mang ý khái
quát của cả đoạn văn
+ Về hình thức : lời lẽ ngắn gọn , thường có đủ 2
thành phần chính ( C-V)
+ Về vò trí : có thể đứng ở đầu hoặc ở cuối đoạn
(?) Qua đó em hiểu từ chủ đề và câu chủ đề là gì
? Chúng đóng vai trò gì trong vb ? (Ghi nhớ sgk)
* GV yêu cầu hs tìm hiểu 2 đoạn văn trong vb ở
mục I.sgk và đoạn văn ở mục II,2 sgk , sau đó trả
lời các câu hỏi :
(?) Cho biết đoạn văn nào có câu chủ đề và
đoạn văn nào không có câu chủ đề . Vò trí của
câu chủ đề trong mỗi đoạn văn ?
- đoạn 1 , mục I : không có câu chủ đề
- đoạn 2 , mục I và đoạn 2 II : có câu chủ đề
+ Vò trí của câu chủ đề :
- đoạn 2 mục I : câu chủ đề nằm ở đầu đoạn
- đoạn 2 mục II : câu chủ đề nằm ở cuối đoạn
b Cách trình bày nội dung đoạn văn
(?) Cho biết cách trình bày ý ở mỗi đoạn văn ?
+ Đoạn 1 : theo cách song hành
+ Đoạn 2, mục I ,: theo kiểu diễn dòch
+ Đoạn II, 2 , theo cách quy nạp
b Cách trình bày nội dung đoạn
văn - Các câu trong đoạn văn có
nhiệm vụ triển khai và làm sáng tỏ
chủ đề của đoạn văn bằng phép
diễn dòch , quy nạp , song hành …
II, Luyện tập :
Bài tập 1 : Văn bản có 2 ý , mỗi ý được diễn đạt thành một đoạn văn

Bài tập 2 : phân tích cách trình bày nội dung trong đoạn văn
- đoạn a : diễn dòch ; đoạn b: song hành ; đoạn c : song hành
Bài tập 3 : + đoạn văn diễn dòch : Lòch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vó đại chứng
tỏ tinh thần yêu nước của dân ta , đó là những cuộc đấu tranh vó đại chống giặc nga xâm
như : khởi nghóa bà trưng , khởi nghóa nông dân Tây Sơn … và gần đây nhất là hai cuộc
kháng chiến chống thực dân pháp và đế quốc Mó của dân tộc ta
GV: Hồ Sỹ Lý 24
Giáo án Ngữ Văn 8
4. Hướng dẫn về nhà: Học thuộc ghi nhớ sgk ; làm hết bài tập còn lại
- Học bài để tiết sau kiểm tra : viết bài 2 tiết
5. Rút kinh nghiệm:
**************************************************************
Tuần: Ngày soạn:
Tiết: Ngày dạy:
VIẾT BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 1
I.Mục tiêu cần đạt:
* Giúp hs
- n lại kiểu bài tự sự đã học lớp 6 , có kết hợp với kiểu bài biểu cảm đã học ở lớp 7
- Luyện tập viết bài văn và đoạn văn
II.Chuẩn bò:
1.GV: Đề bài
III.Tiến trình lên lớp :
1, n đònh tổ chức
2, Kiểm tra bài cũ :
3, Bài mới :
I, Đề bài :
Từ văn bản “ Tôi đi học” của nhà văn Thanh Tònh . Em hay kể lại những kỉ niệm ngày
đầu tiên đi học .
II, Yêu cầu
- Xác đònh ngôi kể : thứ nhất , thứ ba

- Xác đònh trình tự kể
+ Theo thời gian , không gian
+ theo diễn biến của sự việc
+ Theo diễn biến của tâm trạng
- Xác đònh cấu trúc của vb ( 3 phần ) dự đònh phân đoạn ( số lượng đoạn văn cho mỗi
phần ) và cách trình bày các đoạn văn
- Thực hiện 4 bước tạo lập vb đã học ở lớp 7 , chú trọng bước lập đề cương
GV: Hồ Sỹ Lý 25