Giáo án NGỮ VĂN 7 (trọn bộ)

Tiết 1 - Tuần 1. Bài 1
Văn bản: Cổng trờng mở ra
( Lí Lan )
Kết quả cần đạt:
Cảm nhận và thấm thía những tình cảm thiêng liêng, sâu nặng của cha mẹ đối với con cái;
thấy đợc ý nghĩa lớn lao của nhà trờng đối với cuộc đời mỗi con ngời.
Nắm đợc cấu tạo và ý nghĩa của các loại từ ghép
Hiểu rõ về liên kết văn bản, một trong những tính chất quan trọng nhất của VB
Tiết 1 - Đọc hiểu văn bản :
Cổng trờng mở ra
Ngày soạn :.2/9/2007.
Ngày dạy :8/9/2007
I.Mục tiêu bài học:
Giúp học sinh hiểu đợc tâm trạng của ngời mẹ khi đứa con lần đầu tiên đến trờng, qua đó
thấy đợc tình cảm và tấm lòng của ngời mẹ dành cho con.
II.Chuẩn bị đồ dùng :
Sách bài tập,Sách ĐHVB,Bảng phụ.
III.Các b ớc lên lớp:
1.ổn định
2.Kiểm tra: vở ghi, vở soạn và SGK của HS
3.Bài mới
Giới thiệu bài: Em hãy nhớ lại ngày khai trờng đầu tiên của mình, hãy kể lại cảm tởng ...
Tiến trình bài dạy:
Hoạt động của thầy
Hoạt động 1:Hớng dẫn HS đọc và
chú thích .
? VB này có cách đọc ntn?
Em hãy đọc văn bản.
? Văn bản có xuất xứ ntn ?
H Giải nghĩa từ: nhạy cảm, háo
hức, khai trờng ...

? Những từ đó thuộc lớp từ nào đã học
Hoạt động 2 Tìm hiểu nội dung
VB
? VB này là lời của ai? Nói về điều gì?
? Tìm những chi tiết miêu tả việc làm,
Hoạt động của trò
Đọc, tóm tắt ND, chú thích
Tình cảm, nhẹ nhàng
Khai trờng: mở trờng buổi
đầu tiên
Từ mợn, từ HV
Lời của mẹ nói với con trai ;
Ngắm nhìn con ngủ, nghĩ về
những việc con làm, không
Nội dung cần đạt
I/ Đọc, chú thích
* Đọc:
* Chú thích
-Xuất xứ văn bản :
- Giải nghĩa từ:
II/ Tìm hiểu VB
* Tâm trạng của mẹ
trong đêm trớc ngày
1
cử chỉ của mẹ vào đêm trớc ngày khai
trờng
? Qua đó bộc lộ tâm trạng gì của mẹ?
? Vì sao mẹ có những tâm trạng nh
vậy?
? Qua đó em thấy mẹ là ngời thế nào?

? Em có biết 1 câu ca dao, danh ngôn
hay 1 bài thơ nói về tấm lòng ngời mẹ
- Con là mầm đất tơi xanh
Nở trong tay mẹ, mẹ ơm mẹ trồng
Hai tay mẹ bế mẹ bồng
Nh con sông chảy nặng dòng phù sa
Mẹ nhìn con đẹp nh hoa
Con trong tay mẹ thơm ra giữa đời
Sao tua rua đã lên rồi
Con ơi có cả đất trời bên con
Cho dù đạn réo ma bom
Con trong tay mẹ vẫn ngon giấc nồng
Vẫn mơ tiếp giấc mơ hồng
Ru con tiếng mẹ bay vòng quanh nôi
? Ngời mẹ đang nói chuyện trực tiếp
với con không?Theo em ngời mẹ đang
nói với ai?
? Cách viết này có tác dụng gì?
? Câu văn nào nói lên tầm quan trọng
của nhà trờng với thế hệ trẻ?
? Hiểu đợc tqtrọng đó, mẹ đã định nói
với con ntn trong buổi ngày mai khi
con đến trờng?
? Em hiểu TG kỳ diệu đó là gì?
? Đọc xong VB, em hiểu thêm điều gì
tập trung trằn trọc, ko ngủ đ-
ợc, nhớ về ngày ktrờng đtiên
của mình
- Vì mẹ rất yêu con, quan
tâm đến con, bởi mẹ đã đợc

hởng tình yêu thơng ấy từ bà
ngoại, tình cảm ấy là 1 sự
tiếp nối thế hệ, là truyền
thống hiếu học.
- Không có mặt trời thì hoa
không nở, không có ngời mẹ
thì cả anh hùng và nhà thơ
đếu không có M.G.
- Đang tâm sự với chính
mình
- Giúp tác giả đi sâu vào TG
tâm hồn, miêu tả tinh tế tâm
trạng hồi hộp, trăn trở, xao
xuyến, bâng khuâng
--> Nội tâm nv bộc lộ sâu
sắc, đậm chất trữ tình biểu
cảm
HS tự bộc lộ
khai trờng của con :
- xốn xang, bồi hồi trớc
bớc đời đầu tiên của con
- Mẹ có tấm lòng sâu
nặng, quan tâm sâu sắc
đến con
--> ngời mẹ yêu con vô
cùng
là 1 cách thể hiện trong
VB biểu cảm
- TG của ớc mơ và khát
vọng

- TG của niềm vui ...
--> nhà trờng là tất cả
tuổi thơ ...
2
về mẹ và vai trò của nhà trờng?
? Tại sao VB có tựa đề Cổng trờng
mở ra-? VB này có cốt truyện và có 1
chuỗi sviệc nh ở lớp 6 không?
H- Quan sát đoạn VB nói về ý nghĩ
của mẹ về giáo dục nớc Nhật
Thảo luận:
- TG của điều hay, lẽ phải, của tình th-
ơng và đạo lý làm ngời
- ... ánh sáng tri trức nhân loại
- ... tình bạn, tình thầy trò cao đẹp
- Vô cùng quan trọng
* Khái quát: Qua VB, em hiểu đợc sự
quan tâm, chăm lo của mẹ dành cho
con, hiểu đợc tqtrọng vô cùng của
ngày đầu tiên đến trờng mốc
qtrọng của cuộc đời con --> chăm lo
về trí tuệ.
-Gọi HS đọc ghi nhớ.
Hoạt động 3:Hớng dẫn luyện tập
IV.HDVN:
- Cảm nghĩ của em về ngời mẹ trong
văn bản Cổng tr ờng mở ra.Soạn
văn bản Mẹ tôi .
-Không mà chủ yếu chỉ là
tâm trạng

- Ai cũng ... sau này
--> cả XH qtâm, quyền của
trẻ em là đợc học tập
- Đi đi ... mở ra --> lời
động viên
HS đọc ghi nhớ.
-Cảm nghĩ của em về ngời
mẹ trong văn bản Cổng tr-
ờng mở ra.
- HS trao đổi ý kiến 2 BT
(SGK)
* Vai trò của nhà trờng
với thế hệ trẻ
* Ghi nhớ:
III/ Luyện tập
Tiết 2- Văn bản: Mẹ tôi
- Etmônđôđơ Amixi-
Ngày soạn :....................................
Ngày dạy :.............................................
-
I. Mục tiêu bài học:
- Giúp HS hiểu đợc t/d lời khuyên của bố về lỗi của 1 đứa con với mẹ. Thấm thía những
tình cảm thiêng liêng sâu nặng của cha mẹ với con cái.
3
II.Chuẩn bị đồ dùng:
Sách bài tập,sách ĐHVB,bài soạn.
III. Các b ớc lên lớp:
1. ổn định
2. Kiểm tra:
Bài học sâu sắc nhất mà em rút ra đợc từ văn bản Cổng trờng mở ra là gì?

3. Bài mới
* Giới thiệu : Trong cuộc đời mỗi chúng ta, ngời mẹ có 1 vị trí và ý nghĩa hết sức lớn lao,
thiêng liêng và cao cả, nhng không phải khi nào ta cũng có ý thức hết đợc điều đó. Chỉ đến khi
mắc những lỗi lầm ta mới nhận ra tất cả. VB Mẹ tôi sẽ cho ta 1 bài học
* Tiến trình bài dạy:
Hoạt động của thầy
Hoạt động 1:
Hớng dẫn HS đọc tác phẩm tìm
hiểu chú thích .
Gọi HS đọc văn bản.
? Nêu hiểu biết của em về tác giả
? VB cần đọc với giọng ntn?
? Em hiểu thế nào là: lễ độ, hối
hận, vong ân bội nghĩa
? Hãy TT bức th của ngời cha ?
Hoạt động 2: Tìm hiểu nội dung
VB
? VB này viết về điều gì?
? enricô đã giới thiệu bức th của
bố ntn? Tởng tợng và kể lại
? Biết đợc lỗi lầm của con, ngời
cha đã có thái độ ra sao? Câu nói
nào thể hiện? Từ ngữ nào diễn tả?
? Tìm những từ ngữ, hình ảnh, lời
lẽ trong bức th thể hiện thái độ
buồn bã, tức giận của bố?
? Tại sao thể hiện sự tức giận của
mình mà ngời bố lại gợi đến mẹ?
? Bố đã nêu lên nỗi đau gì khi 1
Hoạt động của trò

H - Đọc VB
- Nhà văn ý
- Diễn cảm, nhẹ nhàng

HS tóm tắt
- Miêu tả thái độ, tình cảm và
những suy nghĩ của ngời bố tr-
ớc lỗi lầm của con và sự tôn
trọng của ông đối với vợ mình.
- Rất tức giận, buồn bã.
Sự hỗn láo của con nh một
nhát dao đâm vào tim bố vậy
Thà rằng bố không có con,
còn hơn là thấy con bội bạc
- Cho con thấy đợc công ơn của
mẹ, khơi gợi tình cảm trong
Nội dung cần đạt
I/ Đọc, chú thích
1. Đọc:
2. Chú thích :
- Tác giả:
- Tác phẩm :
- Giải nghĩa từ.
II/ Tìm hiểu VB
1. Thái độ, tình cảm, suy
nghĩ của ngời cha
* Với con khi con mắc lỗi
lầm:
- buồn bã, tức giận
- nghiêm khắc, kiên quyết

phê phán
4
đứa con mất mẹ để giáo dục
enricô?
? Hãy tìm 1 số từ ghép trong đoạn
này nói lên nỗi đau của đứa con
mất mẹ?
? Bố đã thể hiện sự kiên quyết của
mình ntn?
? Bố đã khuyên con phải xin lỗi
mẹ ntn?
? Qua bức th, em thấy bố đã giáo
dục enricô điều gì?
? Tất cả những thái độ của bố đợc
bày tỏ bằng cách viết ntn? Trong
bức th, thỉnh thoảng bố lại gọi
con: enricô của bố ạ ... cách
viết đó có tác dụng gì?
? Vì thế đã tác động đến enrico ra
sao?
? Qua bức th, em còn thấy bố thể
hiện tình cảm với mẹ của enrico
ntn?
? Ngời mẹ không trực tiếp xuất
hiện trong câu chuyện, nhng ta
vẫn thấy hiện lên rất rõ nét. Vì
sao?
? Qua bức th ngời bố gửi con, em
thấy enrico có một ngời mẹ ntn?
? Cách để cho nv bộc lộ qua cái

nhìn của ngời khác có t/d gì?
? Từ hình ảnh ngời mẹ hiền trong
tâm hồn con, bố đã viết 1 câu thật
hay nói về lòng hiếu thảo, đạo đức
làm ngời. Em hãy tìm những câu
nói ấy
con đối với mẹ.
H - Đọc đoạn VB Con sẽ cay
đắng ... thơng yêu đó
- yếu đuối, chở che, cay đắng,
đau lòng, thanh thản, lơng tâm,
...
- Bắt con phải xin lỗi mẹ. Cho
con thời gian thử thách
- Cầu xin mẹ hôn con
- Phải lễ phép, biết kính trọng
và ghi nhớ công ơn của bố mẹ
và phải thành khẩn sửa chữa lỗi
lầm.
- Thể hiện tình cảm yêu thơng,
trìu mến
- xúc động vô cùng
- Dạy con thủ thỉ, tâm tình, tha
thiết, lời giáo huấn thấm sâu
vào tâm hồn con
--> bức th là nỗi đau, sự tức
giận cực điểm của bố, nhng
cũng là lời yêu thơng tha thiết
- enrico đợc sống trong 1 gđình
hạnh phúc.

- Bố đã kể về mẹ cho enrico
nghe --> ngời mẹ xuất hiện qua
cái nhìn của bố
--> lý giải cho nhan đề Mẹ
tôi
- Tăng tính khách quan của
sviệc, thể hiện tình cảm và thái
độ của ngời kể
- Con hãy nhớ rằng tình yêu
thơng, kính trọng cha mẹ là
tình cảm thiêng liêng hơn cả.
- giáo dục đạo đức cho
con
- yêu thơng con hết mực
* Với mẹ:
Rất trân trọng
2. Hình ảnh ngời mẹ:
- Yêu thơng, hy sinh tất
cả vì con
--> cao cả, lớn lao
5
?Tại sao bố không nói chuyện với
enrico mà lại viết th?
-> Bài học ứng xử trong gđ, ở tr-
ờng, ngoài XH
GV : Mẹ tôi chứa chan tình phụ
tử, mẫu tử, là bài ca tuyệt đẹp của
những tấm lòng cao cả.
Đ. Amixi đã để lại trong lòng ta
hình ảnh cao đẹp thân thơng của

ngời mẹ hiền, đã giáo dục bài học
hiếu thảo đạo làm con
- Rút ra bài học.
Hoạt động 3:
Hớng dẫn HS luyện tập
1. Hãy chọn 1 đoạn trong th của
bố enrico có nội dung thể hiện vai
trò vô cùng lớn lao của mẹ
2. Liên hệ với bản thân mình xem
đã lần nào nỡ gây ra 1 sự việc
khiến mẹ buồn phiền?
Trình bày suy nghĩ, tình cảm?
IV.HDVN :
-Tại sao nói câu: Thật đáng
xấu hổ và nhục nhã cho kẻ nào
chà đạp lên tình yêu thơng đó là
1 câu thể hiện sự liên kết xúc cảm
lớn nhất của ngời cha với 1 lời
khuyên dịu dàng?
-Soạn văn bảnCuộc chia tay
của những con búp bê
Thật đáng xấu hổ và nhục nhã
cho kẻ nào chà đạp lên tình yêu
thơng đó
Thảo luận:Tình cảm sâu sắc
thờng tế nhị, kín đáo
Viết th là chỉ nói riêng cho ng-
ời mắc lỗi biết, vừa giữ đợc sự
kín đáo, tế nhị không làm ngời
mắc lỗi mất lòng tự trọng

HS- Đọc phần ghi nhớ: SGK
HS Tự lựa chọn
- Có thể chọn phần ghi nhớ.
* Ghi nhớ:SGK
III/ Luyện tập
-----------------------------------------------------------------------------------
Tiết 3: Từ ghép
Ngày soạn:
Ngày dạy:
6
I.Mục tiêu bài học:
- Trên cơ sở ôn tập khái niệm từ ghép đợc học từ lớp 6, HS hiểu thêm về các loại từ ghép và
nghĩa của cac loại từ ghép đó.
II.Chuẩn bị đồ dùng.
Bài tập, Bảngb phụ.
III.Các b ớc lên lớp:
1
. ổ
n định
2. Kiểm tra:
VB Mẹ tôi đã đem đến cho em bài học gì? hãy đọc 1 đoạn VB mà em cho là sâu sắc
nhất?
3. Bài mới:
* Giới thiệu: Lớp 6 các em đã đợc học về từ và cấu tạo từ TV. Hãy nhắc lại thế nào là từ
ghép?
Từ ghép là những từ phức đợc tạo ra bằng cách ghép các tiếng có quan hệ với nhau về
nghĩa.
Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu về các loại từ ghép và nghĩa
* Tiến trình bài dạy:
Hoạt động của thầy

Hoạt động 1:
Hớng dẫn HS tìm hiểu về các loại
từ ghép
G Ghi sẵn VD1, VD2 SGK
? Trong các từ ghép bà ngoại,
thơm phức tiếng nào là tiếng
chính, tiếng phụ bổ sung nghĩa cho
tiếng chính?
? Vai trò của tiếng chính, phụ?
? Quan hệ giữa tiếng chính và phụ?
Nhận xét về vị trí của tiếng chính?
? Các tiếng trong 2 từ ghép Quần
áo Trầm bổng có quan hệ với
nhau ntn? Có phân ra tiếng chính,
tiếng phụ không?
? Theo em có mấy cách ghép tạo ra
mấy kiểu từ ghép?
G: Kiểu ghép các tiếng không
ngang hàng nhau về nghĩa có tiếng
C P gọi là từ ghép C P
Hoạt động của trò
* Xét VD:
H- Đọc VD1
- bà ngoại, thơm phức
- tiếng chính là chỗ dựa. Tiếng
phụ bổ sung nghĩa cho t.chính
- không ngang hàng
- tiếng chính đứng trớc
H- Đọc VD2
- bình đẳng, ngang hàng

- 2 cách --> 2 kiểu
Nội dung cần đạt
I/ Các loại từ ghép
* Ví dụ:
-bà ngoại
-thơm phức
7
? Thế nào là từ ghép C P?
G: Kiểu ghép những tiếng ngang
hàng, bình đẳng về NP tạo ra từ
ghép đẳng lập.
? Từ ghép đẳng lập là gì?
Hoạt động 2 Hớng dẫn HS tìm
hiểu nghĩa của từ ghép? So sánh
nghĩa của từ bà ngoại với nghĩa
của từ bà (lớp 6 đã học cách giải
nghĩa)
? Cả bà nội và bà ngoại đều có
chung 1 nét nghĩa là bà, nhng
nghĩa của 2 từ này khác nhau. Vì
sao?
? Tơng tự thơm, thơm phức
? So sánh nghĩa của từ ghép C- P
với nghĩa của tiếng chính?
Vậy từ ghép C-P có t/c gì?
? So sánh nghĩa của từ quần áo
với nghĩa của mỗi tiếng quần,
áo
? Tơng tự trầm bổng
? So sánh nghĩa của từ ghép ĐL với

nghĩa của từng tiếng?
Vậy từ ghép ĐL có t/c gì?
- từ ghép C P có tiếng C &
tiếng P bổ sung nghĩa cho tiếng
C. Tiếng C đứng trớc, tiếng P
đứng sau.
- Cho VD về 2 loại từ ghép
H- 2 em lên bảng điền BT2, 3
(1 nửa SGK)
- Đọc phần ghi nhớ: SGK
- Quan sát VD1 trên bảng
- bà: ngời đàn bà sinh ra mẹ
(cha)
bà ngoại: sinh ra mẹ
bà nội: sinh ra cha
- Do t/dụng bổ nghĩa của tiếng
phụ
- Thơm: có mùi thơm dễ chịu
khiến ngời ta thích ngửi
- Thơm phức: rất thơm
- Thơm mát: nhẹ nhàng, tự
nhiên
- Hẹp hơn, cụ thể hơn
- Quần: 1 thứ trang phục có 2
ống thờng mặc phía dới cơ thể
- áo: ..., phía trên cơ thể
- Quần áo: chỉ trang phục nói
chung mang nghĩa khái quát
- Trầm: âm thanh ở mức độ
thấp

- Bổng: ............................... cao
- Trầm bổng: âm thanh lúc cao
lúc thấp nghe vui tai
- Có nghĩa kquát hơn
1. Từ ghép C-P
2. Từ ghép đẳng lập
* Ghi nhớ:SGK
II/ Nghĩa của từ ghép
- Từ ghép C-P có tính
chất phân nghĩa
- Từ ghép đẳng lập có
tính chất hợp nghĩa
8
G: Đa tình huống
Có 1 bạn nói: tớ mới mua 1 cuốn
sách vở. Theo em bạn ấy nói 1
cuốn sách vở là đúng hay sai. Vì
sao? Chữa lại cho đúng.
G: chốt, những đơn vị kiến thức cần
nhớ
Hoạt động 3:
Sau BT 1, 2, 3 rút ra kết luận
Sau BT 5rút ra kết luận
IV.HDVN:
- BT 6, 7
- Học thuộc ghi nhớ
- Và chuẩn bị tiết 4
H- Đọc ghi nhớ SGK
Chia nhóm:
- Sách vở là từ ghép ĐL mang

nghĩa kquát, chỉ chung --> sai
- Sách, vở là D chỉ vật tồn tài d-
ới dạng cá thể nên có thể đếm
đợc
--> trong giao tiếp phải kết hợp
từ cho chính xác, đúng nghĩa
- Làm BT SGK
- Từ 1 tiếng có nghĩa ta có thể
tạo ra rất nhiều từ ghép khác
nhau cả ĐL và C-P.
Các tiếng phụ tuy có tác dụng
phân nghĩa để cấu tạo từ ghép
làm tên gọi của 1 loại sự vật
nhng không nên từ nghĩa của
tiếng phụ để suy ra 1 cách máy
móc, hiểu sai...
* Ghi nhớ
III/ Luyện tập
BT 1, 2, 3
BT4 đã làm trong qtrình
lý thuyết
BT5
----------------------------------------------------------------------------------------------------
Tiết 4: Liên kết trong văn bản
Ngày soạn :....................................
Ngày dạy :.............................................
I.Mục tiêu bài học:
Giúp HS thấy: muốn đạt đợc mục đích giao tiếp thì VB phải có tính liên kết (về hthức ngôn
ngữ và nội dung ý nghĩa)
Vận dụng kiến thức đã học để bớc đầu xây dựng đợc những VB có tính liên kết

II.Chuẩn bị đồ dùng:
Bảng phụ, Văn bản mẫu.
III.Các b ớc lên lớp:
9
1. ổn định
2. Kiểm tra: Có mấy loại từ ghép? nghĩa của từ ghép?
3. Bài mới:
* Giới thiệu: HS nhắc lại VB là gì? VB có những t/chất nào?
VB là các tác phẩm văn học và văn kiện ghi bằng giấy tờ
VB là 1 thể thống nhất và trọn vẹn về nội dung ý nghĩa, hoàn chỉnh về hình thức
* Tiến trình bài dạy:
Hoạt động của thầy
Hoạt động 1: Hớng
dẫn HS tìm hiểu về
liên kết và phơng tiện
liên kết trong VB
? Những câu trong VD
đợc trích trong VB
nào? ndung 3?
? Theo em, nếu bố
enrico chỉ viết mấy câu
này thì enrico có hiểu
điều bố muốn nói
không?
? Nêu lý do?
? Muốn cho đoạn văn
có thể hiểu đợc thì nó
phải có tính chất gì?
? Đoạn văn thiếu ý gì
mà trở nên khó hiểu?

? Em hãy sửa lại đoạn
văn để En hiểu đợc ý
bố
? Nhắc lại nội dung
chính của VB Mẹ tôi
Hoạt động của trò
* Xét VD
H- Đọc đoạn VB VD1.a SGK
- Mẹ tôi
- Không.Vì các câu cha có sự liên
kết, không nối liền. Mỗi câu mang 1
nội dung khác nhau
- Liên kết
H- Đọc ghi nhớ 1
H - Đọc đoạn văn 1.a
- ý lộn xộn, không rõ ràng
- thiếu cái tâm trạng, thái độ của ngời
cha với sự thiếu lễ độ của enrico
--> đoạn văn đã đợc liên kết về nội
dung: các câu đều hớng về ý chung:
sự xúc cảm ban đầu rất mạnh mẽ khi
bố biết con vô lễ với mẹ
H- đọc đoạn văn VD2.b
- câu 2 thiếu từ nối còn bây giờ
Nội dung cần đạt
I/ Liên kết và ph ơng tiện liên
kết trong VB
1. Tính liên kết trong VB
Liên kết là một trong những
tính chất quan trọng nhất của

VB
2. Phơng tiện liên kết trong
VB
* Liên kết về nội dung các câu
cùng hớng về chủ đề chính,
gắn bó chặt chẽ
10
? Chỉ ra sự thiếu liên
kết trong đoạn văn?
? Hãy sửa lại để thành
1 đoạn văn có nghĩa
? Từ ngữ còn bây giờ
và từ con giữ vai trò
gì trong câu văn đoạn
văn?
? Từ 2VD cho biết 1VB
có tính liên kết trớc hết
phải có điều kiện gì?
? Cùng với điều kiện ấy
các câu trong VB phải
sử dụng các phơng tiện
gì?
Hoạt động 2: Hớng
dẫn HS luyện tập
Sắp xếp các câu văn
cho hợp lý
Điền các từ ngữ vào
chỗ trống
IV.HDVN:
- BT4, 5

- Soạn cuộc
chia tay của những con
búp bê.
- đứa trẻ --> sai
--> diễn đạt thiếu mạch lạc, đoạn văn
khó hiểu
- là phơng tiện liên kết
--> từ, câu là những phơng tiện ngôn
ngữ dùng để liên kết VB
- thống nhất về nội dung, trọn vẹn về
hình thức (hoàn chỉnh)
- từ, câu
H- Đọc phần ghi nhớ SGK
- 1 4 2 5 3
- Các câu không liên kết về nội dung
- bà, bà, cháu, bà, bà, cháu, thế là ...
* Liên kết về phơng diện hình
thức ngôn ngữ
* Ghi nhớ: SGK
II/ Luyện tập
BT1
BT2
BT3
Tuần 2 - Bài 2.
Văn bản: Cuộc chia tay của những con búp bê
Ngày soạn :....................................
Ngày dạy :.............................................
Kết quả cần đạt:
11
- Thấy đợc tình cảm chân thành và sâu nặng của hai em bé trong câu chuyện. Cảm nhận đ-

ợc nỗi đau đớn xót xa những bạn nhỏ chẳng may rơi vào hoàn cảnh gia đình bất hạnh và biết
thông cảm chia xẻ ...
- thấy đợc tqtrọng của bố cục trong VB. Có ý thức xây dựng bố cục khi tạo lập VB ...
- Hiểu rõ kn mạch lạc trong VB, từ đó biết tạo lập VB
Tiết 5, 6.
Văn bản: Cuộc chia tay của những con búp bê
I.Mục tiêu bài học:
-Thấy đợc cái hay của truyện là ở cách kể chuyện chân thật và cảm động.
II.Chuẩn bị đồ dùng:
-Bảng phụ,Bài soạn.
III.Các b ớc lên lớp:
1. ổn định
2. Kiểm tra: - Thế nào là liên kết trong VB?
- Cho biết những phơng tiện liên kết trong VB?
3. Bài mới:
* Giới thiệu bài
* Tiến trình bài dạy:
Hoạt động của thầy
Hoạt động 1: Hớng dẫn HS
đọc, tóm tắt VB.
? VB có thể chia ra mấy phần?
? Truyện viết về ai, về việc gì?
Ai là nhân vật chính trong
truyện?
Hoạt động 2: Tìm hiểu VB.
*Tình huống:
- Truyện đợc kể theo ngôi thứ
mấy? Tác dụng?
Hoạt động của trò
4 phần:

p1. Từ đầu ... giấc mơ thôi: Thành nghĩ
về những điều đã qua
p2. Tiếp ... nh vậy: việc chia đồ chơi
p3. Tiếp ... tôi đi: cảnh chia tay của 2 anh
em với cô giáo
p4. Còn lại: cảnh 2 anh em chia tay
- Cuộc chia tay của 2 anh em Thành và
Thuỷ
*Thảo luận:
- Ngôi 1 Tôi là ngời chứng kiến sviệc
xảy ra và là ngời cũng chịu nỗi đau
--> thể hiện sâu sắc những suy nghĩ, tình
cảm và tâm trạng nvật
Nội dung cần đạt
I/ Đọc, chú thích
1. Xuất xứ:
Là truyện ngắn đ-
ợc giải nhì trích
trong Tuyển tập
thơ văn đợc giải
thởng cuộc thi về
Quyền trẻ em
1992
II/ Tìm hiểu VB
1. Nỗi đau khổ
của những đứa
12
- Nhận xét cách mở đầu truyện
có giống với bố cục 3 phần th-
ờng thấy ở thể loại truyện đã

học ở lớp 6 không?
? Tìm những chi tiết trong
truyện diễn tả tâm trạng đau
khổ của 2 anh em Thành
? Hai anh em đã có hành động
gì?
? Cảnh Thuỷ chào từ biệt cô và
các bạn khiến em có cảm nhận
ntn?
? Chi tiết nào trong cuộc chia
tay của Thuỷ với lớp học làm
cô giáo bàng hoàng và khiến
em cảm động nhất? Vì sao?
? Giây phút chia tay của 2 anh
em đã diễn ra ntn?
--> nỗi đau khổ của Thuỷ và
Thành trớc bi kịch gia đình đã
đợc Khánh Hoài thể hiện qua
nhiều chi tiết xúc động, chứa
chan tình nhân đạo
? Hãy tìm các chi tiết trong
truyện để thấy 2 anh em Thành
Thuỷ rất mực gần gũi, thơng
yêu chia sẻ và quan tâm đến
nhau
? Thành đã nghĩ về câu chuyện
em vá áo cho mình từ hồi lớp 5
với tình cảm ntn?
? Khi mẹ bảo chia đồ chơi, hai
anh em đã làm gì?

? Lời nói và hành động của
Thuỷ khi thấy anh chia hai con
Tăng tính chân thực, thuyết phục
- Cách vào truyện đột ngột bằng lệnh
chia đồ chơi của mẹ
--> ngời đọc ngạc nhiên, hồi hộp theo dõi
câu chuyện
- Suốt đêm 2 anh em đều khóc, nớc mắt
tuôn ra nh suối, ớt đẫm cả gối và hai
cánh tay áo
- Thuỷ lặng lẽ đặt tay lên vai anh
- Thành khẽ vuốt mái tóc em
- Rất xúc động
- Đứng nép vào gốc cây. Cắn chặt môi im
lặng mắt đăm đăm nhìn ...
- Thuỷ sẽ không đi học nữa, do nhà bà
ngoại xa trờng quá, mẹ bảo sẽ sắm cho
em thúng hoa quả ra chợ bán
--> Thuỷ đã bị tớc đi quyền đợc đi học,
đợc vui chơi
- Thuỷ khóc nấc lên, trèo lên xe lại tụt
xuống
- Thành mếu máo và đứng nh chôn
chân xuống đất
--> hai anh em Thành Thuỷ là trẻ con
song đã cảm nhận đợc rõ nỗi đau, sự đổ
vỡ quá lớn khi gia đình tan vỡ. Hai anh
em không còn quyền đợc sống hạnh phúc
cùng cha mẹ dới một mái ấm gia đình
- Thuỷ vá áo cho anh

- Thành giúp em học, chiều nào cũng đón
em, vừa đi vừa trò chuyện
- Thành nhờng hết đồ chơi cho em, Thuỷ
để lại con vệ sỹ
- Rất đỗi thơng yêu
- Anh nhờng tất cả cho em
- Em để lại hết cho anh
Thảo luận:
- Một mặt Thuỷ giận dữ không muốn
con thơ
- Hai anh em vô
cùng đau khổ và
cảm thấy cô đơn
- Thủy nh ngời
mất hồn, loạng
choạng, buồn bã.
- Thành đau đớn,
lặng lẽ, bơ vơ
2. Tình cảm hai
anh em
- Thành và Thủy
rất mực gần gũi,
thơng yêu, chia sẻ
và quan tâm đến
nhau
13
búp bê có gì mâu thuẫn?
Theo em có cách nào giải
quyết đợc mâu thuẫn ấy
không?

? Kết thúc truyện, Thuỷ đã lựa
chọn cách giải quyết ntn?
Chi tiết này gợi lên trong em
những suy nghĩ và tình cảm gì?
? Cử chỉ Thuỷ để lại con búp
bê em nhỏ cho anh và những
lời dặn búp bê có làm em xúc
động không? tại sao?
- Nói lên tình anh em của
Thành và Thuỷ hết sức sâu sắc
và dù trong hoàn cảnh chia ly
nào tình cảm ấy vẫn tồn tại mãi
mãi nh hình ảnh 2 con búp bê ở
bên nhau
? Trong truyện có những đoạn
tả cảnh
? Em hãy giải thích tại sao khi
dắt Thuỷ ra khỏi trờng, tâm
trạng của Thành lại kinh ngạc
thấy mọi ngời vẫn đi lại bình
thờng và nắng vẫn vàng ơm
trùm lên cảnh vật
? Theo em, đặt đầu đề truyện là
cuộc chia tay của những con
búp bê có ý nghĩa gì?
? Tác giả muốn nhắn gửi đến
mọi ngời điều gì?
? Nhận xét cách kể chuyện của
tác giả? Cách kể này có t/dụng
gì trong việc làm nổi rõ nội

chia rẽ 2 con búp bê, nhng mặt khác lại
rất thơng anh sợ đêm không có con vệ sỹ
canh cho anh ngủ
--> muốn giải quyết mâu thuẫn chỉ có
một cách duy nhất là gia đình Thuỷ đoàn
tụ, hai anh em không phải chia tay.
- Thuỷ để lại con em nhỏ để chúng
không bao giờ phải xa nhau
--> gợi trong lòng ngời đọc lòng thơng
cảm cho cảnh ngộ của hai anh em, thơng
cho sự bất hạnh quá lớn của Thành và
Thuỷ.
--> Chi tiết này khiến ngời đọc thấy sự
chia tay của 2 em nhỏ là không nên có
--> thức tỉnh các bậc làm cha làm mẹ
H- Theo dõi đoạn kết
- Thành kinh ngạc vì thấy mọi việc đề
diễn ra bình thờng, cảnh vật vẫn rất đẹp,
cuộc đời vẫn bình yên .. thế mà sao hai
anh em lại phải chịu đựng sự mất mát và
đổ vỡ quá lớn
--> Đây là 1 diễn biến tâm lý đợc tác giả
miêu tả rất chính xác làm tăng thêm nỗi
buồn sâu thẳm, trạng thái thất vọng bơ vơ
của nvật trong truyện
- Thể hiện đợc chủ đề câu chuyện. Anh
em Thành Thuỷ cũng nh 2 con búp bê:
trong sáng, ngây thơ, vô tội thế mà phải
chia tay nhau --> xót xa, thơng cảm
- Gia đình đổ vỡ, bố mẹ ly hôn, con cái

chịu nhiều thiệt thòi, đau đớn. Con cái
không chỉ chịu nỗi khổ về cuộc sống vật
chất mà còn chịu nỗi đau tinh thần. Mất
cha mẹ là một nỗi đau đã đành. Cha mẹ
còn sống mà con cái bị chia lìa xa cách
là sự mất mát quá lớn
14
dung, tt của truyện?
GV - Hãy chấm dứt những
cuộc chia tay đau đớn nh cuộc
chia tay của hai anh em Thành
Thuỷ trong truyện để bảo vệ
và gìn giữ những tình cảm tự
nhiên, trong sáng của gia đình,
để làm tròn trách nhiệm của bố
mẹ đối với con cái.
Gọi HS đọc ghi nhớ
Hoạt động 3: Luyện tập
Câu chuyện đã để lại cho em
ý nghĩ gì về hạnh phúc gia
đình, về nghĩa vụ của cha mẹ
đối với con cái?
IV.HDVN:
-Học tốt ghi nhớ SGK
-Soạn Bố cục trong
VB .
- Ngời đọc thấm thía rằng: tổ ấm gia đình
là vô cùng quý giá và quan trọng. Mọi
ngời hãy cố gắng bảo vệ và gìn giữ,
không nên vì bắt cứ lý do gì làm tổn hại

đến những tình cảm tự nhiên, trong sáng
ấy.
- Kể chuyện bằng nghệ thuật miêu tả tâm
lý nvật, tả cảnh vật xung quanh
- Lời kể chân thành, giản dị, phù hợp với
tâm trạng nvật.
- HS tự bộc lộ.
- HS có thể trao đổi với nhau để trả lời.
* Ghi nhớ: SGK
III/ Luyện tập
----------------------------------------------------------------------------------------------------
Bài 2 Tiết 7 Bố cục trong văn bản
Ngày soạn .
Ngày dạy
I.Mục tiêu bài học:
- HS hiểu sự cần thiết phải có bố cục khi viết văn bản và các yêu cầu cần đạt đối với 1 bố
cục VB.
II.Chuẩn bị đồ dùng.
Bảng phụ ,Văn bản mẫu.
III.Các b ớc lên lớp:
1. ổn định
2. Kiểm tra: Em hãy nêu ý nghĩa truyện Cuộc chia tay của những con búp bê?
3. Bài mới
* Giới thiệu
* Tiến trình:
15
Hoạt động của thầy
Hoạt động 1: Làm rõ kn bố cục VB
và những yc
? Nêu nội dung chính của 1 lá đơn

xin nghỉ học
? Các trình tự trên có thể đảo lộn đợc
không? vì sao?
G- Sự sắp đặt nội dung các phần
trong VB theo 1 trình tự hợp lý đợc
gọi là bố cục
? Bố cục trong VB là gì?
? Vì sao khi xây dựng VB cần phải
quan tâm đến bố cục?
Hoạt động 2:
? Câu chuyện trên đã có bố cục cha?
? Bản kể trong ngữ văn 6 và bản kể
VD có những câu văn về cơ bản là
giống nhau, nhng tại sao bản kể VD
lại khó nắm đợc trong đó nói chuyện
gì?
Gợi ý: ... Gồm mấy đoạn? Các câu
văn có tập trung quanh 1 ý lớn
không? ý đoạn này có phân biệt đợc
với ý đoạn kia không?
--> Muốn đợc tiếp nhận dễ dàng thì
các đoạn trong VB phải rõ ràng, bố
cục phải rành mạch
Gọi HS ví dụ.
? Cách kể chuyện trên bất hợp lý ở
chỗ nào?
? Hãy sắp xếp lại bố cục truyện?
? Nêu các điều kiện để bố cục đợc
rành mạch và hợp lý

Gọi HS đọc ghi nhớ.
Hoạt động của trò
* Phần chính:
- Đơn gửi ai?
- Ai gửi đơn?
- Lý do gửi đơn?
- Nguyện vọng, yêu cầu
- Không, vì lá đơn sẽ rất lộn xộn
không theo một trật tự nhất định
--> ngời đọc không hiểu
--> không đạt mục đích giao tiếp
- VB sẽ rõ ràng, hợp lý, khoa học
H - Đọc ghi nhớ
H- Đọc VD(1)/29
- cha có bố cục, ý sắp xếp lộn xộn
Thảo luận:
- Các câu không đợc sắp xếp theo
một trình tự hợp lý
- 2 đoạn
--> bố cục không rõ ràng
H - Đọc VD2/29
- Sắp xếp ngợc trình tự
--> câu chuyện không còn nêu đ-
ợc ý nghĩa phê phán và không còn
buồn cời nữa
--> bố cục phải hợp lý để giúp cho
VB đạt mức cao nhất mục đích
giao tiếp mà ngời tạo lập đặt ra.
H- Đọc ghi nhớ SGK
Nội dung cần đạt

I/ Bố cục và những
yêu cầu về bố cục
trong văn bản
1. Bố cục của VB
Ghi nhớ: SGK
2. Những yêu cầu
về bố cục trong VB
16
Hoạt động 3:
? Một bài văn em viết thờng gồm có
mấy phần?
? Hãy nêu nhiệm vụ của 3 phần mở
bài, thân bài, kết bài trong VB miêu
tả và tự sự.
? Có cần phân biệt rõ ràng nvụ của
mỗi phần không? vì sao?
? Có bạn cho rằng: phần MB chỉ là
sự tóm tắt, rút gọn của phần thân bài,
còn phần kết bài chẳng qua chỉ là sự
lặp lại 1 lần nữa của mở bài, nói nh
vậy có đúng không? vì sao?
? VB thờng có mấy phần?
Gọi HS đọc ghi nhớ.
Hoạt động 4
Ghi lại bố cục của truyện Cuộc
chia tay của những con búp bê
? Bố cục của bản báo cáo đã rành
mạch và hợp lý cha? vì sao?
Bổ sung thêm:
- Để bố cục đợc rành mạch nên nêu

lần lợt từmg kinh nghiệm học tập
--> kết quả học tập --> nguyện vọng
muốn nghe ý kiến trao đổi ...
IV. HDVN:
- Thử sắp xếp bố cục cho 1 VB
miêu tả chủ đề tự chọn.
- 3 phần: mở thân kết
- Rất cần thiết vì bố cục 3 phần
giúp VB trở nên rành mạch và hợp
lý
Thảo luận
- MB: đa ngời đọc đến với đề tài
mình viết một cách hứng thú
- KB: chốt lại vấn đề, nêu cảm t-
ởng phải để lại ấn tợng tốt đẹp cho
ngời đọc
H - Đọc ghi nhớ: SGK
4 phần:
- Thành nghĩ về ngày xa
- Hai anh em chia đồ chơi
- hai anh em chia tay cô giáo
- cảnh chia tay của hai anh em
- Bố cục cha rành mạch và hợp lý.
Các điểm 1, 2, 3 ở phần thân bài
mới chỉ kể lại việc học tốt chứ cha
trình bày kinh nghiệm học tốt. (4)
lại không nói về vấn đề học tập
* Ghi nhớ 2
3. Các phần của bố
cục

* Ghi nhớ
II/ Luyện tập
BT2.
BT3
--------------------------------------------------------------------------------------------------
Bài 2 Tiết 8
17
Mạch lạc trong văn bản
Ngày soạn :....................................
ngày dạy :.............................................
I.Mục tiêu bài học:
Giúp học sinh có những hiểu biết bớc đầu về mạch lạc trong văn bản và sự cần thiết phải
làm cho văn bản có mạch lạc, không đứt đoạn.
- Chú ý đến mạch lạc trong các bài làm văn.
II.Chuẩn bị đồ dùng.
- Văn bản mẫu, bảng phụ.
III.Các b ớc lên lớp:
1. ổn định:
2. Kiểm tra: Bố cục của văn bản là gì? Những yêu cầu về bố cục trong văn bản?
3.Bài mới :* Giới thiệu: Nói đến bố cục là nói đến sự sắp đặt, sự phân chia. Nhng văn bản
lại không thể không liên kết. Vậy làm thế nào để các phần, các đoạn của 1 văn bản đợc phân cắt
lành mạch mà lại không mất đi sự liên kết với nhau...
*Tiến trình bài dạy:
Hoạt động của thầy
Hoạt động 1: Giúp các em hiểu
thế nào là mạch lạc.
? Xác định mạch lạc và tính chất:
- Trôi chảy thành dòng, mạch
- Tuần tự đi khắp các phần các
đoạn trong VB

- Thông suốt, liên tục, không đứt
đoạn
Hoạt động 2:
? Chủ đề truyện cuộc chia tay
của những con búp bê
? ý chính đã xuyên suốt qua 4
đoạn VB ntn?
? Các từ ngữ: chia tay, chia đồ
chơi, chia ra, chia đi, ... & 1 loạt
từ ngữ chi tiết khác biểu thị ý
không muốn phân chia cứ lặp đi
lặp lại. theo em đó có phải là chủ
đề liên kết các sự việc nêu trên
Hoạt động của trò
- Cả 3 ý kiến
- VB là mạch lạc là sự tiếp nối của
các câu, các ý theo 1 trình tự hợp lý
- Sự đau khổ, bất hạnh đến vô cùng
của hai anh em Thành và Thuỷ khi
bố mẹ chia tay nhau
- Liệt kê nội dung 4 phần
- Toàn bộ sự việc xoay quanh sự
việc chính cuộc chia tay --> chủ
đề liên kết các sự việc thành 1 thể
thống nhất
Nội dung cần đạt
I/ Mạch lạc và
những yêu cầu về
mạch lạc trong VB
1. Mạch lạc trong

VB
2. Các điều kiện để
có 1 VB có tính
mạch lạc
18
thành 1 thể thống nhất không? có
thể xem là mạch lạc của VB
không?
? Trong VB có đoạn kể việc hiện
tại, có đoạn kể việc quá khứ, có
đoạn kể việc ở nhà, có đoạn kể
truyện ở trờng, hôm qua, sáng
nay. Cho biết các đoạn ấy đợc nối
với nhau theo mối liên hệ nào:
? Việc đảm bảo cho các tình tiết
trong VB có mối liên hệ thông
suốt nh vậy có tác dụng gì?
? 1 VB có tính mạch lạc là 1 VB
ntn?

Gọi Hs đọc ghi nhớ.
Hoạt động3:Hớng dẫn HS luyện
tập.
Tìm hiểu tính mạch lạc của:
- VB Mẹ tôi
- Lão nông và các con
- Đoạn văn của Tô Hoài
Sự thể hiện chủ đề liên tục thông
- Đây chính là phơng tiện liên kết
trong VB góp phần thể hiện chủ đề

của VB tạo nên tính mạch lạc cho
VB
--> mạch lạc và liên kết có sự thống
nhất với nhau
- Liên hệ thời gian và tâm lý
-> Tự nhiên và hợp lý
- Liên hệ thời gian
- Liên hệ không gian
- Liên hệ tâm lý (nhớ lại)
- Liên hệ ý nghĩa
- Giúp cho mạch chủ đề VB đợc giữ
vững
- Tất cả các câu, đoạn trong VB đều
hớng về chủ đề chính
- Đợc tiếp nối theo 1 trình tự hợp lý
làm cho chủ đề liền mạch
H - Đọc ghi nhớ 32/SGK
- Chủ đề: tâm trạng, thái độ và suy
nghĩ của cha trớc lỗi lầm của con
- Chủ đề này xuyên suốt qua các
phần của VB
- Các phần đợc tiếp nối theo trình
tự tâm lý: chỉ ra lỗi của E --> gợi
hình ảnh mẹ --> khuyên con nhận
lỗi
- Chủ đề: Lao động là vàng xuyên
suốt bài thơ
2 câu mở bài: nêu chủ đề từ kho
vàng ... tốt thu lý giải vàng
Còn lại: nhấn mạnh, khắc sâu chủ

đề
ý chủ đạo xuyên suốt: sắc vàng trù
phú đầm ấm của làng quê vào mùa
* Ghi nhớ:SGK
II/ Luyện tập
BT1.
a/
b/
c/
19
suốt và hấp dẫn
? Trong truyện Cuộc chia tay ...
tác giả đã không thuật lại tỉ mỉ
nguyên nhân dẫn đến sự chia tay
của 2 ngời lớn. Theo em nh vậy có
làm cho tác phẩm thiếu mạch lạc
không?
IV. HDVN :
- Nắm chắc Tính mạch lạc trong
văn bản.
- Soạn Ca dao, dân ca về tình
cảm gia đình
đông, giữa ngày mùa
- ý đợc dẫn dắt theo dòng chảy
hợp lý: câu đầu giới thiệu bao quát
về sắc vàng trong thời gian và
không gian
--> biểu hiện các sắc vàng --> nhận
xét, cảm xúc về sắc vàng
- ý chủ đạo là xoay quanh cuộc

chia tay của 2 đứa trẻ. Việc thuật
lại tỉ mỉ nguyên nhân dẫn đến cuộc
chia tay của 2 ngời lớn có thể làm
cho ý tứ chủ đạo bị phân tán, không
có sự thống nhất, mất đi sự mạch
lạc của câu chuyện
BT2.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tuần 3 Bài 3
Ca dao Dân ca
Những câu hát về tình cảm gia đình
Những câu hát về tình yêu quê hơng đất nớc, con ngời
Ngày soạn :19/9/2007..
Ngày dạy :22/92007.
Kết quả cần đạt:
- Hiểu đợc khái niệm ca dao, dân ca. nắm đợc nội dung, ý nghĩa và 1 số hình thức nghệ
thuật tiêu biểu của những bài ca có chủ đề tình cảm gia đình và tình yêu quê hơng, đất nớc, con
ngời trong bài học.
- Nắm đợc cấu tạo từ láy. bớc đầu hiểu đợc âm nghĩa của nó
- Nắm đợc các bớc tạo lập VB
- Viết tốt bài TLV số 1
20
Tiết 9. Đọc hiểu văn bản:
Ca dao dân ca
Những câu hát về tình cảm gia đình
I.Mục tiêu cần đạt:
- Hiểu đợc ca dao, dân ca
- Nắm đợc nội dung, ý nghĩa và 1 số hình thức nghệ thuật tiêu biểu của ca dao dân ca qua
những bài ca thuộc chủ đề tình cảm gia đình
II.Các b ớc lên lớp:

1. ổn định
2. Kiểm tra: Thế nào là mạch lạc trong VB?
Nêu các điều kiện để có sự mạch lạc trong VB?
3. Bài mới:
Hoạt động của thầy
Hoạt động 1:
* Ca dao: là những bài thơ
dân gian do ND LD sáng tạo
nên, phần lớn là thơ lục bát
phản ánh đời sống, tâm hồn
của họ
Hoạt động 2:
? Bài ca dao là lời của ai? Nói
với ai? Hình thức?
? Bài ca dao đã diễn tả tình
cảm gì?
? Chỉ ra cái hay của ngôn
ngữ, hình ảnh, âm điệu của
bài ca dao này?
? Bài ca dao đã sử dụng biện
pháp nghệ thuật gì để biểu
hiện công lao to lớn của cha
mẹ?
? Từ láy mênh mông diễn tả
thêm ý gì khi nói về công ơn
cha mẹ?
? Từ nào trong câu ca dao nói
lên lời khuyên tha thiết của
Hoạt động của trò
* Dân ca: là những bài hát trữ tình dân

gian của mỗi miền quê. Dân ca có lời
thơ là ca dao
--> cả 2 đều thuộc thể loại thơ trữ tình
H- Đọc bài ca dao 1
- Lời của ngời mẹ nói với con qua điệu
hát ru
- Công lao trời biển của cha mẹ đối
với con và bổn phận của kẻ làm con tr-
ớc công lao to lớn ấy
- Sử dụng lối ví von quen thuộc của ca
dao, lấy những cái to lớn, mênh mông,
vĩnh hằng của tự nhiên để so sánh với
công cha, nghĩa mẹ. Đây là những
biểu tợng truyền thống của văn hoá
phơng Đông, nó là cảm nghĩ dân gian,
dễ hiểu, thấm sâu
- Diễn tả công lao của cha mẹ vô cùng
to lớn, bao la.
- Cù lao chín chữ --> hình ảnh quen
thuộc nói lên lòng biết ơn sâu nặng
của con đối với cha mẹ, tăng thêm âm
Nội dung cần đạt
I/ Khái niệm ca dao,
dân ca
II/ Tìm hiểu những bài
ca dao
* Bài 1
Bài thơ diễn tả công
lao trời biển của cha mẹ
đối với con và bổn phận

của kẻ làm con trớc
công lao to lớn ấy.
--> Bài học về đạo làm
con thật vô cùng sâu xa,
thấm thía
21
cha mẹ?
? Em còn biết những câu ca
dao nào nữa nói về công ơn
trời biển của cha mẹ?
Hoạt động 3:
? Bài ca dao là tâm trạng của
ai?
? Chủ thể trữ tình
? Tâm trạng đó đợc bộc lộ
thật xúc động và thấm thía
qua lời ca nhờ những chi tiết
ntn?
? Tâm trạng đó gắn với thời
gian nào?
- Điệp từ chiều chiều --> sự
triền miên của thời gian và
tâm trạng
? Không gian diễn ra tâm
trạng?
- Ngời phụ nữ đứng nh tạc t-
ợng vào không gian, nỗi buồn
nhớ trào dâng trong lòng
? Ngời con gái mang nỗi niềm
gì?

? Nỗi nhớ ấy đợc đặc biết
diễn tả bằng động từ gì?
--> Bài ca giản dị, mộc mạc
mà đau khổ, xót xa
Hoạt động 4:
? Bài ca dao thứ 3 diễn tả điều
gì?
? Những tình cảm đó đợc diễn
tả ntn? Có gì độc đáo?
- Nhìn những sự vật đó mà
trong lòng cháu trào lên nỗi
điệu tôn kính, nhắn nhủ, tâm tình của
câu hát.
Công cha ... đạo con
H- Đọc bài ca dao 2
- Tâm trạng, nỗi lòng ngời con gái lấy
chồng xa quê nhớ mẹ nơi quê nhà. Đó
là nỗi buồn xót xa, sâu lắng, đau tận
trong lòng, âm thầm không biết chia
sẻ cùng ai.
- buổi chiều là lúc gợi cái tàn lụi, gợi
buồn, gợi tình thơng nhớ. Chiều là
thời điểm của sự trở về vậy mà ngời
con gái vẫn bơ vơ nơi quê ngời.
- ngõ sau vắng lặng, heo hút --> gợi
cảnh ngộ cô đơn của thân phận ngời
phụ nữ dới chế độ phong kiến
- Nhớ về quê mẹ mà thấy mình lẻ loi,
đau xót.
- Trông về --> 1 cái nhìn đăm đắm,

đầy thơng nhớ . Ruột đau chín chiều
--> cách nói rất cụ thể về nỗi đau quặn
lòng da diết
H- Đọc bài 3
- Dùng 1 sự vật rất bình thờng để nói
lên nỗi nhớ và lòng kính yêu
* Bài 2
Tâm trạng nỗi lòng của
ngời con gái đi lấy
chồng xa quê, nhớ th-
ơng mẹ già
- Nỗi buồn xót xa, sâu
lắng
* Bài 3
- Nỗi nhớ và sự kính
yêu đối với ông bà
22
nhớ thơng, lòng yêu kính da
diết, lắng sâu.
? Đọc câu ca dao, em bắt gặp
lối nói rất quen thuộc nào
trong ca dao?
HĐ5: Bài 5
? Nội dung bài ca dao?
? tình cảm anh em thân thơng
đợc diễn tả ntn? Tìm từ ngữ
diễn tả?
? Để diễn tả sự gắn bó của
anh em trong gia đình, ca dao
đã sử dụng cách nói nào?

? Bài ca dao khuyên nhủ điều
gì? ( câu cuối)
? Những biện pháp nghệ
thuật nào đợc 4 bài ca dao sử
dụng?
HĐ6; HDHS luyện tập
IV. HDVN:
- Học thuộc lòng các bài ca
dao đã hoc và nắm chắc nội
dung,nghệ thuật.
Nuột lạt gợi nhớ đến công lao của ông
bà đã xây dựng ngôi nhà ...
Nuột lạt còn đó mà ông bà đã đi xa
--> biểu tợng của sự kết nối bền chặt
nh tình cảm huyết thống
_ So sánh tăng cấp bao nhiêu.... bấy
nhiêu --> Lòng biết ơn ông bà vô hạn
của con cháu
--> câu ca dao nói lên 1 tình cảm đẹp
của con ngời Vn. Có hiếu thảo với cha
mẹ thì mới biết nhớ ông bà tổ tiên
H đọc bài ca dao 4
- Cùng chung--> điệp 2 lần làm nổi
bật mqh rất thân thiết của anh em
trong gia đình
- So sánh hình ảnh: nh thể tay chân.
H/ả mang đậm màu sắc dân gian-->
anhem phải biết yêu thơng nhau gắn
bó đỡ đần nhau
- Anh em ruột thịt có biết yêu nhau

hoà thuận thì cha mẹ với vui vầy,
sống hạnh phúc.
--> Cách sống, cách c xử đầy tình
nghĩa tốt đẹp của anh em trong gia
đình
- Thể thơ lục bát, giọng điệu tâm tình,
h/ả truyền thống, lối diễn đạt bình dị
H- Đọc biểu cảm, gạch chân các từ
ghép
- Đọc Bài đọc thêm: Nhớ công ơn cha
mẹ, nhớ thơng mẹ già, biết ơn ông bà
tổ tiên, tình nghĩa anh em là những
tình cảm gia đình, là bài học đạo lý
làm ngời --> tình cảm gia đình là 1
trong những tình cảm đẹp của con ng-
ời VN để chúng ta tự hào trân trọng .
* Bài 4
Tình cảm anh em thân
thơng trong 1 nhà
- Nhắc nhở anh em phải
sống hoà thuận, đùm
bọc, nhờng nhịn
* Ghi nhớ
III/ Luyện tập
BT/SGK
23
- Soạn những câu hát về tình
yêu quê hơng, đất nớc con ng-
ời.
Tiết 10:

Những câu hát về tình yêu quê hơng đất nớc, con ngời
Ngày soạn:20/9/2007..
Ngày dạy:24/92007
A.Mục tiêu bài học:
- Qua nghệ thuật, các câu ca dao đã ngợi ca vẻ đẹp của các danh lam, thắng cảnh đất nớc có
tính chất tiêu biểu thể hiện thái độ trân trọng, tình cảm đối với quê hơng đất nớc.
B.Chuẩn bị đồ dùng.
Thầy:Những câu ca dao thể hiện tình yêu quê hơng, đất nớc.
Trò :Soạn bài .
C.Các hoat động dạy và học:
1.
ổ
n định
2. Kiểm tra: Em thuộc những câu ca dao nào nói về tình cảm gia đình? Em cảm nhận đợc
điều gì khi học những câu ca dao đó?
3. Bài mới:
* Giới thiệu:Bên cạnh những câu ca dao, dân ca khẳng định những giá trị về tình cảm gia
đình là những câu ca ca ngợi về quê hơng đất nớc.Vậy những câu ca đó thể hiện cụ thể ntn?
* Tiến trình:
Hoạt động của thầy
Hoạt động 1 Phân tích nội dung và
nghệ thuật bài 1
? Bài ca dao đợc thể hiện dới hình
thức nào?
? Em hiểu thế nào về hình thức đối
đáp?
? Câu hỏi 1 (SGK)
? Vì sao chàng trai cô gái lại dùng
những địa danh với những đặc điểm
nh vậy để hỏi đáp?

? Em có nhận xét gì về cách hỏi của
Hoạt động của trò
- Hát đối đáp là 1 loại dân ca.
-Đối đáp thể hiện trí tuệ và tình
cảm dân gian về địa lý lịch sử văn
hoá ... thể hiện cách ứng xử đẹp,
sắc sảo của trai gái làng quê xa
- (b) (c)
- Đây là một hình thức để trai gái
thử tài nhau về kiến thức địa lý,
lịch sử
- Rất hóm hỉnh, bí hiểm. Chàng
trai đã chọn đợc nét tiêu biểu của
Nội dung cần đạt
Bài 1
- Lời hát đối đáp của
những chàng trai
cô gái nói về những
cảnh đẹp trên đất n-
ớc ta
--> tình yêu quê h-
ơng đậm đà
24
chàng trai?
VD: Núi nào thắt cổ bồng mà có thánh
sinh --> hình dáng núi Núi thiêng
? Em có nhận xét gì về cách đáp gọn,
trả lời đúng câu đố của các cô gái?
? Em hiểu biết thêm điều gì về quê h-
ơng đất nớc ta qua lời hát đối đáp?

Hoạt động 2
Phân tích nội dung và nghệ thuật
bài 2
? Bài ca dao có nội dung gì?
? Bài ca dao đợc mở đầu bằng một lời
mời rủ nhau .... Phân tích cụm từ
rủ nhau.
? Khi nào thì ngời ta thờng rủ nhau?
? Em biết những câu ca dao nào cũng
mở đầu bằng rủ nhau?
? ở bài ca dao này, ngời ta rủ nhau
làm gì? Từ nào đợc lặp lại nhiều lần?
Thể hiện điều gì?
?Những địa danh đợc nêu ra trong bài
là những địa danh ntn?
? Em có nhận xét gì về cách tả cảnh
trong bài ca dao này?
? Câu ca dao có gợi cho em nhớ đến 1
câu chuyện truyền thuyết nào không?
từng địa danh để hỏi
- Rất sắc sảo, những nét đẹp
riệng về thành quách, đền đài,
sông núi của mỗi miền quê đều
đợc nàng thông tỏ
- Lời đối đáp đã làm hiện lên một
giang san gấm vóc rất đáng yêu
mến tự hào, dân ca đã mợn hình
thức đối đáp để thể hiện tình yêu
quê hơng đất nớc và lòng tự hào
dân tộc

H - đọc bài ca dao
- Rủ nhau: gọi nhau cùng đi,
đông vui, hồ hởi
- Có niềm say mê chung, muốn
chia sẻ tình cảm
- Rủ nhau đi tắm hồ sen
Nớc trong bóng mát, hơng chen
cạnh mình
- Rủ nhau đi cấy đi cày
Bây giờ khó nhọc có ngày phong
lu
- Họ rủ nhau đi xem những cảnh
đẹp đặc sắc, tợng trng cho HN
--> họ rất yêu và say mê Hà Nội
- Điệp từ xem và liệt kê cảnh
đẹp cho thấy sự háo hức và tự hào
của ngời dân
- Tả từ cái bao quát cảnh kiếm
hồ --> cái cụ thể chùa, tháp,
đền --> 1 trong những trình tự tả
cảnh theo không gian rất tiêu
biểu
Bài 2
- Niềm sung sớng tự
hào của nhân dân ta
trớc những cảnh đẹp
của Thăng Long
25