BỆNH HỌC THỰC HÀNH - NHĨ LŨ pot

BỆNH HỌC THỰC HÀNH
NHĨ LŨ
Tai chảy mủ ở phía trước hoặc sau tai.
Chảy mủ ra phía trước tai, đa số do tiên thiên. Phát ở sau tai thường
do bệnh ở tai điều trị không khỏi lâu ngày hóa mủ, vỡ ra gây nên.
Gặp nhiều ở trẻ em.
Tương đương chứng Viêm Tai Giữa Cấp Tính Có Mủ.
Chứng: Trẻ nhỏ thường sốt cao, bỏ ăn, mạch nhanh, ra mồ hôi, có thể
vật vã, co giật. Nơi người lớn thì sốt nhẹ, mệt mỏi, đau đầu. Đau tai là dấu
hiệu chính, đau dữ dội theo nhịp đập, đau từng cơn, về đêm đau nhiều hơn
nhất là khi nằm xuống, làm cho bệnh nhân mất ngủ. Đau lan ra sau tai, nửa
mặt, lên đầu. Trẻ nhỏ thường lắc đầu, khóc thét nhất là khi thay đổi tư thế
đầu chạm vào tai.


Trên lâm sàng, thường gặp ba loại sau:
1- Thể Phong Nhiệt
Chứng: Tai chảy mủ, đau, đầu đau, sợ gió, sốt, mạch Phù, Đại.
Điều trị: Sơ phong, thanh nhiệt, tiêu thủng.
Dùng bài Ngưu Bàng Giải Cơ Thang gia giảm (Đây là bài Ngưu Bàng
Giải Cơ Thang bỏ Huyền sâm, Thạch hộc, Bạc hà, thêm Xích thược, Ngân
hoa, Cam thảo. Dùng Ngân hoa, Liên kiều, Bồ công anh để thanh nhiệt, giải
độc; Ngưu bàng, Kinh giới sơ phong, thanh nhiệt; Đơn bì, Xích thược hoạt
huyết, lương huyết; Sơn chi, Hạ khô thảo thanh nhiệt; Cam thảo tả hỏa, giải
độc, điều hòa các vị thuốc (Trung Y Cương Mục).
2- Can Kinh Nhiệt Độc
Chứng: Tai chảy mủ, đau nhức, miệng khô, khát, táo bón, rêu lưỡi
vàng, mạch Sác có lực.
Điều trị: Thanh nhiệt, giải độc, tiêu thủng.
Dùng bài Long Đởm Tả Can Thang (22, 23) gia giảm:
(Đây là bài Long Đởm Tả Can thang bỏ Đương quy, Xa tiền tử, thêm

Liên kiều, Dã cúc hoa. Dùng Long đởm thảo, Sơn chi, Hoàng cầm, Dã cúc
hoa, Liên kiều để thanh nhiệt, giải độc; Mộc thông, Trạch tả thông lạc, khứ
đờm, tiêu thủng; Sinh địa tư âm, lương huyết (Trung Y Cương Mục).
3- Chính Khí Suy Yếu, Khí Huyết Bất Túc
Chứng: Tai chảy mủ lâu không khỏi, mủ có mầu xanh, hôi, lưỡi trắng
nhạt, mạch Tế, Nhược.
Điều trị: Bổ ích khí huyết, Phù chính, khu tà.
Dùng bài Thập Toàn Đại Bổ Thang gia giảm: Đảng sâm, Hoàng kỳ,
Bạch truật, Phục linh, Đương quy, Bạch thược, Thục địa, Chích thảo, Nhục
quế, Trần bì (Đây là bài Thập Toàn Đại Bổ Thang bỏ Xuyên khung, thêm
Trần bì. Dùng Đảng sâm, Hoàng kỳ, Bạch truật, Chích thảo để kiện Tỳ, bổ
khí; Thục địa, Đương quy, Bạch thược tư âm, bổ huyết; Nhục quế ôn Thận,
trợ dương; Thêm Trần bì để lý khí. Hoàng kỳ giúp cho Đảng sâm, Bạch
truật, Phục linh, Cam thảo ích khí, bài nùng (Trung Y Cương Mục).


NHĨ NỤC
Xuất xứ: Sách ‘Y Tông Kim Giám’.
Là trạng thái tai chảy máu.
Mục ‘Ngoại Khoa Tâm Pháp Yếu Quyết’ sách ‘Y Tông
Kim Giám’ viết: “Tai chảy máu gọi là Nhĩ Nục”.
Nguyên nhân: Thận khai khiếu ở tai, kinh thủ Thiếu dương và túc
Thiếu dương vận hành ngang qua tai, vì vậy tai chảy máu thường gặp nơi
người Can Đởm hỏa vượng, Thận hư hỏa vượng, uống rượu nhiều, giận dữ.
Triệu chứng:
+ Do Can Đởm Hỏa Vượng: Đầu đau, phiền táo, đêm ngủ không yên,
miệng đắng, họng khô, mạch bộ quan Huyền, Sác.
Điều trị: Thanh tiết mộc hoả. Dùng bài
Sài Hồ Sơ Can Thang (42) gia giảm, Long Đởm Tả Can Thang (22,
23) gia giảm.

+ Do Thận Hư Hỏa Động: Phiền táo, di tinh. Lưỡi đỏ, khô, mạch
Huyền, Tế, Sác.
Điều trị: Tư âm, giáng hỏa.
Dùng bài:
Đạo Xích Tán (12), Lục Vị Địa Hoàng Hoàn, Sài Hồ Mai Liên Tán
(41).
Bên ngoài:
Dùng Thập Khôi Tán (51) hoặc Long cốt tán nhuyễn thổi vào tai.