Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (64.65 KB, 2 trang )
SẮC THUỐC THANG ĐÚNG CÁCH
Tác giả : BS. PHAN MINH TRÍ
Thuốc thang là một dạng thuốc được dùng nhiều nhất trong Đông y vì có hiệu quả hơn
hẳn những dạng thuốc khác như cao, đơn, hoàn, tán… Dạng thuốc này đòi hỏi
người sử dụng phải “nấu” các vị thuốc bằng nước trong một khoảng thời gian nhất
định mới dùng được (mà ta quen gọi là “sắc”). Trong lịch sử Đông y, thuốc thang
được dùng từ rất sớm. Tuy nhiên, việc sắc thuốc đòi hỏi khá nhiều thời gian, sự chú ý
và cả những “bí quyết” để đạt được hiệu quả điều trị như mong muốn.
Dược lý học cổ truyền đã đề ra những qui định khắt khe trong việc sắc thuốc thang. Trên thực tế, ngày
nay các qui định này xem ra không còn được tuân thủ chặt chẽ lắm. Tuy nhiên, các nguyên tắc cơ bản
vẫn không thay đổi.
1. Siêu sắc thuốc:
Tốt nhất vẫn là dùng siêu bằng đất. Siêu đất hiện nay được làm từ hỗn hợp đất sét, cao-lanh , nung ở
nhiệt độ khoảng 1.0000C. Thành phần chính là các muối silicat có độ bền hóa học cao nên gần như là
một chất trơ, không ảnh hưởng đến tính vị của các vị thuốc trong quá trình sắc. Không nên dùng các loại
siêu, nồi làm từ kim loại như sắt, đồng , vì chất Tanin có trong hầu hết các dược liệu sẽ kết tủa khi gặp
kim loại (tạo thành chất không tan).
2. Sắc thuốc bằng nước gì?
Nước gì cũng được, miễn là phải sạch. Thường người ta dùng nước máy, nước giếng, nước mưa đã để
lắng. Đối với các loại nước ngầm (nước giếng đóng hoặc giếng khoan), nhất thiết phải đạt các tiêu chuẩn
vệ sinh tối thiểu. Không cần thiết phải dùng đến nước cất hoặc nước tinh khiết vì vừa lãng phí mà hiệu
quả vẫn không thay đổi.
3. Sắc như thế nào?
Tùy từng loại dược liệu mà có những cách sắc riêng biệt. Thông thường, nên ngâm dược liệu với nước
sạch khoảng 30 phút trước khi sắc để làm mềm dược liệu, giúp hoạt chất trong dược liệu dễ hòa tan hơn.
Nên tham khảo ý kiến thầy thuốc về lượng nước để sắc, không nhất thiết lúc nào cũng “3 chén còn 1
phân”, cũng không tùy tiện cho nước quá nhiều hoặc quá ít. Thường mặt nước nên ngập mặt dược liệu.
Gặp những dược liệu có nhiều cành, nhánh nhỏ nên cố gắng xếp cho chúng nằm xuống dưới mặt nước.
4. Nên dùng lửa lớn hay lửa nhỏ? Sắc bao lâu thì được?
Khi bắt đầu sắc thường để lửa lớn (vũ hỏa), tuy nhiên cũng không nên lớn quá vì vừa tốn kém vừa làm
nước sôi quá mau, mà một số hoạt chất trong dược liệu có bản chất là protein hoặc tinh bột khi gặp nhiệt