SKKN lich su hay

PHẦN A. ĐẶT VẤN ĐỀ:

I . LỜI MỞ ĐẦU:
Sinh thời chủ tịch Hồ Chí Minh có lời dặn người dân Việt Nam:
“ Dân ta phải biết sử ta
Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam “
Câu nói đó đã trải qua hơn thế kỉ nhưng ý nghĩa đó vẫn còn in đậm trong lòng
mỗi người dân Việt Nam. Đồng thời với mục tiêu đặt ra cho ngành giáo dục là phải
đào tạo nên những con người với đầy đủ sự hội tụ của “ đức- trí- thể- mĩ” thì mơn lịch
sử cũng chiếm mọt vị trí trong ngành giáo dục. Tuy nhiên ngày nay dưới sự phát triển
của khoa học kĩ thuật thì vai trò mơn lịch sử trong các trường học đã dần bị mờ nhạt
bởi các mơn học khoa học tự nhiên khác. Sở dĩ có điều đó là vì trong ý nghĩ của nhiều
người thì mơn Lịch sử thực sự khơng cần thiết, mà chỉ là một mơn học phụ. Thực tế
đã chứng minh điều đó: Trong những năm gần đây chất lượng thi vào đại học của
khối C rất thấp mà chủ yếu là ở mơn Lịch sử. Các điểm cao trong mơn Lịch sử thì
ngày càng hiếm, thậm chí số điểm liệt trong mơn này lại có xu thế gia tăng. Vậy làm
thế nào để nâng cao hơn chất lượng dạy và học của mơn này ? Đó là vấn đề được đặt
ra khơng chỉ đối với mỗi thầy cơ giáo mà cả đối với các em học sinh và các ban ngành
khác.
Song bên cạnh đó trong hệ thống giáo dục ở trường trung học cơ sở, môn lòch sử
có vai trò quan trọng trong việc bồi dưỡng thế hệ trẻ về kiến thức văn hoá, tư
tưởng chính trò, phẩm chất đạo đức và năng lực hành động.
Lòch sử cũng như các môn học khác, có vai trò tác động đến con người không
chỉ về trí tuệ mà còn cả về tư tưởng tình cảm. Bên cạnh đó góp phần xây dựng con
người phát triển hoàn thiện về “ĐỨC- TRÍ- THỂ- MĨ” Ở những mức độ khác
nhau. Nếu văn học giúp học sinh thấy được cái hay, cái đẹp trong thơ ca để càng
yêu quý hơn con người, dân tộc Việt Nam thì thông qua môn học lòch sử các em
không chỉ thấy được quá trình phát triển của một đất nước, một dân tộc mà rộng
hơn là cả một xã hội loài người , bên cạnh đó nó góp phần quan trọng trong việc
hình thành bồi dưỡng nhân sinh quan, thế giới quan khoa học.
Như vậy so với các môn học khác thì môn lòch sử có nhiều ưu thế trong việc

giáo dục tư tưởng tình cảm đối với thế hệ trẻ, những kiến thức lòch sử không chỉ
đơn thuần dạy cho các em biết yêu, ghét trong đấu tranh giai cấp, biết yêu quý lao
động, trân trọng cái đẹp mà còn góp phần đònh hình cho học sinh cách ứng xử
đúng đắn trong cuộc sống bởi “Bắt nguồn từ một sự thực là trong khoa học lòch sử
có những yếu tố nghệ thuật” (N.A.Erojheop).
Mặt dù có vai trò, chức năng, nhiệm vụ quan trọng trong giáo dục thế hệ trẻ
nhưng hiện nay việc dạy học lòch sử chưa hoàn thành tốt vai trò của mình và một
thực tế đáng buồn là học sinh không thích học môn lòch sử, xem nhẹ môn lòch sử.
Các em tiếp thu kiến thức một cách hời hợt, thiếu chính xác, thiếu hệ thống vì đa
phần các em cho rằng học lòch sư ûphải ghi nhớ quá nhiều sự kiện khô khan, lòch sử
là một môn học nghiên cứu về quá khứ mà quá khứ là những cái đã qua không thể
thay đổi nên chỉ học cho qua chứ không có gì để vận dụng vào thực tế.
Tình trạng trên do nhiều nguyên nhân gây nên song cơ bản không phải do
bản thân môn lòch sử mà do quan niệm, phương pháp dạy học chưa phù hợp, chưa
đáp ứng yêu cầu môn học đề ra. .
Những bộ môn lân cận sẽ làm phong phú tri thức học sinh về bộ môn lòch sử
và chính bộ môn lòch sử sẽ giúp để các bộ môn láng giềng khác. Người giáo viên
lòch sử cần quan tâm tới sự tác động lẫn nhau của các môn học.
Trong qúa trình dạy lòch sử phải biết kết hợp một số câu trích dẫn, một câu
văn, câu thơ … để miêu tả, để tường thuật một sự kiện, một cuộc đời hoạt động của
nhân vật, một cuộc cách mạng, một cuộc đấu tranh … điều đó làm cho giờ học lòch
sử sống động hơn, hấp dẫn học sinh hơn , học sinh sẽ yêu thích, hứng, say mê học
tập môn lòch sử và sẽ làm bớt đi sự khô khan của giờ học môn lòch sử. Từ những
vấn đề trên tôi quyết đònh chọn đề tài “ VẬN DỤNG LỒNG GHÉP KIẾN THỨC
LIÊN MƠN ĐỂ GIẢM BỚT SỰ KHƠ KHAN TRONG DẠY HỌC MƠN LỊCH SỬ Ở
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ”.
Vì vậy làm thế nào để tạo cho học sinh hứng thú học lòch sử, phát huy tích
cực xây dựng bài, kích thích sự tìm hiểu khám phá về kiến thức…Thiết nghó có rất
nhiều công trình nghiên cứu, nhiều ý kiến xoay quanh vấn đề trên, vậy trong
khuôn khổ bài viết nhỏ này tôi xin trình bày một vài suy nghó trong việc xây dựng

hứng thú học tập lòch sử cho học sinh bằng cách vận dụng, lồng ghép kiến thức
liên môn vào bài giảng.
II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU:.
Trường trung hoc cơ sở Hà Lan đóng tại đòa bàn thuộc xã Hà Lanâ. Gồm 6
lớp với số cán bộ giáo viên là 20.
Cơ sở vật chất của nhà trường còn thiếu thốn, học sinh đa số là con em gia
đình làm nông nghiệp, nhiều em có hoàn cảnh khó khăn. Phần lớn sống rải rác ở
các thôn, đường xá đi lại khó khăn phần nào cũng ảnh hưởng đến việc học tập, tuy
có sự khó khăn trên thầy và trò trường THCS Hà Lanâ không ngừng phấn đấu vươn
lên và đã đạt được một số thành tích nhất đònh.
Trong việc dạy học lòch sử ở trường nói chung và ở trường học cơ sở
nói riêng mỗi người giáo viên dạy một môn học khác nhau và ai cũng lo lắng việc
tiếp thu kiến thức của học sinh về chính bộ môn mình phụ trách. Học sinh đã
nghiên cứu cái gì, đang nghiên cứu cái gì và sẽ nghiên cứu cái gì về bộ môn khác.
cái đó dường như không làm cho chúng ta quan tâm tới .Nhưng thực ra thiếu bộ
môn khác thì công việc của người giáo viên bộ môn sẽ không ổn , cũng như hàng
loạt các bộ môn khác không thể thiếu bộ môn của chúng ta.
Qua đặc điểm tình hình như vậy tôi đã tiến hành khảo sát tìm hiểu về phía
học sinh. Cụ thể tôi đã phát câu hỏi đến tận học sinh để cho các em phát biểu cảm
nghó của mình thế nào.
Nội dung câu hỏi:
? Em có cảm nhận như thế nào khi học môn lòch sử?
p dụng cho tất cả các khối:
6 : 22 em
7 : 22 em
8 : 20 em
9 : 22 em
Với số lượng 86 học sinh.
Khi tổng hợp thì có kết quả như sau :
+ 60% học sinh cho rằng Lòch sử là môn học bổ ích nhưng khô khan, thiếu

sinh động, quá nhiều mốc thời gian - khó nhớ.
+ 40% học sinh thích học môn lòch sử.
Qua thực tế tôi nhận thấy rằng sự mâu thuẫn giữa nhận thức là môn học bổ
ích cho kiến thức người học nhưng các em lại không thích học. Cụ thể theo tỉ lệ
phần trăm nêu trên.
Đồng thời, thực tế giảng dạy và dự giờ thăm lớp học hỏi kinh nghiệm ở các
đồng nghiệp, tôi nhận thấy trong tiết học lòch sử hầu như giáo viên chỉ tường thuật,
nhồi nhét các sự kiện lòch sử cho học sinh làm cho giờ học trở nên cứng nhắc và
khô khan, làm cho học sinh chán nản và thậm chí không yêu thích bộ môn lòch sử,
dẫn đến kết quả của bộ môn không cao.
Bên cạnh đó học sinh chưa đầu tư cho môn học lòch sử vì cho rằng môn học
này là môn học phụ.
Vì vậy, chất lượng dạy học của bộ môn chưa cao, chưa đáp ứng yêu cầu giáo
dục.
Từ thực trạng trên, để việc dạy học môn lòch sử đạt hiệu quả tốt hơn, tôi đã
mạnh dạn cải tiến nội dung, phương pháp dạy học nhằm nâng cao chất lượng dạy
học bằng việc áp dụng các phương pháp dạy học, trong đó việc sử dụng kiến thức
liên môn là một trong những yếu tố góp phần quyết đònh sự thành công.


PHẦN B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
I. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN:
1.Lên kế hoạch giảng dạy cụ thể, chi tiết cho từng tiết dạy.
2. Nghiên cứu, sưu tầm tài liệu, tranh ảnh phục vụ bài giảng.
3.Soạn bài theo phương pháp dạy học đổi mới, đặc biệt sắp xếp lồng ghép, sử
dụng kiến thức liên môn phù hợp.
II. CÁC BIỆN PHÁP ĐỂ TỔ CHỨC THỰC HIỆN:
Trong giảng dạy bộ môn lòch sử, người giáo viên đóng vai trò quan trọng
trong việc làm sống lại các sự kiện lòch sử. Tuy nhiên nếu chỉ dựa vào những kiến
thức trong SGK thì khó có thể tạo dựng lại không khí lòch sử cần thiết. Để thu hút

các em đi sâu tìm hiểu khám phá quá khứ của dân tộc tạo nên những cảm xúc thực
sự trước những sự kiện thì việc vận dụng kiến thức văn học vào giảng dạy lòch sử
là điều cần thiết góp phần làm cho bài giảng trở nên sinh động và hấp dẫn , nâng
cao hứng thú học tập của các em.
Để đáp ứng những vấn đề nêu trên trong bài viết này tôi chỉ đi sâu vào gốc
độ, một khía cạnh của vấn đề là việc sử dụng câu thơ, câu văn, đoạn trích dẫn để
giảm bớt sự khô khan trong dạy học lòch sử khối 8, 9 ở trường trung học cơ sở, qua
khoá trình lòch sử Việt Nam theo cấu tạo chương trình hiện hành.
Thứ nhất: Chương trình lòch sử lớp 8
Khi dạy bài “Cuộc kháng chiến từ 1858 – 1873” mô tả về hoàn cảnh
nước ta khi thực dân Pháp xâm lược, lên án trách nhiệm của nhà Nguyễn và nêu
cao tinh thần chiến đấu của nhân dân Nam Kỳ. Chúng tôi trích dẫn thơ của
Nguyễn Đình Chiểu bài “Chạy tây” và bài “Văn Tế Nghóa Sỹ Cần Giuộc”:
“Ngoài cật có một manh áo vải, nào đợi mang bao tấu, bầu ngòi, trong tay
cầm một ngọn tầm vông chư nài, sắm dao tu nón gõ
Hoả mai đánh bằng rơm con cúi cũng đốt xong nhà dạy đạo kia, gươm đeo
dùng bằng lưỡi dao phay chém rớt đầu quan hai nọ…”
Học sinh có ngay những hình dung về phong trào đấu tranh của nhân dân ta
lúc bấy giờ.
Chẳng hạn khi dạy bài “Phong trào kháng Pháp trong những năm cuối
thế kỷ XIX” ta có thể đặt câu hỏi: Trong văn học các em thấy có tác phẩm nào đề
cập đến bối cảnh đất nước giai đoạn này? Bằng các ý trả lời của học sinh chúng ta
đi vào khái quát tình hình đất nước trên cơ sở các kiến thức lòch sử đã học.
Nhìn chung có rất nhiều kiến thức để vận dụng kiến thức văn học trong
giảng dạy lòch sử. Ta có thể đưa vào bài giảng một câu thơ, một đoạn văn hay một
trích đoạn để cụ thể hoá vấn đề, sự kiện nhằm nêu ra một kết luận khái quát giúp
học sinh hiểu sâu sắc hơn. Cũng có thể giáo viên chỉ cần liên hệ qua một câu hỏi
(có thể ở đầu, giữa hoặc cuối bài) tạo tính liên hệ qua một tác phẩm văn học với
một sự kiện lòch sử để gây hứng thú học tập.
- Trong bài 24:

Để biểu lộ sự phản đối thỉnh nộ của quần chúng đối Vua tôi nhà Nguyễn,
giáo viên minh hoạ:
“Tò te kèn thổi tiếng năm ba
Nghe loạt vào tai luống xót xa.
Uẩn khúc sông rồng mù mòt khói
Vẳng ve thành phụng ủ sầu hoa
Tan nhà cám nổi câu ly hận
Cắt đất thương thay cuộc giảng hoà
Gió bụi đòi cơn xiêu ngã cỏ
Ngậm cười hết nói nổi quan ta.”
(Phan Văn Trò - Cảm Khái)
Hoặc:
“…Thà thua xuống láng xuống bưng
Kéo ra hàng giặc lỗi chung quân thần”
Khi nêu tấm gương Nguyễn Trung Trực đã đấu tranh anh dũng qua hai trận
đánh đắm tàu Ét-pê-răng trên sông Nhật Tảo (10/12/1861), tiêu diệt đồn kiên
Giang (6/1868) giáo viên đọc hai câu thơ ca ngợi:

“Hoả hồng Nhật Tảo oanh thiên đòa
Kiếm bạc Kiên Giang khóc quỷ thần”
Hoặc:
“Anh hùng cường cảnh phương danh thọ,
Tu sát đê đầu vò tử nhân…”
Dòch :
”Anh hùng cứng cổ danh còn mãi,
Thẹn chết bao nhiêu lũ cúi đầu…”
(Huynh Mẫn Đạt-điếu)
- Mục 1, phần II, bài 25 “kháng chiến lan rộng ra toàn quốc(1873-1884)”.
Giáo viên đọc cho học sinh thấy được sự phản đối mạnh mẽcủa nhân dân
sau Hiệp ước Giáp Tuất 1874 lúc này nhân dân không chỉ chống giặc Tây mà

chống cả Triều đình:
“Dập dìu trống đánh cờ xiêu
Phen này quyết đánh cả Triều lẫn Tây”
- Trong bài 29: “Chính sách khai thác thuộc đòa của thực dân Pháp và
những chuyển biến về kinh tế xã hội ở Việt Nam”. Khi phân tích cuộc sống
của người công nhân dưới thời Pháp thuộc, có thể minh hoạ:
“Cao su đi dễ, khó về
Khi đi mất vơ khi về mất con”
Hoặc:
“ Cao su xanh tốt lạ thường
Mỗi cây bón một xác người công nhân”
Khi trình bày chính sách bóc lột của thực dân Pháp có thể dẫn:
“Trời đất hởi! Dân ta khốn khổ
Đủ các đường thuế nọ, thuế kia
Lưới vây chài quét trăm bề
Róc xương, róc thòt, còn gì nữa đâu!”
(Nguyễn Phan Lãng – Thiết Tiền Ca)
- Trong bài 30: “Phong trào yêu nước chống Pháp từ đầu thế kỉ XX đến
năm 1918”, ở phần II, mục 3 Những hoạt động của Nguyễn Tất Thành sau khi ra
đi tìm đường cứu nước. Những ngày tháng sống ở Anh làm công việc cào tuyết
trong một trường học:
“Và sương mù thành Luân Đôn.
Người có nhớ
Giọt mồ hôi Người nhỏ giữa đêm đông”
Những ngày tháng sống ở Pa ri giá lạnh “Một viên gạch hồng Bác chống lại
cả một mùa đông băng giá”
Thứ hai: Chương trình lòch sử lớp 9
- Trong bài 16: “Hoạt động của Nguyễn i Quốc ở nước ngoài (1919-
1925)”.
Nguyễn i Quốc đã bôn ba khắp năm châu, bốn biển để tìm con đường giải

phóng cho dân tộc, đem lại ấm no cho nhân dân. Câu chuyện cảm động khi
Nguyễn i Quốc đọc “Bản luận cương về vấn đề dân tộc và thuộc đòa” của Lênin
tức thời điểm lòch sử mà Người đã tìm được con đường cứu nước đúng đắn cho dân
tộc. Nguyễn i Quốc bật khóc :
Luận cương đến Bác Hồ và Người đã khóc
Lệ Bác Hồ rơi trên chữ Lênin
Bốn bức tường im, nghe Bác lật từng trang sách gấp
Tưởng bên ngoài, đất nước đợi mong tin.”
(Chế Lan Viên)
Và dễ dàng là thời khắc lòch sử đó trở nên rất dễ nhớ, tạo biểu tượng có ý nghóa
lớn đối với các em.
- Khi dạy bài 22: “Cao trào cách mạng tiến tới tổng khởi nghóa năm 1945”,
mục I - Mặt trận Việt Minh ra đời.
Sau những ngày bôn ba đi tìm đường cứu nước cho dân tộc, mùa xuân năm
1941 Nguyễn i Quốc trở về tổ quốc để trực tiếp chỉ đạo cách mạng Việt Nam,
giáo viên minh hoa bằng những khổ thơ saụ :
“Ôâi sáng xuân nay xuân bốn mốt
Trắng rừng biên giới nở hoa mơ
Bác về lặng lẽ con chim hót
Thánh thót bờ lau vui ngẩn ngơ.
Bác đã về đây tổ quốc ơi
Nhớ thương hòn đất ấm hơi người
Ba mươi năm ấy, chân không nghỉ
Mà đến bây giờ mới tới nơi”
(Tố Hữu-Theo chân Bác)
Với những dòng thơ đó, không khí lớp học bỗng trầm xuống như đang lặng
im để tưởng tượng ra một vò lãnh tụ kính yêu của dân tộc đang hiện lên băng da,
bằng thòt.
Dạy bài “Tổng khởi nghóa tháng Tám năm 1945” tôi nhấn mạnh khí thế
bừng bừng như thác đổ của cuộc khởi nghóa đang lan rộng ra khắp các đòa phương

trong toàn quốc bằng một đoạn trích:
“ Đồng cỏ héo đã bùng lên lửa cháy
Nước non ơi hết thảy vùng lên
Bắc, Trung, Nam khắp ba miền
Toàn dân khởi nghóa chính quyền về tay…”
Học sinh rất chú ý lắng nghe, khi được gọi lên nhận xét các em đã khái quát
được không khí trong cuộc khởi nghóa khi liên tưởng đến những sự kiện mình đang
học bằng hình ảnh đồng thời còn giúp các em đánh giá đúng về vai trò của quần
chúng nhân dân những người làm nên lòch sử – Là động lực chính đưa cách mạng
đến thành công.
Chẳng hạn khi dạy bài “Cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân
pháp xâm lược kết thúc” sau khi khái quát về kết quả của chiến dòch Điện Biên
Phủ tôi đã trích dẫn thơ của Tố Hữu:
“… 56 ngày đêm khoét núi ngủ hầm, mưa dầm cơm vắt
Máu trộn bùn non
Gan không núng, chí không mòn…”.
Không chỉ mô tả về khí thế của chiến dòch mà còn hướng cho học sinh đi tìm
hiểu nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến hào hùng của dân tộc, tôi nhận
thấy rằng các em rất xúc động về những hình ảnh mà mình thu nhận được. Điều
này có ý nghóa rất lớn trong việc giáo dục tinh thần cảm phục đối với công lao của
các thế hệ đi trước cũng như góp phần nâng cao ý thức bảo vệ quê hương đất nước
trong nhận thức của các em.
Khi nói về ý nghóa chiến thắng của Điện Biên Phủ tôi trích hai câu thơ:
“9 năm làm một Điện Biên
Nên vành hoa đỏ nên thiên sử vàng”
- Khi trình bày quyết tâm của Bôï chính trò giải phóng quân miền Nam trong
năm 1975, người giáo viên có thể minh hoạ câu thơ sau:
“Anh ra đi dặn thắng mới về
Phút giây cảm động nói năng chi
Lời anh là cả lời non nước

Nghìn dặm trường sơn sá ngại gì”
(Lê Đức Thọ)
- Bài 30: “Hoàn thành giải phóng Miền Nam giải phóng đất nước”. Ngày
30/4/1975 là ngày hội của cách mạng, quần chúng đổ xô xuống đường với cờ hoa
lộng lẫy, ngày toàn thắng đã về ta, ngày giang sơn thu về một mối :
“Ôâi buổi trưa nay tuyệt tràn nắng đẹp
Bác Hồ ơi toàn thắng đã về ta
Chúng con đến xanh ngời ánh thép
Thành phố tên người lộng lẫy cờ hoa”
(Tố Hữu)
Các tác phẩm văn học trên đây, bằng những hình tượng cụ thể, có tác động
mạnh mẽ đến tư tưởng, tình cảm người đọc qua các bài học lòch sử.
Như vậy, tôi nhận thấy rằng sử dụng lồng ghép kiến thức văn học trong
giảng dạy lòch sử không những giúp các em nắm vững nội dung bài nhanh chóng,
nhớ lâu hơn mà còn góp phần củng cố thêm kiến thức văn học tạo điều kiện cho
học sinh hình thành phương pháp liên hệ trong quá trình học tập của mình.
Không những chỉ gần gũi trong nội dung kiến thức lòch sử và văn học còn có
nhiều điểm tương đồng về phương pháp so sánh, miêu tả.
PH¢N C. KẾT LUẬN:
Sau khi tiến hành đưa ra giải pháp hỗ trợ để giúp học sinh hứng thú với môn
lòch sử hơn, tôi nhìn thấy sự nhận thức của các em về môn lòch sử có sự chuyển
biến rõ rệt. Để nắm bắt tình hình sau khi đã thực hiện giải pháp tôi tiến hành điều
tra lấy ý kiến đối với những đối tượng học sinh ban đầu và kết quả đạt được như
sau:
+ 91% học sinh thích học môn lòch sử,cho rằng lòch sử là môn học bổ ích, các
em cảm thấy thích học và yêu môn lòch sử.
+ 9 % học sinh cho rằng Lòch sử là môn học bổ ích nhưng khô khan, thiếu sinh
động, quá nhiều mốc thời gian - khó nhớ.
Năm học 2008-2009 Tôi được phân công giảng dạy môn lòch sử lơp 6,7,8,9,
tôi áp dụng đề tài này đạt được kết quả sau:

KẾT QUẢ HỌC TẬP MÔN LỊCH SỬ Năm học: 2008-2009
Học kỳ I
Lớp
dạy
Giỏi
Khá
Trung bình Yếu Trung bình
trở lên
Ghi
chú
SL TL(
0
/
0
) SL TL(
0
/
0
) SL TL(
0
/
0
) SL TL(
0
/
0
) SL TL(
0
/
0

)
Lớp
8A
02 9,1 12 54,5 06 27,3 02 9,1
Lớp
8B
03 13,6 12 54,6 05 22.7 02 9,1
Lớp
9A
03 15 08 40 06 30 03 15
Lớp
9B
02 9,1 06 27,3 09 40,9 05 22,7
Học kỳ II
Lớp dạy Giỏi Khá Trung
bình
Yếu Trung bình
trở lên
Ghi
chú
SL TL(
0
/
0
) SL TL(
0
/
0
) SL TL(
0

/
0
) SL TL(
0
/
0
) SL TL(
0
/
0
)

Lớp 8A
04 18,2 15 68,2 03 13,6 0 100
Lớp 8B
05 22,7 15 68,2 02 9,1 0 100
Lớp 9A
04 20 13 65 03 15 0 100
Lớp 9B
04 18,2 14 63,6 04 18,2 0 100
Như vậy việc tạo hứng thú học tập là điều kiện cần thiết để tiến hành giáo
dục và giáo dưỡng có hiệu quả, hình thành thế giới quan khoa học đối với học sinh
điều này cần được tiến hành trên tất cả các mặt nội dung, phương pháp, điều kiện
học tập… Ngoài việc sử dụng các phương tiện trực quan khi đưa kiến thức văn học
lồng ghép trong bài dạy có tác động rất tốt đến sự chú ý của các em. Trước hết
việc sử dụng ngôn ngữ mượt mà, những giai điệu âm thanh giàu tính hình tượng có
biểu cảm, những hình tượng nghệ thuật gắn liền nội dung lòch sử không những
giảm đi tính khô khan của các sự kiện mà còn tạo ra không khí nhẹ nhàng trong
tiết học giúp học sinh dễ nhớ và nhớ lâu hơn kiến thức mà mình thu nhận được. Để
nâng cao hiệu quả sử dụng kiến thức văn học trong giảng dạy lòch sử phải vận

dụng một cách khéo léo có chọn lựa những chi tiết sao cho phù hợp với mục đích
yêu cầu của bài giảng và tính chất của từng sự kiện, hiện tượng lòch sử. Kết hợp
kiến thức của môn lòch sử với môn ngữ văn để xây dựng lên một bức tranh sinh
động về những sự kiện, những nhân vật của thời đại trong một bối cảnh xã hội cụ
thể phải đảm bảo cho được hai yếu tố cơ bản: Giá trò giáo dục – giáo dưỡng và
phù hợp với trình độ, nhận thức của học sinh. Sử dụng những chi tiết dù nhỏ trong
văn học như một câu thơ, một đoạn văn ngắn đúng lúc, đúng chổ thì nó sẽ trở
thành chất xúc tác trong việc khơi dậy hứng thú, say mê học tập của các em. Tuy
nhiên không nên quá lạm dụng kiến thức văn học bởi lạm dụng quá kiến thức văn
học sẽ biến giờ học sử thành giờ học văn, xa rời mục đích cũng như đặc trưng
riêng của bộ môn.
Tuy nhiên việc vận dụng các kiến thức văn học vào dạy học lòch sử ngoài
những ưu điểm và thuận lợi như nêu trên thì thường gặp khó khăn trong các loạt
bài về văn hoá – xã hội. Cái khó ở đây là học sinh đã nắm được vấn đề qua môn
văn nên tỏ ra thờ ơ, làm sao kéo được học sinh vào không khí lòch sử và chỉ cho
các em thấy được sự khác biệt giữa kiến thức văn học và kiến thức lòch sử. Bằng
cách sử dụng câu hỏi liên hệ đã phần nào khắc phục được tình trạng trên .
Dùng thơ, văn, đoạn trích … dù một chút thôi vào những lúc cần thiết sẽ có
tác dụng lớn lao trong dạy học lòch sử. Chính một chút ấy đã đánh thức, khơi lên
biết bao hoài cảm về ước mơ, góp phần cho việc hình thành nhân cách học sinh.
Việc dạy học dùng thơ văn để giảng dạy lòch sử là rất quan trọng góp phần
bổ sung làm phong phú thêm nội dung bài học.
Qua đó tôi rất mong sự đóng góp ý kiến chân thành của đồng nghiệp để
sáng kiến của tôi được hoàn thiện và đạt kết quả cao hơn trong quá trình dạy môn
lòch sử ở cấp trung học cơ sở.
• Kiến nghò.
Để đạt hiệu quả tốt hơn khi sử dụng một số câu văn, thơ day học lòch sử giáo
viên cần sưu tầm và có chọn lọc.
Khi thực hiện giáo viên phải linh hoạt, không bắt buộc.

Hµ Lan, ngµy 20 th¸ng 3 n¨m 2010
Ngêi thùc hiƯn
TrÇn ThÞ Thđy