Gia Công - Phương Pháp Đặc Biệt part 2 pdf

PHƯƠNG PHÁP GIA CÔNG ĐẶC BIỆT
Trang - 9 -




















II. Phân loại các phương pháp gia công đặc biệt :
Các phương pháp gia công đặc biệt được phân loại dựa trên
năng lượng chủ yếu đưa vào vùng gia công. Do đó được chia
làm 4 nhóm chính : CƠ - ĐIỆN - NHIỆT - HÓA.
1. Nhóm cơ :
Năng lượng cơ ở đây có dạng khác với tác động của một
dụng cụ cắt thông thường được sử dụng trong các phương pháp
gia công truyền thống. Sự mài mòn vật liệu của chi tiết gia
công bằng dòng hạt mài hay dòng lưu chất (hoặc kết hợp cả

hai) chuyển động với vận tốc cao là một dạng tác động cơ điển
hình của phương pháp gia công này.
1. Thép 45
2. Thép 2Cr13
3. Thép Cr18Ni9Ti
4. Thép EI 395
5. Thép 4Cr12Ni8
6. Thép EI 376
7. Thép EI 827
8. Hợp kim EI 867
9. Thép Jsi 6-Co
Hình 1.1 :
Mối quan hệ tương hỗ giữa các tính chất cơ-lý của vật liệu
bền nóng (a) và có độ bền cao (b) với khả năng gia công
bằng cắt
a)
b)
PHƯƠNG PHÁP GIA CÔNG ĐẶC BIỆT
Trang - 10 -
2. Nhóm điện :
Những phương pháp thuộc nhóm này sử dụng năng lượng
điện hóa để tách bóc vật liệu, cơ chế ngược lại với quá trình
mạ điện.
3. Nhóm nhiệt :
Phương pháp này dùng năng lượng nhiệt tác dụng vào
những bề mặt làm việc với diện tích tiếp xúc nhỏ làm cho lớp
vật liệu này bò tách ra bằng cách nóng chảy hoặc bay hơi.
4. Nhóm hóa :
Hầu hết các vật liệu (đặc biệt là kim loại) đều dễ bò tác
động hóa học bởi một vài chất axít hoặc chất ăn mòn nào đó.

Trong gia công hóa, người ta sử dụng sự ăn mòn đó để bóc
tách lớp vật liệu ở một vùng nhỏ trên bề mặt chi tiết, trong khi
những bề mặt khác không gia công thì được bảo vệ.
III. Đặc trưng của các phương pháp gia công đặc
biệt :
- Bảng dưới đây nêu lên một số tóm tắt của các phương
pháp gia công đặc biệt. Khi khảo sát những bảng này ta cần
nhắc lại thông số của phương pháp tiện truyền thống : Độ
nhám bề mặt đạt từ 0,81÷6,1 μm, tốc độ bóc vật liệu từ
2,73÷1,6 m
3
/s, tốc độ vòng từ 100÷1000 vòng/phút, độ chính
xác có thể đạt được từ 0,05÷0,08 mm.
- Đặc trưng của phương pháp gia công đặc biệt là có năng
suất bóc kim loại thấp so với gia công cắt gọt, có công suất
riêng rất cao, đạt độ chính xác gia công cao ở những tốc độ gia
công thấp, và thường thì ít làm hỏng bề mặt vật liệu hơn so với
phương pháp gia công truyền thống.
PHƯƠNG PHÁP GIA CÔNG ĐẶC BIỆT
Trang - 11 -
Bảng 1.1 : Phương pháp gia công đặc biệt bằng phương pháp
cơ.
Phương pháp
Độ nhám
bề mặt
(:m)
Năng suất
bóc kim
loại
(dm

3
/ph)
Công
suất
riêng
(HP/cm
3
.
ph)
Vận tốc gia
công hay
vận tốc
thâm nhập
(mm/ph)
Độ
chính
xác
(mm)
Gia công dòng
hạt mài
0,76÷7,6 Thấp Thấp
0,025 ÷
0,1524
Gia công bằng
tia nước
0,4÷1,8 Rất thấp
Phụ thuộc
vật liệu
0,0127
Gia công tia

nước có hạt mài
1,25÷1,9 1,6 . 10
3
15÷2540 0,12
Gia công bằng
siêu âm
0,4÷1,6 0,8 . 10
3
12,2 0,5÷3,8
Bảng 1.2 : Phương pháp gia công đặc biệt bằng phương pháp
điện hóa.
Phương
pháp
Độ
nhám
bề mặt
(:m)
Năng suất
bóc kim loại
(dm
3
/ph)
Công
suất
riêng
(HP/cm
3
.
ph)
Vận tốc gia

công hay
vận tốc
thâm nhập
(mm/ph)
Độ chính
xác (mm)
Gia công
điện hóa
0,4÷1,8
0,001 (W,Mo)
0,0026 (Cl)
0,002(thép,Al)
0,01 (Cu)
500 2,54÷12,7
0,0254 ÷
0,1254
Gia công
mài điện
hóa
0,2÷0,8
0,00016 (Cl)
0,002 (Al)
0,0042 (Cu)
0,0021 (Fe,Ti)
1,5÷3,05
0,0127 ÷
0,1524
Làm sạch
bavia bằng
điện hóa

0,4÷1,6

1,5÷3,05
0,0254 hay
5% đường
kính lỗ
PHƯƠNG PHÁP GIA CÔNG ĐẶC BIỆT
Trang - 12 -
Bảng 1.3 : Phương pháp gia công đặc biệt bằng phương pháp
nhiệt.
Phương
pháp
Độ
nhám
bề mặt
(:m)
Năng suất
bóc kim
loại
(dm
3
/ph)
Công
suất
riêng
(HP/cm
3
.
ph)
Vận tốc gia

công hay
vận tốc
thâm nhập
(mm/ph)
Độ chính
xác (mm)
Gia công
bằng tia lửa
điện
0,8÷2,6 2,5 12,7 0,004÷0,05 0,12
Gia công cắt
dây tia lửa
điện
0,8÷1,6
(0,16÷0,5)
10
-2
2,5 100÷254
0,0025 ÷
0,005
Gia công
bằng chùm
điện tử
0,8÷6,3 0,8.10
3
609 152
0,005 ÷
0,025
Gia công
bằng tia

Laser
0,8÷6,3 0,5.10
3
3658 2,54÷101
0,0127 ÷
0,013
Gia công
bằng dòng hồ
quang
Plasma
0,6÷12,5 0,16 1,25 2,54÷304 0,5÷3,4
Bảng 1.4 : Phương pháp gia công đặc biệt bằng phương pháp
hóa.
Phương
pháp
Độ
bóng
bề mặt
(:m)
Năng
suất bóc
kim loại
(dm
3
/ph)
Công suất
riêng
(HP/cm
3
.ph)

Vận tốc gia
công hay vận
tốc thâm nhập
(mm/ph)
Độ chính
xác
(mm)
Gia công
hóa
1,6÷6,3 0,5 0,025÷0,05
0,025 ÷
0,15
Gia công
quang hóa
1,6 ÷
6,35
0,5 0,01÷0,05
0,025 ÷
0,05


Năng lượng
hóa
537)2150
(A/m
2
) công
suất 1 chiều

PHƯƠNG PHÁP GIA CÔNG ĐẶC BIỆT

Trang - 13 -
IV. Tính ưu việt của các phương pháp gia công đặc
biệt :
So với những phương pháp cắt gọt thông thường, các phương
pháp gia công đặc biệt có những đặc tính ưu việt sau đây :
1. Có khả năng gia công tất cả các loại vật liệu với bất kỳ
tính chất cơ lý nào vì chúng không ảnh hưởng nhiều đến năng
suất và chất lượng.
Đây là điểm nổi bật nhất.
2. Không cần sử dụng các dụng cụ chuyên dùng hoặc các
vật liệu mài (trừ phương pháp cơ điện hóa).
3. Tiết kiệm rất lớn nguyên vật liệu : nhất là khi gia công
đá quý như hồng ngọc, kim cương, thạch anh và các loại vật
liệu đơn tinh thể dùng trong công nghệ chế tạo transitor.
4. Đạt độ chính xác gia công cao : có thể gia công các lỗ
cực nhỏ hoặc các lỗ đòi hỏi độ chính xác cao từ 2÷5 μm, gia
công các ống dẫn của hệ thống thủy lực yêu cầu không có
bavia hoặc vết xước ở các khớp nối.
5. Có thể gia công từng chỗ trên một chi tiết rất lớn
6. Có khả năng hoàn toàn cơ khí hóa và tự động hóa, năng
suất cao.
Điểm qua các đặc tính ưu việt kể trên, ta thấy triển vọng
của các phương pháp gia công đặc biệt rất to lớn. Hiện nay ở
các nước công nghiệp tiên tiến đã chế tạo nhiều loại máy
chuyên dùng cho từng phương pháp gia công và đã sử dụng
rộng rãi trong ngành chế tạo máy.
PHƯƠNG PHÁP GIA CÔNG ĐẶC BIỆT
Trang - 14 -
Chương 2
CÁC PHƯƠNG PHÁP GIA CÔNG CƠ

A - PHƯƠNG PHÁP GIA CÔNG BẰNG
SIÊU ÂM :
( Ultralsonic Machining - USM )
Mục tiêu : Sau khi học nghiên cứu xong chương này, người
nghiên cứu có khả năng sau
- Hiểu khái niệm gia công bằng siêu âm.
- Hiểu, biết nguyên lý gia công bằng siêu âm.
- Tường minh về cơ sở lý thuyết gia công bằng siêu âm.
- Biết tường tận các thông số công nghệ.
- Tường minh một số công nghệ gia công bằng siêu âm.


I. Khái niệm :
- Gia công bằng siêu âm là truyền dao động vào vùng cắt
dưới tần số siêu âm. Dao động này va đập vào hạt mài, hạt
mài va đập vào vùng cắt tạo nên bề mặt cần gia công.
- Siêu âm là sóng đàn hồi có tần số từ 20 kHz ÷ 1 GHz,
nhưng dùng để gia công chỉ với tần số từ 15÷30 kHz. Máy siêu
âm dùng để gia công các chi tiết chế tạo từ vật liệu cứng và
dòn như thủy tinh, gốm sứ, đá, germani, hợp kim cứng, kim
cương .v.v.
II. Nguyên lý gia công :
- Gia công bằng siêu âm các vật thể rắn chủ yếu là ứng
dụng tán sắc của siêu âm.
PHƯƠNG PHÁP GIA CÔNG ĐẶC BIỆT
Trang - 15 -
- Gia công bằng siêu âm các vật thể rắn thực chất là ứùng
dụng sự cọ sát cơ học của môi trường hai pha để tạo nên tác
dụng gia công.
- Giả thiết trong một môi trường chất lỏng tồn tại chất rắn

có sợi xốp. Dưới tác dụng của sóng siêu âm có tần số trung
bình, các phân tử của chất lỏng chuyển động theo đúng chuyển
động của âm trường, còn phân tử chất sợi thì đứng yên. Sau đó
do tác dụng cọ sát của chất lỏng, có những phân tử nhỏ rơi
rụng từ các sợi vật thể rắn. Người ta có thể tăng cường tác
dụng đó bằng cách rắc thêm vào bột thạch anh mòn như là một
pha thứ ba. Các bột thạch anh cứng, sắc cạnh, lơ lửng sẽ
chuyển động theo âm trường, và chất lỏng với mức độ chuyển
động nhiều hay ít tương ứng với kích thước của chúng. Trong
quá trình chuyển động, chúng gọt giũa vật thể rắn.















- Nguyên lý gia công một cách tổng quát :
. Dao động có tần số từ 18-30 kHz được máy phát siêu âm
(6) truyền đến bộ biến từ (5). Tại đây dao động biến thành dao

Hình 2.1 :
Nguyên lý gia công

PHƯƠNG PHÁP GIA CÔNG ĐẶC BIỆT
Trang - 16 -
động cơ học, có cùng tần số, còn biên độ dao động trong
khoảng 5÷10 μm, để có thể nhận được biên độ dao động cần
thiết cho việc gia công 30÷80 μm cần phải có thanh truyền (4)
đặt sau bộ biến từ (5).
. Dụng cụ (3) có hình dạng theo yêu cầu gia công đïc
lắp vào đầu của thanh truyền (4). Dung dòch hạt mài (7) được
đưa vào vùng gia công ở phía đầu dụng cụ. Tổng hợp chuyển
động (2) được gá đặt trên bàn máy (1) bàn máy có thể chuyển
động theo hai phương thẳng đứng do đầu máy thực hiện.
. Khi chi tiết gia công cố đònh thì có thể gia công được lỗ
thông hoặc lỗ không thông, lỗ đònh hình hoặc cong, cắt rãnh,
cắt đứt . . . nếu cung cấp cho phôi hoặc dung dòch thêm một
chuyển động phụ thì có thể thực hiện được các nguyên công
phay, mài, tiện, cắt đứt, cắt riêng.
- Để gia công bằng siêu âm, cần phải có máy phát siêu âm.
Siêu âm được dẫn vào đầu biến từ để tạo nên các dao động cơ
học có biên độ cần thiết. Thiết bò này làm việc trên cơ sở sự
thay đổi chiều dài của một số kim loại (hiện tượng “co ngắn
nhiễm từ”) như sắt, nikel, cobal và các hợp kim của chúng,
dưới tác động của điện trường hoặc từ trường. Hiện tượng này
được gọi là từ giảo và đầu biến từ là thành phần chính yếu
trong máy gia công bằng siêu âm.
- Nguyên lý làm việc của đầu biến từ được trình bày như
hình 2.2.
Dòng điện có tần số cao của máy phát siêu âm được đưa

vào cuộn dây kích thích 2 tạo nên từ trường thay đổi có cùng
tần số tác động vào lõi 1 của bộ rung động. Lõi 1 được chế tạo
từ các tấm kim loại có tính từ giảo. Để sử dụng đặc tính từ
giảo tốt hơn, ta tạo thêm một từ trường không đổi bằng hai
cuộn dây từ hóa 4 lắp trên lõi từ 3. Dao động dọc xuất hiện do
từ giảo trong bộ rung động có biên độ từ 5÷10 μm được truyền
qua thanh truyền 6. Thanh này được lắp giữa hai vòng kẹp 5,