Về cái cây trên đỉnh núi - Zarathustra đã nói như thế pot

Zarathustra đã nói như thế
Về cái cây trên đỉnh núi

Zarathustra để ý thấy có một thanh niên tránh gặp mặt hắn. Một buổi
chiều kia, khi một mình đi dạo qua ngọn núi nhìn suốt xuống thung lũng có
tên là thung lũng “Con Bò Tạp Sắc”, Zarathustra bắt gặp thanh niên ấy đang
ngồi tựa lưng vào một thân cây, đưa mắt mỏi mệt nhìn xuống thung lũng.
Zarathustra vòng tay ôm lấy thân cây người thanh niên đang ngồi tựa lưng
và nói như thế này:
“Nếu muốn dùng sức mạnh tay ta lay động thân cây này, ta sẽ không
thể làm nổi. Nhưng ngọn gió mà ta không nhìn thấy sẽ dồi dập bẻ cong thân
cây theo ý muốn. Cũng thế, chúng ta bị uốn cong và dồi dập bởi những bàn
tay vô hình”.
Lúc bấy giờ chàng thanh niên vụt đứng dậy, kinh ngạc sững sờ: “Ta
đang nghe Zarathustra lên tiếng vào đúng lúc ta đang nghĩ đến ông ta”.
Zarathustra trả lời: “Tại sao ngươi lại kinh hoàng? Con người cũng
như thân cây vậy. Hễ càng muốn vươn đến những cõi miền cao thẳm rạng
rỡ, thì những cội rễ càng phải bám sâu vào lòng đất, vào bóng tối và vào sâu
thẳm, bám sâu vào sự xấu ác!”
- Vâng, bám chặt vào sự xấu ác! Chàng thanh niên cảm khái kêu lên.
Làm sao ngài phát giác được tâm hồn tôi như thế?”
Zarathustra mỉm cười đáp: “Có những tâm hồn người ta sẽ không bao
giờ phát giác ra được, trừ phi người ta bắt đầu bằng cách phát minh ra
chúng”.
- Vâng, vào sự xấu ác! Chàng thanh niên lại kêu lên lần nữa.
Hỡi Zarathustra, ngài đã nói lên sự thật. Tôi không còn tin cậy nơi bản
thân tôi nữa, kể từ khi tôi muốn nâng mình lên cao vời vợi, và chẳng ai còn
tin cậy vào tôi nữa, - tại sao sự thể lại như thế?
Tôi hóa thân quá nhanh: hiện tại của tôi khước từ quá khứ. Khi leo lên
cao, tôi thường nhảy bỏ nhiều bậc thang, - chẳng bậc thang nào lại tha thứ
cho tôi điều ấy.

Khi đã ở trên đỉnh cao rồi, tôi luôn luôn thấy mình cô đơn hoang tịch.
Chẳng ai ngỏ lời cùng tôi, ngọn gió của cô đơn làm tôi run rẩy. Tôi đã tìm
kiếm điều gì trên những đỉnh cao heo hút?
Sự khinh bỉ cùng khát vọng của tôi đồng lớn mạnh; càng lên cao, tôi
càng đâm ra khinh bỉ những người đang leo lên. Họ muốn gì trên những
đỉnh cao?
Tôi hổ thẹn khôn cùng vì đã leo lên và vấp ngã như thế! Tôi cười nhạo
khôn xiết cái hơi thở hổn ha hổn hển của mình! Tôi căm thù thậm tệ những
kẻ đang cất cánh bay lên! Tôi mỏi mệt vô cùng trên những miền cao thăm
thẳm”.
Người thanh niên im tiếng. Zarathustra nhìn ngắm cái cây gần chỗ hai
người đang đứng, rồi hắn nói như thế này:
“Cái cây này đơn độc lẻ loi vươn cao trên núi; cây đã vượt bỏ loài
người cùng cầm thú.
Và giá như cái cây muốn lên tiếng, thời cũng chẳng ai có thể hiểu
thấu: nó quá to lớn cao đại dường kia!
Từ đây, cái cây chờ đợi và không ngớt chờ đợi, - nó chờ đợi điều gì?
Cái cây ở quá gần nơi trú ngụ của những tảng mây: ắt hẳn cây đang chờ đợi
cú sét đầu tiên giáng xuống?”
Khi nghe Zarathustra nói thế, người thanh niên hét lớn, vẻ hung tợn:
“Phải rồi, phải rồi, Zarathustra hỡi, ngài đã nói lên sự thật. Tôi đã khát khao
sự rơi ngã sa đọa của mình trong khi khát vọng những đỉnh cao, và ngài là
cú sét tôi đang chờ đợi! Hãy nhìn xem, tôi còn là gì nữa kể từ khi ngài xuất
hiện với đám thanh niên chúng tôi? Chính lòng ganh tị đã giết chết tôi”. -
Chàng thanh niên nói như thế rồi òa lên khóc nức nở đắng cay. Song
Zarathustra đã đưa tay ôm choàng thân thể chàng ta và dìu chàng sánh bước
cùng mình.
Khi hai người đã đi sát vào nhau như thế được một lúc thì Zarathustra
bắt đầu nói như sau:
“Lòng ta tơi tả vì ngươi. Còn hơn là những lời nói, đôi mắt nhìn của

ngươi bộc lộ rõ cho ta tất cả mối nguy hiểm ngươi đang trải qua.
Ngươi hãy còn chưa tự do, ngươi còn đang tìm kiếm tự do. Nhưng sự
tìm kiếm của ngươi đã biến ngươi thành kẻ mộng du quá sáng suốt.
Ngươi muốn phóng lên những đỉnh cao đầy tự do tự tại, tâm hồn
ngươi khát vọng những vì sao. Nhưng mà, những bản năng xấu xa của
ngươi, chúng cũng khao khát tự do.
Những con chó dữ trong ngươi muốn được thoát chuồng chạy rông;
chúng sủa lên những tiếng hân hoan mừng rỡ trong hầm tối, khi tinh thần
ngươi mơ mộng mở tung tất cả những cửa ngục.
Trước mắt ta, ngươi vẫn còn là một tù nhân đang tưởng tượng đến tự
do. Hỡi ôi! Tâm hồn những kẻ tù nhân như thế trở nên tinh tế hơn, nhưng
cũng lại trở thành xảo quyệt, xấu xa, đê tiện hơn.
Ngay cả kẻ đã giải phóng được tinh thần mình rồi, cũng vẫn còn phải
tự thanh lọc cho trinh tuyền. Tâm hồn hắn vẫn còn chất chứa những ngục tù
cùng mốc meo: vì thế mắt hắn phải trở nên tinh khiết
Ờ, ta biết rõ mối nguy hiểm ngươi đang trải qua. Nhưng mà, vì tình
yêu và niềm hy vọng thê thiết của ta, ta van xin ngươi: chớ nên vất bỏ tình
yêu cùng niềm hy vọng của ngươi!
Ngươi vẫn còn cảm thấy mình là cao nhã quý phái, và cả người đời,
những kẻ thù ghét ngươi và ném vào ngươi những cái nhìn ác cảm, họ cũng
vẫn xem ngươi là kẻ cao nhã quý phái. Ngươi nên biết rằng tất cả bọn chúng
đều xem kẻ cao nhã quý phái là tảng đá ngáng trở đường đi của chúng.
Ngay cả đối với những người thiện hảo nữa, con người quý phái cao
nhã cũng là một chướng ngại trên đường của chúng: ngay cả khi bọn chúng
gọi kẻ ấy là một người thiện hảo, thì chỉ cốt để tránh xa y.
Con người cao nhã quý phái muốn sáng tạo nên điều mới lạ và một
đức hạnh trinh tân. Con người thiện hảo chỉ ước ao điều cũ kỹ, ước ao bảo
trì những sự việc già cỗi nghìn đời.
Song mối nguy hiểm của con người cao nhã quý phái không phải nằm
ở chỗ hắn trở thành một con người thiện hảo, mà là trở thành một kẻ xấc

xược vô liêm, một tên cười cợt chế nhạo, một kẻ phá hoại.
Hỡi ôi! Ta đã từng biết có những con người cao nhã quý phái đã đánh
mất đi niềm hy vọng cao cả nhất trong tâm hồn họ. Và từ đó, họ phỉ báng tất
cả mọi hy vọng cao cả nhất.
Kể từ đó, họ đã sống, đã liều lĩnh cho những khoái lạc ngắn ngủi phù
du, và phải khó nhọc lắm họ mới vạch ra cho mình một mục tiêu để sống
qua ngày.
“Ngay chính tinh thần cũng là một khoái lạc”, - họ bảo như thế. Đôi
cánh tinh thần họ bị gãy tan: giờ đây họ chỉ biết bò lết, và họ làm ô uế tất cả
những thứ gì họ gặm nhấm.
Xưa kia họ mơ mộng trở thành những kẻ anh hùng: giờ đây họ chỉ còn
là những tay hưởng lạc. Vị anh hùng phiền não họ, làm tâm hồn họ tràn đầy
kinh hoàng sợ sệt.
Nhưng mà, vì tình yêu cùng niềm hy vọng thâm viễn của ta, ta van xin
ngươi: đừng vứt bỏ người anh hùng đang ngự trị trong tâm hồn ngươi! Hãy
thánh hóa niềm hy vọng phiêu diêu cao vời nhất của ngươi!”