Phòng ngừa xơ vữa động mạch ở người cao tuổi pps

Phòng ngừa xơ vữa động mạch ở
người cao tuổi



Xơ vữa động mạch là hiện tượng thành của động mạch (phía trong
lòng động mạch) bị xơ cứng làm cho lòng động mạch hẹp lại gây nên hiện
tượng thiếu máu cục bộ cho cơ quan, có nơi lòng động mạch bị xơ vữa bong
ra gây tắc mạch cục bộ. Xơ vữa động mạch có thể gặp mọi nơi trong cơ thể
nhưng nguy hiểm nhất là động mạch nuôi tim (động mạch vành), động mạch
não.
Nguyên nhân chính gây nên xơ vữa động mạch là cholesterol trong
máu tăng cao (bình thường cholesterrol trong máu < 5,2mmol/l), đặc biệt là
tăng cao LDL- C cholesterol xấu). Bình thường LDL-C trong máu
<3,4mmol/lít (<130mg/dl). Khi dư thừa LDL-C thì xuất hiện hiện tượng
tích tụ lớp mỡ trong lòng động mạch hoặc giảm HDL–C cholesterol tốt).
Lipoprotein có tính chất bảo vệ thành mạch, khác với cholesterol xấu, nếu
giảm cholesterol tốt là có nguy cơ cao với hiện tượng xơ vữa động mạch
(bình thường HDL-C trong máu >0,9mmol/l, khi HDL-C dưới chỉ số này là
có hiện tượng bị giảm). Người ta nghiên cứu và tổng kết thấy rằng nguyên
nhân của sự gia tăng cholesterol máu lệ thuộc rất nhiều vào chế độ ăn, ví dụ
như ăn quá nhiều mỡ động vật, ăn quá nhiều thức ăn có chứa cholesterol như
phủ tạng động vật, thịt có màu đỏ, tôm, trứng, dầu dừa, mỡ các loại động vật
như mỡ lợn, mỡ trâu bò, mỡ cừu, mỡ gà trứng, bơ, sữa toàn phần (là
những thực phẩm có dầu mang nhiều axit béo bão hoà) hoặc có thể hay gặp
ở người có chế độ ăn dư thừa năng lượng gây béo phì. Thống kê cũng cho
thấy tăng cholesterol có thể có tính chất gia đình (di truyền) hoặc do mắc
một số bệnh như suy giáp trạng, hội chứng thận hư, đái tháo đường, một số
bệnh gây rối loạn protein máu (đau tuỷ xương ). Ở những người do thiếu
vận động hoặc ít vận động như ngồi bàn giấy nhiều giờ, nhiều ngày, công

việc lao động bắt buộc ngồi lâu như thợ may, người đánh máy lại ăn chế
độ nhiều đạm, nhiều mỡ khiến cho năng lượng tích tụ lại thành mỡ, tăng
lượng cholesterol xấu và giảm lượng cholesterol tốt.
Biểu hiện bệnh âm thầm nhưng nguy hiểm
Bệnh xơ vữa động mạch có tính chất từ từ và xảy ra trong một thời
gian nếu không phát hiện kịp thời thì mới có các triệu chứng điển hình. Xơ
vữa động mạch thì sớm muộn cũng làm cho thành động mạch bị xơ cứng,
lòng động mạch bị hẹp lại làm cho máu cung cấp cho các cơ quan giảm đi,
nhất là xơ vữa động mạch vành gây thiếu máu cục bộ, thiếu máu cơ tim gây
đau thắt ngực và có thể gây cơn đau tim đột ngột và tử vong. Nếu động
mạch ở não bị xơ cứng thì làm hẹp lòng động mạch não gây hiện tượng rối
loạn tuần hoàn não và nặng hơn là đột quỵ do tắc mạch não hoặc nhũn não.
Xơ vữa động mạch xảy ra ở bất kỳ động mạch nào trong cơ thể, nếu xảy ra ở
động mạch chân (cẳng chân) thì sẽ xuất hiện cơn đau cơ giống như cơn đau
chuột rút. Bệnh xơ vữa động mạch cũng là một trong những nguyên nhân
chính gây tăng huyết áp.
Làm thế nào để biết có nguy cơ bị xơ vữa động mạch?
Bệnh xơ vữa động mạch ở người cao tuổi (NCT) là một bệnh âm thầm
nhưng rất nguy hiểm. Trong giai đoạn đầu của bệnh xơ vữa động mạch thì
có rất ít triệu chứng, vì vậy NCT cần được khám bệnh định kỳ và làm xét
nghiệm máu để biết có tăng cholesterol máu hay không. Khi làm xét nghiệm
cần lưu ý xét nghiệm cholesterol toàn phần (cholesterol), cả cholesterol tốt
và cholesterol xấu. Ngoài ra cũng nên kiểm tra đường máu lúc đói và đo
huyết áp định kỳ. Khi đã được bác sĩ khám bệnh cho kết luận bị tăng huyết
áp thì NCT càng cần kiểm tra huyết áp định kỳ và dùng thuốc đều đặn theo
đơn chỉ dẫn của bác sĩ, không tự động đổi thuốc và không tự động ngừng
thuốc làm giảm huyết áp khi chưa có ý kiến của bác sĩ khám bệnh cho mình.
Đối với đường huyết khi có kết luận của bác sĩ khám bệnh, thông qua xét
nghiệm máu lúc đói và làm nhiều lần là bị đái tháo đường thì cần lắng nghe
và làm theo chỉ dẫn của bác sĩ khám bệnh, không nên quá lo lắng làm ảnh

hưởng đến sức khoẻ nói chung và làm tăng bệnh đái tháo đường, bệnh xơ
vữa động mạch. Khi bị đái tháo đường thì NCT nên chuẩn bị cho mình một
máy đo đường huyết tự động để vừa theo dõi đường huyết tốt vừa tránh mất
thời gian đi khám bệnh.
Cách ngăn chặn xơ vữa động mạch
Chế độ ăn là hết sức quan trọng đối với việc phòng bệnh xơ v
ữa động mạch ở NCT. Cần hạn chế ăn mỡ
ộng vật nh
ư mỡ lợn, mỡ bò, mỡ gà mà thay thế vào đó là dùng dầu thực vật như d
ầu lạc, dầu vừng. Không n
ăn lo
ại dầu dừa vì dầu dừa có nhiều axít béo bão hoà dễ gây nên hiện tượng xơ vữa động mạch. N
ên ăn các th
ăn có ngu
ồn gốc từ đậu nành như đậu phụ. Mỗi tuần nên có từ 2 - 3 ngày ăn cá, trong m
ỡ của cá có nhiều chất
béo omega
-3 mà chất này rất tốt cho thành động mạch. Không nên ăn các loại lòng như lòng lợn, lòng tr
âu, bò và
ạn chế ăn tôm, trứng. Các bữa ăn h
àng ngày nên tăng cường lượng rau xanh, hoa quả (riêng ngư
ời bị đái tháo
ờng
hạn chế ăn loại quả ngọt như mít, na, xoài, hồng xiêm ).
Cần vận động cơ thể như tập thể dục dưỡng sinh, đi bộ, chơi thể thao tuỳ theo sức mình. Ngư
ời ta thấy nếu
ận động đều, có b
ài bản và phù hợp với từng cá thể thì có thể làm tăng lư
ợng cholesterol tốt, giảm cholesterol
ấu v

à đồng thời làm giảm huyết áp đối với người đang bị tăng huyết áp mạn tính. Nếu đã áp d
ụng tất cả các biệ
pháp nh
ằm làm giảm cholesterol mà không đạt kết quả thì phải dùng thuốc. Tất nhiên dùng loại thuốc g
ì và li
ợng ra sao, trong thời gian bao lâu cần có ý kiến của bác sĩ khám bệnh cho m
ình, người bệnh không nên t
ụ động
mua thu
ốc để dùng.