Cách phòng tránh sa sút trí tuệ ở người cao tuổi pps

Cách phòng tránh sa sút trí tuệ ở
người cao tuổi




Bệnh nhân bị sa sút trí tuệ có biểu hiện suy giảm trí nhớ, giảm
khả năng xác định không gian, thời gian, địa điểm, ngôn ngữ Do sa sút
trí tuệ, bệnh nhân mất dần năng lực vốn có trong nghề nghiệp, hoạt
động xã hội và sinh hoạt thường ngày, giảm hẳn chất lượng cuộc sống.
Các nguyên nhân gây sa sút trí tuệ là gì?
Bệnh sa sút trí tuệ là sự suy giảm dần khả năng trí tuệ vốn có từ trước
của bệnh nhân. Có hai nguyên nhân chính gây nên bệnh sa sút trí tuệ ở người
cao tuổi là bệnh Alzheimer và các bệnh do nguyên nhân mạch máu.
- Bệnh do nguyên nhân mạch máu gồm: nhồi máu não đa ổ; nhồi máu
não ở các vị trí hạch nền, đồi não, vùng trán ; bệnh não chất trắng xơ cứng
động mạch dưới vỏ Binswanger; sa sút trí tuệ đa ổ khuyết dưới vỏ do tăng
huyết áp và tiểu đường; sa sút trí tuệ do xuất huyết não.
- Bệnh do mạch máu phối hợp với bệnh Alzheimer: bệnh toàn thân
gây sa sút trí tuệ như thiểu năng tuyến giáp, thiếu vitamin B12 và acid folic,
tăng canxi máu, nhiễm HIV, giang mai thần kinh; bệnh ở hệ thần kinh trung
ương làm mất nhận thức: u não, não úng thủy, tai biến mạch máu não, bệnh
Parkinson
Biểu hiện của bệnh sa sút trí tuệ như thế nào?
Biểu hiện sớm của sa sút trí tuệ thông thường là giảm trí nhớ tức là bị
quên những điều đã biết trước đây. Bệnh nhân gặp khó khăn khi tiêu tiền,
mất kỹ năng mua sắm, gặp khó khăn khi đi lại, lúc dùng điện thoại Thay
đổi nhân cách như vẻ mặt ngơ ngác, thái độ thờ ơ với mọi người, hay than
phiền là bị quên hết cả. Bệnh nhân bị loạn trí nhớ về không gian, khó nhận
biết nơi mình đang ở và những nơi khác mà mình đã biết trước đây, họ luôn

tin rằng họ đang ở một nơi khác với nơi họ đang ở thật sự dù có những đồ
vật quen thuộc. Có những bệnh nhân lại gặp chứng quên toàn bộ thoáng qua.
Đó là một rối loạn có tính chất chu kỳ của hệ thần kinh trung ương biểu hiện
bằng sự mất trí nhớ đột ngột. Họ thường hay lặp lại câu hỏi, nhấn mạnh từ
cuối hay nhắc lại đoạn cuối của câu. Nếu bị quên do cao tuổi thì bệnh nhân
mất dần tính hài hước trong giao tiếp, suy nghĩ chậm dần, nhân cách ít biến
đổi, thường quên sự việc mới xảy ra nhưng lại nhớ rất kỹ các sự việc đã xảy
ra rất lâu. Trường hợp bị quên do các nguyên nhân tâm thần, bệnh nhân
thường bị rối loạn thần kinh thực vật, mất ngủ, chất lượng công việc giảm
sút, ăn mất ngon, hay lo lắng sợ hãi. Nếu bị quên do các bệnh thần kinh
thường có các biểu hiện khiếm khuyết thần kinh. Đa số bệnh nhân sa sút trí
tuệ bề ngoài vẫn có vẻ bình thường, nên không phát hiện sớm được bệnh.
Do giảm trí nhớ và nhận thức nên bệnh nhân gặp nhiều trở ngại trong sinh
hoạt hằng ngày. Vì vậy bệnh nhân ngày càng bị động và dần dần lẩn tránh
mọi giao tiếp xã hội. Những bệnh nhân sa sút trí tuệ do nguyên nhân mạch
máu còn có thêm các biểu hiện thần kinh khu trú như: yếu cơ, liệt cơ, rối
loạn cảm giác, rối loạn phản xạ. Các nhà chuyên môn còn định ra tiêu chuẩn
để xác định sa sút trí tuệ giai đoạn sớm gồm: bệnh nhân có than phiền về
việc giảm sút trí nhớ; trí nhớ của bệnh nhân có giảm so với tuổi; mọi hoạt
động, sinh hoạt trong đời sống hằng ngày vẫn bình thường; chức năng nhận
thức chung bình thường; bệnh nhân chưa bị sa sút trí tuệ.
Các phương pháp điều trị sa sút trí tuệ
Một nghiên cứu cho thấy tỷ lệ người bị sa sút trí tuệ tăng dần theo
độ tuổi: trên 65 tuổi khoảng 5 - 10%; trên 80 tuổi khoảng 20% và khoảng 47
% từ 85 tuổi trở lên. Ở châu Âu và châu Mỹ có 60 - 70% bệnh nhân sa sút trí
tuệ do Alzheimer và 15 - 20% do nguyên nhân mạch máu. Nhưng ở châu Á
lại có 60 - 70% bệnh nhân sa sút trí tuệ do nguyên nhân mạch máu; còn lại là
số bệnh nhân sa sút trí tuệ do Alzheimer hay phối hợp nhiều nguyên nhân
khác.
Với tiến bộ của y học có thể điều trị sự suy giảm trí nhớ ở giai đoạn

còn sớm hoặc làm quá trình tiến triển bệnh chậm lại, giúp cho bệnh nhân có
chất lượng cuộc sống tốt hơn. Hiện có rất nhiều loại thuốc điều trị đặc hiệu
đối với các chứng quên do sa sút trí tuệ, quên do tai biến mạch máu não,
quên ở người cao tuổi Theo quan niệm mới, có thể dùng các thuốc chống
thoái hóa não như các vitamin E, C, gingo giloba và piracetam có tác dụng
chống ôxy hóa bảo vệ tế bào não tránh khỏi tác hại của các gốc tự do. Để
điều trị bệnh sa sút trí tuệ có thể sử dụng một trong các thuốc sau: thuốc ức
chế men cholinesterase; ở phụ nữ dùng nội tiết tố estrogen thay thế; sử dụng
nhóm thuốc statin; thuốc chống tinh bột hóa ở hệ thần kinh.
Tập thể dục đều đặn thường xuyên giúp cải thiện trí nhớ và làm chậm
quá trình lão hóa cũng như sa sút trí tuệ. Nhiều nghiên cứu cho thấy tập thể
dục làm giảm tần suất tai biến mạch máu não ở nam 40-49 tuổi do giúp giảm
huyết áp, giảm trọng lượng cơ thể, giảm fibrinogen huyết tương, giảm hoạt
động tiểu cầu, tăng hoạt hóa plasminogen huyết tương
Thực hiện chế độ ăn điều độ, hợp lý như giảm ăn muối; bổ sung đầy
đủ các vitamin B12, B6, folat trong khẩu phần ăn sẽ làm giảm nồng độ
homocystein; bỏ hút thuốc lá, hạn chế uống rượu bia sẽ giảm thiểu nguy
cơ bệnh tim mạch, nhũn não và tai biến mạch máu não.