Người cao tuổi không phải là nạn nhân của sự lão hóa và tình trạng ốm yếu pps

Người cao tuổi không phải là nạn nhân của
sự lão hóa và tình trạng ốm yếu





Những nghiên cứu về lão hóa tiếp tục cho thấy những dấu hiệu sinh
học quan trọng của tuổi già đều có thể cải thiện được. Người ta ước tính có
1/3-1/2 các tình trạng già hóa hoặc ốm yếu ở người cao tuổi là do những sai
lệch trong thói quen, lối sống hàng ngày mà thường rất dễ bị bỏ qua. Đó là
những nhân tố hoàn toàn có thể phòng tránh để làm chậm bớt sự lão hóa và
tình trạng ốm yếu ở người cao tuổi.
Tình trạng ít vận động thể lực
Luyện tập thể dục có thể làm giảm nguy cơ bị ốm yếu ở người cao
tuổi bình thường cũng như ở người cao tuổi có suy giảm chức năng hoặc mất
chức năng nặng. Người cao tuổi thường xuyên luyện tập các bài thể dục,
nhịp điệu như đi bộ, đi bộ nhanh, bơi, chạy sẽ giảm tới 50% tỷ lệ tử vong
và giảm hoạt động chức năng so với những người không vận động.
Vận động thể lực thường xuyên, điều độ có thể trì hoãn được sự suy
giảm nhiều chức năng, làm giảm khởi phát các bệnh mãn tính. Ví dụ, hoạt
động vừa phải có thể làm giảm 20-25% nguy cơ tử vong ở người bị bệnh
tim. Lợi ích chính của vận động là làm tăng cơ lực, giảm nguy cơ bị loãng
xương, sự linh động và các chức năng tim mạch. Do đó, cải thiện sức khỏe
tâm thần, tăng cường các mối quan hệ xã hội, giúp người cao tuổi duy trì
tính độc lập lâu dài và làm giảm nguy cơ bị té ngã.
Mặc dù có nhiều lợi ích như vậy, nhưng phần lớn người cao tuổi ở các
nước thường ít vận động. Lời khuyên dành cho người cao tuổi là: "Chuyển
từ không làm gì sang làm cái gì đó" và việc chương trình phục hồi thể lực
giúp người cao tuổi khắc phục những khó khăn trong vận động đều có hiệu

quả và ít tốn kém.
Thừa hoặc thiếu dinh dưỡng
Do mức sống tăng lên, người cao tuổi ở các nước đang phát triển có
xu hướng ăn nhiều chất đường, giàu chất béo, ăn ít rau quả, chất xơ và
vitamin. Chế độ ăn này có liên quan nhiều đến bệnh ung thư vú, ruột, tiền
liệt tuyến cũng như béo phì, bệnh tim mạch và đái tháo đường. Ăn quá nhiều
muối làm tăng nguy cơ bị cao huyết áp. Chế độ ăn không đủ lượng canxi và
vitamin D có thể dẫn tới loãng xương, mất xương với các hậu quả gãy
xương, đau đớn, tốn kém và tàn tật, nhất là ở nhóm phụ nữ già.
Người cao tuổi nên tuân thủ chế độ ăn nhiều trái cây, rau xanh, các
thực phẩm ít chất béo, giảm ăn loại mỡ bão hòa và mỡ toàn phần. Nên ăn ba
bữa một ngày, trong đó, khoảng một nửa thực phẩm là chất bột, còn lại là
rau xanh, trái cây. Không dùng chất mỡ và chất ngọt để làm thức ăn. Luôn
cố gắng ăn các thức ăn xơ hòa tan như đậu xanh quả, đậu hạt các loại,
măng Hàng ngày nên ăn khoảng 55-85g các chế phẩm pho-mát, sữa chua,
sữa.
Không hút thuốc lá
Ước tính, trong một năm, thuốc lá là nguyên nhân của khoảng 4 triệu
trường hợp tử vong trên toàn thế giới. Hút thuốc lá, thuốc lào là nguyên
nhân của 45% các trường hợp tử vong do ung thư. Hút thuốc không chỉ làm
tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi mà còn góp phần gây bệnh tim mạch
như nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não, thúc đẩy tốc độ mất mật độ
xương, sức cơ và chức năng hô hấp. Hút thuốc cũng là nguyên nhân chính
gây bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, làm các bệnh đường hô hấp nặng lên. Tác
hại của hút thuốc là tích lũy và kéo dài, nguy cơ mắc tối thiểu một bệnh lý
liên quan với hút thuốc tăng tỷ lệ thuận với thời gian và mức độ hút thuốc.
Lợi ích của việc bỏ thuốc lá là rất nhiều. Đồng thời, đây cũng là một
nguyên nhân có thể thay đổi và phòng tránh được. Không bao giờ là quá
muộn để bỏ thuốc. Thông điệp gửi đến cho sức khỏe là: "Nếu bạn muốn
trưởng thành thì đừng hút thuốc. Hơn nữa, nếu bạn muốn tiếp tục trưởng

thành và tăng cơ hội có tuổi già khỏe mạnh thì lại càng không nên hút
thuốc".
Không lạm dụng rượu
Người cao tuổi có xu hướng dùng rượu ít hơn người trẻ tuổi. Nhưng
những biến đổi chuyển hóa của tuổi già làm cho họ hay mắc các bệnh gan,
dạ dày, tim, tụy, rối loạn hệ thần kinh trung ương và suy dinh dưỡng. Với
rượu, người cao tuổi dễ bị ngã và chấn thương, dễ bị tổn hại bởi tương tác
giữa rượu và thuốc chữa bệnh. Hậu quả chung của rượu là tỷ lệ tử vong cao,
xấp xỉ 774.000 trường hợp tử vong/năm.
Tuy rằng ở độ tuổi 45 trở lên, sử dụng một lượng rượu nhỏ một
lần/ngày, có thể tránh mắc các bệnh mạch vành và tai biến mạch máu não.
Nhưng nhìn từ góc độ tử vong chung, lời khuyên cho sức khỏe là: "Uống
rượu là lợi bất cập hại vì thường lượng rượu sử dụng là quá nhiều".
Những phản ứng phụ của thuốc
Người cao tuổi thường có các bệnh mãn tính nên thường và thực tế là
hay sử dụng thuốc chữa bệnh (thuốc đông y, thuốc tự mua hoặc thuốc theo
đơn) hơn là người trẻ. Người cao tuổi không nên dùng quá nhiều thuốc vì
hay bị các tác dụng phụ của thuốc, nhất là khi dùng thuốc ngủ, thuốc chống
dị ứng.
Đối với người cao tuổi, dù có bệnh hay không, nên thường xuyên bổ
sung các thuốc chống gốc tự do như vitamin E, vitamin C, tiền vitamin A
(tức bêta caroten) và selen. Đó là các thuốc chống lão hóa đã được công
nhận.
Không trầm cảm
Trầm cảm là vấn đề khá phổ biến ở người cao tuổi. Đó là những rối
loạn về xúc cảm, tác động đến khí sắc và có thể ảnh hưởng đến toàn bộ đời
sống người cao tuổi, thường biểu hiện bằng khí sắc trầm, mất sự quan tâm
và các niềm thích thú, làm cho người cao tuổi luôn mệt mỏi, giảm khả năng
hoạt động.
Lối sống ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ lão hóa, tốc độ giảm khả

năng thích nghi của cơ thể và khả năng mắc bệnh. Lối sống và tình trạng sức
khỏe của người cao tuổi có mối liên hệ chặt chẽ; Cũng như sức khỏe, lối
sống là một tiền đề quan trọng cho sự trường thọ.
Thực hành lối sống lành mạnh và tích cực chăm sóc sức khỏe bản thân
là điều cần thiết trong mọi giai đoạn của cuộc đời. Thật sai lầm khi cho rằng
ở người cao tuổi, việc thực hiện các lối sống lành mạnh là quá muộn. Trái
lại, việc tập luyện thích hợp, ăn uống điều độ, không hút thuốc, không uống
rượu và sử dụng thuốc đúng cách, có thể giúp ngăn ngừa bệnh tật, kéo dài
tuổi thọ và tăng chất lượng sống.