Những thay đổi về mắt ở phụ nữ có thai docx

Những thay đổi về mắt ở phụ nữ có thai


Khi mang thai do những thay đổi về hóc- môn ( nội tiết tố) và huyết động
nên gần như tất cả các mô trên cơ thể cũng có những biến đổi không ít thì nhiều.
Tại mắt có những thay đổi mang tính sinh lý, thoáng qua, sẽ biến mất khi quá trình
thai nghén kết thúc. Có những bệnh lý thực sự như bệnh võng mạc thai nghén
chẳng hạn. Đừng quên rằng thai nghén có thể làm tăng nặng cũng như giảm nhẹ
một số bệnh lý mắt vốn có.
Thay đổi mắt không mang tính bệnh lý (sinh lý):
Các hóc- môn sinh dục làm tăng giữ nước tại các tổ chức nhiều sợi
collagene, tổ chức cơ. Biến đổi mô học này hoàn toàn không gây ra bệnh lý cho
mắt. Giác mạc có rất nhiều sợi collagene nên khi mang thai độ cong của nó có thể
thay đổi, gây ra cận hoặc loạn thị từ tuần thứ 30 của thai kỳ trở đi.
Trên thực tế có nhiều sản phụ đến khám mắt vì những bệnh cần đeo kính
mà trước đó họ chưa hề bị. Cảm giác của lòng đen (giác mạc) cũng giảm nhẹ. Các
sản phụ nên tháo kính tiếp xúc khi mang thai bởi sẽ rất khó chịu nếu đeo: do giác
mạc phù, độ cong giác mạc thay đổi, thiếu nước mắt…
Rối loạn điều tiết, thiểu năng qui tụ sẽ gây những khó chịu nhất định cho
sản phụ, một số trường hợp phải điều trị bằng tập mắt. Nhãn áp tưởng sẽ cao khi
thai nghén , may thay trên thực tế thì nhãn áp có xu hướng hạ trong suốt quá trình
mang thai. Phù mi, sụp mi do phù gian bào gặp khoảng 12% trong số các sản phụ.
Một số ca nặng phải phẫu thuật nếu sau đẻ sụp mi vẫn tồn tại dai dẳng.
Một số bệnh lý hay gặp trong quá trình mang thai:
Xuất huyết võng mạc có thể gặp nếu sản phụ gắng sức, cúi đầu thái quá, ho
mạnh, táo bón. Xuất huyết vùng võng mạc trung tâm có thể gây giảm thị lực
nhiều. Đa phần các dạng xuất huyết sẽ tự tiêu và không để lại di chứng gì.
Khi chuyển dạ do gắng sức thái quá có thể xảy ra một vài tai biến về đáy
mắt: xuất huyết vùng hoàng điểm, xuất huyết dưới- trong- trước võng mạc gây
giảm thị lực mạnh, đa phần sẽ hồi phục sau vào tuần.
Một biến cố nữa về võng mạc là bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch

trên sản phụ. Hình ảnh lâm sàng là bong thanh dịch đơn thuần, có thể kèm theo
xuất tiết trắng.
Chúng ta hạn chế dùng thuốc trên sản phụ, kể cả thuốc tra nhỏ mắt. Nếu sản
phụ có u cục trên cơ thể, trên mắt thì u thường có xu hướng phát triển nhanh. Vì
vậy chị em nên khám cả chuyên sản và chuyên khoa khối u. Thông thường không
phải đình chỉ thai nghén vì bệnh lý khối u trừ trường hợp u di căn vào phôi, thai.
Tăng áp lực nội sọ lành tính là một khái niệm mới, có thể gặp trên phụ nữ
có thai. Nó liên quan chặt chẽ với một số bệnh lý thần kinh: viêm thị thần kinh hậu
nhãn cầu, hội chứng giao thoa thị giác, liệt vận nhãn
Những biến chứng tại mắt của một bệnh toàn thân:
Tăng huyết áp gây lo ngại không chỉ cho bác sĩ tim mạch mà cả bác sĩ mắt.
Trong quá trình mang thai huyết áp rất khó kiểm soát dẫn đến nhiều biến chứng
cho mắt. Bệnh mắt do nhiễm độc thai nghén, do tăng huyết áp ác tính là điều ghê
sợ nhất. Các biểu hiện trên đáy mắt rất rầm rộ: xuất huyết võng mạc, xuất tiết dạng
lipid, bong võng mạc thanh dịch. Mắt giảm thị lực mạnh hoặc mù vỏ não tương
ứng với dấu hiệu toàn thân nặng: phù, cao huyết áp, tiền sản giật hoặc sản giật. Đa
phần mắt sẽ phục hồi hoàn toàn nếu điều trị nội khoa đáp ứng, đôi khi phải bằng
đình chỉ thai nghén. Một tỷ lệ giảm thị lực bất khả hồi nếu có tắc mạch trung tâm
võng mạc, thiếu máu thị thần kinh, nhồi máu não.
Một số bệnh vốn có sẽ thay đổi khi mang thai:
Bệnh mắt do Basedow có xu hướng tăng nặng khi mang thai. Bệnh võng
mạc tiểu đường cũng vậy.
Viêm hắc võng mạc do toxoplasma có thể đang ở đạng bất hoạt có thể
chuyển thành thể hoạt tính khi mang thai.
Nếu bạn có những bệnh trên đừng quên khám mắt định kỳ khi mang thai.
Cũng có may mắn ngoại lệ: nếu bạn mang thai khi đang mắc glôcôm, viêm màng
bồ đào vì các bệnh trên có xu hướng nhẹ đi trong thai kỳ.
Xem ra có quá nhiều lo lắng đi kèm “tin mừng”. Thực ra những biến cố
trên rất ít xảy ra. Lời khuyên quan trọng nhất với các sản phụ là nếu có cao huyết
áp, bị tiểu đường thì ngoài việc khám thai sản bạn nên đi khám mắt định kỳ theo

hẹn.
Bs. Hoàng Cương
Bs. Hồ Xuân Hải
Bệnh viện Mắt Trung Ương