Độc đáo trang phục của người Dao Tiền Bắc Kạn pdf

Độc đáo trang phục của người Dao
Tiền Bắc Kạn

Người Dao Tiền Bắc Kạn sống rải
rác ở các huyện Ba Bể, Ngân Sơn…
là dân tộc có nền văn hoá đặc sắc
riêng biệt Trang phục của người
Dao Tiền cầu kì, tinh tế nhưng phù
hợp với tập quán và tập quán lao động sản xuất của mình.
Khác với người Dao đỏ hoạ tiết trong trang phục chủ yếu là
màu đỏ thì người Dao Tiền Bắc Kạn màu sắc chủ đạo trong
trang phục là màu chàm và màu trắng rất tinh tế nhưng nhã
nhặn, hài hoà.
Người Dao Tiền rất tự hào về trang phục truyền thồng của
mình. Đây là dân tộc luôn mặc các trang phục truyền thống
trong các dịp lễ hội, đi chợ, đi nương…Trẻ em cũng được
cha mẹ thêu dệt, may cho những bộ trang phục truyền
thống. Trong ngày hội, ngày chợ chị em phụ nữ Dao Tiền
rất duyên dáng, nhã nhặn trong trang phục truyền thống
như những cánh bướm của núi rừng hồn nhiên và trong
sáng. Tuy nhiên các công đoạn để hoàn thành một bộ trang
phục của người Dao Tiền rất công phu và tỉ mỉ. Các bộ
trang phục của cả nam và nữ đều được nhuộm chàm và vẽ
trang trí theo phương pháp thủ công đặc biệt.
Tranh thủ những lúc nhàn rỗi phụ nữ Dao ép hạt, bật bông,
se sợi, dệt vải, tự may trang phục cho mình và cho người
thân. Người phụ nữ thường đảm nhiệm tất cả các công
đoạn này. Khi lấy được bông họ đun qua nước sôi, ngâm
vào nước lạnh rồi vớt ra đùm thành con. Dụng cụ chủ yếu
giúp hoàn thành trang phục là chiếc khung dệt- vật cần thiết
trong mỗi gia đình người Dao. Chỉ với hai thoi sợi chính,

phụ nữ Dao Tiền dệt thành những mảnh vải vuông khoảng
30 đến 40 cm một chiều. Trang phục của người Dao Tiền
chủ yếu thêu trên áo, phần váy họ vẽ sáp ong. Để tạo hoa
văn trước tiên người ta dùng dụng cụ vẽ. Đó là chiếc bút
gắn ngòi đồng nhưng cũng có khi chỉ là những chiếc que
tre bẻ thành hình tam giác. Loại to để tỉa tót hoa lá, loại vừa
chuyên vẽ hình vuông, hình tròn chim, ốc. Sau khi nấu
chảy sáp ong họ sẽ nhúng đầu bút vẽ hoa văn lên vải. Vẽ
xong đem tấm vải đó đi nhuộm chàm, khi các công đoạn
nhuộm chàm hoàn tất họ đem ngâm vào nước nóng để sáp
tan ra. Những chỗ trước đây có vẽ sáp ong không nhuốm
chàm nên chỉ để lại một màu xanh lơ hài hoà đẹp mắt.
Người Dao rất coi trọng chuyện ăn mặc, ngay cả trẻ nhỏ đã
được bố mẹ mặc cho những trang phục truyền thống, họ
thường xuyên truyền lại cho con cháu kĩ thuật dệt, nhuộm
và may vá trang phục truyền thống. Vì kĩ thuật làm được
một bộ trang phục rất cầu kì và trải qua nhiều công đoạn,
một bộ trang phục của họ phải mất khoảng 15 ngày mới
may xong. Chính vì vậy, họ luôn có ý thức giữ gìn nét
truyền thống bắt đầu từ những trang
phục cầu kì của mình.
Phụ nữ Dao Tiền rất thích trang sức, chủ
yếu là các đồng bạc trắng hay kim loại,
vòng bạc trắng được họ dùng để trang
trí, đồng thời trong trang phục họ làm
các khuy bạc có đường kính từ 6 đến 7
cm đính nổi bật ở trên áo chàm. Cả bộ trang sức có khi
nặng đến vài ki-lô-gam. Kỹ thuật thêu của người Dao Tiền
cũng khá đặc biệt, không thêu đè lên các sợi vải mà luồn
chỉ theo mắt sợi, thêu ở mặt trái nhưng các hoạ tiết lại nổi

lên trên mặt phải của vải. Các họa tiết thêu chủ yếu là hình
sao tám cánh, hình chữ thập ngoặc đơn và ngoặc kép, hình
gà, hình hoa lá Màu sắc của hoa văn họ ưa dùng là màu
đen và trắng. Một bộ trang phục hoàn chỉnh của người Dao
gồm: Áo, yếm, xà cạp, dây lưng, khăn vấn đầu, váy dài
cùng đồ trang sức vàng bạc Duy nhất trong cộng đồng
người Dao chỉ có người Dao Tiền là mặc váy.
Khăn đội đầu của phụ nữ Dao Tiền có màu trắng dài
khoảng 1,2m đến 1,5m. Hai đầu khăn có hai mảng hoa văn
hình vuông. Khi đội khăn phụ nữ thường búi tóc ngược lên
đỉnh đầu, hơi hướng về phía trước. Thân áo dài của phụ nữ
Dao thường được hình thành từ hai khổ vải được gấp đôi
lại. Hai thân trước để rời, có nẹp từ cổ áo xuống tới chỗ xẻ
tà. Tay áo được khâu theo dạng tay ống, cửa tay được thêu
như ở nẹp ngực. Ở cổ áo, thân sau được đeo một số đồng
bạc thường từ 6 đến 12 đồng. Ngoài y phục, người phụ nữ
Dao còn ưa dùng đồ trang sức làm cho bộ trang phục của
mình thêm sang trọng như túi trầu đính bạc, hay những
miếng bạc được đính vào ngực áo.
Ngày cưới, cô dâu Dao Tiền mặc áo kép tự làm, đầu đội
mũ. Khung mũ được làm bằng tóc rối phết sáp ong, trên
khung được phủ khăn trắng hình chữ nhật, thêu các hoạ tiết
bằng chỉ nhiều màu. Theo quan niệm của người Dao Tiền,
khi cô gái về nhà chồng, ngoài váy, áo tự làm suốt một năm
qua, còn có của hồi môn là những đồ trang sức bằng bạc do
cha mẹ mình tặng. Những đồ trang sức này sẽ được giữ lại
như bảo vật của gia đình, dòng họ và sẽ trao lại cho con
cháu sau này.
Người Dao Tiền Bắc Kạn luôn có ý thức giữ gìn bản sắc
dân tộc thông qua các trang phục cầu kì, tinh tế và độc đáo

rất riêng không trộn lẫn với bất cứ dân tộc nào. Đến với các
bản nơi người Dao Tiền sinh sống cùng khám phá nét văn
hoá đặc sắc của dân tộc thiểu số vùng cao, du khách còn
cảm nhận được sự chân thành, thẳng thắn, rất đỗi chân thật
và mến khách.