Tục gõ sạp đón khách của người Thái (Yên Bái) pdf

Tục gõ sạp đón khách của
người Thái (Yên Bái)

Gõ sạp đón khách là một nét sinh hoạt văn hóa dân gian
độc đáo của đồng bào Thái vùng phía tây tỉnh Yên Bái. Gõ
sạp tạo bầu không khí sôi động, náo nhiệt khi trong bản,
trong mỗi nhà tổ chức các cuộc vui có đông khách tham dự.
Kiến trúc nhà sàn của đồng bào Thái mang một nét khá
khác biệt với kiến trúc nhà sàn của một số dân tộc khác ở
chỗ: khi đi lên hết cầu thang, nó không chỉ có cửa rẽ vào
lòng nhà, mà nó còn có một lan can - nơi diễn ra cảnh gõ
sạp đón khách tới chơi nhà - nằm dọc theo trái nhà dẫn
thẳng xuống khu vực bếp.
Số người tham gia gõ sạp từ 9 đến 12 người, là nữ trẻ, giỏi
văn nghệ. Trong số đó, có một người điều khiển trống cái
và số còn lại mỗi người cầm một đôi ống tre hoặc nứa cắt
bỏ mấu ở hai đầu, đứng thành hàng sát mép ngoài lan can.
Khi khách đã đến sân nhà, người điều khiển trống cái nổi
một hồi trống thật dài. Sau đó đánh trống dặp để những
người cầm ống làm động tác chuẩn bị. Đến khi tiếng trống
dặp chuyển thành những tiếng tùng cắc cắc. Rồi lại đảo
lại cắc cắc tùng tùng liên tiếp, biến hóa thì những
người cầm ống cũng trỗ ống xuống sàn nhà, đập hai ống
vào nhau, sao cho âm thanh của ống xen kẽ vào âm thanh
của trống. Tiếng trống, tiếng gõ sạp vừa nhanh vừa liên
hoàn tạo cho khách đến chơi có một cảm giác rất hưng
phấn và hòa đồng trong cuộc vui.
Khi khách đã quây quần quanh những mâm cỗ, tiếng gõ sạp
sẽ dừng lại. Các cô gái chuyển sang việc tỏa đi các mâm rót
rượu mời khách. Rồi sau đó họ tập trung ở một góc nhà hát
khắp, hát ví đối đáp với khách. Cho đến khi cuộc rượu đã

tàn và chuyển sang màn múa xòe thì những cô gái sẵn sàng
lẫn trong vòng xòe cùng với khách. Khi khách bắt đầu ra
về, các cô gái nhanh chóng cầm những chai rượu và những
chiếc chén được chuẩn bị sẵn, tiếp tục đứng ra lan can rót
rượu mời khách uống chén rượu chúc mừng và chia tay với
khách. Du khách khi ra về sẽ cảm thấy mình đã có một
cuộc vui thật thú vị trong sự mãn nguyện về tấm lòng nhiệt
tình và hiếu khách của người dân nơi đây.