Thuốc điều trị đục thể thủy tinh pptx

Thuốc điều trị đục thể thủy tinh





Đục thể thủy tinh (TTT) là nguyên nhân hàng đầu gây giảm thị
lực trên phạm vi toàn cầu. Số lượng bệnh nhân bị mù lòa do đục TTT
chiếm tới 42% tổng số người mù (khoảng 17 triệu người). Mỗi năm có
thêm 28.000 ca mới mắc. Khoảng 20% số bệnh nhân có biểu hiện đục
TTT ngay từ tuổi 60. Tỷ lệ này tăng dần theo tuổi và lên tới 80% ở tuổi
trên 75.
Bệnh học về đục TTT là cả một đề tài lớn. Trong phạm vi bài viết
này, xin giải đáp phần nào băn khoăn của các bệnh nhân đục TTT: Tại sao
đục TTT lại không có thuốc chữa? Đây là một câu hỏi thường ngày của bệnh
nhân đến khám bệnh khi mà lý lẽ đưa đến quyết định mổ của bác sĩ tỏ ra yếu
ớt. Tại sao các dạng đục TTT ở những hình thái đặc biệt (đục một phần
TTT, đục dạng tinh thể óng ánh, đục do bệnh toàn thân mà bệnh nhân chưa
thể phẫu thuật được) lại khiến cho quyết định phẫu thuật trở nên khó khăn
Có vô số tình huống khiến bệnh nhân thắc mắc liệu có chữa được bệnh này
không?
Chúng ta hãy cùng tìm hiểu khó khăn đầu tiên, đó là vấn đề sử dụng
thuốc. TTT ngâm phần trước của mình trong tiền phòng nơi có chứa chất
lỏng gọi là thủy dịch. Chính ở phần trước này của TTT sẽ diễn ra quá trình
trao đổi chất giữa TTT và thủy dịch qua bao trước sau đó là biểu mô. Người
ta cho rằng chính biểu mô đã thực hiện tất cả các chu trình chuyển hóa tích
cực kể cả sinh ra ATP, tạo ra ADN và ARN để tổng hợp protein cho TTT.
Như vậy, muốn tác động dược lý vào TTT phải dùng hai con đường: một là,
thay đổi gradien nồng độ; hai là, tăng tính vận chuyển tích cực của biểu mô.
Thật không may là gradien nồng độ của thủy dịch rất bảo thủ, tế bào biểu mô

cần ion, glucose cũng rất ít ôxy để thực hiện chức năng của mình. Thuốc
ngấm được vào TTT sẽ rất khó khăn và như vậy con đường can thiệp bằng
thuốc men vào bên trong TTT có vẻ không mấy khả quan.
Các thuốc được cho là để điều trị đục TTT cũng chỉ cho kết quả
khiêm nhường: sau khi nhỏ thuốc 60 phút, nồng độ thuốc chỉ đạt
0,25micromol trong thủy dịch. Hơn nữa cơ chế bệnh sinh của đục TTT lại
rất phức tạp, vẫn đang gây nhiều tranh cãi. Nhưng đa phần người ta cũng
thống nhất một số lý do chính như sau:
- Bao TTT, biểu mô TTT đã bị tổn hại vì nhiều lý do và không hoàn
thành nhiệm vụ lá chắn cũng như chức năng chuyển hóa, nuôi dưỡng TTT
nữa. Đục TTT do chấn thương là một ví dụ điển hình cho quan điểm này.
- Với đục TTT người già, người ta nói nhiều về việc thất thoát protein
trong TTT, gia tăng lượng protein loại không tan trong nước làm mất tính
trong suốt của TTT.
- Các gốc tự do gây giảm hoạt tính một số enzym, phản ứng trực tiếp
với các phần tử và với AND trong TTT có thể gây những tổn thương bất
biến cho TTT. Thuyết tổn hại TTT do năng lượng bức xạ có vẻ phù hợp nhất
với cơ chế này.
- Một loạt lý do khác nhưng với cơ chế chưa rõ ràng cũng đã được nêu
ra: hút thuốc, rối loạn chuyển hóa đường, dùng thuốc kéo dài
Với ngần ấy luận thuyết thì việc tìm tòi ra các loại thuốc để chữa đục
TTT xem ra vẫn còn gian nan. Nếu phải khuyên một ai đó dùng thuốc gì để
phòng chống đục TTT thì chúng ta có một số lựa chọn sau đây:
- Đường toàn thân: nên điều trị tốt bệnh đái tháo đường (nếu có), dừng
hoặc giảm liều cortizol, uống những thuốc bổ tổng hợp chống gốc tự do kinh
điển có chứa vitamin C, vitamin A, vitamin E, kẽm, selen
- Các thuốc nhỏ mắt được khuyên dùng cho bệnh này như karyuni,
catalin, catacol, vitreolent hiện khá sẵn trên thị trường.
Mới đây người ta nói nhiều về tác dụng của carnosine, một peptid có
tác dụng kháng chuyển hóa glycation, chống ôxy hóa, chống phản ứng chéo

glucose - protein có thể phòng chống đục TTT ở người già. Thêm nữa là
N-acetylcarnosine có tính thấm cao hơn vào TTT và giác mạc với tính năng
tương tự. Kết quả cải thiện thị lực được công bố là tới 80% bệnh nhân.
Tuy nhiên vẫn phải khẳng định, mặc dù cơ chế dược lý khá rõ ràng
với tính năng ngăn chặn các con đường dẫn đến đục TTT nhưng tác dụng
thực tế của các thuốc uống, thuốc nhỏ mắt nêu trên vẫn rất khiêm tốn. Trong
khi đó, phẫu thuật mổ TTT đa phần vẫn đem lại sự thỏa mãn cao nhất cho
bệnh nhân.
Tỷ lệ đục thủy tinh thể tăng dần theo tuổi.