Kiến thức lớp 10 CẢM HOÀI- ĐẶN DUNG-phần tích bài cảm hoài ppt

Kiến thức lớp 10
CẢM HOÀI- ĐẶN DUNG-phần 1

PHÂN TÍCH BÀI CẢM HOÀI CỦA ĐẶN DUNG
một triều đình yếu kém , mục ruỗng , kết quả là quốc gia rơi vào
vòng nô lệ . Ngọn cờ nghĩa khí phất lên từ trại Trùng Quang cũng
không giành lại được cơ đồ . Là một anh hùng thất thế thời ấy ,
trước lúc ra đi , Đặng Dung đã để lại một nỗi " cảm hoài " .
" Thế sự du du nại lão hà
Vô cùng thiên địa nhập hàm ca "


Có phải đó là tiếng thở dài của một người anh hùng thất thế ? "
Việc đời trôi mãi nhưng ta đã già rồi " ! Với một cuộc đời chìm
nổi, va chạm với rất nhiều thử thách vậy mà bây giờ Đặng Dung
phải bó gối ngồi nhìn " thế sự du du " , làm sao tránh được nỗi
sầu vạn cổ ? Trong câu hát nghêu ngao của người anh hùng thất
thế là cả một nỗi hoài cảm mênh mang " vô cùng thiên địa " ! Vận
khứ , tiệc tàn nhưng mối sầu còn mãi với ngàn thu . Giới thiệu
mối " cảm hoài " , hai câu đề đã ôm trùm vũ trụ . Một chút đại
ngôn cho ta hiểu chí anh hùng .

Theo bố cục cổ điển của một bài thất ngôn bát cú thì hai câu tiếp
theo phải là câu thực . Thế nhưng "thời lai đồ điếu thành công dị /
Vận khứ anh hùng ẩm hận đa " lại được sinh ra dưới hình hài của
hai câu luận - đó là một cách nhìn nhận đánh giá sự thành bại ở
đời. Đôi khi, ở những bài thơ thất ngôn bát cú, hai câu luận lại
mang nét thực . Đó là khi sự kiện đến ồ ạt , dồn dập khiến ta
không còn thời gian để mà bàn luận nữa .Chẳng biết đây có phải
là bài thơ duy nhất trong văn học Việt Nam có hai câu thực mang
nét luận hay không ? Việc đã theo dòng trôi xa , Đặng Dung có đủ

độ lùi để uống cạn niềm cay đắng. Ta hình dung ông như một con
người ngồi lại bên dòng chảy cuộc đời mà trầm mặc suy ngẫm.

Kẻ "đồ" , "điếu' mà ông nói đến trong câu thơ trên là Hàn Tín và
Khương Tử Nha, hai anh hùng nổi tiếng trong lịch sử Trung
Quốc. Xuất thân từ những kẻ bần hàn , họ vẫn có thể dựng nên
công nghiệp, có thể đem tài trí của mình để mộng bá đồ vương.
Còn ông xuất thân từ một gia đình danh tướng thì sao? Cọp
chết để da Đặng Dung ơi ! Tiếng thơm của người anh hùng còn
vang mãi . Chẳng phải "lạc nước hai xe đành bỏ phí' ông cho
rằng "vận' của mình đã 'khứ'. Thời thế giờ đây không giúp kẻ anh
hùng. Ông cay đắng thừa nhận mình bất lực , dẫu không là một
kẻ bất tài :
" Trí chủ hữu hoài phù địa trục
Tẩy binh vô lộ vãn thiên hà'


Ta cảm thấy choáng ngợp trước hình ảnh thơ to lớn, kì vĩ. Không
có sức mạnh như Hercules của thần thoại Hy Lạp, Đặng Dung
vẫn muốn nâng trục đất để giúp vua, giúp nước Nhà Trần đã đi
qua nhưng hào khí của một thời lịch sử kiêu hùng còn bừng cháy
trong ông. Lòng yêu nước thương dân của ông đã được thể hiện
rất rõ qua câu thơ " tẩy binh vô lộ vãn thiên hà " . Ông muốn tẩy
binh. Vâng! Rửa áo giáp của một cuộc chiên tranh tàn khốc. Dù
biết sẽ rất khó khăn, ông phải rửa nhữg giọt máu của bao sinh
linh còn vương trên áo, rửa đi dấu vết của bụi đường trong ngàn
dặm chinh an. Với tấm lòng của một người yêu nước, ông sẵn
sàng làm điều đó, ông chỉ muốn vươn tới một nền hòa bình thực
sự. Nhưng tiếc thay! Nhịp chùng của bài thơ đã tới, "Vô lộ vãn
thiên hà". Chỉ có thiên hà mới gột được giáp binh. Nhưng "thiên

hà", con sông rộng lớn với muôn vàn tinh tú, chỉ tồn tại trên bầu
trời hoặc trong giấc mơ của những người mang chí lớn mà thôi.
Mãi đến lúc ra đi ông vẫn mong tìm cho bằng được đường khai
thông thiên hà xuống trần gian, cho nền hòa bình, độc lập trở về
cùng đất Việt.
"Quốc thù vị báo đầu tiên bạch
Kỷ độ long tuyền đái nguyệt ma".


Còn gì buồn hơn cho kẻ anh hùng khi nghiệp lớn của cuộc đời
dang dở ? Tuổi xanh qua đi, quốc thù còn đó - ta cứ ngỡ bài thơ
khép lại trong một tiếng thở dài.

"Kỷ độ long tuyền đái nguyệt ma" - câu thơ cuối đã xóa đi những
suy diễn tầm thường đó, nó ánh lên một nỗi tự hào, như vầng
hào quang của thanh gươm quý ngời lên giữa đêm trăng. Tuổi
già, đầu bạc, vận đã qua rồi nhưng người nghĩa sĩ mấy độ mài
gươm không có điều gì phải hộ thẹn với đời, dẫu lòng mang bao
tiếc nuối. Thanh gươm mà ông từng mài trong đêm trăng ấy có
một nét nào đó giống ngọn giáo mà Phạm Ngũ Lão đã từng trấn
giữ núi sông. Thanh gươm ấy, hy vọng rằng Đặng Dung vẫn giắt
bên hông khi lao mình xuống sông để không lọt vào tay giặc.

Trải qua hơn nửa thiên niên kỷ, "Cảm Hoài" vẫn đứng đấy sừng
sững, tượng trưng cho một ý chí Việt Nam. Dù bất lực trước cuộc
đời, những câu thơ của Đặng Dung vẫn hằn lên những nỗi niềm
to lớn, hình như sĩ khí của một đời cầm gươm đã ám ảnh từng
câu chữ - "Phi hào kiệt chi sĩ bất năng". Nhà Hồ tan rã là một điều
tất yếu nhưng lịch sử lại có thêm tên tuổi Đặng Dung và văn học
Việt Nam mãi khắc ghi một mối "Cảm Hoài".