ĐỔI MỚI CƠ CHẾ QUẢN LÝ CHI PHÍ ĐẦU TƯ pdf

ĐỔI MỚI CƠ CHẾ QUẢN LÝ CHI PHÍ ĐẦU TƯ


TS. ĐẶNG THỊ XUÂN MAI
Bộ môn Kinh tế Xây dựng
Khoa Vận tải & Kinh tế
Trường Đại học Giao thông Vận tải


Tóm tắt: Bài báo nêu lên một số nội dung cơ bản như: lộ trình, mục tiêu, quan điểm,
nguyên tắc và các giải pháp đổi mới cơ chế quản lý chi phí xây dựng công trình trong quá
trình đầu tư xây dựng.

Summary: The article introduces some major contents; schedule, objectives, viewpoints,
principles and measures for renovating the mechanism for investment cost management in
construction process.


I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Vấn đề đổi mới cơ chế quản lý chi phí
đầu tư xây dựng công trình đã được đề cập
trong nhiều đề tài nghiên cứu khoa học cấp
Nhà nước cũng như cấp ngành; đặc biệt là
trong thập niên 90 trở lại đây. Chương trình
nghiên cứu xây dựng đồng bộ hệ thống tiêu
chuẩn xây dựng theo hướng hội nhập- đề tài
nghiên cứu khoa học cấp Nhà nước do Bộ
Xây dựng chủ trì đã được hoàn thành và
nghiệm thu năm 2003; và mới đây năm 2006
Thủ tướng Chính phủ đã chính thức thông qua

nội dung Đề án “ Đổi mới cơ chế quản lý chi
phí trong đầu tư xây dựng công trình” do Bộ
Xây dựng trình. Vấn đề đổi mới cơ chế chính
sách liên quan tới hoạt động xây dựng trong
đó có vấn đề đổi mới quản lý chi phí trong
đầu tư xây dựng công trình sao cho tiếp cận
được với hệ thống quốc tế nhưng vẫn mang
những đặc điểm kinh tế- xã hội của Việt Nam
đang đặt ra gay gắt và mang tính thách thức
cao.
CT 2
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Điểm đổi mới lớn nhất của Đề án chính
là: cơ chế quản lý chi phí đầu tư xây dựng
được đổi mới theo hướng thị trường có sự
quản lý của Nhà nước, phù hợp với lộ trình
hội nhập và phát triển kinh tế của đất nước,
đảm bảo tính công khai, minh bạch, chuyển
việc quản lý chi phí xây dựng theo khu vực,
vùng tỉnh, theo từng công trình. Việc quản lý
chi phí đầu tư xây dựng theo nguồn vốn đầu
tư và việc phân cấp quản lý giữa Nhà nước và
doanh nghiệp ngày càng rõ ràng. Giảm dần sự
can thiệp trực tiếp của Nhà nước và tạo sự chủ
động cho các chủ thể tham gia hoạt động xây
dựng trong việc lập và quản lý chi phí đầu tư
xây dựng.

Điểm mấu chốt của Đề án chính là xây
dựng quy trình chuyên nghiệp hoá, linh hoạt
trong công tác quản lý chi phí đầu tư xây
dựng công trình, nhằm giảm thiểu những phức
tạp, thủ tục hành chính rườm rà trong lập và
thanh toán chi phí trong đầu tư xây dựng công
trình. Làm rõ trách nhiệm quản lý chi phí của
các chủ thể tham gia hoạt động xây dựng,
nâng cao hiệu quả quản lý- đặc biệt là đối với
công trình xây dựng sử dụng vốn ngân sách
Nhà nước. Mặt khác tạo bình đẳng trong việc
thoả thuận chi phí đầu tư giữa các chủ thể
tham gia hoạt động xây dựng.
Từ nay đến năm 2010, thực hiện nguyên
tắc “lượng thống nhất, giá chỉ đạo, phí cạnh
tranh” trong cơ chế quản lý chi phí xây dựng,
Nhà nước quản lý chặt chẽ chi phí đầu tư xây
dựng các công trình sử dụng vốn ngân sách,
tạo bước chuyển biến cơ bản trong quản lý chi
phí đầu tư xây dựng công trình phù hợp với
đặc thù của thị trường xây dựng trong nước và
cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa.
CT 2
Từ năm 2010 đến 2020, chủ động hội
nhập kinh tế quốc tế với cơ chế quản lý chi
phí xây dựng tương ứng với cơ chế đang áp
dụng ở các nước trong khu vực nhằm nâng
cao rõ rệt hiệu quả đầu tư xây dựng, chất
lượng xây dựng công trình, chống thất thoát

lãng phí và đóng góp thích đáng vào sự phát
triển chung của đất nước với các mục tiêu cụ
thể như sau:
- Hoàn thiện hệ thống các văn bản quy
phạm pháp luật thực hiện việc đổi mới cơ chế
quản lý chi phí xây dựng; xây dựng cơ chế về
quyền, nghĩa vụ của chủ đầu tư, nhà thầu và tổ
chức tư vấn trong việc xác lập và quản lý chi
phí xây dựng công trình.
- Nâng cao tính tiên tiến, độ tin cậy của
các công cụ hỗ trợ cho việc xác lập chi phí
xây dựng công trình như hệ thống định mức
dự toán xây dựng công trình, hệ thống chỉ tiêu
chi phí xây dựng, ngân hàng dữ liệu về chi phí
xây dựng.
- Xây dựng việc tổ chức hệ thống đào
tạo, thực hiện việc chuyên nghiệp hoá công
việc quản lý chi phí xây dựng thông qua các
kỹ sư định giá và các chính sách liên quan tới
việc sử dụng các kỹ sư này.
- Thực hiện cải cách hành chính, phân
công, phân cấp theo hướng giảm dần sự can
thiệp của các tổ chức Nhà nước, tạo sự linh
hoạt trong cơ chế định giá, tăng cường sự
tham gia của các tổ chức nghề nghiệp xã hội
trong việc xây dựng và giám sát việc lập, quản
lý chi phí xây dựng công trình.
Việc đổi mới cơ chế quản lý chi phí trong
đầu tư xây dựng công trình cần thực hiện theo
các quan điểm:

a. Nhà nước thực hiện biện pháp quản lý
gián tiếp là chủ yếu; quản lý chi phí các dự án
sử dụng nguồn vốn Nhà nước mang tính
khống chế, hướng dẫn phương pháp và Nhà
nước không can dự trực tiếp.
b. Chủ đầu tư chịu trách nhiệm xác lập
chi phí và quản lý chi phí theo công trình ( giá
công trình); thực hiện cơ chế “thuận mua vừa
bán”, lấy hiệu quả đầu tư xây dựng làm thước
đo giá cả. Doanh nghiệp xây dựng chịu trách
nhiệm về quản lý giá thành xây dựng.



c. Chi phí đầu tư xây dựng được quản lý
chặt chẽ trên cơ sở các quy định của pháp
luật, phù hợp với từng nguồn vốn và yêu cầu
thực tiễn sử dụng, bảo đảm hiệu quả kinh tế
và lợi ích của các chủ thể tham gia hoạt động
xây dựng.
d. Xã hội hoá công tác xây dựng tiêu
chuẩn, định mức chi phí xây dựng thông qua
sự tham gia của các hiệp hội, tổ chức tư vấn
xây dựng. Nhà nước chỉ ban hành và quản lý
các định mức, chỉ tiêu tổng hợp như suất đầu
tư, giá chuẩn, đơn giá tổng hợp. Xây dựng cơ
chế định giá đầu tư xây dựng công trình trên
cơ sở thị trường có định hướng của Nhà nước.
e. Bảo đảm sự đồng bộ giữa đổi mới cơ
chế trong đầu tư xây dựng với đổi mới chi phí

quản lý xây dựng, với sự phân công, phân cấp
và quy định trách nhiệm cụ thể của các Bộ,
ngành, các cấp và các chủ thể tham gia hoạt
động xây dựng.
CT 2
f. Thực hiện và nêu cao quyền tự chủ, tự
chịu trách nhiệm của chủ đầu tư trong quản lý
chi phí, lấy hiệu quả đầu tư xây dựng công
trình làm thước đo.
g, Hệ thống quản lý chi phí xây dựng
phải đảm bảo tính hiệu quả, độ tin cậy cao, dễ
áp dụng đối với mọi chủ thể tham gia quá
trình xây dựng; tiệm cận các tiêu chuẩn, định
mức tiên tiến của thế giới nhằm tạo ra đổi mới
trong việc sử dụng phương pháp, công nghệ
xây dựng và huớng tới việc hội nhập thị
trường xây dựng quốc tế.
Việc đổi mới cơ chế quản lý chi phí xây
dựng được thực hiện theo nguyên tắc sau
đây:
1. Chi phí xây dựng phải được hình thành phù
hợp với các giai đoạn xây dựng, được xác
định từ tổng hợp đến chi tiết có tác dụng
khống chế và bổ sụng lẫn nhau để xác định
chi phí hợp lý theo yếu tố cung cầu. Khối
lượng dùng để xác định chi phí xây dựng phải
được xác định trên một phương pháp thống
nhất giữa các chủ thể tham gia hoạt động xây
dựng.
2. Chi phí xây dựng phải bảo đảm độ tin cậy

cho việc phân tích kinh tế, tài chính, lập kế
hoạch và quản lý vốn đầu tư của dự án; bảo
đảm đủ cơ sở làm căn cứ cho quá trình lựa
chọn nhà thầu, ký kết hợp đồng trong hoạt
động xây dựng.
3. Chi phí xây dựng được quyết định bởi
người quyết định đầu tư, chủ đầu tư xây dựng
công trình phù hợp với quy định của pháp
luật.
4. Phương pháp xác lập chi phí xây dựng phải
bảo đảm đưa ra được một giới hạn hợp lý chi
phí của dự án; cơ chế quản lý phải đảm được
việc giám sát chi tiêu, khống chế trong giới
hạn chi phí hợp lý của dự án đã được quyết
định.
5. Chi phí xây dựng phải được xác định trên
cơ sở hệ thống chỉ tiêu hệ thống định mức
kinh tế- kỹ thuật chi tiết, độ tin cậy cho cùng
với hệ thống giá thị trường, vật tư, lao động
được chuẩn bị sẵn được cập nhật thích hợp
với mục đích xác định chi phí xây dựng ở
từng giai đoạn xây dựng.
Để thực hiện được những mục tiêu trên
Bộ Xây dựng sẽ thực hiện 7 nội dung đổi



mới trong quản lý chi phí đầu tư xây dựng
công trình.
- Thứ nhất là, phân định chức năng quản

lý Nhà nước và chức năng quản lý của chủ
đầu tư trong quản lý chi phí đầu tư xây dựng
công trình, đặc biệt là các cơ quan quản lý
Nhà nước được giao trách nhiệm làm chủ đầu
tư các công trình xây dựng sử dụng vốn ngân
sách Nhà nước.
- Thứ hai là, xây dựng phương pháp xác
định tổng mức đầu tư theo hướng đảm bảo
tổng mức đầu tư được tính đúng, tính đủ trong
đó yếu tố trượt giá được xác định khoa học,
phù hợp với độ dài thời gian xây dựng.
- Thứ ba là, giá xây dựng công trình sẽ
được thực hiện với việc Nhà nước bỏ công bố
giá vật liệu xây dựng mà xác định phù hợp với
công trình xây dựng và gắn với vị trí xây dựng
công trình.
CT 2
- Thứ tư là, chỉ số giá xây dựng sẽ được
xác định theo loại công trình xây dựng, theo
khu vực, thời gian và được công bố theo từng
thời điểm.
- Thứ năm là, Nhà nước hướng dẫn
phương pháp xác định chi phí tư vấn đầu tư
xây dựng tiếp cận với thông lệ quốc tế.
- Thứ sáu là, hoàn chỉnh các nội dung
hợp đồng trong hoạt động xây dựng theo
hướng tiếp cận thông lệ quốc tế.
- Thứ bảy là, thực hiện xã hội hoá công
tác kiểm soát chi phí đầu tư xây dựng công
trình thông qua việc đề cao quyền và trách

nhiệm của các tổ chức tư vấn, kỹ sư định giá
chuyên nghiệp.
III. KẾT LUẬN
Để giải quyết những vấn đề nêu trên, Đề
án đổi mới cơ chế quản lý chi phí đầu tư xây
dựng công trình đã đưa ra các giải pháp đổi
mới sau:
1. Xây dựng và hoàn thiện hệ thống chỉ
tiêu kinh tế- kỹ thuật hệ thống định mức,
đơn giá xây dựng theo định hướng thị
trường
- Xây dựng và hoàn thiện hệ thống chỉ
tiêu kinh tế- kỹ thuật tổng hợp như chỉ tiêu đất
xây dưng, định mức thời hạn xây dựng, suất
vốn đầu tư phục vụ cho việc quyết định đầu tư
dự án,
- Hoàn thiện hệ thống định mức xây dựng
phù hợp với mức độ phát triển của sản xuất
xây dựng, khoa học công nghệ.
- Đổi mới các yếu tố cấu thành đơn giá
xây dựng công trình theo hướng thị trường.
- Đổi mới nội dung và phương pháp lập
dự toán chi phí xây dựng theo hướng đơn
giản, dễ áp dụng
2. Đổi mới định mức và phương pháp
xác định chi phí tư vấn đầu tư xây dựng
công trình
- Việc đổi mới phương pháp lập và quản
lý chi phí tư vấn đầu tư xây dựng cần có giai
đoạn chuyển tiếp trước khi chuyển đổi hoà

nhập với thông lệ quốc tế.
- Trong giai đoạn chuyển tiếp sẽ tiếp tục
rà soát, sửa đổi hệ thống định mức chi phí tư
vấn dầu tư xây dựng hiện hành.
- Trong giai đoạn chuyển đổi hoà nhập,
sẽ tiếp cận thông lệ quốc tế chi phí tư vấn sẽ
tính theo “tháng- công”, tiệm cận với mức
lương cùng loại của các nước trong khu vực.



- Nhà nước sẽ không trực tiếp ban hành
các hệ thống định mức chi phí tư vấn mà sẽ có
các quy định về kiểm toán và các chế tài khác
để kiểm soát.
3. Đổi mới việc khống chế và kiểm soát
chi phí xây dựng công trình
- Nhà nước thực hiện quản lý vĩ mô chi
phí xây dựng công trình thông qua các chỉ tiêu
tổng hợp và các chỉ tiêu định mức tiêu hao
thống nhất trên cả nước.
- Xây dựng cơ chế kiểm soát chi phí xây
dựng thông qua công tác thẩm tra dự toán, đấu
thầu và bảo đảm việc quản lý chi phí phải đạt
được mục tiêu là đưa ra được một giới hạn chi
phí hợp lý và giám sát, quản lý chi tiêu trong
giới hạn được chấp nhận
- Thực hiện khống chế giá và kiểm soát
chi phí theo thị trường thông qua hoạt động
của các cá nhân, tổ chức tư vấn thẩm định giá,

kỹ sư định giá.
CT 2
4. Hoàn thiện cơ chế thanh quyết toán
công trình
- Xây dựng cơ chế tạm ứng chi phí xây
dựng, phương thức thanh toán trên cơ sở thoả
thuận giữa chủ đầu tư và nhà thầu.
- Thực hiện cơ chế kiểm tra bảo đảm việc
bố trí vốn, tạm ứng, thanh toán phù hợp với
tiến độ xây dựng và các điều kiện của hợp
đồng.
- Xây dựng quy trình thanh toán trên cơ
sở tự chịu trách nhiện của chủ đầu tư trước
pháp luật.
- Ban hành cơ chế giám sát, kiểm toán và
chế tài để đảm bảo thời hạn quyết toán công
trình
- Tăng cường tính chủ động và chịu trách
nhiệm của chủ đầu tư, tránh sự can thiệp quá
sâu của các cơ quan quản lý tài chính trong
quá trình tạm ứng, thanh quyết toán.
5. Xây dựng hệ thống ngân hàng dữ
liệu (Data Bank Systen) về chi phí đầu tư
xây dựng công trình
- Thu thập, lưu trữ các số liệu có liên
quan tới các yếu tố cấu thành giá xây dựng,
các hệ thống định mức, đơn giá của các loại
công trình, các chi phí xây dựng, giá thành
xây dựng công trình đã thực hiện của tất cả
các loại công trình và công tác xây dựng, tư

vấn xây dựng
- Thực hiện việc xử lý các thông tin, xây
dựng hệ thống thông tin về đơn giá, định mức,
giá thành xây dựng, hệ số chênh lệch giá, hệ
số điều chỉnh tiền lương…
- Xây dựng một cơ chế phối hợp để có
thể thu thập và truyền số liệu từ các doanh
nghiệp xây dựng, các tổ chức tư vấn tới các
trung tâm lưu trữ.
- Tiến tới việc xã hội hoá, thị trường hoá
theo nguyên tắc “xã hội dùng chung số liệu”
dưới hình thức Ngân hàng dữ liệu (Data Bank).

Tài liệu tham khảo
[1].
Đề án Đổi mới cơ chế quản lý chi phí trong
đầu tư xây dựng công trình. Bộ Xây dựng 12/2005.
[2]. Tài liệu Hội thảo Đổi mới cơ chế quản lý kinh
tế trong đầu tư xây dựng công trình. Bộ Xây dựng
1/2006.
[3]. Đổi mới cơ chế quản lý chi phí đầu tư xây
dựng, Thời báo kinh tế Việt Nam số 206,
16/10/2006.
[4]. TS. Dương Văn Cận. Đổi mới cơ cấu dự toán
chi phí xây dựng công trình. Tạp chí Kinh tế xây
dựng. Viện kinh tế xây dựng. Bộ Xây dựng số
4/2007
♦