Tiếng mẹ đẻ

Trường THPT Tam Quan Năm học 2009 - 2010

Ngày soạn: 15 / 3 /2010 Đọc thêm :
Tiết :101 (Nguy n An Ninh)ễ
I. MỤC TIÊU
1. Về kiến thức: Giúp học sinh :
-Hiểu được “Tiếng mẹ đẻ-nguồn giải phóng các dân tộc
bị áp bức” là bài chính luận xuất sắc của Nguyễn An
Ninh đã nêu lên quan điểm đúng đắn về tiếng nói dân
tộc trên nhiều phương diện. Qua đó cho thấy tác giả là
người am hiểu sâu rộng trong lĩnh vực ngơn ngữ nói
chung, có những nhận sắc sảo về việc người An Nam
(tức người Việt Nam) sử dụng tiếng mẹ đẻ và tiếng nước
ngồi (ở đây là tiếng Pháp) với những lí giải thấu đáo
về các sự việc đó và những giải pháp đúng đắn trong việc
học tiếng nước ngồi của giới trí thức Việt Nam lúc bấy giờ.
2. Về kó năng : -Đọc-cảm thụ-Phân tích thêm một tác phẩm chính luận cụ thể.
3. Về thái độ: -Giáo dục lòng u nước, tinh thần dân tộc, tự hào, u q, giữ gìn
và phát huy ngơn ngữ dân tộc; Tạo thói quen tự tìm tòi, độc lập suy nghĩ, sáng tạo đối
với những tác phẩm đọc thêm để bổ sung kiến thức về đọc văn.
II. CHUẨN BỊ
1.Chuẩn bò của giáo viên
- Đồ dùng dạy học : Tài liệu tham khảo: Sách giáo viên, Thiết kế bài giảng Ngữ
văn 11, Ôn tập Ngữ văn 11. Soạn giáo án
- Phương án tổ chức lớp học : Đọc diễn cảm, gợi mở, thảo luận, bình giảng
2. Chuẩn bò của học sinh : Đọc sách giáo khoa, soạn bài theo hướng dẫn sách
giáo khoa
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn đònh tình hình lớp : (1phút) Kiểm tra nề nếp, só số, tác phong học sinh.
2. Kiểm tra bài cũ : (5 phút )
- Giới thiệu bài : (2 phút) :

Nguyễn An Ninh là một nhà báo, nhà văn và trước hết là một nhà u nước tiến bộ
nổi tiếng đầu thế kỉ XX. Hơm nay chúng ta sẽ được làm quen với ơng qua bài bài chính
luận xuất sắc “ Tiếng mẹ đẻ-nguồn giải phóng các dân tộc bị áp bức”!
- Tiến trình bài dạy:
THỜI
GIAN
HOẠT ĐỘNG CỦA
GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA
HỌC SINH
NỘI DUNG KIẾN THỨC
10’
Hoạt động 1:
Giáo viên hướng dẫn
học sinh tìm hiểu
chung
đọc tiểu dẫn tìm
hiểu chung về tác
phẩm
theo hệ thống câu
hỏi/SGK Tr.91 có gợi
Hoạt động 1:
Học sinh Tìm hiểu
chung Chú ý nghe,
định hướng nội dung
những vấn đề cần khai
thác và cách thức,
phương pháp phân tích,
tìm hiểu các văn bản.
Nêu những thắc mắc

cần giải đáp (nếu có).
I. T×m hiĨu chung:
- A Tác giả (1899-1943):
-Nguyễn An Ninh là một nhà
báo, nhà văn và trước hết là
một nhà u nước tiến bộ nổi
tiếng đầu thế kỉ XX.Q cha ở
Hóc Mơn- thành phố Hồ Chí
Minh, q mẹ ở Cần Giuộc-
Long An. Thân phụ là nhà thơ
u nước Nguyễn An Khương.
Ngữ văn 11 Cơ bản - 1 - Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam Quan Năm học 2009 - 2010

20’
dẫn cách khai thác ý,
cách trả lời, giải đáp
những thắc mắc của
HS (nếu có).
Hoạt động 2:
Đọc –hiểu văn bản




Hoạt động 2:
Đọc –hiểu văn bản

-Nguyễn An Ninh thuộc lớp
trí thức Tây học, học vấn cao
rộng, từng học đại học trong
nước rồi sang Pháp học ở Đại
học Xc-Bon (Pa-ri), đỗ cử
nhân luật năm 1920.
-Ơng từng tìm hiểu nhiều
nước Châu Âu và có mối liên
hệ mật thiết với các nhà u
nước nổi tiếng như: Phan Châu
Trinh, Phan Văn Trường,
Nguyễn Quốc. Bị thực dân
Pháp bắt nhiều lần, bị tù đày,
hành hạ và cuối cùng đã mất
tại Cơn Đảo hai năm trước
ngày Cách mạng tháng Tám
thành cơng.
-Từ một trí thức u nước,
ơng đã dần dần chuyển biến về
chính kiến, đến với tư tưởng
Mác-xít và những người cộng
sản. Ơng từng làm chủ bút tờ
báo u nước tiến bộ Tiếng
chng rè, dịch Khế ước xã
hội của Ru-xơ và soạn vở
tuồng Hai Bà Trưng.
-Sự nghiệp và tên tuổi của
ơng gắn liền với những buổi
diễn thuyết sơi động và những
bài báo nổi tiếng đã một thời

từng cuốn hút thanh niên và dư
luận trong nước.
B-Tìm hiểu tác phẩm:
Câu 1-Nguyễn An Ninh đã
phê phán, chống lại thói học
đòi “Tây hóa” lố lăng của
khơng ít người An Nam lúc
bấy giờ làm tổn thương đến
tiếng mẹ đẻ của dân tộc. Phê
phán quan niệm sai lầm cho
rằng tiếng nước mình nghèo
nàn nhưng vẫn khuyến khích
giới trí thức học tiếng nước
ngồi.
Câu 2-Theo tác giả, tiếng nói
đóng vai trò rất quan trọng đối
với vận mệnh của dân tộc:
-Ơng đề cao sức mạnh
Ngữ văn 11 Cơ bản - 2 - Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam Quan Năm học 2009 - 2010




của tiếng nói dân tộc: “Tiếng
nói là người bảo vệ q báu
nhất nền độc lập của các dân
tộc, là yếu tố quan trọng nhất
giúp giải phóng các dân tộc bị
thống trị”. Từ góc độ văn hóa,

những ý kiến của tác giả về
tiếng mẹ đẻ trên đây, đến nay
vẫn còn giá trị. Đó là những
đóng góp của bài chính luận
mà ơng đã viết cách đây hơn
tám thập kỉ!
Câu 3-Tác giả đã nhận định
tiếng “nước mình” khơng
nghèo nàn là căn cứ vào sự bất
tài của con người trong khi vốn
ngữ của dân tộc giàu đẹp,
phong phú.
Câu 4-Trong mối quan hệ
đúng đắn với tiếng nói dân tộc:
“Sự cần thiết phải biết một
ngơn ngữ Châu Âu hồn tồn
khơng kéo theo chuyện từ bỏ
tiếng mẹ đẻ. Ngược lại thứ
tiếng nước ngồi mà mình học
được phải làm giàu cho ngơn
ngữ nước mình”.
Câu 5- Tuy nhiên, việc đề cao
tiếng nói dân tộc trong lĩnh
vực giải phóng dân tộc của tác
giả bài viết có q mức khơng
khi ơng đã tuyệt đối hóa sức
mạnh và giá trị của tiếng nói
đó: “Tiếng nói là người bảo vệ
q báu nhất nền độc lập của
các dân tộc, là yếu tố quan

trọng nhất giúp giải phóng các
dân tộc bị thống trị”. Hai chữ
nhất ở đây rõ ràng là q mức
trong câu viết mang tính khái
qt chung. Đến khi cụ thể hóa
vào hồn cảnh nước ta, ơng lại
viết: “Nếu người An Nam
hãnh diện giữ gìn tiếng nói của
mình và ra sức làm cho tiếng
nói ấy phong phú hơn để có
khả năng phổ biến tại An Nam
các học thuyết đạo đức và
Ngữ văn 11 Cơ bản - 3 - Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam Quan Năm học 2009 - 2010

5’
Hoạt động 3:
Hoạt động 3:
khoa học của Châu Âu, việc
giải phóng dân tộc An Nam
chỉ còn là vấn đề thời gian”.
Nói như vậy là đã đặt tiếng
nói lên một vị trí q cao, tách
rời khỏi nhiều yếu tố quan
trọng khác trong sự nghiệp
cách mạng giải phóng dân tộc
như đường lối cách mạng, sức
mạnh tự cường, ý chí đồn kết
đấu tranh của nhân dân, vai trò
lãnh đạo của Đảng, Cách

mạng, Vả chăng, trong hồn
cảnh nước nhà đang bị thực
dân thống trị thì việc phát huy
sức mạnh của tiếng nói dân tộc
liệu có thể thực hiện được như
mong muốn chủ quan của tác
giả hay khơng?

4. Củng cố :( 2 phút)
- Ra bài tập về nhà: Học sinh về nhàhọc bài, đọc lại tác phẩm . Làm bài tập ở
sách giáo khoa.
- Chuẩn bò bài : Đọc văn -“Ba cống hiến vĩ đại của Các Mác”(Ăng-ghen).
IV. RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG:





Ngữ văn 11 Cơ bản - 4 - Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam Quan Năm học 2009 - 2010

Ngữ văn 11 Cơ bản - 5 - Nguyễn Văn Mạnh