Giáo trình phân tích chứng khoán cơ bản ppt

SAFC – CLB chứng khoán Tp.HCM và Bạn
www.safc.com.vn
Oine: 219B Ng Đình Chiểu Q3
•
Nguồn: Các trang web về Ck trong và ngoài
nước. Các nguồn khác

Nhóm hệ số giá trị: Chỉ số EPS, P/E, P/B, chỉ số nợ D/E (Debt to Equity Ratio)

Nhóm các hệ số tài chính ROE, ROA, …

Cách phân tích các hệ số từ báo cáo tài chính và các bút toán tiểu xảo trong
BCTC.

Cách tính dòng tiền và giá trị nội tại CP

Lựa chọn CP theo PP CANSLIM

Bí quyết đầu tư theo PP Benjamin Graham
SAFC – CLB chứng khoán Tp.HCM và Bạn www.safc.com.vn

EPS – Thu nhập trên một CP.

Tổng thu nhập sau thuế - tổng số cổ tức của CP ưu đãi

EPS =

Tổng số CP đang lưu hành

Nhận xét:
›

EPS là chỉ số cho biết khả năng sinh lợi của Cty trên mỗi cổ phần của cổ đông đóng
góp là bao nhiêu.
›
Nếu chỉ số EPS càng cao thì nó càng cho thấy khả năng sinh lời của Cty càng lớn
và ngược lại.
›
So sánh chỉ số EPS qua các thời kỳ sẽ giúp chúng ta biết được tốc độ tăng trưởng
của doanh nghiệp đang phân tích.
SAFC – CLB chứng khoán Tp.HCM và Bạn www.safc.com.vn

Thị giá hiện tại của CP

P/E =

Thu nhập của CP (EPS)

Nhận xét: PE cho biết NĐT sẵn sàng trả giá cho mỗi CP cao hơn mức thu nhập hiện tại bao nhiêu
lần
›
PE là chỉ số cho biết giá CP đang ở mức được đánh giá cao hay thấp
trên thị trường.
›
Nếu chỉ số PE càng cao thì nó cho thấy CP được thị trường đánh giá cao
và ngược lại.
›
So sánh chỉ số PE giữa các Cty cùng ngành để đánh giá giá trị của CP
mình quan tâm.
›
Theo quan điểm "bảo thủ", P/E dưới 10 thì nên mua. Nếu đang nắm giữ
CP có mức P/E từ 10 - 12 lần thì không nên bán và có thể mua tiếp.

P/E 12 - 18 có thể mua được khi thị trường đang trong giai đoạn ổn
định theo hướng tốt. P/E từ 18 trở lên xem xét bán CP. Tuy nhiên, với
NĐT theo trường phái "tăng trưởng", P/E có thể được chấp nhận cao
hơn nếu tốc độ tăng LN (E) cao
›
Đây là chỉ số mà các tổ chức tài chính, quỹ đầu tư lớn như HSBC, ML đã
lợi dụng tâm lý yếu của NĐT VN khi tung ra các báo cáo xoay quanh chỉ
số này nhằm đánh đổ thị trường cho các NĐT của mình mua vào.
SAFC – CLB chứng khoán Tp.HCM và Bạn www.safc.com.vn

Chỉ số Giá/Giá trị sổ sách (Price-to-Book ratio, P/B Ratio)

Giá hiện tại của CP (stock price)

P/B(ratio) =

Tổng giá trị tài sản - giá trị tài sản vô hình và nợ

Nhận xét:
›
giả sử rằng Cty có giá trị tài sản ghi nhận trên bảng cân đối kế
toán là 100 tỷ, tổng nợ là 75 tỷ, như vậy giá trị ghi sổ của Cty
là 25 tỷ. Nếu hiện tại Cty có 10 triệu CP đang lưu hành, mỗi
CP sẽ đại diện cho 2.5k giá trị ghi sổ của Cty. Nếu mỗi CP này
có giá thị trường là 50k, như vậy tỉ lệ P/B là 2=5/2.5.
›
P/B là công cụ giúp có thể tìm kiếm được các CP có giá thấp
mà phần lớn thị trường bỏ qua. Nếu một Cty đang bán cổ
phần với mức giá thấp hơn giá trị ghi sổ của nó (tức là có tỉ lệ
P/B nhỏ hơn 1), khi đó có hai trường hợp sẽ xảy ra: hoặc là thị

trường đang nghĩ rằng giá trị tài sản của Cty đã bị thổi phồng
quá mức hoặc là thu nhập trên tài sản của Cty là quá thấp.
SAFC – CLB chứng khoán Tp.HCM và Bạn www.safc.com.vn
›
Chỉ số P/B chỉ thực sự có ích khi xem xét các Cty có mức độ
tập trung vốn cao hoặc các Cty tài chính bởi giá trị tài sản của
các Cty này tương đối lớn. Vì công tác kế toán phải tuân thủ
theo những tiêu chuẩn ngặt nghèo, giá trị ghi sổ của TS hoàn
toàn không tính tới các TSVH như thương hiệu, nhãn hiệu, uy
tín, bằng sáng chế và các tài sản trí tuệ khác do Cty tạo ra.
Giá trị ghi sổ không có ý nghĩa nhiều lắm với các Cty dịch vụ
vì họ giá trị tài sản hữu hình của họ không lớn
›
Ví dụ: Microsoft là Cty mà phần lớn tài sản của Cty này là tài
sản trí tuệ, các bản quyền phần mềm chứ không phải là các tài
sản hữu hình khác. Cổ phần của Cty này chẳng mấy khi được
bán với giá thấp hơn 10 lần giá trị ghi sổ của chúng.
SAFC – CLB chứng khoán Tp.HCM và Bạn www.safc.com.vn

D/E : Debt to Equity Ratio - Nợ trên vốn CSH

Nợ phải trả

D/E =

Nguồn vốn chủ sở hữu
›
DE là chỉ số cho biết tài sản của Cty được hình thành chủ yếu
là do nguồn nào, nợ phải trả hay vốn chủ sở hữu
›

Chỉ số nợ trên vốn chủ sở hữu được dung để phân
tích tỷ lệ nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu. Tuy nhiên
có một số điều cần lưu ý khi sử dụng chỉ số này:

Giá trị của nợ phải trả trên báo cáo gần với giá trị thực tế hơn so với
vốn chủ sở hữu.

Tùy thuộc vào quan điểm về nợ phải trả có bao gồm thuế thu nhập
hoãn lại phải trả hay LN phải chuyển về cho Cty mẹ hay không mà
chỉ số này mang lại những kết quả khác nhau.
›
.
SAFC – CLB chứng khoán Tp.HCM và Bạn www.safc.com.vn

ROE : LN trên vốn CSH

LN sau thuế

ROE =

Nguồn vốn chủ sở hữu

Nhận xét:
›
ROE được dùng để đo lường xem Cty tận dụng vốn của NĐT tốt đến mức nào. Hay
hiểu một cách đơn giản ROE phản ánh mức độ sinh lời của một Cty, tính hiệu quả
trong việc sử dụng tài sản được NĐT trang bị.
›
Thông thường thì một Cty tốt thì cần phải có ROE cao hơn mức trung bình của các
Cty cùng ngành vì điều này cũng đồng nghĩa với việc Cty kiếm được nhiều tiền hơn

trên đồng vốn bỏ ra đầu tư
›
Trung bình toàn thị trường là 20,55%

Chỉ số này tăng cao hàng năm phản ánh tiềm năng tăng LN và
quản lý hiệu quả của cty.

Nói chung, nên tránh những Cty có chỉ số này nhỏ hơn 15%. Hầu
hết mọi ngành, chỉ số này của những Cty hàng đầu thường đạt
trong khoảng 20% đến 30%, cá biệt có những Cty đạt trên 40%.
Chỉ số này có xu hướng cao lên theo thời gian do việc áp dụng
những công nghệ mới làm giảm chi phí và nâng cao năng suất
SAFC – CLB chứng khoán Tp.HCM và Bạn www.safc.com.vn

ROA : LN trên tài sản

LN sau thuế

ROA =

Tổng tài sản

Nhận xét: Thể hiện Cty có được quản lý tốt hay không? Có hai chỉ số phản
ánh tính hiệu quả của bộ máy vận hành Cty: tỷ suất LN trên tổng tài sản (ROA) và
doanh sổ bán hàng trên một nhân viên
›
ROA cho ta biết Cty thu lợi bao nhiêu từ tổng số tài sản Cty sử
dụng (gồm vốn CSH (vốn góp của tất cả cổ đông) và các khoản
vay - nợ)
›

nên tìm Cty có ROA cao hơn các Cty cùng ngành. Trung bình
toàn thị trường 11,69%
SAFC – CLB chứng khoán Tp.HCM và Bạn www.safc.com.vn

Chỉ số LN thuần/doanh thu: Cty hoạt động có lãi nhiều không? Mức LN của Cty
phụ thuộc rất nhiều vào chiến lược phát triển thị trường, khả năng tiết
kiệm chi phí và sức mạnh cạnh tranh của cty. Nhìn chung thì một cty tốt
thường làm ăn có lãi nhiều hơn các cty cùng ngành. Tuy nhiên, cũng có
khá nhiều ngoại lệ, một số doanh nghiệp phải hy sinh LN trong ngắn hạn
để nhắm tới nguồn LN lâu dài. Trung bình toàn thị trường 9,95%

Chỉ số nợ: Tổng Vay nợ/Vốn : Chính sách về nợ của Cty thế nào? Tỷ lệ nợ trên tổng vốn
giúp chúng ta thấy được khả năng chiếm dụng vốn của Cty. Mỗi ngành
nghề kinh doanh lại có mức độ nợ nần khác nhau, nên chúng ta cần so
sánh tỷ suất nợ với các Cty cùng ngành và với bản thân Cty đang phân
tích. Nếu tỷ xuất này có sự khác biệt lớn, hoặc thay đổi mạnh, đó có thể
là tín hiệu rất không tốt. Nếu tỷ suất này quá cao, Cty có thể đang chìm
trong lâm nguy tài chính; nếu nó quá thấp, doanh nghiệp có thể đã để lỡ
cơ hội kiếm thêm tiền cho cổ đông (bằng việc chiếm dụng thêm vốn của
người khác, như vay tín dụng, mua trả chậm v.v.) Trung bình toàn thị
trường: 1,02

Lãi cổ tức (Yield) - Tỷ lệ cổ tức của Cty ra sao? Cổ tức là khoản tiền mà cổ đông
được chia khi Cty làm ăn có lãi, cổ tức cao cũng có nghĩa là cổ đông bỏ
túi đều đặn nhiều tiền. Tuy nhiên bạn phải hết sức thận trọng với chính
sách cổ tức của các Cty, nhiều Cty đang cần vốn để phat triển sản xuất,
thậm chí phải vay ngân hàng, nhưng sợ giá CP sẽ xuống thấp nếu trả cổ
tức thấp nên vẫn cố “rút ruột” mình ra, thậm chí lấy “tạm” tiền vay nợ
để trả cho cổ đông. Trong trường hợp này cổ đông giống chủ nợ của Cty
hơn là chủ sở hữu

SAFC – CLB chứng khoán Tp.HCM và Bạn www.safc.com.vn

Beta (mức biến động giá) - Giá CP của Cty biến động thế nào so
với biến động chung của toàn thị trường? Beta được dùng để đo
lường mức độ phản ứng giá của một CP với các giao động của thị
trường trong quá khứ. Bản thân thị trường sẽ có chỉ số beta = 1.
Những CP có beta lớn hơn 1 tức là có độ rủi ro cao hơn thị trường,
khi toàn thị trường bị mất giá, CP có xu hướng mất gia nhiều hơn,
tuy nhiên khi thị trường tăng giá đều đều thì những CP này có xu
hướng tăng nhanh hơn. Trên lý thuyết, NĐT chấp nhận CP có beta
cao hơn thường được đền bù bằng thu nhập cao hơn trong tương
lai.

Vốn thị trường - CP này có giúp bạn đa dạng hoá danh mục đầu tư của
mình hay không? Nhìn chung thì bạn nên đa dạng hoá đầu tư của mình để
tránh rủi ro tổn thất lớn có thể sảy ra. Trên thực tế tại các thị trường phát
triển, các Cty có vốn thị trường càng lớn thì càng có độ rủi ro thấp. Do ở
Việt Nam hiện nay chưa có tiêu chí thống nhất phân nhóm các Cty theo giá
trị thị trường chúng tôi so sánh vốn thị trường của Cty với vốn thị trường
trung bình của toàn thị trường để bạn tự xác định phân loại CP.
SAFC – CLB chứng khoán Tp.HCM và Bạn www.safc.com.vn

ROI (Hệ số thu nhập trên đầu tư) - được Cty Du Pont phát triển cho mục đích sử
dụng riêng, nhưng ngày nay nó được rất nhiều Cty lớn sử dụng như là một cách thức
tiện lợi để xác định tổng thể các ảnh hưởng của các biên lợi nhuận doanh thu tổng tài
sản

Cách tính

Thu nhập ròng Doanh số bán Thu nhập ròng (EBIT)


ROI = X =
Doanh số bán Tổng tài sản Tổng tài sản

Mục đích của công thức này là so sánh cách thức tạo lợi nhuận của một Cty, và cách thức Cty sử
dụng tài sản để tạo doanh thu. Nếu tài sản được sử dụng có hiệu quả, thì thu nhập (và ROI) sẽ
cao, và nếu ngược lại, thu nhập và ROI sẽ thấp.
SAFC – CLB chứng khoán Tp.HCM và Bạn www.safc.com.vn

Hệ số Tổng lợi nhuận - Hệ số tổng lợi nhuận cho biết mức độ hiệu quả khi sử dụng
nguyên liệu và lao động trong quy trình sản xuất của ban quản lý một Cty

Cách tính

Doanh số bán - Trị giá hàng bán tính theo giá
mua

Tổng lợi nhuận =
Doanh số bán

Khi chi phí lao động và chi phí nguyên vật liệu tăng nhanh, hệ số tổng lợi nhuận chắc chắn sẽ
giảm xuống, trừ khi Cty có thể chuyển các chi phí này cho khách hàng của mình dưới hình thức
nâng giá bán sản phẩm. Một cách để tìm xem các chi phí này có quá cao không là so sánh hệ số
tổng lợi nhuận của một Cty với hệ số của các Cty tương đồng. Nếu hệ số tổng lợi nhuận của các
Cty đối thủ cạnh tranh cao hơn, thì Cty cần phải thực hiện một biện pháp nào đó để có được sự
kiểm soát tốt hơn đối với chi phí lao động và nguyên liệu.
SAFC – CLB chứng khoán Tp.HCM và Bạn www.safc.com.vn

Hệ số lợi nhuận hoạt động cho biết Ban quản lý của một Cty đã thành công đến mức
nào trong việc tạo ra lợi nhuận từ hoạt động của Cty


Cách tính

EBIT

lợi nhuận hoạt động =
Doanh thu

EBIT là thu nhập trước thuế và lãi hay chính là thu nhập tính được sau khi lấy doanh thu trừ trị
giá hàng bán đã tính theo giá mua và các chi phí hoạt động.

Hệ số này là một thước đo đơn giản nhằm xác định đoàn bẩy hoạt động mà một Cty đạt được
trong việc thực hiện hoạt động kinh doanh của mình. Hệ số biên lợi nhuận hoạt động cho biết một
Đô la doanh thu có thể tạo ra bao nhiêu EBIT. Hệ số lợi nhuận hoạt động cao có nghĩa là quản lý
chi phí có hiệu quả hay nghĩa là doanh thu tăng nhanh hơn chi phí hoạt động. Các nhà quản lý
cần phải tìm ra các nguyên nhân khiến hệ số lợi nhuận hoạt động cao hay thấp để từ đó họ có thể
xác định xem Cty hoạt động có hiệu quả hay không, hoặc xem giá bán sản phẩm đã tăng nhanh
hơn hay chậm hơn chi phí vốn.
SAFC – CLB chứng khoán Tp.HCM và Bạn www.safc.com.vn

Hệ số lợi nhuận ròng là hệ số từ mọi giai đoạn kinh doanh. Nói cách khác đây, là tỷ số
so sánh lợi nhuận ròng với doanh số bán.

Cách tính

Mức lãi ròng

Hệ số lợi nhuận ròng =
Doanh thu


Một số Cty có mức lợi nhuận ròng hơn 20%, và một số khác có chỉ đạt khoảng từ 3% đến 5%. Hệ
số lợi nhuận ròng giữa các ngành khác nhau là khác nhau. Thông thường, các Cty được quản lý
tốt đạt được mức lợi nhuận ròng tương đối cao hơn vì các Cty này quản lý các nguồn vốn của
mình có hiệu quả hơn. Xét từ góc độ nhà đầu tư, một Cty sẽ ở vào tình trạng thuận lợi sẽ có mức
lợi nhuận ròng cao hơn lợi nhuận ròng trung bình của ngành và nếu có thể, có mức lợi nhuận liên
tục tăng. Ngoài ra, một Cty càng giảm chi phí của mình một cách hiệu quả- ở bất kỳ doanh số nào
thì mức lợi nhuận ròng của nó càng cao.
SAFC – CLB chứng khoán Tp.HCM và Bạn www.safc.com.vn

Hệ số thu hồi nợ trung bình cho bạn biết Cty đó phải mất bao lâu để chuyển các
khoản phải thu thành tiền mặt. Lưu ý rằng doanh số bán thu tiền ngay được loại khỏi
tổng doanh thu.

Cách tính

các khoản phải thu

Hệ số thu hồi nợ trung bình =
Doanh số bán chịu hàng năm /360 ngày

Ví dụ: Nếu bảng cân đối kế toán của một Cty cho biết số liệu của các khoản phải thu là 700tr và
báo cáo thu nhập của nó cho biết doanh số bán chịu là 5tỷ5 thì

700.000 .000

Kỳ thu hồi nợ trung bình = = 45.8 ngày.

5.500.000.000/ 360 ngày
Cũng như các hệ số khác, kỳ thu hồi nợ trung bình phải được xem xét trong mối liên hệ với các thông
tin khác

SAFC – CLB chứng khoán Tp.HCM và Bạn www.safc.com.vn

Hệ số thu hồi nợ trung bình Nếu chính sách của Cty là bán chịu cho khách hàng trong
vòng 38 ngày thì thời hạn 45.8 ngày cho thấy là Cty gặp khó khăn trong việc thu hồi nợ
đúng hạn và cần xem xét lại chính sách bán chịu của mình. Ngược lại, nếu chính sách
thông thường của Cty là ấn định thời hạn thu hồi nợ là 55 ngày, thì thời hạn trung
bình 45.8 ngày cho thấy chính sách thu hồi nợ của Cty là có hiệu quả. Cần chú ý là hệ
số thu hồi nợ trung bình chỉ là một số trung bình và có thể dẫn đến sự hiểu nhầm. Ví
dụ, xem xét Cty A và b, có cùng giá trị các khoản phải thu nhưng có thời biểu thu hồi
nợ khác nhau.
SAFC – CLB chứng khoán Tp.HCM và Bạn www.safc.com.vn
% nợ thu hồi được
trong 10 ngày
% nợ thu hồi được
trong 30 ngày
% nợ thu hồi được
trong 60 ngày
Cty A 10 30 60
Cty B 60 30 10
Giả sử Cty A và Cty B có chung một số lượng khách hàng, khoản phải thu thì
thời hạn thu hồi nợ trung bình của hai Cty này sẽ giống nhau. Nhưng việc
phần bổ các kỳ thu hồi nợ lại là yếu tố không được đề cập đến trong hệ số, rõ
ràng Cty B có lợi thế hơn nếu chỉ nhìn trên bảng hệ số thu hồi nợ trung bình

Hệ số thanh toán trung bình Đối lập với các khoản phải thu là các khoản phải trả. Để
tìm ra thời hạn thanh toán trung bình đối với các khoản phải thu, ta chia các khoản
phải trả cho tiền mua hàng chịu mỗi năm.

Các khoản phải trả


Thời hạn thanh toán trung bình =

Tiền mua hàng chịu hàng năm / 360 ngày

Tuy nhiên, tiền mua hàng chịu hàng năm không được đề cập trong một báo cáo tài chính. Để có
được số liệu này, phải dự tính tỷ lệ giá trị hàng hoá được mua chịu

Ví dụ: Giả định rằng số liệu các khoản phải trả của Cty là 275.000 USD. Nếu giá mua hàng là
3.000.000 USD và dự tính là 80% hàng hoá này được mua chịu thì thời hạn thanh toán trung bình
là bao nhiêu? Số tiền mua chịu hàng năm sẽ là 2.400.000 USD (3.000.000 x 0.80). Bây giờ, thời hạn
thanh toán trung bình đối với các khoản phải trả có thể được tính như sau:

275.000 USD

Thời hạn thanh toán trung bình = = 41.3 ngày

0.8 * 3.000.000 / 360 ngày
SAFC – CLB chứng khoán Tp.HCM và Bạn www.safc.com.vn

Hệ số thanh toán trung bình: qua ví dụ trên Thời hạn thanh toán trung bình (đối với các
khoản phải trả) của Cty là 41.3 ngày. Bất kỳ thời hạn nào ngắn hơn có nghĩa là người bán dành
cho Cty một khoản chiết khấu hoặc người bán cho rằng Cty đang trong tình trạng rủi ro cao nên
đã đưa ra các điều khoản chặt chẽ hơn về thời hạn thanh toán nợ. Bất kỳ thời hạn nào dài hơn
cũng có nghĩa là Cty đã nhận được các điều khoản tín dụng ưu đãi, hay Cty là một “người trả
chậm”, tức là Cty đang sử dụng những người cung cấp nguyên liệu như một nguồn tài trợ.

Người bán, nói chung bao giờ cũng muốn nhận được tiền càng sớm càng tốt, thường tính toán hệ
số này nhằm biết được bao lâu thì họ có thể thu hồi tiền của mình từ Cty. Do việc thanh toán
chậm thường có lợi cho Cty, nên nhà quản lý - người kiểm soát việc thanh toán có nhiệm vụ phải
làm cân bằng hai thái cực lợi ích giữa nhà cung cấp và Cty. Nếu thời hạn thanh toán trung bình

của ngành vượt quá hệ số của Cty, thì nhà quản lý có thể tìm ra lý do tại sao việc mua chịu của
Cty lại bị hạn chế và phải làm gì để có được thời hạn mua chịu dài hơn từ những nhà cung cấp.
SAFC – CLB chứng khoán Tp.HCM và Bạn www.safc.com.vn

Hệ số hàng lưu kho Tỷ lệ doanh số hàng bán trên hàng lưu kho là quan trọng đối với
Cty bởi vì hàng lưu kho là loại tài sản ít lưu hoạt nhất trong các tài sản lưu động. Vì
Cty phải dùng một lượng vốn để duy trì hàng lưu kho nên Cty sẽ được lợi khi bán hàng
càng nhanh càng tốt lượng hàng này để giải phóng tiền mặt cho các mục đích sử dụng
khác

Cách tính

Gía trị hàng đã bán tính theo giá mua

Hệ số hàng lưu kho =
Giá trị hàng lưu kho trung bình

Ví dụ: Nếu giá trị hàng hoá bán hàng năm của một Cty là $ 3.000.000 (tính theo giá mua) và giá trị
hàng lưu kho trung bình là $ 300.000, thì tỷ lệ hàng đã bán trên hàng lưu kho của Cty này sẽ là 10
lần

Số liệu này phải được so sánh với hệ số trung bình của ngành trước khi đưa ra bất kì một bình luận
nào, vì các hệ số trung bình của từng ngành khác nhau rất lớn
SAFC – CLB chứng khoán Tp.HCM và Bạn www.safc.com.vn

Tình trạng nợ nần của Cty: Hệ số thu nhập trả lãi định kỳ đánh giá khả năng sử dụng
thu nhập hoạt động (thu nhập trước thuế và lãi - EBIT) để trả lãi của một Cty. Hệ số
này cho biết một Cty có khả năng đáp ứng được nghĩa vụ trả nợ lãi của nó đến mức
nào. Rõ ràng, hệ số thu nhập trả lãi định kỳ càng cao thì khả năng thanh toán lãi của
Cty cho các chủ nợ của mình càng lớn.


EBIT

Hệ số thu nhập trả lãi định kỳ =
Chi phí trả lãi hàng năm

Ví dụ: Nếu EBIT là 8.000 USD và chi phí tiền nợ lãi hàng năm là 3.000USD thì hệ số trả lãi định
kỳ hàng năm là 2,67 hay nói cách khác, thu nhập cao gấp 2,7 lần chi phí trả lãi

Tỷ lệ trả lãi thấp cho thấy một tình trạng nguy hiểm, suy giảm trong hoạt động kinh tế có thể làm
giảm EBIT xuống dưới mức nợ lãi mà Cty này được hạn chế bởi thực tế EBIT không phải là
nguồn duy nhất để thanh toán lãi. Các Cty cũng có thể tạo ra nguồn tiền mặt từ khấu hao và có
thể sử dụng nguồn vốn đó để trả nợ lãi. Những gì mà một Cty cần phải đạt tới là tạo ra một độ an
toàn hợp lý, bảo đảm khả năng thanh toán cho các chủ nợ của mình. Chỉ riêng hệ số thu nhập trả
lãi định kỳ thì chưa đủ để đánh giá một Cty vì hệ số này chưa đề cập đến các khoản thanh toán cố
định khác như tiền nợ gốc, chi phí tiền thuê và chi phí cổ tức ưu đãi
SAFC – CLB chứng khoán Tp.HCM và Bạn www.safc.com.vn

Tình trạng nợ nần của Cty: Hệ số trang trải chung. Do Hệ số thu nhập trả lãi định kỳ
chưa đủ để đánh giá.

Các nguồn thu tiền mặt

Hệ số trang trải chung =
+ + + + +

Tất cả chi phí trong mẫu số của hệ số này là cố định và đều phải được cân nhắc. rõ ràng, một Cty
và các nhà đầu tư của Cty muốn có hệ số trang trải chung cao nhất, nhưng điều này phụ thuộc
một phần vào khả năng sinh lãi của Cty.


Khi các hệ số nợ lớn quá mức, Cty có thể nhận thấy chi phí vốn của mình tăng lên. Giá trị các cổ
phiếu của Cty cũng có thể giảm xuống tương ứng với mức độ rủi ro của Cty tăng lên. Do đó, các
nhà quản lý tài chính phải thận trọng để tránh tình trạng nợ trầm trọng trong cơ cấu vốn của
mình. Các nguồn dữ liệu quan trọng của ngành có thể tìm thấy trong các BCTC hàng quý từ
TTDGCK về các ngành sản xuất, bán lẻ, khai thác mỏ. Bạn cũng có thể tham chiếu các báo cáo
của các tổ chức định mức tín nhiệm để có các số liệu tổng hợp tương tự.

Tóm tắt: Các NĐT cần quan tâm đến các chỉ số EPS, PE, ROE, ROA, PB và các chỉ số đã nêu để
chọn CP thích hợp.
SAFC – CLB chứng khoán Tp.HCM và Bạn www.safc.com.vn
SAFC – CLB chứng khoán Tp.HCM và Bạn
www.safc.com.vn
Oine: 219B Ng Đình Chiểu Q3
PHẦN 2

Mục đích của trò phù phép BCTC: Có nhiều lý do mà các nhà lãnh đạo Cty cho phù
phép BCTC nhằm mục đích đẩy giá CP của mình lên cao.

Phù phép thông qua các ước tính kế toán: Trong quá trình lập báo cáo tài chính, các Cty thường
sử dụng rất nhiều các ước tính kế toán (Accrual earnings management) có ảnh hưởng trực tiếp
tới LN trong kỳ của Cty. Vì không có một tiêu chuẩn chính xác về giá trị các ước tính này, nên nó
được xem là một công cụ đắc lực để phù phép LN. Một số thủ thuật làm tăng mức LN thường gặp
như giảm mức khấu hao, giảm mức dự phòng, giảm giá hàng tồn kho, giảm dự phòng nơ khó đói,
không ghi nhận chi phí khi tài sản bị giảm giá xuấng dưới giá trị thuần, vốn hoá các khoản chi phí
không đủ điều kiện
Thủ thuật phù phép LN dựa trên các ước tính kế toán thực chất không làm tăng LN mà chỉ đơn
thuần chuyển LN của kỳ sau sang kỳ hiện tại. Hậu quả tất yếu là LN các năm sau sẽ bị giảm. Để
tiếp tục đáp ứng kỳ vọng ngày càng cao của thị trường, báo cáo tài chính các năm tiếp theo cũng
phải được phù phép. Tuy nhiên, càng về sau, mức LN cần phù phép càng lớn khiến cho việc sử
dụng các ước tính kế toán trở lên vô hiệu. Đến khi “giấy không thể gói được lửa”, khủng hoảng là

điều khó tránh khỏi
SAFC – CLB chứng khoán Tp.HCM và Bạn www.safc.com.vn

Phù phép thông qua các giao dịch thực: phù phép LN thông qua việc giàn xếp một số giao
dịch thực (Real earnings management) nhằm tăng LN trong năm hiện tại, mặc dù các giao
dịch đó có thể không có lợi cho Cty về lâu dài.

1. Tăng doanh thu (DT) thông qua các chính sách giá và tín dụng
Một biện pháp các doanh nghiệp thường sủ dụng để tăng LN khi thấy có nguy cơ không đạt kế hoạch
đặt ra là giảm giá bán hoặc nới lỏng các điều kiện tín dụng nhằm tăng lượng hàng bán ra trong những
tháng cuối năm tài chính. Biện pháp thứ hai là công bố kế hoạch tăng giá bán đầu năm sau. Ví dụ, để
tăng LN Quí IV/2007, một Cty sản xuất ôtô có thể công bố kế hoạch tăng giá bán từ Quí I/2008, lập tức
DT Quí IV/2007 sẽ tưng vọt. Hai biện pháp này cho phép Cty tăng LN trong năm hiện tại, nhưng sẽ bị
giảm vào các năm sau, vì thực chất Cty đã chuyển LN của năm sau sang năm hiện tại. Mặt khác, tăng
giá bán năm sau còn làm giảm khả năng cạnh tranh của Cty trên thị trường.
2. Cắt giảm chi phí hữu ích
Cắt giảm chi phí hữu ích như chi phí nghiên cứu và phát triển (R&D), chi phí quảng cáo, chi phí duy tu,
bảo dưỡng thiết bị cũng là cũng là một cách có thể làm tăng LN. Tuy nhiên, vì các chi phí này có vai trò
cực kỳ quan trọng đối với sự phát triển của Cty về lâu dài, nên sử dụng giải pháp này cũng đồng nghĩa
với việc hy sinh các khoản LN tiềm năng trong tương lai.
SAFC – CLB chứng khoán Tp.HCM và Bạn www.safc.com.vn